احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

اين امام بزرگوار ما به رضا نامبردار مي باشد، نامي که سراسر زندگاني آن حضرت و حالات دروني و شخصيت رواني او را در يک مقام والاي اخلاقي خلاصه مي کند. بديهي است که اين نام و عنوان به گزاف براي آن حضرت انتخاب نشده است، بلکه با آينده نگري و بينشي روشن چنين نامي از ميان نامها براي اين امام گزين شده است. چنان که نام هاي همه ائمه عليه السلام بازگو کننده يک سلسله واقعياتي متناسب با شخصيت آنها بوده و نمودارترين حالات روحي آنها را روشنگر است.

امام رضا عليه‏السلام بسياري از حوادث را قبل از آنکه واقع شود، پيش‏بيني مي‏کرد و آن حوادث همان گونه که حضرت پيشگويي کرده بود، اتفاق مي‏افتاد. اين پيشگوييها به روشني عقيده‏ي اصلي شيعه را ثابت مي‏کند که مي‏گويد: خداي تبارک و تعالي به امامان اهل‏بيت عليهم‏السلام فضيلت و علوم باطني بخشيده است، درست همان طوري که به پيامبرش بخشيده است.
 

ترجمه آثار علمي بيگانگان از زمان امويان شروع شد و در عصر عباسيان بويژه در زمان هارون و مأمون به اوج خود رسيد. (همانگونه که در اين زمان وسعت کشور اسلامي به بالاترين حد خود در طول تاريخ رسيد) مأمون نامه اي به پادشاه روم نوشت و مجموعه‌اي از علوم قديم و آثار ارسطو را درخواست کرد و جمعي از دانشمندان مانند «حجاج بن مطر» و «ابن بطريق» و «سلما» سرپرست «بيت الحکمه» کتابخانه بزرگ بغداد را مأمور ترجمه آنها نمود.
 

در تحف العقول آمده است که امام رضا عليه السلام فرمود:
"الصَّمْتُ بابٌ مِنْ اَبْوابِ الْحِکْمَةِ": سکوت، دري از درهاي حکمت و دانايي و صواب انديشي است.
و نيز فرمود:
"اِنَ الصَّمْتَ يَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ وَ انَّهُ دَليلٌ عَلي کُلِّ خَيْر": سکوت، جلب محبت مي کند و مي تواند براي دست يافتن به هر گونه خير و سعادت، دليل و رهنمون انسان باشد.

امام حسن عسكرى عليه السلام حكايت نمود:
چون موضوع ولايتعهدى حضرت علىّ بن موسى الرّضا عليهما السلام پايان و تثبيت يافت .
روزى دربان امام رضا عليه السلام وارد منزل آن حضرت شد و گفت : عدّه اى آمده اند، اجازه ورود مى خواهند و مى گويند: ما از شيعيان علىّ عليه السلام هستيم .
امام رضا عليه السلام اظهار داشت : در حال حاضر فرصت ندارم ، به آن ها بگو كه در وقتى ديگر بيايند.

- به كجا آمده ‏اى و چه مى‏خواهى؟
- قصد زيارت امام دارم و با صد اميد خود را به اينجا كشانده ‏ام.
دانى اى عزيز! «زيارت‏» به معنى ديدار است، و شرط آن «زنده بودن يار».
آرى تو با اين عقيده، آمده ‏اى كه امام خويش را زنده و در كار مى‏دانى و شنواى گفتار و بيناى كردار خويش مى‏شناسى.
واز اينروست كه به محض ورود به درگاه او مى‏گويى:
«اشهد انك تشهد مقامى و تسمع كلامى و ترد سلامى، و انت‏حى عند ربك مرزوق‏» (1)

تيرگي روابط بين امين و مأمون به امام ـ‌ع‌ ـ اين فرصت را داد تا به وظائف رسالت خود عمل نمايد و به کوشش و فعاليت خويش بيفزايد شيعيان نيز از اين فرصت استفاده کرده با آن حضرت دائماً در تماس بودند، از علم و دانش و راهنمائيهايش بهره مي بردند، پس در نتيجه امام رضا ـ‌ع‌ ـ از مزاياي منحصر به فردي که برايش پيش آمده بود، توانست راهي را بپيمايد که به تحکيم موقعيت و گسترش نفوذش در قسمتهاي مختلف اسلامي بيانجامد، اين مطلب از بيان خود امام ـ‌ع‌ ـ که درباره عدم تمايلش به ولايت عهدي به مأمون سخن مي گفت، استفاده مي شود آنجا که مأمون از امام ـ‌ع‌ ـ فوق تعهدش انتظار داشت، فرمود:

محمدجواد طبسى
در دوران خلافت مامون عباسى آشفتگى‏هاى سياسى و امنيتى آنچنان بالا گرفته بود كه مامون را به شدت نگران ساخت. زيرا پى آمدهاى كشته‏شدن امين و شورش‏هاى پى‏درپى گروه‏هاى مختلف، فساد و غارت اموال مسلمانان توسط گروهى وابسته به عباسيان و ظلم و فشار بيش از حد بر قاطبه مردم، پيوسته به جو پرالتهاب دامن مى‏زد.
بدين‏جهت مامون مدت‏ها در پى چاره‏جويى و گشودن گره كار بود تا به اين نتيجه رسيد كه براى مسلط شدن بر اوضاع كشور و خواباندن بسيارى از فتنه ‏ها و شورش‏ها، از چهره پاك و مقدس امام رضا عليه السلام آن هم به طرز ماهرانه‏اى استفاده كند. با دعوت كردن از امام و جلب او به مرو مساله خلافت و ولايتعهدى را به آن حضرت پيشنهاد و در ظاهر واگذار كند.