احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

فلسفه بعثت پيامبران و به تبع آنان امامان عليهم السلام براي تربيت نفوس بشر و ارتقاء بخشيدن به مراتب عالي معنويت بوده است. لذا اين بزرگواران پيوسته در آموزش مکارم اخلاق کوشا بوده تا انسان به مرتبه اي برسد که به مقام خليفة اللهي نائل آيد. حال که بشريت به بزرگترين بلاي الهي دچار گشته و از فيض مستقيم امام محروم شده بايد به ريسمان سنن نبي اکرم و فرمايشات اهل بيت عليهم السلام متمسک شده و در برابر فرامين و نصايح ايشان زانوي ادب زده و شاگردي نمايد تا شايد راه را از بيراهه تميز داده و به سعادت ابدي که همانا تحصيل رضايت حضرت حق مي باشد، برسد.

يکي از مطالب مورد بحث و جدل ميان محققان تاريخ تصوف اسلامي، متني به نام «تفسير امام صادق عليه السلام» است که لوي ماسينيون و پول نويا و اخيراً گرهارد باورينگ درباره آن مطالبي نگاشته اند. اين نوشتار بر آن است تا نشان دهد که حداقل بخشي از آنچه به نام «تفسير امام صادق عليه السلام» در متون عرفاني خاصه آثار ابوعبدالرحمان سلمي مشهور است، تحريري ديگر از اثر شيعي مشهور به نام صحيفة الرضا است. در آغاز اين نوشتار از تحرير شيخ صدوق (متوفي 381 ق) که در آثار او به تفاريق آمده و سپس از تحرير سلمي و نکات ديگري درباره اين کتاب سخن رفته است.

اين نوشتار بر آن است تا در حد توان و به طور فشرده، نمودار روشني از تجليّات فکري و بخشش هاي معنوي را که امام رضا(عليه السلام) در زمينه هاي گوناگون معرفت در دسترس انسانها قرار داده بيان کند.
برخي از مورّخان و تذکره نويسان، از حضرت امام رضا (عليه السلام) به جز احاديث و اخباري که از آن حضرت نقل کرده اند، تأليفاتي را نيز ذکر کرده اند؛ هر چند صحّت انتساب آنها به امام (عليه السلام) نيازمند ادلّه کافي است که برخي از آثار نام برده فاقد آن است، ولي شماري از جزوات و رساله ها، که با دلايل و قراين قوي تري به آن حضرت منتسب مي باشد، در اينجا معرفي مي شوند.

امام علی ابن موسی الرضا علیه السلام درباره ماه مبارک رمضان ضمن معرفی این ماه به عنوان ماه توبه می فرمایند: « شهر رمضان شهر البرکة و شهر الرحمة و شهر المغفرة و شهر التوبة و شهر الانابة من لم یعفو له فی شهر رمضان ففی ای شهر یغفر له .» ، ماه رمضان ماه برکت است، ماه رحمت است، ماه آمرزش است، ماه توبه است، و ماه بازگشت (به سوی خدا) است هر کس در ماه رمضان آمرزیده نشود، در کدام ماه دیگر مورد آمرزش قرار می گیرد.(۱)

امام با هربذ اكبر كه عالم زرتشتیان بود سخنی كوتاه گفت و او نیز از جواب عاجز شد. سپس فرمود:« هر كس سؤالی دارد، بپرسد.»
عمران صائبی كه از علمای زبردست بود، گفت: «من با افراد زیادی در كوفه و بصره بحث كرده‌ام ولی كسی نتوانسته به من ثابت كند كه این جهان خدای واحدی دارد. شما برای من ثابت كنید.»

درباره اصل و نسب و سجاياى اخلاقى حضرت رضاعليه‏السلام و زندگى آن حضرت تا زمان شهادت، تاكنون كتاب هاى زيادى نوشته شده است. اما درباره حوادثى كه براى بارگاه مقدس اين بزرگوار پيش آمده، مورخان تنها به صورت جسته گريخته مطالبى بيان كرده ‏اند. بنابراين جا دارد بحثى مستقل در اين باره بشود.