رو به روی قلعه دختر، در پایین كوه، در سمت راست رودخانه تنگاب به سوی فیروزآباد، در كوه نقش برجسته ای به ابعاد 5×3 متر و به بلندای چهار متر از كف رودخانه كنده شده كه در بین مردم منطقه به نقش رستم مشهور است. در این نقش، مراسم تاج گذاری اردشیر بابكان دیده می شود و مظهر میترا (مهر) حلقه قدرت را به اردشیر ارزانی می دارد. پشت سر اردشیر كودكی وجود دارد كه احتمالاً ولیعهد یعنی شاپور اول است و سه نفر از بزرگان در كنار این كودك به حالت احترام ایستاده اند. در این اثر، كتیبه ای بین اردشیر بابكان و مظهر میترا وجود دارد كه حروف آن محو شده است.
اين بناي باستاني در شمال غربي فيروزآباد واقع شده است. مصالح اين كاخ ساروج و سنگ لاشه مي باشد كه با روكشي از گچ پوشيده شده است. بناي اين كاخ مربوط به اردشير اول بنيانگذار سلسله ساساني (سده 3م) است. به علت قرار گرفتن اين كاخ در كنار چشمه «قمپ آتشكده» آن را آتشكده فیروزآباد نيز مي نامند .
اين نقش برجسته يادبود نبرد و پيروزي اردشير بنيان گذار سلسله ساساني(سده 2م) بر آخرين پادشاه اشكاني (اردوان 5) است كه بر فراز صخرهاي در سمت راست رودخانه فيروزآباد حجاري شده است. اين اثر اولين نقش برجسته ساساني و بزرگترين نقش برجسته ايران است.
بناي اوليه مسجد سنگي داراب، مربوط به دوره ساسانيان بوده و در دوره اتابكان فارس، با تغييراتي به مسجد تبديل شده است. به گزارش خبرگزاری شبستان، مسجد سنگی داراب، در جنوب کوه پهنا و نزدیک شهرستان داراب در 111 کیلومتری جنوب شرقی فسا واقع شده و به صورت کامل در دل صخره کوه، کنده شده است. محققان بر این عقیده اند که بنای اولیه مسجد سنگی داراب، مربوط به دوره ساسانیان بوده و در دوره اتابکان فارس – 652 هجری قمری – با تعبیه محراب و تغییراتی، به مسجد تبدیل شده است. نقشه بنای مسجد، عبارت از محوطه صلیبی شکلی است که در اطراف آن، دورتادور، رواقی با جرز، ستون و دهانه های طاقدار قرار گرفته است. پوشش چهار بازوی محوطه صلیبی شکل، به صورت طاق گهواره ای ساخته شده اما پوشش بخش میانی را به صورت مربع بریده و فضای روبازی تهیه دیده اند و در زیر آن و وسط تالار، حوض چهار گوش کم عمقی ساخته اند
این برج در جنوب بخش رستاق و در پشت کوه قلات قرار دارد.در پشت این کوه آثار برج بزرگی دیده می شود که این برج به نام شاه نشین معروف است در نزدیکی این برج آثار آسیابی دیده می شود که با باد کار می کرده و اکنون به آسیاب بادی شهرت دارد . این قلعه یا برج در در بلند تربن نقطه کوه قرار گرفته و راهی سخت و طولانی دارد . در قله کوه و دامنه های آن آثار خانه های بسیار زیادی دییده می شود که نشانه زندگی انسانها در آنجاست در یک کیلومتری قلعه شاه نشین هشت عدد آب انبار بوده که علاوه بر اینکه از آب باران پر می شده آب آنها از چاهی که در دامنه کوه دیده می شود تامین می گردیده است .
