اصلاح الگوی مصرف، چگونه؟
به عبارت دیگر، اگر مثلا در رابطه با میزان مصرف بنزین، برق، گاز و آب چنین معضلی وجود دارد، اتفاقا ایراد بر قیمت‌های غیربازاری است که باعث می‌شود چنان قید بودجه‌ای برای مصرف‌کننده ایجاد شود که بیشینه‌سازی مطلوبیت از راه مصرف بی‌حد و اندازه بگذرد و سرانه مصرف حتی چندین برابر کشورهای توسعه یافته باشد.چنین است که اگر کژی در مصرف مشاهده می‌شود، بیش از آنکه اشکال، امری سابژکتیو و درونی باشد که از نوع نگاه عاملان اقتصاد حاصل می‌شود، ایراد از داده‌هایی است که از سوی سیاست گذار به مصرف‌کننده می‌رسد. نمي‌‌‌توان قیمتی پایین‌تر از بازار را به عاملان ارائه داد و از آن سو از آنان خواهش کرد که تابع مطلوبیت خود را با قیمتی دیگر حداکثر کنند که نتیجه آن مصرف کمتر باشد. این همان سرابی است که مخالفان بازار بارها و بارها به شوقش روان شدند و در آخر بدون رسیدن به نتیجه، تشنه‌تر از گذشته باز آمدند.
بر خلاف آنچه تصور می‌شود، اصلاح الگوی مصرف نه از طریق مداخله در تابع مطلوبیت بلکه با تغییر در محدودیت‌های بودجه از طریق اصلاح قیمت به دست خواهد آمد.
چراکه تابع مطلوبیت امری درونی و خارج از دست سیاست‌گذار است و تازه اگر هم به فرض محال تصور کنیم که می‌توان بر آن تاثیر گذارد، غیر از این نیست که عملی شدن این تغییر در گرو شکسته شدن حریم خصوصی است. نه آنکه تابع مطلوبیت افراد در گذر زمان تغییر نکند، بل این تغییر به دست دولت انجام نخواهد پذیرفت و اصولا مسوولیتی برای دولت در این زمینه نمی‌توان متصور بود.
بنابراین اگر سیاست‌گذاران دولت براستی خود را یکی از مخاطبان پیام «اصلاح الگوی مصرف» می‌دانند به جای آنکه تصور کنند می‌توانند با تبلیغ و دستور که خود برای اقتصاد هزینه‌زا است، این مهم را انجام دهند، باید به حیطه‌های دیگری نظر کنند که مصرف نامطلوب به واسطه مداخله آنان بر ضد نظم بازار ایجاد شده است. بر هم زدن قیمت‌های نسبی، منشا اصلی هدر شدن منابع است و حال که انگیزه‌ای مضاعف برای اصلاح وجود دارد، بازگشت به تعادل بازاری می‌تواند این مفسده را از بین برد. اما مساله دیگری نیز در ارتباط با اصلاح الگوی مصرف وجود دارد. دولت در اقتصاد ایران خود بزرگترین مصرف‌کننده است و کاهش مصرف وی که با سیاست اصلاح الگوی مصرف همخوانی دارد، یکی از آن توصیه‌هایی بوده است که اقتصاددانان بارها و بارها به دولت گوشزد کرده‌اند. کاهش مصرف دولت به معنای کاهش مداخله در اقتصاد است و متاسفانه دولت‌ها در این جهت نتوانسته‌اند قدمي‌‌‌بردارند و هزینه‌های جاری دولت هر سال از سال قبل بیشتر بوده است. باشد که این‌بار دولت، نه با تاسی به اقتصاددانان، بلکه با پیروی از الگوی امسال، قدمي‌‌‌به سوی یک اقتصاد آزاد بردارد.
ادامه مطلب
اصلاح الگوی مصرف و غیرت ملی
در دوره کارشناسی زراعت در دانشگاه گیلان بود که با زراعت برنج و مشکلات شالیکاران ایران آشنا شدم و فهمیدم که "برنج" حاصل نمی شود مگر "به رنج"؛ و جایی که با خود عهد کردم تا پایان عمرم را برای کمک و یاری به این قشر شریف صرف کنم.
سمینار دوره کارشناسی، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد و دکتری و تمام تحقیقات دوره فوق دکتری خود در موسسه بین المللی تحقیقات برنج و پس از آن (جمعا به مدت قریب به 25 سال) را به پای این عهد و به تولید برنج های مقاوم به آفات اختصاص دادم و به حول و قوه الهی موفق شدم با رهاسازی و کشت آن در سال 1383 (مقارن با سال بین المللی برنج) نام ایران را بر صدر کشورهای اسلامی و منطقه از نظر تولید هر نوع محصول تراریخته و در جهان از نظر تولید برنج تراریخته مقاوم به آفات (مانند کرم ساقه خوار) بنشانم.
