سوال - پیام های ازدواج حضرت فاطمه و حضرت علی (ع ) را بیان کنید .
پاسخ - بسم الله الرحمن الرحیم وبه نستعین انه خیر ناصرومعین.... سالروز ازدواج حضرت علی (ع) و حضرت زهرا (س) روز بسیار مبارکی است . علتش این است که پیام های بسیار ارزشمندی نه فقط به ما مسلمانان ، بلکه به همه مردم جهان می دهد . این یک ازدواج واقعاً استثنایی بوده است .ازدواج دو نور بوده است .جبرئیل خدمت حضرت رسول گرامی اسلام رسید ، عرض کرد : یا محمد بعث اله عزوجل مزدوج نور الی نور. یا محمد ! خدا مرا برانگیخت تا نور را با نور مزدوج کنم. ازدواج نور با نور است . پیام های ارزشمندی دارد.مهمترین پیام های این ازدواج پیام مهرورزی است.
پیام محبت ورزی دارد . زندگی این دو بزرگوار سرشار ازمحبت بوده است . حضرت علی (ع) فرموده است : کنا کزوج همامت فی ایکة . من و فاطمه بسان دو کبوتر در آشیانه ای بودیم .
درمقدمه جلسه امروز من ازجوانان مجرد ومتاهلین میخواهم که ازدواج این حضرت و زندگی این دو بزرگوار را الگو قراردهند ما الگوهای زیادی درفرهنگ اسلامی داریم من جمله این دو بزرگوار که درس عشق ورزی به ما میدهند . با وجود این دو بزرگوار ، ما احتیاج به الگوهای بیگانه نداریم . نیاز نیست به سوی بیگانه دست دراز کنیم . در مواردی من می بینم بچه های مذهبی و مومنی را که نیاز به غرب دارند. من فکر میکنم ما احتیاج به "ولن تاین" نداریم . این همه مناسبت داریم . آنها یک روز را بعنوان عشق ورزی اعلام میکنند و من اعتقادم این است که زندگی این دو عزیز یک عمر عشق ورزی بوده است و وقتی بنا هست روزی هم به شکل سمبولیک یا رسمی روز عشق ورزی و محبت اعلام شود همین روز نیز خوب است و نیازی به دست دراز کردن به سوی غرب نداریم .
این قدر این ازدواج پیام دارد که میتواند الگو باشد . شاید یکی از چیزهای مهم در این ازدواج ، اصل همتایی در آن است .همتایی در اعتقادات و ارزشهای اخلاقی و اصالت خانوادگی . اگر پسر و دختر این اشتراک را نداشته باشند دچار مشکل میشوند . این دو حضرت همتای هم بودند . حضرت محمد (ص) بعد از ازدواج آنان فرمود : اگر علی (ع) نمی بود از خلقت آدم به بعد همتایی برای فاطمه (س) دیده نمیشد . فاطمه کفوی نمیداشت . همتای هم بودن خیلی مهم است . بعد از ازدواج این دو ، حضرت محمد(ص) به این دو زوج جوان سر زد و حالشان را پرسید تا ببیند در چه وضعی هستند . ایشان فرمودند : علی جان فاطمه را چگونه دیدی ؟ حضرت علی (ع) فرمود : نعم العون علی طاعت اله . چه خوب همراهی است برای طاعت خدا . مشابه همین را از فاطمه (س) پرسیدند : ایشان مشابه همین را فرمودند . آن درسی را که میتوانیم از ازدواج این دو همسر بگیریم ، بحث همتایی است . اما متاسفانه ما ازدواج ها داریم که خانم و آقا بر اساس یک نگاه در اتوبوس و دانشگاه همدیگر را می پسندند و بعد انتخاب میکنند . جالب است که دل بسته میشوند و وقتی برای ازدواج میروند ، می بینند طرفشان همتای او نیست . از نظر اخلاقی و خانوادگی همدیگر را نمیشناسند ، چون خانواده همدیگر را ندیده اند. متاسفانه بعد با هم ازدواج میکنند اصل همتایی رعایت نمیشود و بعد مشکل برایشان مشکل ایجاد میشود . تقاضا می کنم این پیام را عزیزان جدی بگیرند . چون وقتی دلبسته میشوند ، بعداً میرسند به این که همتای هم نیستند .