و اذا جعلنا البيت مثابه للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابراهيم مصلى و عهدنا الى ابراهيم و اسمعيل ان طهرا بيتى للطائفين و العاكفين و الركع السجود ⁽⁴⁵⁾
ترجمه :و به ياد آر زمانى كه كعبه را مقام امن و مرجع امر دين مردم قرار داديم ،و امر شد كه مقام ابراهيم را جايگاه نماز و عبادت قرار دهيد و از ابراهيم و اسماعيل پيمان گرفتيم كه حرم خدا را پاكيزه براى اينكه اهل ايمان به طواف و اعتكاف و ركوع و سجود آيند.
تفسير آيه 
عظمت خانه خدا 
اين آيه شريفه به بيان عظمت خانه كعبه كه به دست ابراهيم ساخته و آماده شد پرداخته مى فرمايد:به خاطر بياوريد هنگامى را كه خانه كعبه را (( مثابه )) ⁽⁴⁶⁾ مردم قرار داديم و مركز امن و امان (واذا جعلنا البيت مثابة للناس و امنا) ((متابه ))در اصل از ماده ((ثوب )) به معنى بازگشت چيزى به حالت نخستين است ،و از آنجا كه خانه كعبه مركزى بوده است براى موحدان كه همه سال به سوى آن رو مى آورند،نه تنها از نظر جسمانى كه از نظر روحانى نيز بازگشت به توحيد و فطرت نخستين مى كردند، از اين رو به عنوان مثابه معرفى شده ،و از آنجا خانه انسان كه مركز بازگشت هميشگى او مى باشد محل آرامش و آسايش است ،در كلمه ((امنا ))كه پشت سر آن ذكر شده تاكيد مى شود،مخصوصا كلمه ((للناس ))نشان مى دهد كه اين مركز امن و امان ، پناهگاهى است عمومى براى همه جهانيان و انسانها و توده هاى مردم . واين در حقيقت اجابت يكى از در خواستهائى است كه ابراهيم از خداوند كرد كه بعدا به آن اشاره مى شود سپس اضافه مى كند ((از مقام ابراهيمى نماز گاهى براى خود انتخاب كنيد )) (و اتخذوا من مقام ابراهيم مصلى ) در اينكه منظور از مقام ابراهيم چيست ؟ در ميان مفسران گفتگو است ،بعضى گفته اند:تمام ((حج )) مقام ابراهيم است ،بعضى به معنى ((عرفه ))و ((معشر الحرام ))و ((جمرات سه گانه )) گرفته اند،و بعضى گفته اند ((تمام حرم مكه ))مقام محسوب مى شود
ولى ظاهر آيه همانگونه كه در روايات اسلامى وارد شده بسيارى از مفسران گفته اند اشاره به همان مقام معروف ابراهيم است كه محلى است در نزديكى خانه كعبه ، و حجاج بعد از انجام طواف به نزديك آن مى روند و نماز بجا مى آروند،بنابراين منظور از (( مصلى )) نيز محل نماز است سپس اشاره به پيمانى كه از ابراهيم و فرزندش اسماعيل درباره طهارت خانه كعبه ، گرفته است مى فرمايد :(( ما به ابراهيم و اسماعيل امر كرديم كه خانه مرا براى طواف كنندگان و مجاوران و ركوع كنندگان و سجده كنندگان (نمازگزاران ) پاكيزه داريد )) (وعهدنا الى ابراهيم واسماعيل ان طهرا بيتى للطائفين و العاكفين والركع السجود).
منظور از طهارت و پاكيزگى در اينجا چيست ؟:بعضى گفته اند:طهارت از لوث وجود بتهاو بعضى گفته اند:از آلودگيهاى ظاهر و مخصوصا از خون ومحتويات شكم حيواناتى كه قربانى مى كردند،زيرا بعضى از ناآگاهان چنين اعمالى را انجام مى دادند و بعضى گفته اند:طهارت در اينجا به معنى خلوص نيت به هنگام بناى اين خانه توحيد است .
ولى هيچ دليلى ندارد كه ما مفهوم طهارت را در اينجا محدود كنيم ،بلكه منظور پاك ساختن ظاهرى و معنوى اين خانه از هر گونه آلودگى است .و لذا در بعضى از روايات مى خوانيم كه اين آيه تعبير به پاكسازى از مشركان شده و در بعضى ديگر به شستشوى بدن و پاكيزگى از آلودگيها. ⁽⁴⁷⁾
دو نكته مهم در اين آيه  
1- اثرات اجتماعى و تربيت اين پناهگاه امن (مكه معظمه ):طبق آيه فوق خانه خدا ( كعبه ) از طرف پروردگار به عنوان يك پناهگاه در كانون امن و امان اعلام شده و مى دانيم در اسلام مقررات شديدى براى اجتناب از هر گونه نزاع و كشمكش و جنگ و خونريزى در اين سرزمين مقدس وضع شده است ،بطورى كه نه تنها افراد انسان در هر قشر و گروه و در هر گونه شرائط بايد در آنجا در امنيت باشند بلكه حيوانات و پرندگان نيز در آنجا در امن و امان بسر مى برند و هيچكس حق ندارد مزاحم آنها شود و در جهانى كه هميشه نزاع و كشمكش ‍ در آن وجود دارد،بودن چنين مركزى در آن مى تواند اثر عميق مخصوصى براى حل مشكل مردم از خودشان دهد،زيرا امن بودن اين منطقه سبب مى شود كه مردم با تمام اختلافاتى كه دارند،در جوار آن در كنار هم بنشيند ،و به مذاكره بپردازند، و به اين ترتيب يكى از مهمترين مشكلات كه معمولا بر آن فتح باب مذاكرات براى رفع خصومتها و نزاعها وجود دارد حل مى شود چون بسيار مى شود كه طرفين نزاع ، يا دولتهاى متخاصم جهان مايلند رفع خصومت كنند و براى اين منظور به مذاكره بنشيند، اما نكاتى كه براى هر دو طرف مقدس و محترم و به عنوان مركز امن به امان شناخته شده باشد پيدا نمى كنند ولى در اسلام اين پيش بينى شده است و مكه به كشمكشها و اختلاف مرگبار هستند مى توانند با استفاده از قداست و امنيت اين سرزمين باب مذاكرات را بگشايد و از معنويت اين مكان مقدس كه نورانيت و روحانيت خاصى در دلها ايجاد مى كند به رفع اختلافات خود بپردازند. ⁽⁴⁸⁾
2- چرا در آيه مذكور خانه خدا نامگذارى شده است ؟:در آيه فوق از خانه كعبه به عنوان ((بيتى ))من تعبير شده در حالى كه روشن است خداوند نه جسم است و نياز به خانه دارد،منظور از اين همان ((اضافه ، تشريفى )) است به اين معنى كه براى بيان شرافت و عظمت چيزى آن را به خدا نسبت مى دهند، ماه رمضان را ((شهر الله ))و خانه كعبه را ((بيت الله ))مى گويند. ⁽⁴⁹⁾