احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

مرحوم حافظيان با گروهي از اهل خير تماس گرفتند و هزينه ساختن ضريح ا فراهم نمودند و قرار شد با مشاركت آستان قدس اين كار انجام پذيرد. و در اصفهان هم با اساتيد فن به مشورت پرداختند و از هنرمندان اصفهان هم براي ساختن ضريح استمداد نمودند، و پس از مدت ها مذاكره و مشورت با اهل فن طرح ساختن ضريح فراهم گرديد.

مؤلف اين كتاب حاج شيخ عزيز الله عطاردي با مرحوم حافظيان بسيار دوست نزديك بودند، و در پاكستان و ايران مدت ها با ايشان رفت و آمد داشتند و اين دوستي و صميميت تا پايان عمر آن سيد بزرگوار ادامه داشت، داستان زندگي مرحوم حاج سيد ابوالحسن حافظيان در ايران و هند و پاكستان بسيار جالب است و ما انشاء الله در تاريخ مشهد مقدس حالات ايشان را ذكر مي كنيم.
يكي از روزها در مشهد مقدس منزل ايشان بودم و جريان ضريح را از معظم له پرسيدم و خواستم موضوع ساختن ضريح را از زبان خودشان بشنوم. آقاي حافظيان مقداري صحبت كردند و بعد قراردادي را كه در اين مورد با آستان قدس نوشته بودند به اين جانب مرحمت كردند و ما در اين جا عين آن قرار داد را بدون هيچ تغييري در الفاظ و عبارات ذكر مي كنيم.

قرار داد آقاي حافظيان با آقاي ذوفن

بسمه تعالي
چون بر اثر توفيقات سبحاني براي ساختن ضريحي از نقره و طلا براي مرقد مطهر حضرت ثامن الأئمه ارواحناه فداه از طرف آقاي سيد ابوالحسن حافظيان پيشنهادي به مقام نيابت توليت عظمي شده كه مورد موافقت معظم له واقع گرديده است، در اين تاريخ قرار دادي به شرح ذيل بين آقاي حافظيان از يك طرف و آقاي حاج محمد تقي ذوفن اصفهاني از طرف ديگر منعقد مي گردد.
1 - آقاي ذوفن متعهد و ملزم شرعي و اخلاقي گرديده كه ضريح مزبور را طبق نقشه مرتسمه و تصويب شه ساختمان بنمايد، آن چه كارگر كه تعداد آنها قريب بيست نفر باشد آقاي ذوفن به خرج خود تهيه نموده و در محلي كه آقاي حافظيان از آستان قدس كسب اجازه و تهيه مي نمايد مشغول ساختمان ضريح گردد.
شخصا آقاي ذوفن در تمام مدت ساختمان ضريح از شروع تا نصب آن روي مرقد منور بايد در مشهد ساكن و ناظر به كار و كمال توجه و رسيدگي به جزئي و كلي ساختمان ضريح را داشته و از هر جهت مدير مسئول باشد و حق هيچ گونه مسافرتي را ندارد مگر براي تهيه وسائل ساختمان در صورتي كه مجبور شود رفته و بعد از تهيه آن وسائل مراجعت نمايد و در اين مدت در مشهد به كار ديگري كه مربوط به ضريح مطهر نباشد مشغول نشود.
2 - تهيه وسايل كار كه عبارت از چوب براي ساختمان اسكلت ضريح مزبور و آهن و اجرت نجار و آهنگر و تهيه طلا و نقره و برنج آن به عهده آقاي حافظيان خواهد بود، و نيز اگر بنا به ميناكاري شود آوردن استاد ميناكار به عهده ي آقاي ذوفن و تهيه مصالح آن و اجرت مينا كاري با آقاي حافظيان باشد.
همچنين تهيه نقره كه به تعيين آقاي ذوفن مطابق نقشه مصوبه و ورقه اي كه كلفتي و نازكي هر قسمت آن را به تفصيل آقاي ذوفن مشروحا درج نموده است حداكثر آن سيصد و ده هزار مثقال مي باشد به عهده آقاي حافظيان است كه از مقدار مزبور هفتاد هزار مثقال آن را شخصا تهيه و در دسترس آقاي ذوفن گذارد.
