رشد جنین در درون رحم در دوران بارداری

جنین در طول بارداری از راه تبادل با خون مادر تغذیه می‌کند، بنابراین رشد جنین کاملا تابع مادر است . رژیمغذایی ، سلامتی ، بیماری و میزان استراحتی که مادر دوران بارداری دارد، رشد جنین موثر است. مادر باردار باید تحت نظر مواظبتهای پزشکی قرار گیرد .

جفت

جفت ، بندناف و مایع آمنیوتیک ، جنین را در دوران داخل رحمی حفظ می‌کنند و در رشد و نمو آن دخالت دارند جفت یک شبکه عروقی خونی است که به دیواره رحم چسبیده است و بوسیله بندناف به جنین متصل است. این شبکه خونی با شبکه دیواره رحم (بدون اینکه خون مادر و جنین با یکدیگر مخلوط شود) مرتبط است و از این طریق، جنین مواد غذایی لازم برای رشد خود را از ما می‌گیرد و مواد زاید خود را نیز از این راه دفع می‌کند. در حقیقت جفت کار کلیه و کبد و دستگاه گوارش و ریه را برای جنین انجام می‌دهد و همچنین جفت جنین را از ابتلا به بعضی عفونتهایی که مادر اتفاقا بدان مبتلا می‌شود، حفظ می‌کند .

کیسه آمینیوتیک

کیسه مایعی است که دور تا دور جنین را احاطه کرده است. هر چه وزن جنین زیادتر می‌شود، حجم مایع نیز افزایش می‌یابد. منشا مایع آمنیوتیک در اواسط دوران بارداری ، ادرار جنین می‌باشد. در اواخر دوران بارداری قسمتی از مایع آمینوتیک بوسیله جنین بلعیده می‌شود مایع آمینیوتیک با درجه حرارت ثابت ، جنین را از ضربات و فشارهایی که ممکن است در دوران داخل رحمی برای او پدید آید، حفظ می‌کند . زیرا در آن غوطه‌ور است .

سه ماه اول دوران بارداری

جنین در پایان هفته چهارم بارداری

قلب جنین در پایان هفته چهارم ضربان نسبی دارد و خون را به تمام قسمتهای جنین می‌رساند. در این زمان ، چشم ، بینی و گوش خارجی هنوز تشکیل نشده و دیده نمی‌شود. تشکیل دستگاه گوارش آغاز می‌شود و جوانه‌های کوچکی که در آینده دست و پاها را تشکیل می‌دهند در این موقع دیده می‌شوند. در این زمان اندازه جنین 6 تا 10 میلیمتر می‌باشد. یعنی به اندازه یک تخم سیب درختی .

جنین در پایان هفته هشتم

وزن جنین در حدود یک گرم و طول قد او در حدود 2.5 سانتیمتر است. اندامها شروع به مشخص شدن کرده‌اند، بازو ، آرنج ، ساعد ، دستها ، ران ، ساق پاها کم و بیش دیده می‌شوند. در این موقع قسمتی که قبلا به شکل دم دیده می‌شد، از بین می‌رود .

جنین در پایان هفته دوازدهم

وزن جنین 30 گرم و طول قد او 7.5 تا 9 می‌باشد، اندامها کاملا تشکیل شده است. بازوها ، انگشتان ، دستها و پاها کاملا مشخص شده و تشکیل بافتها آغاز می‌گردد. گوش خارجی دیده می‌شود، چشم تقریبا کامل شده ولی پلکها هنوز بسته است . ضربانقلب جنین را با وسایل مخصوص و دقیق اولتراسوند تشخیص داد .

سه ماهه دوم دوران بارداری

سه ماهه اول دوران بارداری زمانی است که انحصار و اندامهای جنین تشکیل می‌شوند، در صورتی که در سه ماه دوم اعضا و اندامهای تشکیل شده نمو کرده و به تدریج تکامل می‌یابند. در پایان شش ماهگی ، طول قد جنین در حدود 27.5 تا 30 سانتیمتر وزن آن در حدود 600 تا 720 گرم می‌رسد. پوست بدن جنین در ماههای پنجم و ششم تقریبا رنگ قرمز دارد و در این زمان است که به تدریج غدد چربی پوست ، ترشح چربی کرده و با سلولهای مرده پوست تشکیل ماده سفید رنگی (پنیری شکل) را می‌دهد که پوست جنین را می‌پوشاند و عمل حفاظت پوست را خواهد داشت در این موقع پلکها از هم جدا شده و مژه‌های جنین نیز تشکیل گردیده است .