با بر سر کار آمدن مدیران جدید وزارت جهاد کشاورزی نظیر شخص وزیر و مدیر منصوب وی بر تحقیقات بیوتکنولوژی کشاورزی، بذور تراریخته تولید شده در انبار متروکه ای در شهرستان رشت به قفل و زنجیر کشیده شد و اعتراضات گسترده انجمن های علمی و پژوهشگران مستقل و پیگیری های اینجانب و حتی طومارهای صدها نفره نمایندگان مجلس شورای اسلامی در اعتراض به عملکرد وزیر هم مفید فایده ای نشد و بالاخره چنانچه در خبرها دیدیم در سال 2006 میلادی نام ایران از فهرست کشورهای تولید کننده محصولات تراریخته جهان حذف و از سال 2008 میلادی کشورهای بورکینافاسو و مصر به جای ایران در این فهرست نشستند.
انعکاس این خبر موجب تحریک مدعیان رهبری جهان در دولت نهم نشد و کسی نپرسید که چرا اینگونه شده است!
هنگامی که دوستانی به من متذکر می شدند که این دولت سر خصومت خاصی با تو و محصولات تراریخته ندارند بلکه دانسته یا نادانسته نتیجه عملشان در خصومت با تولید داخلی و افزایش تجارت (واردات) تجلی می کند نمی توانستم خود را به پذیرش آن راضی کنم. اما امروز که از گشت و گذاری در بازارهای برنج فروشی و علافان رشت بزرگترین تولید کننده برنج کشور به خانه برمی گشتم با اندوهی جانکاه به همین نتیجه رسیدم و این چند کلام را قلمی کردم! در هنگام تهیه این یادداشت چند پرده همچون تصویری عریض از مقابل چشمانم گذشت. بگذارید آن ها را برای شما نیز به تصویر کشم؛
پرده اول: وعده مهندس محمد رضا اسکندری در مجلس شورای اسلامی برای خودکفا کردن کشور در تولید برنج در طی سه سال (و بسیاری از محصولات دیگر طی یک تا سه سال) در حالی که بالاترین رکورد واردات رسمی تاریخ کشور در برنج و در عین حال بالاترین قیمت های برنج در داخل کشور به دلیل کاهش بی رویه تولید این محصول اساسی را تجربه کرده ایم.
پرده دوم: تعویض پیاپی برجسته ترین مدیرانی که هرکدام دارای سوابق طولانی در تحقیقات برنج و حضور در مراکز بین المللی تحقیقات برنج بوده اند و جایگزینی آنها با افرادی که دارای بنیه ضعیف علمی به ویژه در تحقیقات برنج است.
پرده سوم: شالیکارانی که بر سر معاون سابق زراعت مهندس اسکندری (که مدعی بود برنج های ایرانی ذاتا به کرم خاردار!!!؟ مقاومند) فریاد می کشیدند که "ما از شما هیچ نمی خواهیم و تنها کاری که از شما می خواهیم این است که دست از سر ما شالیکاران بردارید و بگذارید ما از فناوری های روز استفاده کنیم. شما که هنوز نمی دانید کرم خاردار مربوط به پنبه است و نه برنج چرا در کار ما مداخله و مزاحمت می کنید"!
پرده چهارم: سکوت روابط عمومی وزارت جهاد کشاورزی در مورد مقالات متعددی که در ماههای پایانی سال 1387 در مورد مسمومیت زا بودن و مضر بودن برنج های تولید شمال کشور (!!؟) منتشر شده بودند و مخالفت های بی شمار عملی و نوشتاری شخص وزیر و معدودی از مسئولین بیوتکنولوژی و غیر بیوتکنولوژی وزارت جهاد کشاورزی با تولید مزرعه ای محصولات تراریخته.
پرده پنجم: کشاورزانی که به دلیل افزایش قیمت تمام شده برنج ناشی از افزایش بی رویه قیمت نهاده های تولید، نیروی کار، آب، برق، انرژی، و هزینه های متداول زندگی و عدم امکان ادامه حیات در هجمه واردات تاریخی برنج قادر به فروش محصول خود نیستند و در فقر مطلق ناگزیر از تن دادن به تغییر کاربری اراضی خود هستند.