بقيه آن كه مقدار دويست و چهل هزار مثقال مي باشد بر حسب وعده و قولي كه مقام معظم نيابت توليت عظمي فرموده اند با يك هزار مثقال طلا از موجودي آستان قدس به وسيله آقاي حافظيان دريافت و در محل مزبور تحويل آقاي ذوفن داده خواهد شد.
آقاي ذوفن به عهده گرفتند كه اگر ضريح مطهر مطابق آن ورقه متعينه ساخته شود و از اين مقدار سيصد و ده هزار مثقال كه حداكثر ساختمان ضريح است زيادتر شود زيادتي آن از حيث قيمت و اجرت به عهده خود آقاي ذوفن باشد.
كتيبه هاي عليرضا عباسي را نيز كه در خزانه و موزه محفوظ است پس از كسب اجازه از پيشگاه اعلي حضرت همايوني و اجازه از مقام معظم نيابت توليت عظمي بايد آقاي ذوفن اصلاحات لازمه را نموده و به ضريح مقدس نصب نمايند، مخارج آن اصلاحات به عهده ي آقاي حافظيان خواهد بود.
3 - آقاي ذوفن ملتزم مي باشد كه ضريح مطهر را از حيث گوي و ماسوره و قلم زني و گل كاري و طرح ريزي و نقشه كشي و كليه تزئينات ديگر طبق نقشه مرتسمه و مصوبه تهيه و حتي الامكان جديت نمايد كه اين ضريح مقدس از كليه ضريحهاي مطهره كه تا به حال ساخته شده از هر حيث و هر جهت ممتاز و اعلي باشد.
آقيا ذوفن متعهدند كه با كمال جديت به ساختن ضريح مشغول شده و حتي الامكان سعي نمايد كه هر چه ممكن است زودتر با مراعات خوبي تمام نمايد و هر وسيله كه به آن وسيله ضريح سريعتر به اتمام برسد فراهم آورد.
4 - آقاي ذوفن متعهد شد كه اجرت كل كارگران را از هر حيث و هر جهت كه لازمه آنها باشد تأمين نموده و نيز تهيه وسايل به طوري كه در بالا مذكور است كلا بر ذمه ايشان باشد و مقرر گرديد كه اجرت ساختمان ضريح مطهر از قرار هر مثقال نقره و طلا كه به ضريح كار شود دوازده ريال به عهده آقاي حافظيان باشد به اقساط معينه به طوري كه در ماده شش ذكر خواهد شد بپردازند.
آقاي ذوفن حق مطالبه هيچگونه اجرت ديگري را نخواهد داشت و اگر به اضافه يك هزار مثقال طلاي مذكور و كتيبه هاي عليرضاي عباسي هر مقدار طلاي ديگري به كار اضافه شود و اجرت آن مقدار را هم از قرار هر مثقال دوازده ريال، آقاي حافظيان به آقاي ذوفن تسليم خواهند نمود.
5 - آقاي ذوفن آن چه نقره و طلا يا وجهي كه براي ساختمان ضريح از آقاي حافظيان دريافت مي كنند در مقابل بايد رسيدي به ايشان بدهند كه نزد آقاي حافظيان محفوظ باشد و چون طبق معمول زرگران نقره يا طلا در ذوب و ساختمان هر صد مثقالي دو مثقال كسر خواهند كرد، قرار شد كه هر صد مثقالي كه تحويل آقاي ذوفن داده مي شود در آخر كار دو مثقال كمتر به حساب آيد.
مشروط بر اين كه آقاي ذوفن در وقت كار ايمانا در ضبط نقره و طلا ملاحظه كامل داشته باشد كه حتي الامكان نقره يا طلا ضايع نگردد و در آخر كار هم خاكهاي كارخانه را كه از اول جمع نموده اند شسته و آن چه نقره يا طلا حاصل شود تحويل باني بدهند كه به حساب ضريح منظور گردد.
