خبرگزاری فارس*
جهانى شدن و حکومت جهانى مهدى(عج)
در مدینه فاضله مهدوى، همه جا سخن از عدالت و قسط است و مردم شاهد لبریز شدن زمین از عدل و داد خواهند بود.
بخش دوم
قال رسول اللَّه (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم): ((لا تقوم السّاعة حتّى یَمْلِکَ رَجُلٌ مِنْ أهل بَیتی یواطىء اِسمُهُ اِسمی یَملَأُ اْلأَرْضَ عدلاً وَ قِسْطاً کَما مُلِئَتْ ظُلماً وَ جَوراً)).(36)
نظام، دین و حکومتى که داعیه دار ((جهانى بودن)) و ((رهبرى)) جهانیان است، باید ویژگىها و برنامه هایى داشته باشد که با این ادعا هماهنگ بوده و امکان تحقق و وقوع داشته باشد. با چالشها و گسستهایى که فرا روى لیبرالیسم، سرمایهدارى، سوسیالیسم و... قرار دارد، مىتوان گفت که اسلام، آیین تمام مردم جهان و دین جامعه بشرى است و مىتواند جوابگوى خواستهاى اساسى جهانیان باشد. اما در حال حاضر تحقّق چنین چیزى، فقط با ظهور منجى موعود و مصلح جهانى امکان دارد؛
یعنى، به علت سستى و رخوت حاکم بر جوامع مسلمین، بى کفایتى دولتمردان کشورهاى اسلامى، اختلاف و عقب ماندگى این جوامع و دورى آنان از تعالیم ناب اسلامى؛ امکان تشکیل حکومت جهانى اسلام، ضعیف به نظر مىرسد. در عین حال باید در این راه کوشید و حداقل زمینههاى تشکیل دولت فراگیر اسلامى را فراهم نمود. بر این اساس، یکى از برنامههاى مهم پیامبر (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) و امامان (علیهمالسّلام)، تأسیس حکومت اسلامى و تشکیل امت واحد جهانى اسلام بوده است. این برنامه، در رأس دعوت اسلام قرار گرفته است و به یقین با انقلاب جهانى حضرت ولى عصر(عج) جامه عمل خواهد پوشید.
با وجود این همه مشکل، کمبود، نارسایى، ظلم و ستم، فساد و تباهى، خود کامگى و استبداد؛ دولتها، سازمانها و نهادهاى فرا ملى و بینالمللى، نتوانستهاند پاسخ گوى نیازها و احتیاجات بشر باشند و با وجود خطر جنگهاى هستهاى، نابودى زیست - محیط، تباهى فرهنگها و هنجارها، ستیزه جویى و پرخاشگرى میان سیاستمداران، گسستهاى فکرى و اندیشهاى بشر، رشد ناهمگون و غول آساى شرکتهاى چند ملیتى و بازارهاى بورس و... تنها مىتوان به یک حاکمیت فرا گیر و بدون نقص و حکومت خوب، چشم داشت.
این حاکمیت باید فرا ملى، جهانى و عدالت گستر باشد و بتواند پاسخ گوى نیازها و احتیاجات مادى، معنوى، اقتصادى، علمى و... جهان باشد. این حاکمیت تنها در سایه وجود امامى معصوم، آگاه و شجاع (مهدى موعود) امکان دارد و چندین قرن زندگى بشرى نشان داده است که امکان تشکیل یک ((مدینه فاضله)) به دست بشر وجود ندارد و باید منتظر موعود آسمانى باشند. بر این اساس مىتوان چندین رویکرد و دیدگاه اساسى، درباره ((حکومت جهانى حضرت مهدى(عج))) ارائه داد:
1- درآمدى بر حکومت جهانى مهدى(عج)
یک. درخشانترین فرصت ارائه نظریه ((حکومت جهانى مهدوى))
الآن، وضعیت جهان به گونهاى است که به روشنى و با جرأت، مىتوان تصویرى جامع و شفاف از حکومت جهانى مهدى(عج) ارائه داد و ساختار و ساز و کارهاى اجرایى و عملى ((دولت کریمه)) را بیان نمود. پیشتر از این، زمینه و موقعیت اندکى براى تبیین چگونگى و نحوه حکومت مهدوى وجود داشت و سطح آگاهى و فهم مردم جهان به حدّى نبود که بتوان به طور علمى و قاطع، درباره حکومت فراگیر آن حضرت صحبت نمود.
اما با تحقّق انقلاب صنعتى، فزونى اختراعات و اکتشافات، پیشرفت علم و دانش، بالا رفتن سطح آگاهى و اندیشه، رشد فنّ آورى و تولیدات صنعتى، گسترش ارتباطات رسانهاى و تصویرى، فزونى اطلاعات و اخبار، نزدیکى جوامع و مردم به یکدیگر، نفوذ فرهنگها و ایستارها و بالاخره پدیده رو به رشد ((جهانىشدن))، نه تنها زمینه براى ارائه نظریه ((حکومت جهانى مهدى(عج))) فراهم آمده است؛ بلکه زمینه و آمادگى براى ((ظهور)) آن حضرت نیز فراهم شده است.
دو. حتمى بودن انقلاب جهانى مهدى (عج)
یکى دیگر از بایستههاى ((مهدویت))، بیان حتمى بودن انقلاب جهانى مهدى و ظهور منجى بشریت و مصلح کل است. این وعده قطعى خداوند، به مردم جهان است که حکومت را در برهه حساسى از زمان به دست بندگان صالح و برگزیده خواهد داد و به وسیله او عدالت، رفاه، علم، بهداشت، آسایش، قسط و داد، آبادانى، یکتاپرستى و نیکى را در پهنه گسترده ((زمین))، ارزانى خواهد بخشید.
در این نوشتار قصد به تصویر کشیدن آن ((جامعه جهانى موعود)) را نداریم؛ بلکه تنها با استناد به روایات در صدد اثبات این مدعا هستیم که ((حکومت مهدى(عج)))، به یقین جهانى خواهد بود و تمام ساز و کارهاى اداره حکومت جهانى، در آن وجود دارد. این بشارتى است که مىتواند باعث تسکین خاطر بشر و زنده شدن امید به آینده پرافتخار شود.
