سوال – آیا سوء تغذیه فقط در کمبود وزن است یا اضافه وزن هم سوء تغذیه بحساب می آید ؟
پاسخ – هر دوی آنها سوء تغذیه حساب میشوند . چه کم وزنی و چه پر وزنی خروج از جاده ی سلامت است. هر دوی این ها سوء تغذیه محسوب میشود . یکی بعلت افزایش دریافت کالری و دیگری بعلت کاهش دریافت کالری . یکی از شایع ترین علل اختلال رشد اشکالات تغذیه ای است . البته این خیلی ساده اندیشب است که بچه ای که کم وزن است ما فقط به مسائل تغذیه ای او بیندیشیم . اگر یک کودک و یک بشقاب غذا را در نظر بگیریم و بخواهیم بفهمیم که چرا این کودک با خوردن این بشقاب غذا وزن نمی گیرد اشکال از این بشقاب است . معمولا کیفیت و کمیت غذا . این بشقاب غذا برای یک کودک سینه ی مادرش میشود یا شیشه شیرخشک کودک است . مادران فقط بخاطر ناآگاهی خودشان مقصر هستند . تداد دفعات شیردهی کم است یا غلظ شیرخشکی که می خورند ناکافی است شرایط بهداشتی را رعایت نمی کنند و بچه عفونت میگیرد و این درصدی از وزن بچه را کم می کند اگر بچه یک هفته بیمار باشد ، برای اینکه به وزن قبل از بیماری اش برگردد دو برابر این مدت زمان لازم است . و این باعث میشود که بچه در یکی دو ماه وزن اضافه نکند . گاهی بچه ها همه چیز می خورند و ترکیب غذا ترکیب اشتباهی است . شما بچه ی نه ماهه ای را می بینید که مادر روزی چند بار به او آب میوه می دهد . آب میوه منبع خوبی از ویتامین است ولی منبع خوبی برای پروتئین ، کلسیم ، کربوهیدرات و چربی محسوب نمیشود . کودکان پیش ما کم وزن می آنید و مادر فکر می کن که نهایت فعالیت تغذیه ای را برای این بچه انجام داده است . گاهی ظرف غذا اشکالی ندارد و همه چیز است ، آن وضعیت روحی روانی که باید فرایند تغذیه را لذت بخش بکند برقرار نیست . مادرها معمولا بعد از زایمان و شیردهی خسته و عصبانی هستند . روزهای اول شیر کم دارند بچه کم شیر می خورد . عصبی و خسته میشونند و همه ی این ها منجر به کاهش دریافت شیر میشود و باعث میشود که نوزاد در همان روزهای اول کم وزن باشد . هیچ کار سختی نیست فقط باید مکرر شیر بدهند ، همه چیز برطرف میشود . در سن بالاتر مادر از اینکه بچه دائم بالا می آورد و ریخت و پاش می کند خسته و عصبی میشود و این تعامل خوشایند تغذیه را در کودکان تحت تاثیر قرار می دهد و این جزء مواردی است که بچه با اشتهای طولانی مدت غذا خوردن را دوست ندارد . ببینید که این چقدر مهم است که مادر حتی اگر در هنگام غذا دادن خسته است به کودک لبخند بزند و این در فرایند تغذیه ای کودک خیلی مهم است . گاهی مواقع هم مادر فرایند را خوب مدیریت می کند و هم غذا کافی است ولی بچه مشکل دارد . مثلا بچه بیماری عضویی دارد . و بلع ناکافی دارد . ما بچه هایی داریم که مبتلا به فلج مغزی هستند و قدرت بلع کافی ندارند و حجم شیر کافی را نمی توانند دریافت بکنند و مادران مشکلات عدیده ای دارند . بچه هایی که در دستگاه گوارش مشکل دارند و بچه هایی که مکرر بالا می آوردند و بچه هایی که سوء جذب دارند . همه ی این ها منجر به این میشود که کالری وجود دارد ولی در دریافت آن ایراد وجود داشته است . بعضی مواقع بچه از این نظر هم سالم است ولی مرکز اشتهای این کودک خوب کار نمیکند . معمولا نامرتب خوردن غذا در کودکان ، ناجور غذا خوردن ، مصرف چیزهایی که لازم نیست باعث میشود مرکز اشتها به آن حداکثر برای تحریکش نرسد . برای اینکه مرکز اشتهای کودک تحریک بشود باید قند خون و سطح چربی به حدی برسد که آن مرکز تحریک بشود و بچه با میل به سر سفره بیاید . حالا اگر مرتب شکلات یا تکه ای نان یا میوه بخورد این به حد نصاب نخواهد رسید و بچه از غذاهای اصلی اش باز می ماند و کاهش وزن پیدا می کند . پس بخشی از بی اشتهایی کودکان بخاطر این ها است ولی بعضی از بی اشتهایی ها پشت آن بیماری است . بچه سرما می خورد و گلو درد دارد ، بچه بیماری قلبی دارد ، ناراحتی ریوی دارد و این ها علل بی اشتهایی است و این ها کار تیمی و خانوادگی می خواهد که ما وزن این بچه ها را به حد ایده آل برسانیم .گاهی هیچکدام از این ها نیست و بچه ها از دست می دهند . گاهی وقتها بچه این انرژی را از دست می دهد یا به دلیل مدفوع مکرر یا به دلیل ادرار از دست می دهند . بچه هایی که دیابت دارند بشدت لاغر میشوند . کالر زیادی از راه ادرار از دست می دهند . بعضی مواقع بچه خیلی فعالیت می کند . بچه های بیش فعال هرچقدر هم که دریافت کالری شان مناسب باشد چون بین دریافت و تقاضا بالانسی ایجاد نمیشود ممکن است این بچه ها کم وزن باشند . مادرها می توانند خودشان بچه شان را دراین دسته بندی جای بدهند . اما شایع ترین علت آن مشکل تغذیه ای است . یعنی کودکان سالمی که بد غذا می خورند . رابطه ی بین مادر و فرزند باید درست بشود .