اما کر و کور میشوند . آلمانیها ضرب المثلی دارند که میگوید : آدمهای عاشق گل سرخ را بدون خار می بینند . مهمترین پیام این دو عزیز اصل همتایی است که باید رعایت کنیم . باید همتایی جایگزین شیدایی شود. بعضی شیدایی را ، اصل میدانند. اگر عشقی هم باشد ، باید عاقلانه و عقلانی و دور از نازکشیدن و با فرایند خواستگاری شروع شود . بعداً واقعاً اگر رسیدند و دیدند به درد هم میخورند ، محرم می شوند . این عشق پایدار و بدون شائبه است . این عشق ، آدم را کر و کور نمیکند .عقلانی است . چون بطور رسمی خواستگاری کردند گفتگو کردند و سوال کردند .حتما باید این جوری باشند .
یکی دیگر از پیامهای این ازدواج این است که جوانان از مشکلات مالی ازدواج نترسند . متاسفانه مشکل جدی است ، بخصوص برای آقایان که نفقه خانم و مهریه بعهده شان است بعلاوه که باید امرار معاش هم بکنند، سخت است . روایت زیادی خوانده ام . امام صادق (ع) میفرمایند : من ترک تزویج مخافت ایکة فقد عصا به لله ظن . اگر کسی از ترس مشکلات مالی ازدواج نکند وازدواج را ترک کند به خدا بد گمان شده است و سوء ظن به خدا برده است . ببینید وضعیت حضرت علی (ع) در هنگام ازدواج چطور بوده است .آقا یک شمشیر و یک زره و یک شتری که با آن برای نخلستانها آبکشی میکردند ، تمام داراییشان همین بود وبه معنای واقعی آقا تنگ دست بودند . اما بخاطر ایمان والا و اعتقادی که به خدا داشتند ، ازدواج کردند . البته نمیخواهم بگویم که اگرجوان عزیزما هیچی ندارد و هیچ امکانات اولیه ندارد ،اقدام به این کار بکند . امکانات اولیه را داشته باشند نه اینکه شغل وماشین وخانه . منظور از شغل جربزه کار است . صنعت و شغلی بلد باشد . حضرت علی(ع) وقتی به خواستگاری رفتند حضرت محمد(ص) فرمود: برای ازدواج چه داری؟ حضرت علی(ع) گفتند : شما بهتر میدانید ، یک شمشیر و زره و شتر . پیامبر گفت : تو احتیاج به شمشیر و شتر داری ولی احتیاج به زره نداری زیرا شجاع هستی پس زره را بفروش و مقدمات ازدواج را فراهم کن . ایشان زره را پانصد درهم فروختند و با این پانصد درهم زندگی را شروع کردند . ولی این اندیشه که همه چیز داشته باشیم درست نیست .من واقعا از جوانان میخواهم که نترسند . جوانان وحشت نکنند برای ازدواج اقدام کنند .مطمئن باشند خداوند به شما برکت میدهد . ببینید دوستانی که متاهل شده اند آیا وضعشان در مقایسه با دوران مجردی بدتر شده است ؟ یا خیر ؟ مطمئناً بدتر نشده است . مجرد بود خودش بود و کت و شلوارش ، الان متاهل شده و جالب است در مورد حضرت امیر مرحوم سید طاووس نقل میکند : من زمانی که با فاطمه (س) ازدواج کردم حتی یک زیر انداز نداشتم ولی الان صدقه مال من میتواند برای کل بنی هاشم کافی باشد . در جایی حضرت میفرماید : صدقه مال من سالانه چهل هزار دینار است . وقتی با فاطمه (س) ازدواج کردند پانصد درهم دارایی ایشان بود بعد از ازدواج با تلاش و کوشش و زحمت شبانه و البته با غنائم جنگی به جایی رسید که از نظر مالی صدقه مالشان به چهل هزار دینار رسید . عزیزان نترسید . به خدا توکل کنید . یادتان باشد خداوند قول داده است :ویقنهم اله من فضله ان یکون فقرا . اگر فقیر باشی خداوند از فضل خودش شما را غنی میکند.
