موضوع گران بودن میوه در کشور و آمار شگفت انگیز کشف میوه های قاچاق، بحث دیشب گفتگوی ویژه خبری بود. اینطور که پیداست بازار میوه با بی نظمی و بلبشوی بسیاری روبروست.
حسن پور گفت: ما در کشور نزدیک به ۱۶ میلیون تن میوه تولید داریم که در مقایسه با جهان می بینیم ۲.۵ برابر مردم جهان، سرانه تولیدی داریم. تولید سرانه میوه ۲۰۰ کیلو در سال است ولی در جهان ۸۴ کیلو است. این نشان می دهد از لحاظ تولید به حد کافی هست و نیاز به واردات نداریم. نرخ هندوانه سر مزرعه ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان است. ولی وارد بازار ملی می شود ۱۵۰۰ تا ۲۲۰۰ تومان. آیا این اختلاف مربوط به بخش کشاورزی است؟ هزینه های حمل و نقل و واسطه ها نقش عمده ای دارند. بخش کشاورزی تولید به اندازه کافی دارد و قیمت عرضه کشاورز نسبتا پایین است.
عامل گرانی را همه بلدیم اما....
قالیباف دوباره پرسید: دلایل گرانی چیست؟
حسن پور جواب داد: عوامل این گرانی یکی حمل و نقل، یکی واسطه های متعدد و یکی این است که محصول باید در میادین میوه و تره بار عرضه شود که با قیمت مغازه ها متفاوت است. نظارت باید بیشتر شود و محصولی که به دست مردم می رسد باید ارزانتر باشد.
عنایت الله بیابانی، رئیس اتحادیه باغداران نیز در استودیو خبر حضور داشت و علت گرانی را اینطور توضیح داد: عدم مدیریت در توزیع و مسایلی نظیر برنامه ریزی هایی برای اکثریت مردم شده، باعث گرانی و سخت شدن کارها است. توزیع شهرداری با بیرون ۳۰ درصد اختلاف دارد این نشان می دهد شهر قابل مدیریت است با مسئولیت شهرداری تهران.
قالیباف پرسید: مسئولیت نظارت بر بازار میوه با کیست؟
بیابانی گفت: با سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کنندگان است. سازمانهای نظارتی دیگر نیز دخیل هستند. نمی خواهیم تولیدکنندگان را زیر سئوال ببریم. وزارت جهاد را نباید زیر سئوال برد. این وزارت توان خود را برای تولید گذاشته.
مجری پرسید: مگر تنظیم بازار با وزارت جهاد نیست؟
بیابانی گفت: نه نیست.
تعزیرات در مقابل گرانی چه می کند؟
امید شهرآبادی رئیس گشت تعزیرات تهران به صورت تلفنی در این برنامه حاضر شد و به این سئوال که چرا میوه گران عرضه می شود؟ جواب داد: اولا با بخشی از صحبت دوستان مخالفیم. تعزیرات مرجع ناظر نیست. ما چون در محل حضور داریم، همکاری داریم، ولی مرجع ناظر نیستیم. ما مرجع رسیدگی کننده هستیم. ما در قیمت گذاری نقشی نداریم. ما به عنوان بدنه مردم "مبتلا به" این گرانی هستیم. ما مرجع گرانی نیستیم، ما مرجع رسیدگی به گرانفروشی هستیم.
قالیباف پرسید: پس چه کسی باید نظارت کند؟
شهرآبادی گفت: سازمان حمایت، سازمان صنعت و معدن و تجارت، ناظر و بازرسی هستند و اگر تخلفی را تشخیص دهند، به ما اعلام می کنند و ما رسیدگی به تخلفات می کنیم.