سه. اثبات نظریه ((حکومت جهانى مهدى موعود(عج)))
چالشها، ستیزهجویىها و کاستىهاى موجود در دنیا و نیازها و احتیاجات فراروى بشر، روز به روز بر ابطال نظریات و فرضیات ((جهانى شدن)) - به شکل کنونى - و سایر نظریات و اندیشههاى دنیوى گرایانه ((سیاست)) صحّه مىگذارد.
با ابطال این آرا و نظریات و یا اصلاح و بازسازى آنها، زمینه براى اثبات نظریه جامع و کامل ((حکومت جهانى قائم آل محمد (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) )) فراهم مىشود و قابل پذیرش بودن این نظریه، در اذهان و افکار بشر و محافل علمى و دانشگاهى، آسان مىگردد. پس تنها نظریه قابل قبول در عرصه جهانى، نظریه ((حکومت جهانى مهدى(عج) )) است که اشکالات و ابهامات سایر نظریات را ندارد و خود کاملترین، دقیقترین و جامعترین نظریه براى اداره جهان به شمار مىآید.
چهار. حکمت و فلسفه اصلى ظهور منجى بشریت
روشن و بدیهى است که علت و فلسفه اصلى قیام مصلح کل و جنگ و ستیز با ستمگران و مفسدان؛ تشکیل ((حکومت جهانى)) و دست یافتن به حاکمیتى مقتدر و الهى است. برنامهها و راه کارهاى اجرایى و بنیادین این دولت، تماماً در راستاى ((جهانشمولى)) و ((جهان گسترى)) است و شامل تمام نقاط روى زمین مىشود؛
به طورى که هیچ نقطهاى از جهان، از فیض وجود این حکومت، بى بهره نخواهد بود و مردم با آغوش باز پذیراى آن خواهند بود و مقاومت و ایستادگى قدرتهاى ستمگر و استعمارى در هم خواهد شکست. این حکومت تحت عناوین، دولت عدل و داد، دولت کریمه، حکومت جهانى، حکومت مصلح جهانى و... معرفى شده و ویژگىها و خصایص آن به روشنى در روایات بیان گشته است.
پنج. تحقّق واقعى جامعه واحد جهانى
آرمانها و آرزوهاى بشر درطول تاریخ - به خصوص در عصر جهانىشدن - تنها و تنها در حکومت جهانى ((مصلحکل)) تحقق خواهد یافت. هیچ یک از نهادها و سازمانهاى بینالمللى و قدرتهاى بزرگ جهانى، توان و شایستگى اداره مطلوب جهان را ندارند. صلح، رفاه، آرامش، امنیت، گسترش علم، خردورزى و عقل گرایى، ریشه کنى ظلم و ستم، رفع فساد و تباهى از جهان، گسترش مکارم و فضایل اخلاقى، قبول آیین واحد جهانى، فرهنگ سالم، برابرى و مساوات، بى نیازى و غنا، اوج تکنولوژى و فنّآورى، ارتباطات سریع و گسترده جهانى و... تنها در یک ((حکومت)) امکان وقوع و تحقق دارد و آن حکومت جهانى مهدى(عج) است.
حکومتى که براى هدایت و نجات مردمان قیام کرده و با آگاهى بخشیدن به آنان، زمینههاى دین دارى، رضایت و قناعت را در آنان ایجاد خواهد کرد و ((مدینه فاضله موعود)) را براى آنها به ارمغان خواهد آورد. همچنین بشارتهاى تمامى ادیان الهى و مذاهب بزرگ، تنها با ظهور آن حضرت، تحقّق خواهد یافت.
شش. دین راه حل مشکلات و کاستىها
همان طور که پیشتر گفته شد، راه حل اصلى مشکلات و نارسایىهاى فرهنگى، سیاسى، اقتصادى و اجتماعى ((جهانى شدن))، حضور فعّال و گسترده ((مذهب)) در عرصه بین‌الملل است. حکومت جهانى حضرت مهدى، بهترین گزینه براى رشد، بالندگى و شکوفایى ((مذهب)) است و مکارم اخلاقى، فضایل انسانى، مساوات و برابرى، احترام و حفظ حقوق بشر و... درسایه این حکومت، ترویج و گسترش خواهد یافت.
نویسنده مقاله ((جهانى شدن از منظر مذهب)) مىگوید: ((ما باید به دین، به عنوان یک روش تام و تمام زندگى - که ریشه در ایمان به خدا دارد و خود را به صورت یک نظام عملى اخلاقى هم در سطح فرد و هم در سطح جامعه نشان مىدهد - نگاه کنیم. عدالت، محبت، شفقت، ارزش هایى که در همه ادیان بسیار مورد احتراماند، باید این روش زندگىرا هدایتکنند.
از آن جایىکه این ارزشها جهانى هستند، دین باید به عنوان یک کانال انتقالى براى این ارزشها حمل کند وآنهارا به سبکى حقیقتاً جهانى وهمه شمول تبلیغکند و درعرصه اجتماعى نیزبه همان گونه به اجراگذارد. این کارى است که ما انتظار داریم و اهل تدین در قرن بیست و یکم، باید آن را هم انجام دهند و بدین وسیله با تهدید جهانى شدن به مقابله برخیزند...)).(37)
هفت. عصر ظهور
قیام و ظهور امام زمان(عج)، باید در عصر و دورانى باشد که امکان عملى شدن یک حکومت فراگیر جهانى فراهم و یا حداقل زمینههاى آن - از لحاظ ارتباطات، اطلاعات، اقتصاد جهانى، فرهنگ گسترش یابنده و... - به وجود آمده باشد. به نظر مىرسد در موقعیت فعلى جهان، این زمینهها و موقعیت تا حدودى فراهم آمده و بسترى مناسب براى تحقق آرمانهاى جهانى، ایجاد شده است. روشن است که ((عصر ظهور))، دوران علم و اندیشه، پیشرفت و رشد، ارتباطات سریع و همگانى و اطلاعات دقیق و روزآمد است و ((عصر حاضر)) مىتواند پیش زمینه و نمایى از آن ((زمان موعود)) باشد.
