احاديث , سخنان تصادفي امام رضا (ع)

امام علیه‏السلام طی مسافرتی به مکه، از طریق عراق، عازم خراسان شد. از مکه تا بصره، قافله با تشریفاتی خاص به راه افتاد. هودجهای مجلل دستگاه خلافت و وسایل مفصل و اعجاب‏انگیز دربار حکومت، که خود آنها جزء نقشه‏های طرح شده بود، همراهان امام را حمل می‏کرد. این همراهان، شامل والی مدینه و گروهی از رجال و اشراف آن روز بودند. اما امام رضا علیه‏السلام هیچ کس از افراد خانواده را همراه نیاورد، حتی یگانه فرزند عزیز خود محمد، ملقب به جواد را هم در مدینه گذاشت و خود به تنهایی، راهی سفر به ایران شد. 

امام علیه‏السلام در طول راه حجاز تا بصره، در هر شهری به مناسبتی، با مردم مذاکراتی داشت. از بصره تا خرمشهر از راه آب و از خرمشهر به اهواز و سپس از راه اراک، ری و نیشابور، مسافرت ادامه یافت. سرانجام، روز 10 شوال 201 هجری قمری این قافله به مرو رسید. 

حضرت رضا علیه‏السلام در مرکز خلافت اسلامی با دانشمندان مختلف آن زمان، بویژه رهبران مذاهب و ادیان غیراسلامی، مناظرات و مباحث علمی جلبی داشته‏اند. همه‏ی علمای مذاهب و صاحبان افکار و آرای مختلف، به بزرگواری و احاطه‏ی علمی آن حضرت که در مواقع لزوم هم با همان زبان و اصطلاحات خاص و حتی از منابع دینی خود آنان صحبت می‏کرد - اقرار و اعتراف کرده‏اند. 

مجموعه‏ی مناظرات حضرت رضا علیه‏السلام با دانشمندان زرتشتی و مادیگرایان و اسقفهای بزرگ کاتولیک و علمای بزرگ یهود، در کتاب پرارج و گرانبهای الاحتجاج ، تألیف ابی‏منصور احمد بن علی بن أبی‏طالب طبرسی، از علمای قرن ششم هجری، نقل گردیده است. 

آنچه در همه‏ی این موارد چشمگیر بود این بود که تمام کسانی که با آن حضرت روبه‏رو می‏شدند و مباحثاتی انجام می‏دادند، در برابر کمالات معنوی امام علیه‏السلام تسلیم می‏شدند و جز قبول حق و اقرار و اعتراف به مقام شامخ علمی امام علیه‏السلام و صحت مطالبی که می‏فرمود، چاره‏ای نداشتند. این مسئله خود موجب شهرت فوق‏العاده‏ی آن حضرت در زمینه‏ی احاطه‏ی کامل علمی و شایستگی همه جانبه از نظر رهبری می‏شد. 

از درسها و مطالب آموزنده‏ی حضرت رضا علیه ‏السلام مطالبی توسط محدثان بزرگوار اسلامی جمع‏آوری گردیده، از جمله کتاب عیون اخیار الرضا و نیز کتاب علل الشرایع که در آن از حکمت و مصالحی که در مورد احکام و دستورهای علمی اسلام، فوائد و آثار آنها از امام علیه‏السلام رسیده یاد شده است. این دو کتاب به وسیله‏ی مرحوم شیخ صدوق تألیف گردیده  است. کتابهای دیگری نیز مانند طب الرضا یادگار آن حضرت است که هر یک در جای خود، معرف کمالات و مقام علمی آن امام عزیز و بزرگوار است.

منبع : کتاب سیره اخلاقی امام رضا