چگونه اخلاص را کسب کنیم؟
پاسخ :
در رابطه با کسب اخلاص، حضرت علی علیه السلام فرموده اند:
«سبب الإخلاص الیقین»[1]
«یقین سبب اخلاص است.»
و در کلام دیگری فرموده اند:
«الإخلاص ثمرة العبادة»[2]
«اخلاص ثمره عبادت است.»
و در جای دیگری فرموده اند:
«أول الإخلاص الیأس مما فی أیدی الناس»[3]
«نقطه آغاز اخلاص، ناامیدی از نعمت هایی است که در دست مردم است.»
و یا فرموده اند:
«من رغب فیما عند الله أخلص عمله»
«کسی که به آنچه در نزد خداست رغبت نماید اعمال خود را خالص می گرداند.»[4]
آنچه که اخلاص را از بین می برد ریاست که باید خیلی مواظب بود، زیرا ریا بسیار مخفی و ناپیدا و غیر محسوس است، به همین جهت از آن به شرک خفی تعبیر شده است.
[1]- غرر الحکم، ص 62.
[2]- غرر الحکم، ص 197.
[3]- غرر الحکم، ص 198.
[4]- غرر الحکم، ص 155.
:: ادامه مطلب
اینجانب دچار ریا هستم. چگونه می توانم این بلا را از خود دور نمایم؟
پاسخ :
ریا در مقابل اخلاص و به معنی انجام کار و عبادت برای غیر خداست.[i]
زیرا محو کننده ارزش و پاداش اعمال انسان است و در روایات ما از ریا به عنوان شرک خفی تعبیر شده است.[ii]
همه ما انسان ها، کارهایی را که انجام می دهیم برای رسیدن به نتیجه و اثر و پاداش آن انجام می دهیم و اگر دوست داریم که دیگران از کارهای ما با خبر شوند، این است که فکر می کنیم آنها می توانند اجر و پاداش و فایده ای به ما برسانند.
اگر انسان به این نکته توجه داشته باشد که تنها این خداوند متعال است که غنی و بی نیاز است و هر چه که غیر اوست همگی به او نیازمند هستند؛ از خود چیزی ندارند و اگر چیزی دارند خداوند به آنها بخشیده است!
اگر انسان متوجه باشد که همه چیز و همه کس در حال فنا و نابودی است و تنها ذات پروردگار است که فنا ندارد، حاضر نخواهد شد که برای غیر خدا کاری انجام دهد! و اعمال خود را با اخلاص تمام برای خداوند انجام خواهد داد.
البته این مطالب را همه می دانند، اما آن چه که می تواند تاثیر داشته باشد و ریا را از بین ببرد و اخلاص را در سراسر زندگی، و در اعمال و عبادات و حتی نیت ما جاری سازد، یقین است. یقین به اینکه غنی حقیقی، قدرت حقیقی، ارزش واقعی، زنده واقعی و... خداوند متعال است و همه چیز غیر از او موجوداتی هستند ضعیف و نیازمند و آنچه را دارند خداوند به آنها بخشیده است.
اگر چنین یقینی در زندگی ما پیدا شد، دیگر ریا جایی در زندگی ما نخواهد داشت. مخصوصا اگر یقین داشته باشیم که ریا نابود کننده کارهای خوب ماست!
پس برای از بین بردن ریا، باید به دو نکته یقین پیدا کنیم:
1- ریا نابود کننده اعمال انسان است و باعث می شود که خداوند اعمال ما را بدون پاداش بگذارد.
2- کسی جز ذات پروردگار، قدرت و توانایی و غنایی ندارد تا بتواند پاداش کارهای ما را بدهد.
[i] - نراقی، جامع السعادات، ج 2، ص 259.
[ii] - محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج 4، ص 27، روایات 6792 به بعد.
:: ادامه مطلب
عبادت کلید رهایی انسان از قید بندگی دیگران و در گشوده بر روی نیازهای انسان است؛عبادت نقطه تکوین آدمی و راه رسیدن به سعادت و رستگاری و قرب الهی است.عبادت،تسلیم محض و اطاعت بی چون و چرا از حکیمی است که جز درستی از او سر نمی زند و جز به راستی فرمان نمی دهد و عبادت شناختی است که بر اثر آن مولا و سرور از روی رغبت و رضا اطاعت می شود.