امام راحل فرموده است: ((من امیدوارم که ان شاء اللّه برسد آن روزى که وعده مسلم خدا تحقّق پیدا کند و مستضعفان مالک ارض بشوند. این مطلب وعده خدا است و تخلّف ندارد؛ منتها آیا ما درک کنیم یا نکنیم، آن به دست خدا است. ممکن است در یک برههاى کمى وسایل فراهم شود و چشم ما روشن بشود به جمال ایشان. این چیزى که ما در این وقت، در این عصر وظیفه داریم، این مهم است...)).(38)
هشت. جهانى شدن اندیشه ((مهدویت))
در عصر اخیر، نه تنها، ایده ((نجات بخشى)) و ((انتظار منجى مصلح))، جهانى شده و بیشتر ادیان بزرگ، توجّه وافرى به آن داشتهاند؛ بلکه اندیشه ((مهدویت)) نیز در حال ((جهانى شدن)) است و مسلمانان جهان، توجّه و علاقه زیادى به آن نشان داده و آن را وارد ((گفتمانهاى دینى و عقیدتى)) خود کردهاند. برخى از اندیشمندان و متفکّران غیر مسلمان نیز، بحثها و نگارشهاى مختلفى درباره ((مهدویت)) و آثار و پیامدهاى جهانى آن داشتهاند.
به هر حال ((اندیشه اصلاح طلبانه مهدویت)) در حال حاضر، جهانى شده و اگر تا چند دهه پیش مورد غفلت مسلمانان و اندیشمندان قرار گرفته بود، اینک رویکرد استقبالآمیزى به آن شده است. آمار و بررسىهاى انجام شده - به خصوص در موسم حج و یا در انتفاضه فلسطین - نشانگر تغییر و تحوّلى عمیق در اندیشههاى مسلمانان درباره ((حکومت جهانى حضرت مهدى(عج))) است و پرسشها و جست و جوهاى علمى برخى از مسلمانان نیز حاکى از این تحرّک و تحوّل عظیم است.
نه. ساختار نظام سیاسى مهدوى (علیهالسّلام)
مهمترین بحث در مورد حکومت جهانى حضرت مهدى(عج)، مربوط به ساختار کارآمد و منحصر به فرد نظام سیاسى مهدوى است؛ یعنى، بر خلاف ((جهانى شدن)) - که امرى کاملاً غیر منسجم، مبهم، پراکنده و ناکارآمد است - حکومت فاضله حضرت مهدى(عج)، داراى ویژگىها و ساختارى واحد، منسجم، کار آمد، مقتدرانه و تحت مدیریت کامل و با کفایت ایشان است. در این ساختار به همه ابعاد زندگى بشرى، توجّه شده و در تمامى زمینههاى اقتصادى، سیاسى، فرهنگى و اجتماعى، برنامه و راه کار ارائه گشته است.
هیچ بعدى از زندگى بشرى، مورد غفلت واقع نشده و ریزترین و جزئىترین مسائل حیات اجتماعى و فردى روى زمین، در این حکومت داراى اهمیت و ارزش است. پس ساختار نظام سیاسى مهدوى، کاملاً جهانى، فراگیر و عام شمول است و ساز و کارهاى اجرایى و ادارى آن، بر اساس مدیریت ((همه عرصههاى جهانى)) تنظیم شده است.
2- مبانى و اهداف ((حکومت جهانى حضرت مهدى(عج)))
((اعتقاد به مهدویت))، اعتقاد به فراگیرى نیکىها و مکارم انسانى، عدل و قسط گسترى، پایان خوب تاریخ، استقرار حکومت و دین واحد جهانى و... است. ((اندیشه مهدویت))، همان خواسته اصیل مسلمانان و امید و آرزوى یکتاپرستان، در دستیابى به ((حکومت جهانى عدل)) و از بین رفتن ((ظلم، ستم، بى دینى و فساد)) است. ((اندیشه مهدویت))، اندیشه شورآفرین و تعالى بخش انسانهاى آزادهاى است که منتظر ((پایان خوش تاریخ)) با پیروزى صالحان و نیکان هستند و به ((کرامت و عزّت انسانها)) اعتقاد دارند. نقطه اوج و حسّاس این اندیشه، پایان یافتن حکومتهاى زر و زور دنیایى و تأسیس ((حکومت واحد جهانى مهدوى)) است.
حکومتى که با امدادهاى معنوى، یارىِ صالحان و خواست قلبى مردم، تأسیس خواهد شد و با ظهور منجى بشریت، قیامى فراگیر علیه ظالمان و ستمگران روى خواهد داد.
این حکومت جهانى، ریشهها و مبانى خاص خود را دارد که تمایز و ویژگى خاصى به آن بخشیده است. در رابطه با مبانى این ((حکومت صالحان))، مىتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. امامت و بایستگى حکومت امام معصوم؛ مبناى اصلى اندیشه ((مهدویت)) و ((تشکیل حکومت جهانى عدل))، ضرورت وجود امام در جامعه و لزوم تشکیل حکومت از سوى او براى هدایت، راهنمایى، برنامهریزى و نظام دهى جامعه دینى است. لذا امام شؤونى دارد که از جمله آنها، پیشوایى و رهبرى جامعه است. امامت - که همان پیشوایى و جلودارى است - طرح سیاسى شیعه براى اداره جامعه است.
