برفراز مجلس ما، ماهی امشب سر زند خنده بر خورشید و ماه از تابش منظر زند

ساقی گل چهره امشب جلوه دیگر کند مطرب خوش نغمه امشب پرده دیگر زند

آسمان پوشیده بر تن، پرنیان نیلگون چون عروسان، خویشتن را زینت و زیور زند

آسمان را گفتم این بزم و نشاط از چیست؟ گفت: چون که فردا آفتاب از برج خاور سر زند

من در آن بزم کنم خدمت که شاه انبیاء مصطفی تاج ولایت بر سر حیدر زند

در غدیر خم چو دریا خلق خیز و موج و موج کشتی لولاک چون آن جا رسد، لنگر زند

کاین علی باشد ولی الله، باید بعد من بر سریر دین نشیند بر سرش افسر زند

آسمان بر خاک افتاده است خواهد چون زمین بوسه بر پای، علی داماد پیغمبر زند

نیست مردان خدا را رهبری غیر از علی مرد حق باید قدم در راه این رهبر زند

آسمان بر گردن افکنده است طوق بندگی تا به سر تاج ولای خواجه قنبر زند

پرچم شاه ولایت بین که در هر بامداد خنده بر پرچم دار و اسکندر زند

دست گیر از کرم افتاده ای گر چون "رسا" دست بر دامان او در عرصه محشر زند

"دکتر قاسم رسا خراسانی"

ستاره سحر از صبح انتظار دمید غدیر از نفس رحمت بهار چكید

گرفت دست قدر، رایت شفق بر دوش زمین به حكم قضا آب زندگى نوشید

بر آسمان سعادت ز مشرق هستى سپیده داد نوید تولد خورشید

به باغ، بلبل شوریده رفت بر منبر چو از نسیم صبا بوى عشق یار شنید

ز خویش رفته، نواخوان عشق بود و سرود به بانك زیر و بم، اسرار خطبه توحید

فتاد غلغله در باغ و شورشى انگیخت كه خیل غنچه شكفت و به روى او خندید

هوا ز عطر گلاب محمدى مشحون زمین به عترت و آل رسول بست امید

رسول، سدره‏نشین شد،على به صدر نشست پى تكامل دینش خداى كعبه گزید

گرفت پرچم اسلام را على در دست از این گزیده زمین و زمان به خود بالید

به یمن فیض ولایت شراب خم الست به عشق آل على از غدیر خم جوشید

(دکتر یحیی حدادی ابیانه)

جلوه‏گر شد بار دیگر طور سینا در غدیر ریخت از خم ولایت مى به مینا در غدیر

رودها با یكدگر پیوست كم‏كم سیل شد موج مى‏زد سیل مردم مثل دریا در غدیر

هدیه جبریل بود«الیوم اكملت لكم» وحى آمد در مبارك باد مولى در غدیر

با وجود فیض«اتممت علیكم نعمتى» از نزول وحى غوغا بود غوغا در غدیر

بر سر دست نبى هر كس على را دید گفت آفتاب و ماه زیبا بود زیبا در غدیر

بر لبش گلواژه«من كنت مولا» تا نشست گلبن پاك ولایت شد شكوفا در غدیر

«بركه خورشید» در تاریخ نامى آشناست شیعه جوشیده‏ست از آن تاریخ آنجا در غدیر

گر چه در آن لحظه شیرین كسى باور نداشت مى‏توان انكار دریا كرد حتى در غدیر

باغبان وحى مى‏دانست از روز نخست عمر كوتاهى‏ست در لبخند گلها در غدیر

دیده‏ها در حسرت یك قطره از آن چشمه ماند این زلال معرفت خشكید آیا در غدیر؟

"محمد جواد غفورزاده"(شفق)