مافیای خاندان میوه فروش
قالیباف گفت: آقای بیابانی، شما در صحبتهای تلفنی امروز خود به من گفتید ۵۴۰۰ میوه فروشی در تهران از یک خانواده ۱۰ نفره میوه می خرند. این باند و مافیا است؟
بیابانی به جای جواب دادن گفت: ما سالهاست نتوانستیم مشکل میوه را حل کنیم. ما میوه به اندازه کافی تولید می کنیم. علت این که نتوانستیم قاعده بگذاریم؛ عدم نظارت است. وقتی می بینیم انگور شیری را کیلویی ۶۰ هزار تومان می فروشند، این قابل رسیدگی است و باید این سئوال بپرسند که این انگور که روی تابلو زده اید ۶۰ هزر تومان، از کجا آمده؟
قالیباف باز پرسید: این خانواده ۱۰ نفره شناسایی شده اند؟
بیابانی باز هم به جای جواب داده طفره رفت و گفت: زنجیره تحویل میوه به علت تمرکز در میدان مادر، دست گروه خاصی هستند.
قالیباف باز هم سوالش را تکرار کرد: انحصار بازار توزیع میوه دست کیست؟
بیابانی گفت: اینها میوه فروشهای زیادی را در اطراف و داخل شهر دارند که موظفند با ضمانت نامه هایی که از اینها گرفته شده، از اینها جنس بخرند. اگر کسی خارج از تعهدش عمل کند، سفته هایش به اجرا می رود. گیلاس وارد میدان می شود یک قیمت دارد و ۶ بار فکتور می شود و بعد از میدان میوه بیرون می آید.
مجری، رئیس گشت تعزیرات را مخاطب قرار داد و پرسید: چنین اتفاقاتی که آقای دکتر بیابانی گفتند، درباره باند رانت در توزیع میوه است. چرا برخورد نمی کنید؟
شهرآبادی به صراحت گفت که تعزیرات نمی تواند با باندهای مافیایی توزیع میوه مقابله کند: ما مرجع رسیگی کننده هستیم و با افراد و باندها کار نداریم. برخی متولی تعیین قیمتند. ممکن است میوه ای با قیمت تعیین شده مثلا گیلاس ۱۰ هزار تومان باشد. فرضا ما هم فکر کنیم این گران است ولی وقتی ما می توانیم وارد شوید که بفروشند ۱۰ هزار .و یک تومان. ما مرجع قیمت گذاری نیستیم.
مجری که انگار از پاسخ دادن این مسئول تعزیرات ناامید شده بود، گفت: بار اول نیست وقتی می گذاریم یک جا را زیر ذره بین، متوجه می شوید نهادهای مسئول، مسئولیت را به دیگری پاس می دهند. او سئوالش را اینطور پرسید: سیگنال غلط بازار به محصولات کشاورزی، و قاچاق میوه به همراه رانتی که صحبت شد، آیا وزارت جهاد کشاورزی مسئولیتی در قبال این مسایل و قیمت گذاری میوه دارد؟
حسن پور گفت: بحث واردات را فرمودید، باید بگویم واردات میوه ممنوع است به جز میوه هایی که مجوز دارد. مثلا موز اجازه دارد بیاید ولی پرتقال اجازه واردات ندارد. ما به دلیل اینکه ۴ تا ۴.۵ میلیون تن مرکبات در سال تولید می کنیم یعنی سرانه ۵۰ کیلویی تولید مرکبات داریم و حدود ۴ برابر جهان است اجازه نمی دهیم. آیا لازم است واردات داشته باشیم؟ در شرایط خشکسالی هستیم و طغیان آفت می تواند باغها را تحت تاثیر قرار دهد، آیا باید اجازه واردات بدهیم؟ ما در وزارت کشاورزی به تولید پایدار فکر می کنیم. ما باید تولید کشور را برای چند سال آینده تضمین کنیم. همراه این محموله ها، یک مگس وارد کردیم که این توانست خیلی از باغات ما را تحت تاثیر قرار دهد. باید با واردات غیرمجاز که بدون رفتن به قرنطینه می رود، مبارزه کنیم.
