بِسْمِ اللّهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ‏
در هندوستان، فیلی را به شهری که مردمش اصلاً فیل ندیده بودند بردند،و محل آن را در خانه تاریکی قرار دادند، مردم آن شهر که نمی‏دانستند فیل چگونه است، یک یک به آن خانه تاریک رفته و پس از دست کشیدن به بدن فیل، از خانه بیرون آمده و اظهار نظر می‏کردند.
یکی که دستش به خرطوم فیل رسیده بود، می‏گفت: «فیل مانند ناودان است ».
دیگری که دستش به پشت فیل رسیده بود، می‏گفت: «فیل مانند تخت است ».
سومی که دستش به پاهای فیل رسیده بود، می‏گفت: «فیل مانند ستون است».
چهارمی که دستش به گوشهای فیل رسیده بود، می‏گفت: «فیل مانند بادبزن است».
پنجمی که دستش به دم فیل رسیده بود، می‏گفت: «فیل مانند ریسمان ضخیم است» و...
این نظریه‏های مختلف از این‏رو بود که آنها نسبت به فیل شناخت نداشتند و هرکسی ، به بخشی از ابعاد وجود فیل توجه کرده، و تصور می‏کرد فیل همان است.
در کف هر کس اگر شمعی بودی - اختلاف از گفتنشان بیرون شدی
آری، شناخت، انسان را تا این سطح به حقیقت اشیاء، آگاه می‏سازد، و ضمناً از این مثال پی می‏بریم که اگر در مورد وجود انسان خواسته باشیم قضاوت کنیم، باید توجه به ابعاد مختلف او داشته باشیم، با یک بعد و چند بعد نمی‏توان ارزش او را دریافت، و یک انسان کامل، کسی است که در تمام ابعاد انسانی ره بپیماید.