سال ده در هيجده ذي الحجه بود

كاروان حج ز حج برگشته بود

در غدير خم چون آمد نبي

امر رب آمد به تعيين ولي

جبرئيل آن پيك رب العالمين

پركشان از عرش آمد بر زمين

گفت خدا فرموده بلغ يا رسول

ورنه رسالت نمي باشد قبول

كرد اجرايش نبي امر خدا

گفت جمع گردند حجاج خدا

جمع گشتند از يمين و از يسار

جمع آنها شد بيش از صد هزار

بركه شد درياي مواج بشر

هر كسي مي گفت چه باشد اين خبر

از جهاز اشتران شد منبري

پا نهاد بر آن مقام رهبر ي

بر فراز منبرش چون جا گرفت

دست دامادش علي بالا گرفت

گفت هر كسي را منم مولا و دوست

ابن عم من علي مولاي اوست

پيروي از او فرض است بر شما

دشمنش هرگز نبخشايد خدا

دوست دارش اي خدا دوست علي

دشمني كن دشمنانش را ولي

شد خدا راضي ز كردار رسول

دين اسلام گشت در نزدش قبول

مهر تاييد خورد بر آيين ما

گشت دشمن نا اميد از دين ما

دين حق گرديد كامل با امام

كرد نعمت با ولايت او تمام

هيجده ذي الحجه روز عيد شد

نزد شيعه بلكه خيرالعيد شد

اي غدير اي بركه خاك حجاز

رود اقيانوس دين شد از تو باز

نور حق گرديد در تو منجلي

گشت كشتيبان دريايت علي

اي غدير نام تو آوازه گرفت

با ولايت نام تو سازه گرفت

افتخار شيعه هستي اي غدير

نام تو در قلب شيعه كرده گير

شيعه اندر روز تو شد شادمان

سربلند با نام مولاي جهان

شيعه باشد زنده با روز غدير

اي علي جان دست عشاقت بگير

ما غديرييم تا روز ابد

يا علي گوييم و الله و احد

راجي اميدش به احسان علي است

داروي دردش نداي يا علي است

محمد رجب زاده (راجی )

«واعتصموا بحبل الله جمیعا ولا تفرقوا»

بـاده بده سـاقیا ولـی زخـم غدیر چنـگ بزن مطـربا ولی بیـاد امیـر

تو نیز ای چرخ پیر بیا ز بالا به زیر داد مسرت بده باده عشرت بگیر

عید غدیر، عید ولایت، رهبری، انسانیت، اکمال دین واتمام نعمت الهی بوده واز اعیاد بزرگ اسلامی به شمار رفته ومختص شیعه نیست. امام صادق (علیه السلام)عید غدیر را بزرگتر و شریفتر از عید فطر وعید قربان شمرده واز قول پیامبر خدا(صلی الله علیه واله وسلم) روایت میکنند که به امیر المومنین (علیه السلام) توصیه کرده اند مردم این روز را عید بگیرند وفرمودند:«یوم غدیر خم افضل اعیاد امتی» این روز مورد عنایت خاص رسول اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) بوده وائمه(علیهم السلام) نیز پیوسته یادآوران آن واقعه مهم بودند و به پیروان خود دستور میدادند که این روز را عید گرفته ودور هم جمع شوند وبه یکدیگر تبریک وشاد باش بگویند تا عظمت این روز وحقانیت اهل بیت(علیهم السلام) فراموش نشود؛ امام صادق(علیه السلام)می فرماید:« نام این عید در آسمان یوم العهد المعهود ودر زمین یوم المیثاق المأخوذ والجمع المشهود است».

كتابهاى محدود و انگشت شمارى از كتب مذهبى براى نابینایان به خط سوزنى«بریل»ترجمه شده،كه خوشبختانه دو كتاب از آنها درباره غدیر است و در«فهرستگان كتابهاى بریل ایران»معرفى شده است.این اقدام كه توسط مجتمع‏هاى توانبخشى نابینایان صورت گرفته،از دیدگاه دستور اكید پیامبر صلى الله علیه و آله در ابلاغ پیام غدیر در خور تقدیر است و صفحه جدیدى در تاریخ هزار و چهار صد ساله غدیر به شمار مى‏آید.

ذیلا به معرفى این كتابها مى‏پردازیم:

1.غدیر خم

حبیب الله رهبر اصفهانى

اصل كتاب:جیبى،84 ص

محل نگهدارى:مجتمع توانبخشى نابینایان 7 تیر،اصفهان

معرفى:فهرستگان كتابهاى بریل ایران:ص .160

2.داستان غدیر

جمعى از دبیران مشهد

اصل كتاب:جیبى،80 ص

محل نگهدارى:مجتمع خدمات بهزیستى نابینایان رودكى

معرفى:فهرستگان كتابهاى بریل ایران:ص .99

«خطبه غدیر»بصورت ترجمه فارسى و اردو و تركى و انگلیسى،و نیز بصورت شعر عربى و فارسى و اردو و تركى،بطور مكرر برگردانده شده و بسیارى از آنها بچاپ رسیده است.ذیلا به مواردى از نثر و نظم خطبه اشاره مى‏نماییم:

