شهداد با نام کهن "خبيص" به فاصله حدود يکصد کيلومتري شرق کرمان در حاشيه غربي دشت لوت قرار دارد. تا سال 1346 تصور وجود تمدنهايي کهن در کناره هاي اين دشت غيرمسکون نمي رفت ولي در اين سال بررسي هاي گروه جغرافيايي دانشگاه تهران , در شرق شهداد با مشاهده سفالينه هاي سطحي از وجود تمدنهايي در همسايگي دشت لوت خبر داد. نظر به اهميت موضوع هيئتي از طرف اداره کل باستان شناسي به محل اعزام و به بررسي محل پرداخت که مطالعات گروه منجر به کشف تمدنهايي قبل از تاريخ (اواخر هزاره چهارم و اوائل هزاره سوم قبل از ميلاد) گرديد. کاوشهاي علمي باستان شناختي در حاشيه غربي دشت لوت از سال 1348 وتا سال 1356 ادامه يافت که حاصل هشت فصل کاوش در اين منطقه منجر به کشف گورستانهايي مربوط به هزاره دوم و سوم قبل از ميلاد و کوره هاي ذوب مس گرديد.
اشياء و آثار بدست آمده در گورستانهاي پيش از تاريخ شهداد شامل ظروف بي شمار و متنوع سفالين (يکي از فنون متداول مردم ساکن اين ناحيه در دنياي باستان , هنر سفالگري بوده است) , ظروف مفرغي که مردمان هنرمند و صنعتگر با وارد کردن سنگ مس و استحصال آن در کوره هاي ذوب مس به ساخت ظروف متعددي مي پرداخته اند که از لحاظ کيفيت و کميت بسيار ارزنده و درخورتأمل است. از جمله اشياء فلزي منحصر به فرد يافت شده در يکي از گورهاي باستاني شهداد درفش فلزي با نقوش مختلف انساني (نقش الهه) حيواني و گياهي است. ظروف و اشياء مختلفي که از سنگ مرمر و سنگ صابوني است از حيث تنوع و فرم نيز اهميت فراواني دارد. بعد از پيروزي انقلاب و با يک وقفه هفده ساله , کاوشهاي دشت لوت شهداد مجدداً آغاز شد. حاصل چهار فصل کاوش بعد از انقلاب , کشف مجموعه اي از واحدهاي معماري مسکوني و کارگاهي است که بدينوسيله نمات مبهم بسيلري را درخصوص معماري و مسکن مردمان دنياي باستان شهداد روشن مي سازد. واحدهاي معماري بدست آمده که در ظاهر هم ناپيوسته و جداي از يکديگرند در واقع بهم وابسته و مرتبط هستند.
نظر به شواهد و آثار بدست آمده اي چون زمين هاي خيش خورده , کرت بندي شده و ... مي توان يکي از اين واحدها را بنام محله کشاورزان و محله ديگري را به لحاظ کشف تعداد زيادي مهره هاي ساخته شده سالم , نيم کاره و شکسته شدهِ در حين انجام کار , محله جواهرسازان نام دارد.حاصل چندين فصل کاوش و مطالعه گروه باستان شناسي دشت لوت گوياي آن است که مردماني در هزاره هاي سوم و چهارم قبل از ميلاد بافرهنگ غني , صنعتگر و هنرمند در اين منطقه مي زيسته اند که علاوه بر زراعت , کشاورزي و ساخت بسياري از ظروف و اشياء که مواد اوليه آنها در محل موجود بوده با وارد کردن ديگر مواد اوليه از مناطق دوردست , ابزار و اشياء مختلفي از سنگ و فلز ساخته و آن را به مناطقي چون ترکستان در شمال , دره رود سند در شرق , سواحل جنوبي خليج فارس در جنوب و بين النهرين در غرب صادر مي نموده و درعوض مواد موردلزوم و مايحتاج خويش را وارد مي کرده اند
ایرانشناسی
چو ایران نباشد تن من مباد
شنبه 11 شهریور 1391 ساعت 10:21 PM