در نگاه شیعه، آدمى همان گونه که مضطرّ به ((وحى)) است، مضطرّ به ((امام معصوم)) نیز هست. ... اگر اهداف حکومت را هدایت انسان در تمامى ابعاد وهم، حس، فکر، عقل، قلب و روح او بدانیم؛ آن وقت باید به کسى روى بیاوریم که به همه اینها آگاه است و از تمامى کششها و جاذبهها آزاد است و ترکیب آگاهى و آزادى، همان عصمتى است که در فرهنگ سیاسى شیعه (امامت معصوم) مطرح است....(39)
2. غایت و پایان تاریخ (فلسفه تاریخ)، حاکمیت صالحان است؛ این وعده حتمى خداوند به انسانها - به خصوص مستضعفان، ستمدیدگان و نیک کرداران - است. این حاکمیت به دست پر توان حضرت ولى عصر(عج) تحقّق خواهد یافت. گفتنى است که تشکیل حکومت عدل جهانى، از ویژگىهاى امام زمان است و چنین کارى را هیچ پیامبر و یا امام دیگرى انجام نداده است.
از برخى آیات قرآن و روایات استفاده مىشود که بالاخره زمانى خواهد رسید که یک حکومت عدل الهى، بر جهان گسترده مىشود. در روایات صاحب این حکومت، مهدى موعود(عج) معرفى شده است؛ چنان که قرآن مىفرماید: ((اِنَّ الارض یرثها عبادى الصالحون))(40) و ((نرید ان نمن على الّذین استضعفوا فى الارض و نجعلهم ائمّة و نجعلهم الوارثین))(41).
3. ضرورت تشکیل حکومت جهانى؛ وضعیت و نماى کلى جهان، نشانگر این است که خطر جنگ، فقر، نابرابرى، پرخاشگرى، سود جویى، ظلم و فساد و انحراف فراگیر، به شدّت آن را تهدید مىکند و واحدهاى مستقل سیاسى و بازیگران اصلى عرصه بین الملل، هر یک اقدامات خطر آفرین و بحران زا از خود بروز مىدهند. این اضطراب و التهاب و نیاز انسانها به صلح و امنیت - به خصوص در جوامع اسلامى - زیربناى تشکیل حکومت جهانى اسلام، به رهبرى مهدى موعود(عج) است.
((حالت کنونى جامعه اسلامى - که با ترس و التهاب به سر مىبرد - کانون اساسى فکرى است براى تشکیل حکومت واحد جهانى و مایه از بین رفتن هر نوع اختلاف و... و زایل شدن اسباب جنگهاى خانمان سوز و در سایه چنین حکومتى است که جهان بشریت، به سعادت و عزّت مىرسد و مردم جهان از نعمتهاى الهى و موهبتهاى طبیعى، به طور مساوى استفاده مىکنند)).(42)
4. سرشت و گوهر واحد انسانها؛ از آن جایى که انسانها همه، داراى فطرت و سرشت واحد بوده و داراى یک مبدأ و منشأ یگانه هستند؛ بنابراین نمىتوانند همواره جدا از هم و دشمن یکدیگر باشند و به جنگ و ستیزه جویى علیه هم بپردازند. این سرشت واحد، خود مىتواند مبنا و ریشه اساسى براى تشکیل یک حکومت واحد جهانى باشد. صاحب اصلى این حکومت نیز باید کسى باشد که به درستى و بدون سودجویى شخصى، بتواند انسانها را به هم نزدیک سازد و از اختلاف، تفرقه، تشتّت و جدال نجاتشان دهد. پس جهانى شدن حکومت حضرت مهدى، با سرشت و فطرت مردم متناسب و منطبق است و چیزى بر خلاف خواسته و علاقه آنان نمىباشد.
5. رشد و تعالى انسانها؛ انسانها، همواره در جهت رشد و تعالى خویش تلاش مىکنند و در صدد کمال یافتن و بالندگى افکار و اندیشههاى خویش هستند؛ منتها کمال و رشد واقعى تحقّق نخواهد یافت؛ جز با تشکیل یک حکومت آسمانى و ظهور ((انسان کامل)) و ((هادى بشر)) که بتواند با مدد جستن از غیب و قدرت ملکوتى، به حرکت و تلاش انسانها جهت دهد و زمینههاى رشد، بالندگى، تکامل و تعالى آنان را فراهم سازد. این مبنا و عامل، مىتواند یکى از پایههاى اساسى تشکیل حکومت جهانى مهدى موعود(عج) تلقى گردد.
6. ضرورت عدالت و قسط فراگیر؛ در آرا و افکار همه انسانها - به خصوص دانشمندان و متفکّران - عدالت و قسط، جایگاه مهم و اساسى دارد و آنان همواره درصدد یافتن راه کارهایى براى دست یافتن به این نیاز و آرزوى اصیل آدمى بودهاند؛
اما تا کنون این امر، به وقوع نپیوسته و انسانها همواره از بى عدالتى و ظلم و ستم در رنج و سختى بودهاند و 80% امکانات مادى و دنیایى در اختیار 20% افراد غنى و ثروتمند بوده است. این مبنا، بایستگى حکومت عدل جهانى را به خوبى اثبات و روشن مىکند و بر درستى و صحّت مدعاى شیعیان، صحّه مىگذارد. پس بر این مبنا با تشکیل دولت کریمه مهدوى، تمامى چیزها، براى همه انسانها خواهد بود.
7. دین محورى یا انسان محورى؛ بر اساس این مبنا، اگر ما دین و آیین درست الهى را اساس و ریشه اعمال و افکار خود بدانیم؛ به این نتیجه خواهیم رسید که تنها راه برترى یکتا پرستى و دین دارى در جهان، تشکیل یک حکومت واحد جهانى دینى است که عمدهترین برنامه و راهبرد آن، فراگیر ساختن آیین الهى بر روى زمین و از بین بردن ادیان و مکاتب ساختگى و منحرف شده بشر است. در این صورت انسان، فعالیتها و استراتژىهاى خود را بر اساس دین محورى تنظیم خواهد کرد.
با توجّه به این مبانى و ریشهها، به خوبى مىتوان اهداف و آرمانهاى ((حکومت جهانى مهدى(عج))) را ترسیم نمود و با استفاده از آیات و روایات، به خواستهها و ایدههاى مصلح آسمانى پى برد.