در ششمین ماه دوران بارداری ، رحم مادر بقدری بزرگ می‌شود که انتهای فوقانی آن را در بالای ناف او می‌توان لمس کرد در این زمان مادر حرکات جنین خود را حس می‌کند. ولی حرکاتی را که قبل از این زمان حس می‌کرده است بیشتر مربوط به حرکات دستگاه گوارش خود او بوده و مربوط به حرکات جنین نبوده است . اغلب از اواخر پنجمین ماه بارداری است که مادر ممکن است وزن اضافه نماید و حتی در هر هفته در حدود 500 گرم بر وزنش اضافه شود. در این زمان است که او باید مواظب باشد که بیش از معمول اضافه نگردد .

سه ماهه آخر دوران بارداری

در خلال سه ماهه آخر دوران بارداری وزن مادر نباید بیش از معمول زیاد شود. اضافه وزن مادر در تمام دوران حاملگی نباید از 11 کیلوگرم زیادتر گردد که 3.5 کیلو گرم آن خود جنین است. در این دوران است که انقباضهای رحم زیادتر خواهد شد و این انقباضات معمولا بدون درد است و سبب می‌شود که رحم گشاد شود. تا جنین در حال رشد را در خود جا می‌دهد. در حدود 10 تا 14 روز قبل از زایمان سر جنین به داخل لکن نزول پیدا می‌کند و این تغییر وضع سبب راحتی مادر می‌گردد زیرا دیگر رحم به پرده دیافراگم و ریه مادر فشار نخواهد آورد .

در این زمان گه‌گاه دردهایی شبیه درد زایمان ولی نه چندان شدید احساس می‌کند. در سه ماه آخر دوران بارداری ، جنین از مادر خود ، از راه جریان خون جفت ، ماده‌ای به نام پادتن دریافت می‌دارد. که نوزاد را برای مدتی در مقابل بعضی از بیماریها مانند سرخک ، سرخچه ، مخملک ، آنفولانزا و حتی بیماریهای ویروسی مثل سرماخوردگی محفوظ و مصون می‌دارد. اگر مادری در ماههای آخر دوران بارداری در مقابل بعضی از بیماریها واکسینه شود، مصونیت نسبی در نوزاد بوجود آمد. پادتن نیز از راه آغوز و حتی از طریق شیر مادر نیز به کودک می‌رسد. و این مصونیت نسبی در کودک وجود دارد تا زمانی که به کودک واکسن زده شود .

هفته 6

اولين ضربان قلب جنين در اين هفته است . اندازه جنين در اين هفته 8 تا 10 ميليمتر است به اندازه ناخن انگشت كوچك است .

هفته 29

كودك در اين هفته تمام فضاي رحم را اشغال مي كند . رشد كودك از اين هفته به بعد كمتر از يك سانتي متر در هفته است . از اين هفته به بعد هفته اي 200 گرم به وزن كودك اضافه مي شود .

كودك روزانه نيم ليتر ادرار وارد مايع آمنيوتيك مي كندو همچنين از اين هفته شروع به تنظيم دماي بدن خويش مي كند وزن جنين حدود1200 گرم است .

هفته16

در اين هفته ناخن جنين شروع به رشد كرده . جنين هر 45 تا 60 دقيقه ادرار مي كند  جنسيت جنين در اين هفته ممكن است با سونوگرافي مشخص شود وزن جنين 80 گرم و قدش 14 تا16 سانتي متر است.

هفته 31

ناخن كودك در اين هفته به انتهاي انگشت ميرسد لايه چربي زير پوست كاملتر شده وزن جنين هم حدود 1600 گرم است.

از اين هفته به بعد موهاي كركي و ورنيكس (ماده مومي شكل پوشانده بدن كودك) شروع به محو شدن مي كنند.

هفته33:

از اين هفته سورفاكتانت در ريه جنين شروع به ساخت مي كند بنابراين اگر از اين هفته به بعد کودک بدنيا بيايد مشكل كمتري از نظر تنفسي خواهد داشت.

 ولي حتما نياز به دستگاه انكوباتور دارد زيرا چربي زير پوستي هنوز كم است وزن جنين 2000 گرم وقدش 41 سانتي متر است.

هفته 39

روده هاي كودك در اين هفته پر از مواد دفعي كه مكونيوم نام دارد مي باشداين مواد به رنگ سبز تيره و چسبناك است  در طي 2 هفته اول تولد, كودك ان را دفع مي كند . گاهي در اثر فشار طي زايمان ممكن است اين ماده دفع شود وزن جنين در اين هفته 3250 گرم است.