ولادت

هشتمين امام شيعيان، حضرت علي بن موسي الرضا (ع)، روز پنجشنبه، يازدهم ذي قعده، سال 148 هجري ـ شانزده روز پس از شهادت جد بزرگوارش امام صادق (ع) ـ در مدينه چشم به جهان گشود.(1)
نام مبارکش را «علي» گذاشتند. کنيه اش «ابوالحسن» و القابش، رضا، صابر، رضي و وفي بود که مشهورترين آنها «رضا» است.(2)
پدر آن حضرت، موسي بن جعفر (ع) و مادرش کنيزي به نام «نجمه» بود؛ «تکتم»، «سمانه» و «ام البنين» نيز خوانده مي شد.(3)
نجمه، کنيز «حميده» مادر امام موسي کاظم (ع) بود و چون در عقل و دين داراي مرتبه اي والا بود و در اخلاق و رفتار بر ديگر زنان برتري داشت، او را به پسرش امام کاظم (ع) بخشيد.(4)

راه شناخت امامان شیعه

یکی از دقیق‌ترین راه‌های شناخت امامان شیعه علیهم ‌السلام ، توجه به القاب خاصی است که آن‌ها بدان ملقب گشته‌اند . گرچه در مضامین دینی ، از اهل بیت علیهم ‌السلام به تعبیر « کلّهم نور » یاد شده است ؛ ولی با دقت در القاب مبارک آن بزرگواران ، مشاهده می‌شود که این نورانیت واحد و بی‌بدیل در ظرف زمانی و مکانی به شیوه‌ها و گونه‌های متفاوتی ظهور کرده است . بر این اساس پس از دوران امام صادق و امام کاظم علیهما السلام ، هشتمین طلیعه نورانی امامان شیعه ملقّب به عالم آل محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله آشکار گردید .

مرد كُرد كلاتى سى و پنجساله‎اى بر اثر افتادن از بالاى چوب بست از كمر فلج شده بود و با چوب زیر بغل، به زحمت راه مى‎رفت .

پس از شش ماه، به او گفتند: اگر به مشهد مقدس بروى، و از امام رضا(علیه‎السلام) شفا بخواهى، بهبود مى‎یابى .

بالاخره او را با چهار پا به مشهد مى‎برند و به صحن كه مى‎رسند او را رها مى‎كنند. او با چوب زیر بغل تا نزدیك سقاخانه اسماعیل طلا مى‎رود؛ در آنجا دربانى را مى‎بیند. (حسین با خود چنین خیال مى‎كند كه حضرت رضا علیه‎السلام در یكى از این اطاقها باید باشد كه مى‎تواند نزد ایشان برود).

نجمه، مادر امام رضا علیه‏السلام ، می‏فرماید: زمانی كه فرزند بزرگوارم را باردار بودم، هرگز احساس سنگینی نمی‏كردم. وقتی می‏خوابیدم، صدای تسبیح و تهلیل و تمجید حق تعالی را از درونم می‏شنیدم. هراسان از خواب بیدار می‏شدم؛ ولی دیگر آن صدا به گوش نمی‏رسید. وقتی به دنیا آمد، دستهایش را بر زمین گذاشت؛ سر مطهرش را به سوی آسمان بلند كرد، لب‏هایش را تكان داد، ولی نفهمیدم چه می‏گوید. نزد امام كاظم علیه‏السلام رفتم، او فرمود: «نجمه، كرامت پروردگار گوارایت باد.»

با اینکه ائمه معصومین علیهم السلام اهل خودنمایی و مبارز طلبی نبوده اند، تاریخ صحنه های غرور آوری از مناظرات آنان را برای ما ثبت کرده است که خود نشان دهنده برتری علمی آن حضرات بر سایر مردم است. یکی از این صحنه ها، مجلس مناظره ای است که توسط مأمون تشکیل شد و در آن دانشمندان بزرگی از مذاهب گوناگون گرد آمدند تا با امام رضا علیهم السلام درباره عقاید خویش بحث کنند.

در وجود فضائل بی شمار حضرت رضا علیه السلام جای هیچ شک و شبهه ای نیست. این فضائل هم در تاریخ زندگی این بزرگوار ثبت و ضبط است و هم در عنایات خاصه ایشان به زائران و مجاوران حرم رضوی عیان و روشن تر از خورشید است.

این مقاله در صدد اثبات فضائل برای این امام همام نیست و به خود چنین جرأتی و جسارتی نمی دهد؛ بلکه تنها جهت توجه بیشتر خود و خوانندگان به مقام و منزلت رفیع حضرت چند نمونه از فضائل ایشان ذکر شده است.

داستانی از كرامات امام رضا (علیه السلام)

امام رضا علیه‌السلام فرمود: وای بر تو! این راهی که می‌روی غلط است. خدا «چگونگی»‌ را «چگونه» ‌کرد؛ بی‌آنکه او به «چگونگی» ‌توصیف شود و او مکان را مکان کرد بی‌آنکه خود دارای مکان باشد؛ بنابراین ذات پاک خدا با چگونگی و مکان شناخته نمی‌شود و با هیچ ‌یک از نیروهای حس درک نمی‌شود و به هیچ ‌چیزی تشبیه نمی‌گردد.