3- اهداف حکومت جهانى مهدى(عج)
مهمترین و اصلىترین اهداف و خواستههاى حکومت جهانى حضرت مهدى(عج) - که عمدتاً با اهداف جهانى شدن و جهانى سازى فرق دارد - عبارت است از:
1. رساندن جامعه بشرى به کمال مطلوب و رشد و بالندگى؛
2. برقرارى عدالت اجتماعى و گسترش قسط و عدل در سراسر گیتى؛
3. اداره و ساماندهى نظام جهان بر اساس ایمان به خدا و احکام دین اسلام؛
4. تثبیت و گسترش صلح و امنیت جهانى و از بین بردن جنگها، ستیزه جویىها، کینهها، زیاده خواهىها و خود پرستىها؛
5. نجات دنیا و مردم، از چنگال ستمکاران، جبّاران و مفسدان و اهتزاز پرچم یکتاپرستى و دین خواهى در پهنه زمین خاکى؛
6. زنده و احیا کردن آیین توحیدى و تعمیق برابرى و مساوات اسلامى؛
7. تأسیس حکومت جهانى اسلام و تشکیل دولت کریمه؛
8. بسط و گسترش دین اسلام و غلبه آن بر کلیه ادیان باطل و منحرف (لیظهره على الدین کلّه)؛
9. به کمال نهایى رساندن علم و دانش بشرى و رشد و شکوفایى اندیشهها و افکار انسانها؛
10. تصحیح امور و کارهاى زندگى بشرى و استفاده صحیح از امکانات و منابع مادى و معنوى جهان؛
11. از بین بردن امتیازات و تبعیضات نژادى و طبقهاى (جهان براى همه جهانیان).
4- ویژگىها و برنامههاى حکومت جهانى قائم (علیهالسّلام)
هر حکومتى که داعیه دار هدایت و رهبرى جهان است، باید برنامهها و راه کارهاى متناسب با این ادعا را ارائه و میزان پایبندى و التزام خود را به آنها نشان دهد. یکى از مشکلات اساسى ((جهانىشدن)) این است که هیچ اعتماد و اطمینانى به برنامهها و راه کارهاى ارائه شده در آن وجود ندارد و سازمان ملل و کارگزاران نظام جهانى و سایر نهادهاى بینالمللى نیز، نشان دادهاند که لیاقت و توان اجراى این برنامهها را ندارند و دولتها و شرکتهاى چند ملیتى نیز تنها درصدد بهرهبردارى و کسب سود و منفعت بیشتر از این پدیده هستند.
اما برنامهها و راه کارهاى ارائه شده در ((حکومت عدل اسلامى)) ضمانت اجرایى قوى دارد و رهبر آن، ((مدیرى صالح، عادل، آگاه، شجاع و دانشمند)) است. تمامى برنامههاى او در جهت تأمین سعادت و بهروزى مردم و جلب رضایت و خشنودى آنان مىباشد. پارهاى از ویژگىهاى این حکومت جهانى، عبارت است از:
1. تشکیل حکومت فراگیر جهانى
حکومت و دولت حضرت مهدى(عج)، فراگیر و جهانى خواهد بود و قدرت و سلطه او از شرق تا غرب دنیا را فرا خواهد گرفت؛ چنان که محدث نورى مىنویسد: ((از صفات و ویژگىهاى مهدى(عج)، فرا گرفتن سلطنت آن حضرت تمام روى زمین را از شرق تا غرب، برّ و بحر، معموره و خراب و کوه و دشت است. نماند جایى که حکمش جارى و امرش نافذ شود و اخبار در این معنا متواتر است)).
آرى مهمترین ویژگى حکومت جهانى حضرت مهدى، قرار گرفتن جهان تحت یک مدیریت واحد و کارآمد است؛ به طورى که خود رأیىها، مقام پرستىها و خود محورىها از بین خواهد رفت و همه بر اطاعت از یک حاکم مقتدر جهانى، اتفاق خواهند داشت. با توجه به بعضى از روایات، به دست مىآید که جهان در آن زمان به 313 بخش تقسیم شده و آن حضرت، 313 تن از یاران نزدیک خود را بر آنها حاکم خواهد ساخت.
1 . رسول اکرم (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) فرمود: ((و یبلغ سلطانه المشرق و المغرب(43)؛ دولت و سلطنت مهدى(عج) همه شرق و غرب جهان را در بر مىگیرد)).
2 . ((ولایکون ملکالاّللاسلام؛(44) در آن روز حکومتى جز حکومت اسلامى نخواهد بود.))
3 . امیر مؤمنان (علیهالسّلام) فرمود: ((حضرت مهدى(عج) شرق و غرب جهان را تحت سیطره خود درآورد... شرّ از جهان رخت بر بندد و تنها خیر باقى بماند))(45).
4 . امام باقر (علیهالسّلام): ((حضرت قائم (علیهالسّلام) 309 سال حکومت مىکند؛ چنان که اصحاب کهف مدت 309 سال در غار ماندند؛ زمین را پر از عدالت مىکند، آن چنان که پر از جور و ستم شده باشد. خداوند شرق و غرب جهان را براى او فتح مىکند.))(46)
5 . ((هنگامى که قائم(عج) قیام کند، براى هر کشورى از کشورهاى جهان فرمانروایى بر مىگزیند...)).(47)
6 . امام سجاد (علیهالسّلام): ((وقتى که قائم قیام مىکند، خداوند آفت را از شیعیان دور مىکند وقلب آنان را همچون قطعات آهن، محکم و نیروى هر مرد به اندازه چهل مرد مىسازد. آنان حکومت و ریاست تمامى مردم جهان را به دست خواهند گرفت)).(48)
7 . ((حضرت مهدى (علیهالسّلام) یارانش را در همه سرزمینها پراکنده مىکند و به آنها دستور مىدهد که عدل و احسان را شیوه خود سازند و آنان را فرمانروایان کشورهاى جهان مىگرداند و به ایشان فرمان مىدهد که شهرها را آباد سازند))(49).
