بي ترديد دانش اصول فقه را بايد يکي از علومي دانست که بنياد آن در فرهنگ اسلامي نهاده شده و رشد و تکامل خود را در همين محيط فرهنگي ادامه داده است. در سده ي نخست هجري، از آنجا که حتي ذي المقدمه اين علم، يعني دانش فقه، مرحله ي آغازين و نامدون خود را طي مي کرد، انتظار پرداخت مهمي به اصول وجود ندارد؛ هر چند آشکار است که همان سده برخي نظريات مقدماتي در خصوص استناد به کتاب و سنت ارائه مي شد و زمينه هاي بحث از اجماع و قياس هم در اواخر همان سده فراهم آمده بود.