چه،عبادتی که از روی اجبار و اکراه صورت گیرد،دیگر نه بندگی که بردگی است و اطاعتی که از روی بردگی باشد،بی دوام است و موجب فرار برده از بنده می شود و مهجوریت و درماندگی از آن بر جای می ماند پس خدای را عبادت کن آن چنان که وقتی در مقابلش قرار می گیری بدانی برای چه در این جایگاه قرار گرفته ای و با چه کسی به گفت و گو نشسته ای و عبادت کن خدا را آن گونه که بتوانی رضای او را کسب نمایی و در هر کار تنها او را ببینی و فقط از او بخواهی،که گره گشایی کار عالم جز به اراده و فرمان او انجام نخواهد گرفت.
و بدان که هر عملی که از تو سر می زند اگر به قصد جلب رضایت خداوند باشد،نام عبادت به خود می گیرد و بدین ترتیب انسان می تواند در هر حال خدا را عبادت کند و به یاد او باشد.پس ضمن آن که نماز خواندن و روزه گرفتن عبادت است،کار کردن هم اگر به منظور کسب روزی حلال انجام شود عبادت است و همچنین است یاری رساندن به بندگان خدا و کمک کردن به آنها و سایر اموری که در طول زندگی انسان انجام می شود و خدا در آن حضور دارد.
عبادت خالص علاوه بر آن که موجب گشایش کارها می شود وسعت روزی و رفع مشکلات را هم در بردارد،ضمناً موجب ایجاد آرامش روحی و روانی در انسان می گردد.امّا برای اینکه در عبادت و بندگی به اخلاص برسیم چه باید انجام دهیم؟حتماً برای شما هم اتفاق افتاده است که با مشکلی روبرو شده و از حل آن عاجز مانده اید.به هر دری زده اما همه را بسته دیده اید.در این صورت وقتی امیدتان را از دست داده اید، رو به سوی خدا کرده و از او استمداد طلبیده اید.زیرا دریافته اید که مأمن و مأوایی جز خدا را ندارید و به جز او کسی چاره ساز دردتان نیست.
آیا این رو کردن شما به سوی خداوند مانند زمانی بود که زندگی معمول خود را داشته و چیزی فکرتان را مشغول نکرده است؟یقیناً نه.! متأسفانه خصلت آدمی این است که فقط در شداید و مصائب بیشتر از هر زمان دیگری خدا را صدا می زند و وقتی هم به نعمت و خوشی رسید خدا را فراموش کرده و به دیگران که وسیله ای بیش نیستند،توجه می کند.قرآن کریم در چند جا به این موضوع اشاره فرموده است که یکی از آنها سوره عنکبوت آیه 65 می باشد.خداوند در این آیه می فرماید:«فاذا رکبوا فی الفلک دعو اللّه مخلصین له الدّین…؛پس چون سوار بر کشتی شوند،(هنگام غرق شدن) خدا را از سر اخلاص (بینش و آگاهی کامل) می خوانند و هنگامی که آنها را نجات دادیم(و به سلامت) به خشکی رسانیدیم،باز هم مشرک می شوند».
بعد از خواندن این آیه بهتر است کمی به فکر فرو روید و تصور کنید که هم اکنون در وسط دریایی زیبا و آرام،شاد و سر مست از غرور،مشغول سیر و سفر هستید.احساس می کنید که همه چیز دارید و دنیا زیر پایتان است.به دریا و عظمت آن و اینکه چه کسی آن را آفریده و چه کسی او را به حرکت در آورده،حیات همه موجودات به وسیله او قرار داده شده است و… نمی اندیشید.با آرامش دریا،خود را آرام می بینید و جلوه گاه شما دریا و زیبایی اوست و به آفریننده اش توجهی ندارید.