6 - پرداخت اجرت آقاي ذوفن به طريق ذيل خواهد بود، آقاي حافظيان قبلا مبلغ سيصد هزار ريال به عنوان مساعده و پيش قسط براي تهيه وسايل كار و حاضر نمودن كارگران به آقاي ذوفن تأديه نمايد و پس از يك ماه بلافاصله در محل كارگاه ضريح مطهر با كارگران خود مشغول كار ضريح گردد.
از آن تاريخ ماهيانه يك صد و دوازده هزار و پانصد ريال آقاي حافظيان به آقاي ذوفن در اول هر ماه بپردازند، و پس از تحويل ضريح مطهر و نصب آن به روي مرقد مقدس به حساب وزن نقره و طلائي كه تحويل شده آقاي ذوفن بقيه را نقدا دريافت دارد.
7 - نقره اي كه در ساختمان ضريح به كار برده شود عيار او نود خواهد بود و اگر نقره هائي كه به ايشان تحويل داده مي شود عيار آنها از نود بالا باشد نقره هاي اضافي به حساب خواهد آمد، و اگر خداي نخواسته در اين مدت از طلا يا نقره يا اشياء ديگري كه به آقاي ذوفن سپرده شده سرقت شود آقاي ذوفن بايد از غرامت آن برآيد.
اين قرار داد در پنج نسخه تهيه شده كه يك نسخه آن تقديم مقام نيابت توليت عظمي خواهد شد كه در دفتر معظم له بايگاني شود و يك نسخه تسليم اداره محترم تشريفات آستان قدس و يك نسخه به آقاي ذوفن و دو نسخه ديگر نزد آقاي حافظيان مي باشد و هر يك از اين نسخ اعتبار واحدي دارد.
تاريخ هفدهم تيرماه 1336
امضاء - محمد تقي ذوفن، سيد ابوالحسن حافظيان، مقام نيابت توليت عظمي
پس از امضاء قرار داد، ساختمان ضريح در مشهد شروع مي گردد، محل ساختمان ضريح در بست پائين خيابان در يكي از ساختمانهاي آستان قدس بود، از روزي كه قرار داد امضاء شد و تا روزي كه ضريح در حرم نصب گرديد در حدود دو سال و نيم طول كشيد و با صرف هزينه هاي زيادي اين كار هنري انجام گرفت و به جاي ضريح هاي قديم گذاشته شد.
در مشهد گفته مي شد كه بانيان ضريح دنبال چوب گردوي خشك بودند تا پايه ها و اساس ضريح مطهر را روي آن قرار دهند، پيدا كردن چوب گردوي خشك در آن ايام مشكلاتي داشت، يكي از علماء مطلع مشهد اظهار مي داشت پس از جست و جوي زياد چوب گردوي خشكي كه متعلق به حاج حسين آقا ملك بود به دست آمده و به مصرف ضريح رسيد.

قرار داد آقاي حافظيان با آستان قدس

بعد از اين كه كار ضريح به پايان رسيد و آماده نصب شد، قرار دادي بين آستان قدس و مرحوم حافظيان رحمة الله عليه امضاء شد كه متن آن را مرحوم حافظيان با دست خود به اينجانب دادند كه اكنون متن آن بدون تغيير و حفظ امانت در الفاظ و كلمات ذيلا به نظر خوانندگان مي رسانم.
بسمه تعالي
براي نصب ضريح جديد ساخته شده از نقره و طلا جهت مرقد مطهر حضرت ثامن الائمه علي بن موسي الرضا عليهماالسلام و الصلوة كه با اجازه اعل حضرت همايون محمدرضا شاه پهلوي توليت عظمي آستان قدس رضوي از دو سال و نيم پيش تا حال به سعي و اهتمام آقاي سيد ابوالحسن حافظيان كه از مردان نيكوكار و سعادتمند است.
به كمك و مساعدت مادي و معنوي آستان قدس رضوي و عده زيادي از مسلمانان خير و متدين كه از بذل مال دريغ ننموده اند تحت نظر مشاراليه به وسيله عده كارگران هنرمند به رهبري آقاي حاج محمد تقي ذوفن اصفهاني ضريح مزبور تهيه و طبق اعلاميه كتبي مشاراليه در روز اول ماه شعبان المعظم 1379، مطابق نهم بهمن ماه سال 1338 براي نصب آماده است.
