امام رضا ـ عليه السّلام ـ ولايتعهدي را از روي اجبار و ناخشنودي پذيرفتند، چرا كه برخي از اظهارات ايشان اشاره به غم و اندوه عميق آنحضرت دارد و نيز نمايانگر سختي و فشاري است كه آن حضرت از آن رنج ميبرند كه خود دليل بر عدم رضايت امام از ولايتعهدي است.
مسافرت امام رضا ـ عليه السلام ـ به خراسان فرصت مناسبي بود تا آنحضرت علوم و معارف اسلام را منتشر و در دسترس علما و دانشمندان قرار دهد وهمين امر موجب شد بحث و مناظره بين مسلمانان و علماي اديان توسعه يافته و مباحثه مذهبي رايج شود[1]معمولاً سؤال و جوابها در رابطه با اديان و كلام و غيره از قبيل صفات الهي،[2] تفسير قرآن،[3] اثبات معاد،[4] قضاء و قدر[5] و... بود كه از باب نمونه به يك مورد اشاره ميكنيم:
تغذیه درمانی
یکی از اصول بهداشت فردی و سلامت بدن را می توان تغذیه درمانی و داشتن تدبیر در غذاها و نوشیدنی ها دانست که در فرهنگ اسلامی از با عنوان«اطعمه و اشربه» یاد می شود و توجه خاصی به نوع، کیفیت و زمان مصرف غذا دارد.
امام رضا(ع) در معاشرت با یاران همواره متبسّم و خوشرو بود و در معاشرت نیکو سرآمد و مثال زدنى بود؛ ابراهیم بن عباس مىگفت:
«امام رضا (علیهالسلام) با سخن هرگز به هیچ کس جفا نکرد و کلام کسی را نبرید تا مگر شخص از گفتن باز ایستد. و حاجتی را که میتوانستبرآورده سازد رد نمی کرد.»
جو که از نظر طبی سرد و خشک است ،غذایی بسیار مقوی بوده و برای نقرس، کم خونی و سوء هاضمه و همچنین درمان سل ،زخم های ریوی و سردرد مفید است .
ائمه اطهار ـ عليهم السّلام ـ در طول حيات پر بركت خويش، شاگرداني دانشمند داشتند كه آثار آنها را حفظ نمودند اين چهره هاي درخشان و پرورش يافتگان مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ در راه نشر دانش ديني و حركت جامعه به سوي تعالي و كمال زحمات زيادي كشيدند. در زمان امام رضا ـ عليه السّلام ـ هر چند شرايط سياسي و اجتماعي همانند شرايط دوره امام باقر و امام صادق ـ عليهم السّلام ـ نبوده است، اما در عين حال ايشان شاگردان زيادي تربيت كردند و مسائل ديني و علوم اسلامي را از طريق اصحاب و نمايندگان خويش به شيعيان آموختند ما در اين بحث به تعداد محدودي از ياران ايشان اشاره مي كنيم.
امام علي بن موسي الرضا ـ عليه السلام ـ سال 148ق در مدينه متولد شدند و در صفر 203 هـ . ق در سن 55 سالگي در طوس به شهادت رسيدند[1] امام ـ عليه السلام ـ در طول امامت خويش، شاهد نزاع و درگيري دو برادر يعني امين و مأمون براي رسيدن به قدرت بودند. و عاقبت مأمون حکومت را به دست آورد و پس از مدتي، امام ـ عليه السلام ـ را با زور و تهديد به وليعهدي خود گماشت. و سرانجام ايشان را با خوراندن انگورهاي زهرآلود به شهادت رسانيد.