پرده ششم: تصویر علافی ها وبرنج فروشی های رشت که در آن مرغوبترین برنج های هندی و پاکستانی به نصف قیمت برنج های ایرانی عرضه می شوند و تقریبا جایی برای برنج های ایرانی باقی نمانده است.
پرده هفتم: کیسه های برنج ده کیلیویی خارجی رنگارنگی که از سوی مسئولین پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی به عنوان عیدی بین کارکنان توزیع شد در حالی که برنج شالیکاران هم وطن ما بر روی دست آنها مانده است.
پرده هشتم: ممانعت علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی از طرح استیضاح وزیر جهاد کشاورزی و تعویق آن به مدت یک ماه و سکوت در مقابل اعتراض نگارنده با وجود گذشت قریب به دو ماه از سر رسید این یک ماه و عدم ارائه هر گونه توضیحی به ملتی که به نمایندگی از آنها بر کرسی ریاست تکیه زده اند...
امید آن دارم در سالی که عنوان "اصلاح" آن هم در "الگوی مصرف" را بر پیشانی خود دارد شاهد تغییر مدیران "وارداتچی" بی توجه به غیرت ملی و تغییر الگوی مصرف از محصولات تراریخته و غیر تراریخته وارداتی به تولیدات دانایی بنیان و دانش محور وطنی باشیم.
ادامه مطلب
روند اصلاح الگوی مصرف
از نگاه منطق و شریعت اسلام هم تغییر و تحول در راستای اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از مصرف بی‌رویه مورد تأکید قرار گرفته است. این تاکید از آنجا صورت می گیرد که رشد اقتصادی کشور مستلزم ارتقای بهره‌‌وری، صرفهجویی و استفاده بهینه از منابع کشور است، چرا که ثروت‌‌های ملی متعلق به همه نسل‌‌هاست و نسل امروز حق ندارد به گونه‌ای از این منابع استفاده کند که مانع از استفاده آیندگان شود.
از سوی دیگر اصلاح الگوی مصرف که به معنی استفاده صحیح، بهینه، مناسب و به اندازه از منابع کشور است، سبب ارتقای شاخص‌های زندگی و کاهش هزینه‌‌ها شده و زمینه ای را برای فرار از آسیب فراهم می کند.
اصلاح الگوی مصرف که رهبر عزیز هم بدرستی بطور مبسوط در بیاناتشان اشاره کردند نیازمند اصلاح نوع نگاه به این مقوله در بین همه احاد جامعه از مسئولین تراز اول و میانی و نیز بدنه جامعه است.
به عبارتی اصلاح الگوی مصرف در دو ساختار صورت می گیرد، اول در ساختار دولتی و دوم در ساختار مردمی .
این دو حوزه مستلزم شناخت عمیق نیازهای آنها و آموزش جامعه برای تغییر رفتار مناسب در جهت تغییر الگوی مصرف است.
تاکید در حوزه اول از آنجا صورت می گیرد که دولت بزرگترین مصرف‌کننده انرژی و سایر منابع محسوب می شود تا جاییکه 90 درصد اقتصاد در اختیار دولت است، لذا باید خود دولت در راستای اصلاح الگوی مصرف پیشگام باشد.
تردیدی نیست که با توجه به جایگاه پراهمیت دولت در اقتصاد کشور، خواه ناخواه، نوع نگاه دولت به اقتصاد، نوع هزینه کرد درآمدهای نفتی از سوی دولت، قناعت پیشگی یا عدم‌قناعت پیشگی دولت، روی الگوی مصرف مردم تاثیر‌گذار خواهد بود.
بنابراین نباید مسئولان مفهوم اصلاح الگوی مصرف را به سمت مسائل جزئی و صرفه جویی‌های مستعمل و مصطلح سوق دهند.
به عبارت دیگر نباید اصلاح الگوی مصرف که می‌تواند در سطح کلان تعریف و بازتاب کلانی داشته باشد و تحولات عظیمی را در دهه پیشرفت و عدالت برای کشور رقم بزند، دستاویز برخی سیاست‌های جزئی و خرد قرار گیرد و از سطح نظری آن غفلت شود.
همانگونه که می دانیم و مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره کردند، 25% آب شهر تهران بعلت فرسودگی لوله ها از دست می رود در این راه وزارت نیرو به ساخت تیزر تبلیغاتی در خصوص مصرف بهینه می پردازد و در مورد صرفه جویی بنزین و برق و آب تذکر داده می شود. مشکل اصلی کشور ما این است که رطب خورده منع رطب می کند.