2. دین و آیین واحد جهانى
در حکومت جهانى واحد، دین برتر و آیین پذیرفته شده مردم، اسلام خواهد بود و این نشان مىدهد که برنامه حضرت مهدى(عج) جهان شمول و فراگیر بوده و مردم با رغبت و علاقه دین اسلام را اختیار خواهند کرد و نجات و سعادت خود را در پیروى از آن خواهند دانست. در نتیجه فضایل اخلاقى و مکارم انسانى، در جوامع حاکم شده و فساد، الحاد و بىدینى از بین خواهد رفت.
1 . رسولاکرم (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) مىفرماید: ((تاهرکجاکه تاریکى شب وارد شود، اینآیین مقدّس نفوذ خواهد کرد))(50).
2 . امام حسن مجتبى (علیهالسّلام)، درباره از بین رفتن کفر و بى دینى از جهان و پذیرش آیین واحد از سوى مردمان مىفرماید: ((خداوند در آخر الزمان و دوران شدت روزگار و عصر جهل مردم، مردى را برانگیزد و او را با فرشتگان خود، یارى دهد... و او را بر تمام زمین چیره فرماید تا این که [مردم] از روى میل و یا از روى اکراه، دین را بپذیرند. او زمین را از عدل و داد و نور و برهان پر کند.
شرق و غرب زمین از آیین او پیروى کنند. تا آن که کافرى نماند، مگر این که ایمان آورد و گناه کار و فاسدى نماند، مگر این که نیکو کار شود. در حکومت او، درندگان با هم صلح مىکنند...)).(51) پس از ویژگىهاى برجسته این جامعه جهانى، این است که همگان در آن یکتاپرست اند و خدا را به یگانگى مىپرستند و شریکى براى او قرار نمىدهند و از گناهان و مفاسد دورى مىجویند.
3 . امیر مؤمنان (علیهالسّلام): ((هیچ آبادى اى نخواهد ماند، مگر آن که در آن جا هر صبح و شام، به یکتایى خدا، شهادت داده خواهد شد)).(52)
4 . امام باقر (علیهالسّلام): ((هیچ یهودى و مسیحى و هیچ پرستش کننده غیر خدایى باقى نمىماند، مگر این که به او ایمان مىآورد و او را تصدیق مىکند))(53). این روایات، به خوبى نشان مىدهد که ایده مذهب واحد جهانى، در زمان ظهور، به واقعیت خواهد پیوست و این بشارت و مژدّه الهى محقّق خواهد شد.
3. عدالت فرا گیر جهانى
((عدالت)) - عدالت اقتصادى، قضایى، اخلاقى و سیاسى - یکى از آرمانها، خواستها و آرزوهایى است که بنى آدم در طول تاریخ، بهآن توجه داشته ودرتمامى عرصههاى زندگى اجتماعى خود، بهآن نیازمند بوده است. این نیاز دائمى انسان تنها در ((حکومت جهانى مهدوى(عج))) برآورده خواهد شد و ((عدالت)) تنها با آمدن ((منجى موعود))، تحقّق خواهد یافت و عدل و قسط و مساوات، نماد اصلى حکومت او خواهد بود.
1 . پیامبر (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) در باره اوضاع زمین پس از ظهور حضرت ولى عصر(عج) در روایت مشهورى مىفرماید: ((فَیَمْلَأُ اْلأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً کَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً))؛ ((پس زمین را از عدل و داد لبریز مىکند، پس از آن که از ستم و بیداد لبریز شده است))(54).
2 . پیامبر (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم): ((یَسَعُهُمْ عَدْلُهُ))؛ ((عدالتش فراگیر شود))(55).
3 . امام صادق (علیهالسّلام): ((به خدا سوگند! عدالت او (مهدى (علیهالسّلام))، در خانه هایشان وارد مىشود؛ همچنان که گرما و سرما وارد مىگردد))(56).
4 . ((چون مهدى(عج) قیام کند، مال را به طور مساوى تقسیم مىکند و عدالت را در میان رعیت اجرا مىکند. هرکس از او اطاعت کند، از خدا اطاعت کرده است))(57).
5 . امام رضا (علیهالسّلام): ((هرگاه [قائم اهل بیت] خروج کند، زمین به نور پروردگارش روشن مىشود و ترازوى عدالت میان مردم برقرار مىگردد. پس کسى به کسى ستم نخواهد کرد))(58).
4. امنیت و صلح جهانى
امنیت و صلح واقعى و آرامش - که گوهر نایاب زندگى انسانها است - از ویژگىهاى جهانى و فراگیر امام زمان(عج) است. در آن عصر، خوفها زایل مىشود و جان و مال و آبروى اشخاص در امان قرار مىگیرد و در سراسر جهان امنیت عمومى حاکم مىشود و اختناق، استبداد، استکبار و استضعاف - که همه از آثار حکومتهاى غیر الهى است - از جهان ریشه کن مىگردد و حکومتهاى طاغوتیان - به هر شکل و هر عنوان - برچیده مىشود. از اخبار روایات استفاده مىشود که:
1 . ((به واسطه حضرت ولى عصر(عج) راهها آن قدر امن مىشود که شخصى - حتى ضعیفترین مردم - از مشرق به مغرب سفر مىکند، از احدى به او آزار و اذیت نمىرسد))(59).
2 . امیر مؤمنان درباره رفع کینهها و دشمنىها از جهان مىفرماید: ((اگر قائم ما قیام کند، آسمان باران خود را فرو مىریزد و زمین نباتات خود را بیرون مىافکند و کینهها و ناراحتىها، از دل بندگان خدا، زایل مىگردد))(60).
3 . و نیز فرمود: ((هرگاه قائم ما قیام کند، کینه توزى از دلهاى همه مردم، رخت برمى بندد و چهار پایان رام مىگردند تا آن جا که زنى از عراق تا شام، مسیر را مىپیماید، در حالى که هیچ درندهاى او را نمىآزارد...)).(61)
4 . امام باقر (علیهالسّلام): ((مهدى آن چنان رفع ستم از ستمدیدگان مىکند که اگر حق شخصى، زیر دندان کسى باشد، آن را باز مىستاند و به صاحب حق بر مىگرداند))(62).
