احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

در جست و جوی یار

بیست و سوم ذیقعده، روز زیارتی امام رضا علیه السلام است. زیارت، پیش از آنکه با عقل کوته بین آدمی سنجیده شود، حکایت دل را بازگو می کند. زائر اگر بداند و بشناسد که را زیارت می کند، دیگر نمی پرسد: کجاست. پس به راه می افتد و همچون حضرت خضر علیه السلام به دنبال آب حیات و چون موسی علیه السلام در پی عبدصالح روان می گردد. تا برسد، بیابد، بهره گیرد و کامیاب شود. آنچه زائر را به پیمودن راه ها و تحمل رنج سفر وا می دارد، کشش درونی و علاقه قلبی اوست.

تقویم شمسی تاریخ اسلام

حضرت ابی الحسن علیه السلام در روز پنجشنبه یا جمعه یازدهم ذیقعده سال ⁽¹⁴⁸⁾ یکصد و چهل و هشت از بانوی بافضیلتی که به اختلاف نام، «خیزران، اروی، سکینه، ام البنین، نجمه، تکتم » یاد کرده اند، دیده به جهان گشود، کنیه او ابوالحسن و از مشهورترین القاب او رضا است، برخی مورخان تولد آن جناب را سال 153 نگاشته اند، اما قول اول، مشهور است . این تاریخ بیست و پنج هزار و سیصد و نود و هشت (25398) روز از مبدا هجرت گذشته و به امر وسط برابر است با جمعه دهم دیماه یکصد و چهل و چهار (10/10/144) شمسی ⁽¹⁾.

پژوهشهای اسلامی گروه جغرافیا و نجوم

مراسم نقاره نوازی که اکنون در مشهد برگزار می شود، آیینی است پسندیده و به یادماندنی و نمادی است مورد احترام که معرّف اعتبار، عظمت و شکوه حرم امام رضا علیه السلام و یادگار آیینی قدیمی است که قرنها قبل از رواج در اماکن متبرکه رضوی، در ایران و دیگر کشورها متداول بوده است. بنابراین تحقیق و بررسی در مورد تاریخچه این آیین کهن، مستلزم شناخت و مطالعه پیشینه و قدمت نقاره نوازی و نقاره خانه در ایران و جهان است.

نقاره در فارسی به نوعی ساز کوبی متشکل از دو طبل کوچک متّصل به هم اطلاق می گردد که توسط نقاره چی و به وسیله دو چوب که بر طبل نواخته می شود به صدا درمی آید⁽¹⁾.

شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا (ع) به سند خود در حدیثی روایت کرده است: چون امام رضا (ع) به مرو آمد، مامون به آن حضرت پیشنهاد کرد که امارت و خلافت را بپذیرد. اما آن حضرت امتناع کرد و در این باره گفت وگوهای بسیار درگرفت که حدود دو ماه طول کشید. و در تمام این مدت امام رضا (ع) از پذیرش آن پیشنهاد سرباز می زد.

بی شک بزرگترین منبع معارف هدایتگر و دستورهای سعادت آفرین برای انسان، بویژه انسان مسلمان، قرآن مجید است و احادیث امامان معصوم(ع) در فهم قرآن، اصلی ترین کلید و مطمئن ترین راه به شمار می آیند؛ به همین جهت، پس از کتاب خدا، سخنان پیشوایان معصوم(ع)، منبع جوشان معارف الهی و ارمغان جاوید غوّاصان دریای وحی است. از این رو، بر نویسندگان و محققان فرض است که احادیث را از زوایای گوناگون، مورد تحقیق و کندوکاو قراردهند و ابعاد ناشناخته آنها را بر همگان روشن سازند.
این نوشتار، با همین هدف، در پی آن است که یکی از احادیث (حدیث سلسلةالذهب) را که از اهمیت زیادی برخوردار است، از زوایای مختلف زیر بررسی نماید:

در میان روایاتی که در باره فضیلت زیارت امام هشتم، علی بن موسی الرضا(ع) وجود دارد،[1] به روایاتی صحیح بر می خوریم که زیارت آن حضرت را افضل از زیارت امام حسین(ع) شمرده است. با مشاهده این روایات این سئوال به ذهن خطور می کند که با توجه به مقام والای سید الشهداء(ع) که تأکید فراوانی بر زیارت آن حضرت در مناسبت های مختلف حتی شب قدر شده، و برای هر مناسبتی هم زیارت مخصوصی وارد شده، برتری زیارت امام هشتم(ع) بر زیارت امام حسین(ع) چه معنا و مفهومی دارد؟ آیا از این روایات "برتری مطلق" در هر زمان و نسبت به هر کسی استفاده می شود، یا "برتری نسبی" مورد نظر است؟ برای روشن شدن مسئله لازم است روایات مورد نظر را نقل کرده، مفاد آن ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و احتمالات مختلف را مدّ نظر قرار دهیم.

اصل آزادی و آزادگی انسانی، از بزرگ‌ترین اصول انسانی است كه همگان خواستار آنند و همواره در تاریخ، انسان‌های بزرگ و رهبران راستین بشری از آن سخن گفتند و كوشیدند تا این اصل را فراگیر سازند و توده‌های انسانی را از این موهبت خدایی برخوردار كنند. آنان ارزش حیاتی آزادی را تبیین كردند و انسان‌ها را با این حقشان آشنا ساختند و همواره از این حق انسانی دفاع كردند. از سوی دیگر، در طول تاریخ، ستمگران، طاغوتیان و سلطه‌جویان در برابر حق آزادی انسان‌ها می‌ایستادند، ارزش انسان‌ها را نادیده می‌گرفتند، مردمان را بردگان و بندگان خود می‌دانستند و با آزادی‌خواهی مبارزه می‌كردند.(1)