در آن سو بنزین را سهمیه بندی می کنیم و مردم را به صرفه جویی در مصرف بنزین دعوت می کنیم، غافل از اینکه بخاطر تولید خودروهای خارج از استاندارد بنزین و گازوئیل را در حدود 60 درصد بیشتر از کشور های پیشرفته مصرف می کنیم.
در کشور ما بیش از 70 درصد از لوازم برقی ساخته شده که مورد استفاده همگان است از شاخص مصرف انرژی C به پائین هستند. لوازمی همچون ماشین لباسشویی ،یخچال ،فریزر ، بخاری ،کولر و ... اگر دولت بویژه وزارت صنایع و نیرو در اصلاح سخت افزاری این لوازم مصرفی برنامه ریزی کنند و یا با آگاهی نحوه انتقال انرژی الکتریکی را در سیم های کهنه و غیر استاندارد پیگیری نمایند یقینا روزی به ذهنیتی می رسند که تغییر اصول الگوی ساخت و مصرف این لوازم برای کشور دخل و خرج می کند و آن وقت ما هم در زمره کشورهای پیشرفته در مصرف بهینه انرژی الکتریکی در جهان قرار می گیریم و می توانیم با شاخص های روشن اثر بخشی هزینه انرژی را بدنیا نشان دهیم.
اندیشیدن در مورد این مصرف ناخواسته توسط مردم و میزان سرمایه ای که به هدر می رود کار سختی نیست اما همت مدیران را چه در بعد سخت افرازی و چه نرم افزاری می طلبد تا الگوی اصلاح شده مصرف در خدمت مردم قرار گیرد و آن صرفه جویی بزرگ اتفاق افتد.
به نظر می رسد بهترین راه صرفه جویی، درست مدیریت کردن است؛ و این، زمانی عملی خواهد شد که مدیران توانمند، برنامه ریز، سالم، شایسته، مقتدر و دارای برنامه به کار گرفته شوند و نیز از سپردن کارها به دست انسان های غیرکاردان و شعاری پرهیز شود. اگر چنین مدیریتی در کشور حاکم شد، به یقین با برنامه ریزی درست الگوی مصرف را در تمام زمینه ها ساماندهی خواهد کرد.
باید دانست که دستیابی به رشد اقتصادی نیازمند بهره‌‌وری و صرفهجویی است، این موضوعی است که خود مقام معظم رهبری نیز در سیاست های برنامه پنجم ابلاغ فرمودند و بر این موضوع تاکید داشتند که باید یک سوم رشد اقتصادی از محل بهره وری ایجاد شود.
بهره وری در واقع تغییر رابطه ما با منابعی که داریم و استفاده مناسب تر و مطلوب تر از ظرفیت ها و منابع کشور است،اگر ما به مصرف مناسب و بهینه منابع دست نیابیم، ارتقای بهره وری امکان پذیر نخواهد بود و دستیابی به اهداف غیرممکن می شود.
مطالعات متعدد در دنیا ثابت کرده است که درجه پایداری، استمرار و تداوم رشد و توسعه، به نسبت سهم بهره وری در رشد است و بهره وری، سهم قابلیت ها و توانایی ملی جامعه است و ظرفیت های ملت را برای مواجهه درست و اصولی با مسائل و مشکلات و بهره گیری مناسب از فرصت ها و منابع تامین می کند.
در آخر باید گفت که اصلاح الگوی مصرف نیازمند فرهنگسازی است و تا در زمینه‌ها و بسترهای فرهنگی کار نکنیم، در اصلاح موفق نخواهیم بود و اگر نتوانیم با برنامه‌ریزی و فرهنگسازی مناسب جلوی این هدر رفت منابع را بگیریم، کشورمان در آینده دچار مشکلات عدیده می‌شود که جبران آن امکان‌ناپذیر است.
لذا باید از همین ابتدای سال راه درست و صحیح مصرف منابع و نعمات الهی را در زندگی فردی واجتماعی اصلاح کنیم و این مسیر را تا رسیدن به یک معیار قابل قبول و عقلایی استمرار بخشیم.