قاچاق سرسام آور میوه
عباس نخعی مدیر کل ستاد مبارزه با قاچاق کالاهای هدف نیز به صورت تلفنی وارد برنامه شد و به این سئوال جواب داد: در میوه، با قاچاق سازمان یافته در کشور مواجهیم. وظیفه شما چیست؟
نخعی گفت: سیاستگذاری، برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق با ستاد است و وزرارت جهاد کشاورزی نیز عضو این ستاد است. در این موضوع ۳ بحث داریم، یکی مرکبات که به آن اشاره شد دو میوه های گرمسیری و سه نیز، سایر میوه هاست.
همه ساله از ۳۰ بهمن تا ۳۱ اردیبهشت سال آینده، واردات میوه با ۷۵ درصد تعرفه، آزاد است. وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت داشته برای تنظیم بازار و وقتی گفته تولید به اندازه کافی است، واردات قطع می شود. در تنظیم میوه شب عید سال ۹۳ در برخی استانها از جمله غرب کشور دچار مشکل شدیم و مجوز واردات بخش کوچکی صادر شد ولی این مجوز رعایت نشد.
مجری گفت: مسئله در هفته پیش اتفاق افتاد که چندین کانتینر میوه وارد شد؟
نخعی گفت: این مجوزی که داده شد برای ۱۰۰۰ تن واردات میوه بود که تبدیل شد به واردات بخش عظیمی که حدود ۲۵۰ کانتینتر وارد شد و دو هفته قبل، به موقع از سوی سازمان حفظ نباتات، متوقف شد.
وزارت جهاد کشاورزی مجوز واردات میوه داده یا نه؟
مجری پرسید: این مجوز را وزارت جهاد صادر کرده؟
نخعی گفت: بله!
حسن پور، بلافاصله تکذیب کرد: ما هیچ مجوزی برای واردات پرتقال در کشور ندادیم. در کشور اگر پرتقال وارد کنیم، آفت وارد می شود و در کشور این آفات باقی می ماند.
مجری از نخعی پرسید: وزارت جهاد کشاورزی می گوید مجوز ندادند؟
نخعی گفت: پرتقال ازسمت جنوب قاچاقش ادامه داشت. این نیاز شب عید ادامه داشت و کشفیات ما برای اولین بار ۲۰ برابر سال ۹۲ بوده و ۳۳۵ هزار کیلو پرتقال و ۶۵۷ هزار کیلو نارنگی و ۵۵ هزار کیلو لیمو ترش کشف کردیم. عدم تامین اقلام شب عید، شکاف بین عرضه و تقاضا، موجب افزایش قیمت شد و باعث قاچاق شد. تمام این کشفیات در ۲ ماهه پایانی سال گذشته و اردیبهشت و خرداد امسال بوده. امروز در البرز از دو سردخانه و میدان میوه، مقادیر زیادی پرتقال مصری، انگور، گلابی و لیموترش و در شیراز بیش از ۶۴ هزار کیلو میوه قاچاق ظرف دو روز گذشته کشف شد.
بیابانی گفت: برخی مقاطع واردات، ورود به صورت "پیله وری" است. مانند کرمانشاه که ۴۰ کیلومتر بیشتر مجوز توزیع نداشتند. این آمار و اطلاعات آقای نخعی، قاچاق نیست. این مجوز دارد و باید دید چه کسی مجوز داده. مرکبات که قابل قرنطینه پس از ورود نیست. قرنطینه باید در کشور مبدا باشد.
حسن پور، نماینده وزارت جهاد کشاورزی در جواب گفت: در قانون پنجم برنامه توسعه که تا آخر ۹۴ معتبر است در ماده ۴۵، بند ۲، می گوید هر گونه واردات محصولات محصولات کشاورزی باید با مجوز جهاد کشاورزی باشد. چرا؟ چون باید قرنطینه نباتی نظارت داشته باشد و محموله بررسی و گواهی قرنطینه بررسی شود.
نخعی، مسئول ستاد مبارزه با قاچاق گفت: شما مجوزی که از پیله وری سمت غرب کشور صادر کردید!