یکی ازآثارتاریخی ارزشمند شهرستان داراب بقایای شهرقدیمی "رمبه" میباشد که درفاصله ۸کیلومتری شهرداراب ودرمیان رشته کوههای زاگرس جنوبی که ازشمال شرقی شهرستان داراب می گذرد قرارگرفته است این قلعه ازآثارتاریخی دوران سلجوقیان محسوب می گردد ومنطقه ایست که اهالی شهرقدیم دارابگرد پس ازحمله سپاه سلجوقی به این ناحیه و ویرانی شهرباستانی دارابگرد درقرن ششم هجری قمری درآن اقامت می نمایند این قلعه بسیار مستحکم وغیرقابل دسترسی بوده و مدت زیادی محل سکونت اهالی دارابگرد بوده است قلعه رمبه به طول چندکیلومتر دربالای کوه قرارگرفته وبه وسیله دیوارهای بسیارمستحکم که به شکل خارق العاده ای دردامنه های مرتفع کوه ساخته شده حفاظت می شده است . دراین قلعه امکانات زندگی برای مدت نسبتا طولانی وجود داشته است درهنگام حمله ومحاصره قلعه رمبه توسط سپاه الب ارسلان سلجوقی اهالی مدت زیادی مقاومت می نمایند به گونه ای که سپاهیان سلجوقی ازفتح قلعه نومید میشوند وعقب نشینی می نمایند فتح قلعه رمبه توسط سپاه سلجوقیان تنها باخدعه ونیرنگ صورت می گیرد واهالی آن پس تصرف قلعه به محل شهر فعلی عزیمت می نمایند
صنعت گردشگری یکی از مهمترین صنایع در حال رشد جهان است که به لحاظ سودآوری در جایگاه پس از نفت و خودروسازی قرار دارد.
.
به گزارش واحد مرکزی خبر، مازندران با توجه به دارا بودن حدود 3 هزار جاذبه گردشگری طبیعی و فرهنگی ، از استانهای برتر در جذب گردشگر است به طوری که سالانه 15 میلیون گردشگر داخلی و 250 هزار خارجی به دیدن این استان می آیند . ..
موقعیت طبیعی و جغرافیایی استان ، به گونه ای است که جاذبه های گردشگری در سراسر آن یعنی از غرب در رامسر تا شرق در گلوگاه وجود دارد و گردشگران می توانند در تمامی شهرها و حتی روستاها ، مکانی را برای استفاده از مواهب طبیعی پیدا و از آن استفاده کنند.
338 کیلومتر نوار ساحلی دریای خزر ، دامنه های جنگلی و کوهستانی ، رودخانه های پرآب ، چشمه های آب معدنی متعدد ، آبشارها ، غارها و بیش از 800 اثر تاریخی و فرهنگی ثبت شده ، از جمله ظرفیتهای مهم در زمینه گردشگری است .
مناطق دو هزار و سه هزار با بهره مندی از مواهب طبیعی کوه ، جنگل و رودخانه ، فضایی دلنشین برای گذران ایام فراغت مردم است که به مهمانی طبیعت می آیند و مزارع شالیکاری با نمای پلکانی نیز در غرب استان ، بر جذابیت این منطقه افزوده است . ..
منطقه عسل محله و قله سیالان با ارتفاعی بیش از 4 هزار متر ، منطقه چالدره با وسعت 110 هکتار ، امامزاده سید قاسم ، قبرستان زردشتیان ، آبگرم فلک ده ، قلعه قدیمی و باستانی سیاه کوه ، غار قلعه بندر و کوه شیرچال ، هتل قدیم رامسر ، بوستان جنگلی صفا رود ، دریاچه ولشت ، دهستان جواهرده ، قله مارکوه ، تله کابین رامسر و نمک آبرود ، جنگل دالخانی ، پارک جنگلی سی سنگان و نور در کنار سواحل زیبایی دریای مازندران ، از مناطقی است که سالانه پذیرای میلیونها گردشگر است .
همچنین موزه تماشاگه خزر رامسر ، مجموعه فرهنگی کندلوس نوشهر ، موزه تاریخ طبیعی خشکه داران در مسیر اصلی جاده تنکابن به چالوس و کاخ رامسر از مهمترین آثار فرهنگی غرب استان مازندران است که مشتاقان بسیاری دارد .