از طرف نيابت توليت عظمي دعوتي از آقايان محترم مذكور در دعوت نامه ضميمه در تالار تشريفات آستان قدس رضوي در ساعت چهار بعد از ظهر روز چهارشنبه 29 دي ماه 1338 به عمل آمد، پس از مذاكره و مشاوره تصميمات زير براي انجام اين امر مهم اتخاذ شد.
1 - غبارروبي ضريح مقدس فعلي در روز چهارشنبه ششم بهمن سال 1338 مطابق معمول انجام و از آن به بعد حرم مطهر تا خاتمه ي كار نصب ضريح قرق و خلوت خواهد بود.
تبصره 1 نذورات در مدت قرق حرم مطهر به دائره حاجبي تحويل و رسيد اخذ مي گردد.
تبصره 2 از تاريخ قرق فقط درب پائين پائين مبارك براي ورود و خروج كاركناني كه جهت برداشتن ضريح قديم و نصب ضريح جديد و نقل و انتقالات اياب و ذهاب مي كنند منحصرا باز و قفل و كليد آن تحويل آقاي سيد ابوالحسن حافظيان خواهد بود و درب پيش روي مبارك بسته و قفل مي باشد.
از جانب بالا سر و همچنين از طرف توحيد خانه كه پشت سر مبارك قرار دارد بعد از پله ها در روز عبارروئي بلافاصله وسيله ي چوب بسته و راه ورود به داخل حرم مطهر قطع و از داخل حرم روي بست هاي چوبي مذكور وسيله پارچه سبز رنگي مسدود خواهد شد.
2 - پس از غبارروبي و بستن، راه هاي شرح بالا بر چيدن ضريح اول و دوم شروع و دو ضريح مزبور و قرآن و ساير اشياء متعلق به ضريح و همچنين درب جواهرنشان به خزانه آستان قدس منتقل مي شود.
تبصره - دو ضريح قديم بايد در جاي مخصوصي در موزه كه اطراف آن زنجير تعبيه مي شود براي مشاهده واردين به موزه نگاهداري شود.
3 - بعد از برداشتن دو ضريح سنگهاي پاي ضريح مطهر بايد با سنگهاي جديد تراشيده و تدارك شده با اطمينان به استحكام آن تعويض شود.
4 - متعاقب اين عمل ضريح جديد كه تدريجا و منفصلا به حرم مطهر منتقل مي گردد بايد در جاي خود نصب و متصل شود، و درب جواهرنشان از اداره خزانه منتقل و به جاي خود قرار گيرد.
تبصره - مدت انجام اين عمل نبايد از بيست روز تجاوز كند.
5 - در ايامي كه ضريح قديم بر چيده و ضريح جديد نصب مي شود نظافت سقف و ديوارهاي حرم مطهر تكلميلا انجام خواهد شد.
6 - متعاقب غبارروبي تا زماني كه نصب ضريح جديد تمام مي شود حرم مطهر در اختيار آقاي سيد ابوالحسن حافظيان قرار مي گيرد و ايشان مسئول آن خواهند بود و به اشخاصي كه به حكم ضرورت بايد در حرم مطهر جهت انجام وظيفه اعم از نقل و انتقال ضريح قديم و جديد و سنگهاي پاي ضريح مطهر و بنائي و كارگري اياب و ذهاب مي كنند.
از طرف ايشان كارت ورودي امضاء شده داده خواهد شد و در صورت مراجعه ايشان هر نوع كمك لازم و اشتراك مساعي از طرف اداره تشريفات آستان قدس و خدمه خواهد شد.
7 - پس از اين كه نصب ضريح جديد به شرح بالا خاتمه يافت آقاي سيد ابوالحسن حافظيان حرم مطهر و ضريح را تحويل اداره تشريفات آستان قدس مي دهند.
8 - متعاقب تحويل اداره تشريفات آستان قدس در تالار تشريفات طبق دعوت رسمي جشني بر پا خواهد ساخت و مدعوين پس از اجراي برنامه جشن به زيارت حرم مطهر و مشاهده ضريح جديد مشرف خواهند شد.