ادامه مطلب
احادیثی در مورد میانه روی ،شکر نعمت ، قناعت ،اسراف
امام صادق ع : من ضامنم برای کسی که میانه روی کند که محتاج نگردد.ص448
امام رضا ع : خرج به اندازه ، نصف معیشت است .ص448
امام صادق ع : هر که بشناسد نعمت را که از خداوند است ، شکر آن کرده و فرمود : هر که بگوید الحمدالله ، شکر نعمت را ادا کرده باشد ، بزرگ و کوچک را بدانکه اصل شکر و نعمت ، صرف نکردن آن نعمت است در مصرفی که برای منعم داده و مقرر فرموده و الا کفران نموده .ص 449
پیامبر اکرم ص : یا اباذر ، مستغنی باش به قضای الهی و قانع شو بداده ی خدا تا غنیترین مردم باشی ، پرسید ، کدام است غنای خدا ؟ فرمود چاشت یک روز و یک شام .ص448
امر به معروف ونهی از منکر در هنگام اسراف و همچنین توجه دیگران به میانه روی در خرج ، وظیفه عمومی مسلمانان است که مخصوصا" نباید به تاثیر نهی از منکر بی توجه بود؛
پیامبر اکرم ص : امت من همیشه در خیرند تا امر به معروف و نهی از منکر و یاری هم می نمایند بر خیر ، و چون ترک کنند باز گرفته شود از ایشان برکتها و بر هم مسلط می شوند و ناصری نداشته باشند نه در زمین و نه در آسمان . ص 499
پیامبر اکرم ص: چون امت من ترک امر به معروف و نهی از منکر نمایند، منتظر بلا و متوقع عقوبت باشند از حق تعالی ، اشرار مسلط می شوند و دعای اخیار در حق مردم مستجاب نمیشود .ص498
پیامبر اکرم ص : حق است مراکه مواخذه کنم بی گناه شما را به گناهکار ، و حال آنکه شما از شخصی گناهی قبیح می بینید پس انکار و آزارش نمی کنید تا ترک کند . ص498
پیامبر اکرم ص: هرکس که بر آید میان قومی و بر بدیها تادیبش ننماند ، اول عقوبتی که خدا ایشان را دچارمی کند ، کمی روزی ایشان است . ص498
ادامه مطلب
ذکر مختصر مصادیقی از اسراف و عدم صرفه جویی در جامعه
اگر فردی به دیگران در مورد مصرف درست و به اندازه ، اسراف نکردن ، میانه روی در خرج ، پس انداز و صرفه جویی ، خرج نکردن برای موارد غیر ضروری ، قناعت کردن و غیره تذکر دهد ممکن است با توجه به فرهنگ و برخی رفتارها و عادات نامناسب موجود در جامعه به خسیس بودن ، ممسک و بخیل بودن(در اصطلاح عام) متهم گردد و یا مورد سئوال و اعتراض قرار گیرد که مثلا" با مبلغ کمی صرفه جویی در سطح خانواده به کجا می رسیم ؟ صرفه جویی جزیی ، چه مشکلی از جامعه یا ما حل خواهد کرد ؟ با مثلا" 50 هزار تومان صرفه جویی جزیی در سال ، مگر می شود سرمایه گذاری کرد ؟ و از طرفی با توجیه و بهانه هایی مانند خرج فلان مهمانی را از جیب خودم می پردازم ، یا بهای آب و برق و گاز مصرفی را خودم پرداخت میکنم ، یا هزینه سوخت ماشین را خودم تقبل می کنم ! به دیگران چه ارتباطی دارد ؟ و یا شاید با تمسخر روبرو شویم که : فلان شخص دست و دل باز نیست ! مال دنیا را می خواهد چه کار کند ؟ مال دنیا مگر ارزش دارد ؟ و غیره www.zibaweb.com
از تمام توجیهات و بهانه های بالا که بگذریم اگر هر فرد آگاهی یک حساب سر انگشتی بکند، متوجه می شود با صرفه جویی های اندک مردم ، پول های کلانی جمع خواهد شد که اگر مجموع این پول ها ، مدیریت شده و در امور تولیدی ، خدماتی ، امور خیریه و غیره سرمایه گذاری شود نفع آن به کل جامعه و صاحبان آن پولها خواهد رسید ، ذکر مثال های ساده ، مفید است ، یک جامعه فرضی را با 10 میلیون خانواده در نظر بگیریم که دارای درآمد متوسطی باشند ، اگر هر خانوار صرفه جویی هایی در موارد زیر داشته باشد ، متوجه می شویم مجموع آنها رقم بسیار بالایی را شامل می شود ، اما اینکه چگونه مدیریت شود ؟ جای بحث و برسی بیشتر دارد ...