5. ملت واحد جهانى
ایجاد همبستگى و یکپارچگى در میان انسانها و نزدیک کردن دیدگاهها، افکار و آمال آنها به یکدیگر، خواسته و آرزوى دست نیافتنى در وضعیت کنونى جهان است. اما با ظهور مصلح کل و بالا رفتن بینش و آگاهى مردم و از بین رفتن منیتها و خودخواهىها، همبستگى و اتحاد شگرفى در میان انسانها به وجود خواهد آمد. وقتى که امت واحد جهانى، شکل بگیرد، تمامى اختلافها، کینهها، ستیزه جویىها، تجاوزها و... از بین خواهد رفت و همگان یکدل و یکرنگ، اطاعت از آن حضرت را پیشه خود خواهند ساخت.
1. امامباقر (علیهالسّلام): ((تمام جهان، ملت واحد مىشوند و آن ملت اسلام است وهرچه معبود غیرخدا در زمین باشد، به آتش فرود آینده ازآسمان، خواهد سوخت))(63).
2 . ((به هنگام خروج حضرت مهدى(عج)، خطاب و نداى عامى به همه مردم جهان مىشود و آنها به اطاعت از او فرا خوانده مىشوند.))
6. پیشرفت و رفاه جهانى
در دولت کریمه مهدى موعود(عج)، وضع اقتصاد و معیشت عمومى، خیلى خوب خواهد شد و اوضاع اقتصادى و مالى مردم، سامان خواهد یافت. در آن عصر، نعمتهاى الهى افزون، آبها مهار، زمینها حاصلخیز و معادن ظاهر خواهد شد. هیچ فقیرى باقى نخواهد ماند تا از بیتالمال، کمک مالى دریافت کند. رونق و شکوفایى اقتصادى، باعث خواهد شد که همگان از برکات و آثار دولت او، برخوردار شوند و چهره کریه فقر، نابرابرى، فساد مالى و... از جهان رخت برخواهد بست.
1 . پیامبر (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم): ((خداوند به وسیله مهدى، از امت رفع گرفتارى مىکند)).(64)
2 . ((امت من در دوران مهدى، چنان متنعم شود که بسان آن، بهره ورى را ندیده باشد. آسمان پیوسته باران (رحمت) خود را بر ایشان فرو مىفرستد و زمین روییدنىهاى خود را بیرون مىریزد. ثروت در آن روز بر روى هم انباشته مىشود.[وقتى] مردى برپاخیزد و بگوید: اى مهدى! بر من عطانما؛ گوید: بگیر))(65).
3 . امام باقر (علیهالسّلام): ((مهدى(عج)، اموال را میان مردم چنان به مساوات تقسیم مىکند که دیگر محتاجى دیده نمىشود تا به او زکات دهند)).(66)
4 . و نیز فرمود: ((آن چنان میان مردم، مساوات برقرار مىسازد که حتى نیازمند به زکات را هرگز نخواهى دید)).(67)
5 . ((امّت اسلامى در عهد او آن چنان از فراخى معیشت برخوردار مىشود که هرگز نظیر چنین نعمت و آسایشى دیده نشده است))(68).
7. کمال علم و عقل
یکى دیگر از آرمانهاى بشرى، رسیدن به قلههاى کمال علم و عقل است که این مهم - جز در حکومت مهدوى - تحقق نخواهد یافت. دانش و علم بشرى، به حدّ نهایى و کامل خود خواهد رسید و دریچههاى حکمت و دانشها به روى بشر گشوده خواهد شد. عالم اندیشمند سید جعفر کشفى مىنویسد: ((بدان که زمان ظهور دولت آن جناب - که زمان ظاهر شدن دولت ثانیه حق است - زمان ظهور و غلبه عقل است از روى باطنىِ آن که مقام ولایت است و به منزله روح است از براى روح ظاهرى که آن مقام نبوّت است)).(69)
در آن عصر هیچ نکته مجهول و غیر قابل حلّى باقى نخواهد ماند و سطح آگاهى و علم و اندیشه مردم بالا رفته، قدرت عقل و خرد ورزى آنان فزونى خواهد یافت. اختراعات، اکتشافات، ارتباطات و فن آورى به نهایت کمال خود خواهد رسید و مردم آن عصر، در بهترین و دلپسندترین برهه از زمان، زندگى خواهند کرد.
1 . امام باقر (علیهالسّلام): ((هنگامى که قائم(عج) قیام مىکند، دستش را بر سر بندگان مىگذارد و بدین وسیله، عقلهاى آنان را جمع و افکار آنها را کامل مىکند.))(70)
2 . حضرت على (علیهالسّلام) به نقل از پیامبر (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) مىفرماید: ((خداى عزّ و جل به وسیله او (قائم) زمین را از نور آکنده مىکند، پس از تاریکىآن و از داد پر مىکند پس از ستم آن وازدانش مالامال مىکند، پس از جهل آن)).(71)
3 . امام باقر (علیهالسّلام): ((در زمان آن حضرت، حکمت و دانش، بدیشان ارزانى مىشود تا جایى که زنان در خانه خود، به کتاب خدا و سنت پیامبر حکم کنند)).(72)
4 . امام صادق (علیهالسّلام): ((علم و دانش 27 حرف است. تمام آنچه پیامبران الهى آوردند، دو حرف بیش نبود و مردم تا کنون جز دو حرف را نشناختهاند. اما هنگامى که قائم ما قیام کند، 25 حرف دیگر را آشکار مىسازد و در میان مردم منتشر مىکند و دو حرف دیگر را به آن ضمیمه مىکند تا 27 حرف کامل و منتشر شود(73))).
8. نوسازى و احیاگرى
یکى از نظریات قابل توجه در ((علوم سیاسى))، توسعه و نوسازى است. این دیدگاه در صدد ارائه راهکارهاى توسعه و پیشرفت در کشورهاى عقب مانده و جهان سوّمى است که تا به حال نتایج و آثار قابل توجهى نداشته است. یکى از برنامهها و راهکارهاى مهم حکومت جهانى مهدى(عج)، احیاگرى، نوسازى و دگرگونى در بسیارى از امور اقتصادى، فرهنگى و سیاسى جهان است.