پیام دیگری که از ازدواج این دو عزیز میگیریم این است که خانمها به خواستگاری آقایان نروند . هفته قبل سوال تلفنی داشتیم . من ادله های مختلفی عرض کردم که چرا ما میگوییم خانمها به خواستگاری آقایان نروند و اگر هم میخواهند بروند پیامدهای منفی آن را هم در نظر بگیرند .
مسئله مهمی است ولی ما آن را منع نمیکنیم ولی میخواهیم از ازدواج حضرت امیر الگو بگیریم . با اینکه رسول گرامی دوست داشتند حضرت علی (ع) دامادشان بشود اما خودشان خواستگاری نکردند و خود فاطمه (س) هم اصلا این کار را نکردند . تازه خود پیامبر که قبحش کمتر بود اگر اینکار را میکردند ولی نکردند و می دانستند جز علی (ع) برای فاطمه (س) همتایی نیست .صحابه به خواستگاری می آمدند ، بزرگان ، تجار و رجال سیاسی به خواستگاری فاطمه می آمدند و جواب رد می شنیدند ولی کم کم همه فهمیدند فاطمه (س) مال کس خاصی است و حدس میزدند آن فرد چه کسی است و جالب خود صحابه که خواستگار بودند ، نزد حضرت علی (ع) رفتند و موضوع را مطرح کردند و بر اساس رو ایتی سعدبن معاذ گفتند : که قرائن نشان میدهد که شما داماد پیامبر هستید و چرا خواستگاری نمیکنید و علی (ع) به خواستگاری رفتنند. پیام قشنگی است عنایت داشته باشید در این مورد حضرت علی (ع) به خواستگاری رفتند.
یکی دیگر از پیامهایی که میتوانیم از این ازدواج بگیریم ، توجه پدر به رضایت فرزند به ازدواج است . متاسفانه در مناطقی به این کار توجه نمیکنند . وقتی حضرت علی (ع) ، فاطمه (س) را خواستگاری کردند پیامبر لبخندی زدند . البته دوست داشتند علی دامادشان بشود . لبخندی زدند . نگفتند علی جان من فاطمه را به عقد شما در می آورم .لبخندی زدند و گفتند علی جان اجازه بده من با فاطمه صحبت کنم ، با اینکه حضرت با توجه به علم غیبشان یقین داشتند جواب بله است ولی خودشان تصمیم نگرفتند .
میدانم در این سالهای اخیر ملت ایران از نظر عقلانی و فکری رشد داشته اند . ولی متاسفانه در بعضی مناطق در این مورد رشدی نکرده اند . پدرها به دخترها تحمیل میکنند و مادرها به پسرها تحمیل میکنند . ما در مسافرت هایی که به اقصی نقاط میروییم و حتی در قشر دانشجو چقدر این سوال مطرح است که آیا پدر و مادر حق دارند تحمیل کنند؟
پیام دیگر این است که حضرت ، وقتی خواستگاری حضرت علی را به فاطمه اعلام کردند ، گفتند فاطمه جان تو علی را میشناسی ، او پسر ابوطالب است که در ایمان و اخلاق زبانزد است . ببینید حضرت نظرشان را هم گفتند . آیا شما راضی هستید با علی ازدواج کنی ؟ نکته اش این است که پدر تحمیل نکردند . گفتند : آیا دوست داری ؟ اگر فاطمه میگفت نه تحمیل نمیکردند. ولی خوب حضرت فاطمه(س) اعلام رضایت کردند و نکته این است که نظر خودشان را اعلام کردند.