1- اگر هر خانواده برای برخی خرید های غیر ضروری شب عید مانند ؛ خرید بیش از نیازشیرینی و میوه و سایر خوراکیهای پذیرایی که مقدار زیادی از آن خراب خواهد شد ، لباس های غیر ضرور، تعویض مبلمان منزل در هر عید ،تعویض هر ساله وسایل تزئینی داخل منزل ، اسراف در مصرف آب برای شستشویی غیر ضروری فرشها ،و غیره فقط حدود 100 هزار تومان برای یکسال ، صرفه جویی داشته باشد مبلغی حدود 1000 میلیارد تومان جمع خواهد شد .
2- معمولا" در جایی دستور داده نشده که در عید ، استفاده از وسایل آتش زا ، تخم مرغ های رنگ شده که بعدا" دور انداخته می شود ، سبزه هایی که پرت می شود ، واجب است ! گرچه بر اساس باورهای برخی مردم اینها سمبل هستند اما گاها" بعضی خانواده ها تا 50 هزار تومان در ایام عید و چهارشنبه سوری برای مواد آتش زای خطرناک هزینه می کنند ! اگر فرض کنیم به طور متوسط هر خانواده فقط حدود 4000 تومان برای مواد آتش زا و تخم مرغ و سبزه صرف نماید مبلغی حدود 80 میلیارد تومان هدر خواهد رفت . اما خیلی از خانواده ها به بهانه اینکه فرزندانشان به این نوع مراسم ( غیر کارکردی) علاقه دارند و نباید آنها را از آن محروم کرد ، اقدام به چنین کارهایی می کنند ، ولی خیلی از پدر و مادران در کل سال حتی 2000 تومان هم برای خرید کتاب برای فرزندشان هزینه نمی کنند !
ادامه مطلب در لينك مطلب
ادامه مطلب
نقش روحانیون در ترویج اصلاح الگوی مصرف و عدم اسراف توسط مردم
روحانیون به عنوان شخصیتهای تاثیر گذار بر مردم در سخنرانیهای خود در مساجد ، هیات ها ، تریبون های مختلف ، کلاس های درس و مدارس و غیره با رویکردی نوین ، مصادیق اسراف و صرفه جویی را با استفاده از آیات ، روایات و احادیث و ... بدون در نظر گرفتن نگرش و فرهنگ رایج مصرف گرایی جامعه، بیان نمایند و مردم را ترغیب کرده تا بخشی از هزینه های بسیار بالای برخی مهمانیهایی که حتی تعداد اندکی از فقرا و نیازمندان واقعی در آن حضور ندارند ، حذف شود .اینکه سالانه هزاران نفر از مردم کشور به مراسم عبادی حج ، عتبات عالیات ، بارگاه معصومین ع مشرف می شوند و بعد از بازگشت از سفر ، رسم است که به تعدادی از فامیلان ، همسایه و همکاران شام یا ناهار داده می شود ( این تعداد از 100 تا 2000 نفر متغیر بوده است)و طبیعی است که اکثر شرکت کنندگان در آن افرادی هستند که در گذران معمولی زندگی مشکلی ندارند ، چه خوب بود که از همین نقطه شروع شود که قسمتی از هزینه شام و ناهار و سوغات (کلیه افراد که طی سال به زیارت مشرف شده اند )را به عنوان پس انداز جهت احداث یک واحد تولیدی در شهر خود ، اختصاص دهند و با توصیه های بزرگان مذهبی شهر برای اقدام مناسب ، تصمیم گیری شود ایضا" هزینه های بسیار بالا و غیر ضرور مراسم ختم که در کشور ایران به طرز عجیبی رایج است و مجال تشریح آن در اینجا نیست . در مورد ولیمه، پیامبر اکرم ص نهی می فرمود از ولیمه ای که مخصوص توانگران باشد و فقرا را در آن نطلبند .ص 499 حلیه المتقین. حال باید سوال کرد در مراسم شام یا ناهار برخی از حجاج گرامی چند نفر از فقرا و نیازمندان واقعی حضور دارند ؟
ولی مجددا " ذکر این نکته ضروری است که این اقدامات نیاز به خط شکنان شجاعی دارد و کسی به خوبی روحانیون گرامی ، اساتید ، فرهنگیان ، روسای سنی و معتمدین محلی از عهده توجیه عموم مردم هر شهر بر نمی آید . بر همگان واضح است که طرح امور نوآورانه در هر گروه و جامعه ای ممکن است در اوایل ، مورد توجه جدی واقع نگردد اما اگر عموم مردم توجیه شده و از اهمیت ، اهداف و برخی نتایج مفید آنها آگاهی یابند به تدریج ، راغب شده ، حمایت و عمل خواهند کرد و در صورت تذکر دادن به دیگران برای عدم اسراف ، با جوابهایی مانند ؛ چهار دیواری اختیاری ، هزینه سوخت ماشین یا آب و گاز منزل از جیب اشخاص پرداخت می شود و توجیهات دیگر ، کمتر روبرو خواهیم شد .