جاذبه هایی همچون شبه جزیره و پناهگاه حیات وحش میانکاله ، سمسکنده و دشت ناز ، غار هوتو ، آبشارهای زنگت ، سنگ نو ، اسبه او ، چشمه های آب معدنی قرمرض نکا ، کوسان ، پاسند ، ساحل خزر آباد ، پارک جنگلی شهید زارع و سد سلیمان تنگه نیز از مظاهر طبیعی شرق استان است .
همچنین امامزاده عباس ، خانه کلبادی ، گورستان سفید چاه ، کاخ صفی آباد ، عمارت و باغ صفوی بهشهر از مهمترین آثار فرهنگی این خطه از استان به شمار می رود . در مناطق مرکزی استان نیز قلعه شاهاندشت ، حمام اشرف آمل ، پل دوازده پله ، چشمه های آب گرم استراباکو و آب اسک ، آبشار آب پری ، پل محمد حسن خان ، بقعه سلطان محمد طاهر و دهها اثر تاریخی و طبیعی دیگر از مهمترین جاذبه های فرهنگی گردشگری در مازندران به شمار می رود .
از دیگر قابلیتهای مازندران می توان علاوه بر این اتصال این استان به پایتخت کشور از سه محور کندوان ، هراز و فیروز کوه به وجود سه فرودگاه و چهار بندر فعال نام برد .
کارشناسان معتقدند ، با ورود هر گردشگر به منطقه ، حدود 6 نفر به طور مستقیم و غیر مستقیم مشغول می شوند و حدود 50 تا 80 هزار تومان سقف هزینه هر گردشگر در منطقه است بنابراین با احتساب 15 میلیون گردشگری که سالانه وارد مازندران می شوند ، مبلغی حدود 1000 میلیارد تومان نصیب استان می شود که این مبلغ سهم عمده ای در توسعه آن دارد. ..
با این وجود نماینده مردم ساری در مجلس شورای اسلامی می گوید: هنوز برنامه مشخصی برای حضور سرمایه گذاران در استانهای گردشگرپذیر تدوین نشده است و آنها با مشکلات متعددی روبرو هستند .
سید رمضان شجاعی می افزاید : از مواهب طبیعی و جاذبه های صنایع دستی و میراث فرهنگی مازندران نیز به نحو جدی بهره برداری نمی شود . ..
با توجه به اینکه توسعه و تقویت صنعت گردشگری یکی از راههای پیشرفت مازندران است لذا ایجاد زیر ساختهایی همچون ساخت بزرگراهها و کمربندیها ، ساماندهی زباله های شهری و روستایی با کارخانه های کمپوست ، ساماندهی سواحل و به خصوص حریم 60 متری تازه آزاده شده ، اصلاح مدیریت شهری برای جذب گردشگر ، اصلاح و ساماندهی مراکز اقامتی و تفریحی بین راهی و در یک کلام تلاش همه مسولان و مردم استان برای ساماندهی صنعت گردشگری در مازندران ، ضرورت دارد.
از شرق به لنگرود، از جنوب به دیلمان، از جنوب غربی به سیاهکل و از غرب ب هآستانه محدود میشود که در ۵۰ درجه و صفر دقیقه شرقی و در ۳۷ درجه و ۱۱ دقیقه شمالی عرض جغرافیایی قرار دارد. این شهر ساختهشده بر سرزمینی هموار و جلگهای است که حاصل رسوبات به جای مانده از رودهای گیلان است. از نظر موقعیت جغرافیایی و ویژگیهای تاریخی یکی از شهرهای مهم گیلان به شمار میرود و مدتها مرکز بخش بیه پیش گیلان بوده است.
شهرستان لاهیجان دارای دو بخشرودبنه و مرکزی و ۷ دهستان به نامهای رودبنه ، شیرجوپشت، آهندان،بازکیاگوراب،لفمجان ،لیالستان و لیل است. این شهرستان بر پایه آخرین سرشماری دارای جمعیتی بیش از 220.000 نفر است.
مردم آن بیشترگیلک هستند و گالش به ساکنین ارتفاعات این منطقه اطلاق میشود که آنها هم تيرهای از گيلکان بوده و زبانشان گيلکی است. زبان بومی اين شهرستان، گیلکی با لهجه شرقی است که با لهجه غربی گيلکی (رشت و فومن) اندکی تفاوت دارد. دین مردم لاهیجانشیعه و از نوعناصری است.