خانم محترمی گله مند بودند که پدر من به ازدواجم کاری ندارد و تحقیق نمیکند برایشان مهم نیست و میگوید هر چه نظر خودت باشد من نمیدانم . این مشکل دارد .اولاً باید تحقیق کنید ، به فرزندانتان کمک کنید تا رودربایستی نکنند. پدر از خواستگار خوشش نیامده دختر فکر میکند پدر راضی است ، عقد صورت میگیرد پدر این داماد را دوست ندارد و به او عنایت و محبت و توجه نمیکند.
پس دو پیام در اینجا هست : اولا پدر ها و مادرها ازدواج را تحمیل نکنید . ثانیا بی توجهی نکنید .
اگر واقعا نظر دارید بفرمایید . البته بطور غیر مستقیم . پدر و مادر میتواند نظرمثبت و منفی خود را بطور غیر مستقیم بیان کنندو آگاهی بدهند ، اگر قضیه جدی نیست .ولی اگر جدی است پدر باید بایستد .ولی اگر جدی نیست و اختلاف سلیقه است بعهده فرزندانشان بگذارند که تصمیم بگیرند .
پیام دیگر حیایی است که فاطمه (س)از خودشان نشان میدهند .عجیب است فاطمه (س) با این درایت و عظمتی که دارد ، وقتی حرف ازدواج پیش آمد حضرت محمد (ص) فرمودند : فاطمه جان تو علی را میشناسی و راضی به این وصلت هستی ؟ حضرت فاطمه از حیا سرشان را پایین انداختند ولی چهره اش بشاش بود . حضرت فهمیدند که راضی است و بعد خوشحال شدند وتکبیر گفتند . و فرمودند : سکوتها رضاها .سکوت فاطمه به معنی رضایت است . ببینید عزیزان درس بگیرید .ببینید حضرت فاطمه چقدر حیا دارد که سرشان را پایین می اندازند. ما در مملکتمان دو گروه دختر داریم : یک گروه به این مسئله توجه نمیکنند البته تعدادشان کم است .متاسفانه انگار اصلاً مهم نیست ( گله پدرو مادرها ) آنها میگویند : خود دخترمان میگوید من با کسی آشنا شده ام و فکر میکنم برای ازدواج مورد مناسبی است . این خوب نیست که به پدر و مادرها توجه نشود .ولی توجه به اینها حیا است .امروز مناسبتش تکریم بازنشسته ها است پدر و مادر من هم بازنشسته هستند و من از اینجا دستشان را میبوسم و این روز را تبریک میگویم .
گاهی متاسفانه به بزرگترهایمان کمتر توجه میکنیم و چقدر روایت در باب تکریم بزرگترها داریم . البرکت مع اکابر. در مورد دخترانی که حرمتی برای بزرگان قائل نمیشوند و برای دختران میگویم بیشتر توجه بفرمایید. یک گروه دختران داریم که حیای بیش از حدی دارند که عاقلانه نیست و یک جوری کم رویی و خجالت است که به آن حیا نمیگوییم . رسول گرامی اسلام فرمودند : الحیا ء حیعان :حیای عقل و حیای حمق .حیای عاقلانه و حیای احمقانه .می بینیم دختر ما حیاء نوع دوم را دارد . دختر آمادگی ازدواج را دارد ولی به مادر اعلام نمیکند. یک موقع هم به مادر میگوید و شرایطش را هم دارد ولی نمی آید با مادر گفتگو کند.