ذکر آیات ، احادیث و روایات توسط روحانیون در مجامع مختلف در باره زندگی ساده و بدور از تجمل معصومین ع نقش مهمی در توجه آحاد مردم به مصرف درست و پرهیز از اسراف و هدر رفتن سرمایه های شخصی و ملی خواهد داشت .
اسراف چیست ؟
اسراف در لغت به معنی ، از حد در گذشتن ، در گذشتن از حد میانه ، از حد تجاوز کردن، زیاده از حد خرج کردن ، بیهوده خرج کردن و ولخرجی است .
ادامه مطلب
نقش صدا و سیما در ترویج نگاه عیب جویانه به اسراف
صدا و سیما به عنوان دانشگاه عمومی می تواند با تهیه برنامه های جذاب و قابل استفاده اقشار مختلف ، اعم از سخنرانی ، سریال و فیلم وغیره مردم را کماکان به صرفه جویی ترغیب و با دیدی تازه از زوایای مختلف مسایلی که هنوز مطرح نشده را تشریح نماید . مثلا" به تدریج برنامه هایی را تهیه و پخش نماید که فقط شامل صرفه جویی در آب و برق ، گاز و بنزین نباشد بلکه اموری مانند توجه جدی به بیکاران و نیازمندان جامعه ، گسترش امکانات رفاهی عمومی و نحوه سرمایه گذاری عمومی جامعه ، در آنها لحاظ گردد و به این نکته هم بپردازد که مر دم در دخل و خرج خود آزادند ، اما می توان با صرفه جویی ناشی از رعایت الگوی مصرف درست ، گره های زیادی از مشکلات سایرین باز کرد حتی بدون اینکه ملزم باشند مال و سرمایه خود را ببخشند ، چرا که نفع صرفه جویی در سطح ملی ، در نهایت به تمام آحاد مردم کشور خواهد رسید .
بخش مهمی از مشکل تجمل گرایی و چشم و هم چشمی خانواده ها توسط سریال های سیما با هدف فرهنگ سازی و ترویج ساده زیستن و الگو قرار دادن معصومین ع حل خواهد شد. اسراف در مهمانیها ، تنوع غذاها در آن ، دور ریختن اضافه غذاها، انبار کردن غیر ضروری خوراکیها و میوه ها در منزل، خرید بیش از مقدار نیاز ، تعویض یا خرید هر ساله مبلمان های گران قیمت ، ذخیره طلا و جواهر ات زینتی و عدم استفاده از آنها به عنوان سرمایه تولید ، خرید وسایل آرایشی گران قیمت ( که کشور ما در خرید وسایل آرایشی رتبه تک رقمی در دنیا دارد !) ، شستشوی مکرر وسایل نقلیه با آب آشامیدنی مورد نیاز مردم ، شستشوی مکرر حیاط و کوچه با آب آشامیدنی ، نور پردازی های پرهزینه غیر ضروری منازل، روشن بودن بخاریها و کولر های گازی با وجود باز بودن درب یا پنجره و غیره نمونه هایی از موارد اسراف همه گیر در جامعه هستند که صدا و سیما بایدبرای حل آنها بیش از پیش برنامه ریزی و برنامه سازی داشته باشد .
ادامه مطلب
سهم فرهنگیان و آموزش و پرورش در ترویج فرهنگ مصرف درست در جامعه
برخی از اقدامات آموزش و پرورش ، مدارس و معلمان که می تواند در اصلاح الگوی مصرف ، مفید باشد در زیر آورده می شود ؛
1- هماهنگی معلمان در جلسه شورای معلمان و در نظر گرفتن اقداماتی با توجه به وضعیت مدرسه و دانش آموزان برای این مورد .
2- برگزاری سخنرانی هایی برای دانش آموزان در مدرسه و یا خارج از آن و دعوت از افراد مسلط به موضوع اعم از جامعه شناسان ، مهندسین ، روحانیون و آوردن مصادیق قابل فهم دانش آموزان در مورد اسراف و صرفه جویی .