آب و هوا
آب و هوای آن در بخش جلگه ای معتدل و مرطوب و در قسمت کوهستانی سردسیر و خوش آب و هوا است.
تاریخچه
شهر لاهیجان از دیرباز کانون بازرگانی ابریشم بوده و بیشترین سهم را درنیز تولید و صادرات آن داشته است. صنعت چای یکی از مهمترین صنایع کشاورزی این شهر است. نخستین بار چای در ایران توسط حاج محمد حسین اصفهانی به سال ۱۳۰۲ ه.ق در عصر ناصرالدین شاه قاجار کشت شد که پیشرفتی نداشت و موفقیتی بدست نیاورد. اما شخصی بنام محمد خان قاجار قوانلو ملقب به کاشف السلطنه مشهور به چایکار در سال 1319 ه.ق چای را در لاهیجان کشت نمود و به بار نشاند. وی در حقیقت پدر کشت چای در ایران بشمار میآید. در اثر به بار نشستن این فراورده، تأثیرات شگرفی بر زندگی مردم منطقه و اقتصاد کشور به جای مانده است.
نام لاهیجان ریشه در ویژگی اقتصادی آن دارد. به گونهای که واژه لاهیجان عربیشده لاهیگان است و لاهیگان مرکب است از لاهیگ +ان (لاهیگ = بافتنی و ان=پسوند مکانی) و به معنی مکان یا شهر بافندگان یا نساجان یا ابریشمبافان است. در تجزیهای دیگر، لاه در پارسی میانه (پهلوی) به معنای ابریشم است و در برهان قاطع به معنای پارچه ابریشمی سرخ آمده است و جان پسوند مکان است. در نتیجه لاهیجان به معنای «شهرابریشم و مکانابریشم»است.
در افسانهها بنای شهر لاهیجان به لاهیج ابن سام ابن نوح نسبت داده میشود ولی این وجه تسمیه نادرست و عوامانه بنظر میرسد (یا درستتر بگوییم، افسانهای ساختگی برای عوام بوده که با عربیسازی نام ایرانی شهر بتوانند نام اصلی شهر را بار دیگر استفاده کنند. این روند در ایران تحت چیرگی تازیان و تعصبات شدید ضدایرانی رواج داشته و ترفندی بوده برای رهایی از برچسب هولناک مجوسیت). این شهر در گذشته در دورانی از استیلای اعراب و سیطرهٔ خلافت دارالاماره یا دارالامان هم نامگذاری شده بوده که بتدریج باردیگر نام ایرانی خود را بازیافته، نخست لاهیجان المبارک و سپس لاهیجان خوانده شده. این شهر در زمان ساسانیان نیز وجود داشته است. ..
لاهیجان در سال ۷۰۵ ه.ق به دست اولجایتو فتح شد و امیر تیمور به آن لشکر کشید. پس از تیمور، سید امیر بیک و نوادگان وی –از سادات کیانی– بر شهر لاهیجان حکومت کردند. پس از سقوط حکمرانان کیانی، حاکمان صفوی در این شهر حکومت کردند. از حوادث ناگوار و مهم در تاریخ لاهیجان، طاعون در سال ۷۰۳ ه.ق، آتشسوزی سال ۸۵۰ ه.ق لاهیجان و اشغال آن توسط روسها در سال ۱۷۲۵ میلادی است. در سال ۱۲۳۰ ه.ق لاهیجان دچار زلزله شد و در سال ۱۲۴۶، بار دیگر طاعون در آن کشتار کرد. شأن و شکوه لاهیجان در زمان خان احمد خان است. خان احمدخان یکی از حاکمان لاهیجان در قرن دهم است و کمتر حاکمی در گیلان چنین قدرتی را به خود دیده است و لاهیجان از این نظر در دوران طلایی خود بود.