راجع به این قضیه عزیزان ، کی گفته در این مورد صحبت کردن بی حیایی است ؟ کی گفته یک دختر دم بخت اگر با مادر خود راجع به آینده و ازدواجشن صحبت کنند و شرایطش را بگوید اشکال دارد . متاسفانه دختر شرایط را نمیگوید .خواستگار می آید و پدر و مادر بر اساس ملاک های خود می پذیرند . و جالب هم هست ترغیب هم میکنند و دختر را در مواردی در رودربایستی قرار میدهند .
ما موردی داریم که طرف یکسال عقد کرده است و اصلا نتوانسته با ظاهر و موقعیت طرف کنار بیاید . پدر و مادرها شما این کارها را نکنید ، دختران این حیای خوبی نیست .
پیام دیگری که از این ازدواج میتوانیم بگیریم سادگی این ازدواج است عرض کردم حضرت علی (ع) زره را به مبلغ پانصد درهم فروخت و پول این زره را تقدیم به رسول گرامی کردند و حضرت این پول را قسمت کرد مقداری برای جهیزیه و مقداری برای بوی خوش که چقدر مهم است و این عطر که آقایان ما از آن غافل هستند و حتی خانمها برای همسرشان هم همینطور و مقداری هم برای دستمایه اوایل زندگی یشان تا دستشان خیلی تنگ نباشد . اصحاب جهیزیه را خریدند و نزد رسول خدا آوردند و وقتی جهیزیه را دیدند اشک در چشمانشان جمع شد و فرمود :خدایا به این زوج جوان که بیشتر وسایلشان از سفال است ، برکت بده .
واقعاً بنظر من میتواند برای ما الگو باشد . یک بحث ازدواجشان که الگوی مصرف است که ما الان در سال اصلاح الگوی مصرف هستیم . اگر خدا توفیق بدهد صرفه جویی که در زندگیتان باشد ، این یک پیام است .
پیام دیگری میتوانیم از این ازدواج بگیریم مشارکت در مراسم ازدواج است . متاسفانه مشکلاتی در ازدواج داریم تعدد محافل و مراسم و خرجها و تشریفات عجیب و غریب . بیایید درس بگیریم . اولا اینکه در روایت ما ، یک جشن و یک ولیمه مستحب ا ست. امروز می آیند محافل متعدد میگیرند جشن عقد مفصل .خانواده دختر و یک عروسی مفصل ، خانواده پسر . میهمانها مشترک و دقیقا داستان تکرار میشود . داستان اینها یک جشن بوده است و روی خانواده ها فشار نبوده است .
حضرت رسول فرمودند : گوشت و نان با ما و خرما و روغن با تو . اینکار کار خوبی است .میتوانیم الگو بگیریم .زمانی که در مراسم خواستگاری و بله برون گفتگو میکنیم که عقد کی باشد و عروسی چه موقع ، بیایند مشارکت کنند و گفتگو کنند خانواده عروس نیمی از هزینه ها را و خانواده داماد نیمی دیگر را متقبل کنند . این الگو برداری کردن ، کار خوبی است . مراسم جشن نامزدی که هنوز بهم محرم نشده اند یک هزینه سنگین است. میدانید عزیزان نکته اش این است که عدهای دارند و به آنها فشار نمی آید . البته آنها هم مقصر هستند و اشتباه میکنند . آنها الگو سازی میکنند حتی آنهایی هم که دارند اگر ساده تر برگزار کنند بهتر است . و چشم وهم چشمی نکنند چون بقیه در تنگنا قرار میگیرند . احساس حقارت میکنند ، حتی آنهایی که دارند ساده تر برگزار کنند . حالا آنهایی که ندارند چکار میکنند ؟ وام میگیرند و باید زیر قرض بروند واقعاً هیچ مشکلی با هم ندارند وقتی وارد زندگی میشوند . اما زیر فشارهای اقتصادی و کارهای دو شیفته و سه شیفته ، آنها آرام آرام از هم دور میشوند و این نقض غرض است .ازدواج برای آرامش است (لتسکنو علیها ). این پیام را از ازدواج حضرت امیر و حضرت فاطمه بگیریم و عمل کنیم .