حسن پور باز هم تکذیب کرد: ما که چنین مجوزی صار نکردیم. من به عنوان مدیر کل وزارت جهاد کشاورزی می گویم مجوز نداده ایم.
نخعی گفت: من شماره مجوز را دارم، چرا بدون قانون، وارد کرده اید؟ باید به صورت قانونی از یک بهمن با تعرفه ۷۵ درصد وارد می شد، باید نظارت بر توزین آنها می شد. این که می گویند پیله وری این یعنی اینکه قرنطینه نمی خواهد. اصل خطا در این است. در واردات میوه، حد مجاز رعایت نشد. هر ماه هم از جنوب قاچاق داریم و به صورت استفاده از اسناد جعلی به استانهای میانی کشور حمل شد. حدود ۱۳۰۰ تن در ۲ ماه اخیر کشف کردیم که عدم تنظیم بازار باعث این وضعیت شده.
مجری وارد شد و گفت: من نمی دانم چه بگویم. شما می گویید میوه به اندازه کافی تولید می شود؟
حسن پور گفت: آمار سازمان خوار و بار جهانی را داریم. سرانه تولید ما ۲۰۰ کیلو است.
بیابانی گفت: عدم آمار درست را باید دید. عدم برنامه ریزی و نظارت درست باعث شد تولید کننده ارزان بفروشد، مصرف کننده گران بخورد.
مجری پرسید: چه کسی باید این وضعیت را درست کند؟
بیابانی گفت: سازمانهای نظارتی باید وارد شوند.
مردم چه کنند؟
مجری پرسید: الان که تعزیرات این می گوید من مسئولیت نظارتی ندارم. پس مردم چه کنند؟
بیابانی گفت: قاچاق را باید زیرمیز قایم کرد. ولی چرا این میوه ها را در عیان می فروشند؟ باید یقه میوه فروش را گرفت انگور کیلویی ۶۰ هزار تومان را از کجا آوردی؟
مجری گفت: مسئولان درد دل می کنند و چرا اقدام نمی کنند؟
حسن پور جواب داد: از کجا بدانیم مصرف سم در این محصولات وارداتی چقدر است؟ وزارت بهداشت نیز نمی تواند نظارت کند. پیشنهاد می کنم ملت، سراغ میوه های فصل تولید شده در ایران بروند. میوه های ما در جهان بی نظیر است.
مجری باز گفت: این که جواب نشد، بازار شفاف نیست، قیمتها سالم نیست. واسطه ها هستند، ولی این رفع مسئولیت نمی کند از شما؟
حسن پور گفت: وظیفه من در جهاد کشاورزی تولید کافی در کشور است که تولید ۴ برابر سرانه جهانی انجام شده.
بیابانی گفت: ما حق نداریم بگوییم مردم نخورند. تولید باید به قیمت ارزان دست مردم برسد.سر جالیز، هندوانه را می خرند ۳۰۰ تومان ولی ما باید بخریم ۲۳۰۰ تومان. باید راه دستیابی مردم را به میوه ارزان فراهم کنیم. شهرداری باید به حد گسترده این دسترسی ها را ایجاد کند.
مجری گلایه کرد: مطمئنم از سازمان میادین، سازمان حمایت، سازمان بازرسی هم بودند، همه به هم می گفتند مسئولیت با دیگری است!
بیابانی گفت: ما تولید کننده ایم، آمر غلط است، سیاستها اشتباه است. عوامل گرانی ساده است، منتهی باید این عزم شناسایی شده را رفع کنیم.
قالیباف نیز میزگرد را اینطور جمع بندی کرد: وزارت جهاد کشاورزی می گوید میوه به اندازه کافی تولید می شود. نهادهای ناظر پاسخگو نیستند و دسترسی مردم به میوه ارزان هم مقدور نیست. امیدواریم در بازار میوه دیگر شاهد این اتفاقات نباشیم!