معرفى كتابهایى كه طى چهارده قرن درباره غدیر تألیف شده به دو صورت دیده مى‏شود:

مسیر فرهنگى غدیرـكه چهارده قرن را پشت سرگذاشته استـبه طور كلى‏مى‏توان در چهار مرحله ترسیم نمود:

سه كتاب را باید به عنوان اولین كتابهایى نام برد كه ماجراى غدیر را ثبت كرده‏اند:

1.«كتاب على علیه السلام»،كه نوشته امیر المؤمنین علیه السلام از املاى پیامبر صلى الله علیه و آله است،و این كتاب از ودایع امامت است كه جز معصومین علیهم السلام كسى به آن راه ندارد.

شخصى به نام«معروف»خدمت امام باقر علیه السلام رسید و داستان غدیر را به نقل از ابى الطفیل براى حضرت نقل كرد.حضرت آن را تأیید كرد و فرمود:«این مطلب را در كتاب على علیه السلام دیده‏ایم و نزد ما صحیح است».

2.اولین كتاب از تألیفات بشرى كه مسئله غدیر را در خود ثبت كرده«كتاب سلیم بن قیس الهلالى»است .این كتاب كه در سالهاى اولیه بعد از رحلت پیامبر صلى الله علیه و آله تألیف شده و مؤلف آن در سال 76 هجرى در گذشته،دور از چشم غاصبین خلافت در موارد مختلف كتاب خود مسئله غدیر را آورده و حتى در یك حدیث مستقل ماجراى غدیر را به طور كامل منعكس نموده است.این یادگار هزار و چهار صد ساله هم اكنون موجود است و متن عربى و ترجمه فارسى و اردو و انگلیسى آن بارها چاپ شده است.

3.اولین كتاب مستقلى كه در موضوع غدیر تألیف شده،«خطبة النبى صلى الله علیه و آله یوم الغدیر»،از عالم بزرگ ادبیات عرب خلیل بن احمد فراهیدى متوفاى سال 175 است كه خطبه مفصل پیامبر صلى الله علیه و آله در غدیر را آورده است.اگر چه این كتاب امروزه مفقود است،ولى نام و خصوصیات آن در تاریخ ثبت شده است.

در یك نگاه به فرهنگ مكتوب غدیر،جلوه‏هاى آن را به صورتهاى مختلفى مى‏بینیم.كتابهاى بزرگ و كوچك،جزوه‏ها،بروشورها،مقالات مجلات و روزنامه‏ها،برنامه‏هاى علمى كامپیوترى،خطاطى‏هاى زیبا در كاشى‏ها و تابلوها و بصورت كارتها و پوسترها.

این روند هر ساله اوج بیشترى از خود نشان مى‏دهد،و در ظل عنایت حضرت بقیة الله الاعظم عجل الله فرجه آثار عمیق خود را در ابلاغ پیام غدیر به اثبات رسانده است.

سوال 18: سخنرانى رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چگونه آغاز و پایان یافت؟

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پس از آنكه در جایگاه بلند سخنرانى قرار گرفت با حمد و ستایش الهى و اعتراف گرفتن از حاضران بحث را آغاز كرد و فرمود: شما درباره من چگونه شهادت مى دهیم؟ همه مردم پاسخ دادند: شهادت مى دهیم كه تو فرمان خدا را ابلاغ و ما را به خوبیها دعوت كردى خدا تو را پاداش ‍ نیكو دهد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «ایهاالناس من اولى الناس بالمؤ منین من انفسهم» ؟

)اى مردم! چه كسى نسبت به مؤ منان از خودشان سزاوارتر است؟) همه پاسخ دادند: خدا و پیامبر او دانا ترند.

آنگاه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نزول فرشته وحى و آخرین فرمان الهى پیرامون مومى مردم با على (علیه السلام) و یازده فرزندانش را تا قیامت، مطرح و از همگان اقرار و اعتراف گرفت و همگان را به پخش این خبر و فرمان الهى، فرمان داد، و در پایان سخنرانى، فرمان بیعت عمومى را صادر فرمود كه همه زن و مرد حاضر در صحراى غدیر با امام على (علیه السلام) بیعت كردند.

سوال 1: غدیر چه معنایى دارد؟

پاسخ : رود كوچكى كه مقدار كمى آب همواره در آن جارى باشد.

چون در صحراى نزدیك «جحفه» رود كوچكى وجود داشت آن را به صحراى غدیر نام نهادند.