در شوال سال ۱۰۰۰ ه.ق شاه عباس کبیر پس از آواره کردن خان احمد خان به لاهیجان آمد و دستور داد باغی که در مقابل قصر خان احمد خان بود و انواع گلها و اقسام میوهها در آن دیده میشد را خراب کردند و به زمین بازی چوگان و قپقاندازی تبدیل نمودند و پیرامون آن را درخت کاشتند. همچنین شاه عباس دستور داد باغ بیشه دژ خان احمد خان را که از آثار بزرگ بود، ویران کردند و به این ترتیب اثری از دودمان کیائیان گیلان بویژه خان احمد خان نگذاشتند، زیرا وی پسری نداشت که حفظ نام او نماید. بعد از سقوط و مرگ خان احمد خان، لاهیجان دیگر به خود رنگ استقلال ندید و شهر رشت که در آن زمان روستایی بیش نبود کمکم مرکزیت و به واسطه توجه خاص شاه عباس حوزه اقتدار آن گسترش یافت و به دیگر بخشهای گیلان چیرگی کافی پیدا نمود.
اماکن دیدنی
شهرستان لاهیجان دارای جاهای دیدنی و آثار تاریخی زیادی است که از آن جمله میتوان اماکن ذیل را نام برد:
بقعه شیخ زاهد گیلانی (مربوط به قرن هشتم هجری واقع در جاده لاهیجان - لنگرود)
بقعه چهار اولیا یا چهار پادشاهان (مربوط به دوره تیموریان واقع در میدان سردار جنگل)
بقعه میر شمسالدین (پسر امام کاظم)
مسجد اکبریه
حمام گلشن
بام سبز (شیطانکوه) ..
استخر لاهیجان
گنجینه چای ایران (شامل موزه چای و آرامگاه محمد میرزا کاشفالسلطنه پدر چای ایران)
تله کابین احرار (فاز اول تلهکابین لاهیجان که از فراز بام سبز آن آغاز شده و به کوه فلاح خیر ختم میشود در سال 1384 شمسی راهاندازی گردید.)
لاهیجان یکی از مراکز اصلی جنبش جنگلیها بود. امروزه لاهیجؤان یکی از شهرهای زیبای استان با امکانات فراوان جهانگردی است.
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهيجان
دانشکده تربیت مدرس
دانشکده پرستاری و مامايی
دانشگاه پیام نور
موسسه آموزش عالی دیلمان
دانشکده مدیریت (تعطیل)
تله کابین
آبشار
داراي دو قسمت آب سرد و گرم بوده ودرکف آن دو ديگ مسين بزرگ نصب گرديده که گرماي آن از طريق تون يا " گلخن " که در زير خزينه قرار گرفته و به وسيله بوته هاي بياباني تامين مي شده , همچنين کانالهايي در زير کف گرمخانه قرار دارد که به تون حمام ارتباط دارند .آب حمام از طريق قنات " شهرآباد" تامين و تا سال 1316 داير بوده است و روش کانال کشي و آبرساني فواره ها بسيار دقيق و براصول هندسي حساب شده بسيار جالب توجه مي باشد. در سال 1355 , حمام گنجعليخان تبديل به موزه شد .اين حمام در حقيقت به صورت نمايشگاهي از اشياء و لوازم حمامهاي سنتي در آمده است و وسايلي چون : انواع زيراندازها , بقچه ها , قطيفه ها , لباسهاي اصيل , قليان , چپق , وسايل حجامت , جاي ليف و صابون , طشت , طاس . . . در آن در معرض ديدعموم قرار دارد.
اولين بخش از مجموعه وکيل , حمام وکيل است. اين بنا در سال 1280 هجري قمري به شکل بسيار جالب و باشکوه و با اسلوب مهندسي - معماري عصر قاجاريه بنا شده و يکي از حمام هاي تاريخي کرمان است. به تقليد از حمام گنجعليخان از کف تا ديوار آن کاشيکاري و سراميک کاري شده است و به دو بخش رختکن و گرمخانه تقسيم مي شود. درسالهاي اخير اين حمام به چايخانه سنتي تبديل شده است . درسال 1369 سردراين حمام به سبک معماري سنتي بازسازي و مستقيما" با بازار ارتباط برقرار کرده است .