1 . امام صادق (علیهالسّلام): ((إذا خَرَجَ (القائم) یقوم بأمرٍ جدید و کتاب جدید و سنّة جدیدة و قضاء جدید...))؛ ((هنگامى که قائم خروج کند، امر تازه، کتاب تازه، روشى تازه و داورى تازه با خود مىآورد...)).(74)
کتاب تازه به معناى آوردن قرآنى دیگر نیست؛ بلکه آن حضرت اهداف و برنامههاى اصیل قرآن را پیاده خواهد کرد و تفسیر واقعى آیات آن را بیان خواهد نمود.
2 . امامصادق (علیهالسّلام) درپاسخ یکى از یارانش در باره سیره مهدى(عج) مىفرماید: ((همان کارى که رسول خدا (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم) انجام داد، انجام مىدهد. برنامههاى [نادرست] پیشین را از بین مىبرد؛ همانگونهکه رسولخدا، امر جاهلیت را از بین برد و اسلام را نوسازى مىکند)).
3 . ((به خدا سوگند! گویى او را در میان رکن و مقام با چشم خود مىبینم که از مردم براى امرى تازه، کتابى تازه و حکومت آسمانى تازه، بیعت مىگیرد))(75).
9. رضایت و خشنودى جهانى
یکى از ویژگىهاى مهم حکومت مهدوى، تأمین خشنودى و رضایت همه ساکنان زمین و آسمان است. از آن جایى که دولت او، دولت عدالت گستر، فقیر ستیز، دانش گستر، رفاه آور، ظلم ستیز و مردم دوست است، همگان از آن راضى خواهند بود و در آرامش و شادى زندگى خواهند کرد. در روایات آمده است:
1 . ((زمین را پر از عدالت مىکند، آن چنان که پر از ستم شده است. در خلافت او اهل آسمان و زمین، حتى پرندگان آسمان خشنود مىشوند)).(76)
2 . ((اهل آسمان و ساکنان آن براى ظهور او خوشحال مىشوند؛ او زمین را پر از عدالت مىکند، آن سان که پر از جور و ستم شده باشد)).(77)
3 . رسول خدا (صلّىاللّهُعلیهوآلهوسلّم): ((شما را به مهدى، مردى از قریش بشارت مىدهم که ساکنان آسمان و زمین را از خلافت و فرمانروایى او خشنودند)).(78)
4 . ((ساکنان زمین وآسمان به او عشق مىورزند)).(79)
پی نوشت:
36) بحارالأنوار، ج 51، ص 81.
37) پگاه حوزه، شماره 61، ص13
38) صحیفه نور، ج 11، ص 154.
39) مسعود پورسید آقایى، مبانى اعتقادى مهدویت(1)، فصلنامه انتظار، شماره 1، ص 58 و 59.
40) انبیاء(21)، آیه 105.
41) قصص(28)، آیه 5.
42) جعفر سبحانى، مبانى حکومت اسلامى، انتشارات توحید، ص 370.
43) کشف الغمه، ج 3، ص297 (از امام باقر (علیهالسّلام)، کمال الدین، ج 1، ص331).
44) الملاحم و الفتن، ص 66.
45) منتخب الأثر، ص 474.
46) غیبت شیخ طوسى، ص 283؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 291.
47) بحارالأنوار، ج 52، ص 365 ؛ غیبت نعمانى، ص 72.
48) همان، ج 52، ص 327.
49) الامامالمهدى، ص 271.
50) منتخب الأثر، ص160.
51) بحارالأنوار، ج 52، ص 280.
52) مجمع البیان، ذیل آیه 9 سوره صف؛ بحارالأنوار، ج 51، ص 60 .
53) منتخبالأثر، ص 436 .
54) همان، ج 36، ص 316؛ کمالالدین، ج 1، ص 257.
55) همان، ج 51، ص 75.
56) بحارالأنوار، ج 52، ص 362.
57) غیبت نعمانى، ص124 ؛ بحارالأنوار، ج 51، ص 29 ؛ منتخبالأثر، ص 310.
58) بحارالأنوار، ج 52، ص 321؛ کمالالدین، ج 3، ص 372.
59) منتخبالأثر، 308 (امامت و مهدویت، بخش آخر، ص 43).
60) بحارالأنوار، ج 52، ص 316.
61) همان، ج 10، ص 104.
62) منتخبالأثر، ص 308 .
63) منتخبالأثر، ص 436.
64) بحارالأنوار، ج 51، ص 75 ؛ غیبت شیخ طوسى، ص 114.
65) عقدالدرر، ص 170.
66) بحارالأنوار، ج 51، ص 84.
67) اعلامالورى طبرسى، ص 432.
68) بحارالأنوار، ج 51، ص 104 ؛ منتخبالأثر، ص 473.
69) تحفةالملوک، ج 1، ص 78.
70) منتخب الأثر، ص 483 ؛ اصول کافى، ج 1، ص 19 ؛ بحارالأنوار، ج 52، ص 328.
71) بحارالأنوار، ج 36، ص 253.
72) همان، ج 52، ص 352 ؛ غیبتنعمانى، ص 239.
73) موسوعة احادیث المهدى، ج 4، ص 53.
74) اثباتالهداة، ج 7، ص 83 ؛ غیبتنعمانى، ص253.
75) بحارالأنوار، ج 52، ص 95 .
76) لوائحالأنوار، ج 2، ص70.
77) غیبت شیخ طوسى، ص 116.
78) اثبات الهداة، ج 3، ص 524 .
79) بحارالأنوار، ج 51، ص 104.
رحیم کارگر
ماهنامه انتظار موعود - شماره 6
ادامه دارد/
![ram-0702-c[1].jpg](http://www.bmi.ir/Fa/UploadedFiles/xfiles/ram-0702-c[1].jpg)
![Kaaba-0715-c[1].jpg](http://www.bmi.ir/Fa/UploadedFiles/xfiles/Kaaba-0715-c[1].jpg)