ادامه مطلب در لينك مطلبادامه مطلب
اصلاح الگوی مصرف، تکلیف ملی و شرعی
حضرت آيت الله خامنه‌اي رهبر انقلاب اسلامي در پيامي به مناسبت آغاز سال نو، سال جديد را سالي مهم خواندند و با ابراز اميدواري درباره غلبه قدرت ايماني ملت ايران بر همه حوادث و تحولات اين سال، افزودند: با توجه به اهميت "حياتي و اساسيِ مصرف مدبرانه و عاقلانه منابع كشور"، سال جديد را در همه زمينه ها و امور، سال اصلاح الگوي مصرف مي دانم. اهمیت و سبب این نامگذاری را زمانی در می یابیم که ميزان مصرف در ایران را با کشور های دیگر مطالعه، مقايسه و مورد بررسی قرار دهیم.
بر اساس گزارش، موسسه «مارکت اوراکل» ايران از نظر ارائه بنزين ارزان سومين کشور و از نظر ميزان يارانه پرداختي به اين کالا نخستين کشور در ميان کشورهاي جهان است و بیش از 36 درصد کل مصرف بنزین خاورمیانه در سال 2007 در ایران مصرف گردیده است. متوسط مصرف سوخت خودروهاي بنزيني در كشورمان حدود 11 ليتر در روز است در حالی که متوسط مصرف سوخت در كشورهاي دیگر نظير آلمان و ژاپن 5/2، در انگليس 5/3، در فرانسه 9/1، در كانادا 5/6 و در كشور آمريكا 3/7 ليتر در روز است.هر 10 سال يك بار ميزان مصرف سوخت در ايران 2 برابر مي‌شود اما اين نرخ رشد در مقياس جهاني يك تا 2 درصد بيشتر نيست و ميزان سوخت مصرفي جهان در حدود هر 50 سال يك بار 2 برابر مي‌شود. يعني ايران در مقايسه با ميانگين جهاني 4 تا 5 برابر بيشتر سوخت مصرف مي‌كند. هم‌اكنون 9 درصد سوخت جهان در ايران و توسط تنها يك درصد جمعيت جهان مصرف مي‌شود. و هر ساله بیش از 38درصد از بودجه سالانه دولت ايران به يارانه بنزين اختصاص مي‌يابد در حالی که در صورت مصرف استاندارد، ایران می‌تواند یکی از صادر کنندگان بنزین باشد.
سرانه مصرف نان در ايران به گفته معاون وزير بازرگاني حدود 160 كيلوگرم در سال است كه نسبت به كشورهاي اروپايي نظير فرانسه كه 56 كيلوگرم و در آلمان 70 كيلوگرم در سال است بیش از 2 تا 3 برابر است. و به اذعان رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس یارانه نان طی پنج سال اخیر به طور متوسط سالانه بیش از 30 درصد رشد داشته است و در سال جاری این رقم بالغ بر 26 هزار میلیارد ریال است و ادامه این روند طی 10 سال آینده با رشد متوسط 15 درصد بدون در نظر گرفتن افزایش یارانه قیمت نان ، میزان یارانه پرداختی به 600 هزار میلیارد ریال خواهد رسید.
براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، ایران دومین کشور جهان از نظر پرداخت یارانه انرژی با رقم 37 میلیارد دلار می‌باشد .مصرف سرانه انرژي در ايران به ازاي هر نفر بيش از 5 برابر مصرف سرانه كشوري مانند اندونزي با 225 ميليون نفر جمعيت، 2 برابر چين با يك ميليارد و 300 ميليون نفر جمعيت و 4 برابر كشور هند با يك ميليارد و 122 ميليون نفر جمعيت است كه با مقايسه شاخص شدت مصرف انرژى در ايران با بسيارى از كشورهاى جهان ، شاهد وضعيت ناهنجار بهره بردارى انرژى هستیم .
ادامه مطلب در لينك مطلبادامه مطلب
اصلاح الگوي مصرف در مدارس ، چگونه؟
از آنجا كه ميان فرهنگ‌سازي در اصلاح الگوي مصرف، امري حياتي و ضروري به نظر مي‌رسد، برخي كارشناسان معتقدند، الگوي مصرف را بايد از كل به جزء اصلاح كنيم. يعني ابتدا بايد زيرساخت‌ها را فراهم كنيم، به آموزش‌هاي لازم و تبليغات صحيح بپردازيم.
با توجه به اين كه وزارت آموزش و پرورش نقش بسزايي در نهادينه كردن اصلاح الگوي مصرف دارد، اجراي دقيق و همه‌جانبه اين شعار در اين وزارتخانه منجر به بهينه‌سازي و بهينه‌گرايي در سطوح خرد و كلان جامعه براي اقشار مختلف مي‌شود.
ادامه مطلب در لينك مطلب
ادامه مطلب