این آرامش ناگهان برهم زده می شود و دریا طوفانی می شود و ناخدای کشتی سعی بر مهار کشتی دارد اما سعی و تلاش او بیهوده می ماند.به فکر می افتد تا کشتی را سبک کند.بنابراین از شما می خواهد تا بسیاری از اشیاء را که اتفاقاً دلبسته آنها هم هستید،درون دریا بریزید اما وقتی این کار را انجام دادید نتیجه ای نمی گیرید.چون دریا خیال آرام شدن ندارد و طوفان نیز کشتی را درهم شکسته است.اکنون که مطمئن شده اید راه نجاتی برای شما نیست،تمام افکار چند لحظه قبل خود را کنار گذاشته و تنها به خدا رو می کنید و با تمام وجود او را می خوانید.در این نقطه که جز خدا چیزی نمی بینید به اخلاص می رسید.پس اخلاص شما را نجات می دهد.اما افسوس که زود همه چیز را فراموش می کنید و اسباب و لوازمی را که تا پیش از نجات توجهی به آنها نداشتید،دخیل در کار می بینید و در واقع مشرک می شوید.
یعنی همان چیزی که خداوند فرموده است.بله،همین که افراد و یا اشیاء را بی واسطه موجب نجات و گشایش کارتان ببینید،دچار شرک شده اید.شرکی که آن قدر پنهان است که هیچ گاه متوجه آن نمی شوید.به طوری که پیامبر(ص) در مورد آن فرمود:«شرک در میان امت من از خزیدن یک مورچه سیاه،روی سنگ سیاه، در دل سیاه شب هم پنهان تر است».پس باید مواظب بود که دچار شرک نشویم.هر کاری که توسط ما و دیگران انجام می شود،مصدر و سرچشمه اصلی آن را خداوند متعال بدانیم و بدانیم که دیگران اسباب و وسیله برای انجام فرمان الهی هستند و تا خداوند اراده به انجام کاری نکند،کسی بر انجام آن کار قادر نخواهد بود.و سخن آخر آن که برای رسیدن به مقام اخلاص سعی کنیم هر کاری را که انجام می دهیم خدا را شاهد و ناظر بر انجام آن عمل بدانیم و تکیه گاهمان را در انجام آن عمل خدا بدانیم.اگر هر کاری با نیت الهی صورت گیرد ضمن اینکه نتیجه بخش است دوام و بقای آن نیز بیشتراست و راه رسیدن به مقصد را آسان تر می نماید.پس از خدا بخواهیم که بر این کار توفیقمان دهد و زندگی و مرگ ما را برای خودش قرار دهد.
آمین
منبع : بشارت > بهمن و اسفند 1385، شماره 57
:: ادامه مطلب
نظریه «دین حداکثر» کوششی است مؤمنانه برای توجیه تلقی ویژه ای از دین; تلقی ای که، به زعم نگارنده، قادر به رویارویی اصولی و منطقی با سؤالات اساسی ای است که دین در عصر حاضر با آن روبه روست.
1. انتظار درست و بجا از دین چیست؟ 2.چگونه می توان خلوص دین را حفظ کرد و در عین حال به پویایی و کارایی آن لطمه نزد؟ به عبارت دیگر، آشتی دادن ثبات و تغییر به چه طریقی امکان پذیر است؟ 3.تعارض علم و دین چگونه قابل تبیین و رفع است؟
این نظریه از آن جهت که مؤمنانه است، در مقام پاسخ به سؤالات فوق، همواره نگران تصویب دین است. نگارنده واقف است که این سه مقوله، مستقل از یکدیگر نیستند. مطرح کردن این سؤالات به صورت مجزا صرفا به خاطر پیروی از عرف کلامی است. در هر صورت، از آنجا که دادن جواب به یکی نمی تواند بدون توجه به پاسخ سایر سؤالها انجام پذیرد، سازگاری جوابها را همواره مدنظر داشته ایم. این که آیا این نظریه در نیل به اهداف خود موفق و در مدعاهای خود صادق است یا نه، مطلبی است که نقادی، آن را روشن خواهد ساخت. به نظر ما مقصود اصلی هر فعالیت نظری باید ایجاد تحرک بیشتر در فضای فرهنگی جامعه اسلامی به منظور نیل به پاسخهایی باشد که بر روی آنها وفاق نسبی بیشتری قابل حصول باشد. این چیزی است که برای آینده نظام اسلامی، بلکه از آن مهم تر، برای آینده دین و دینداری، همچون آب برای حیات گیاه ضرورت تام دارد.
شاید لازم باشد قبل از هر چیز تعریفمان را از دین روشن کنیم و بعد به نقش معارف بیرون دینی در معرفت دینی و سپس به اجمال، به پاسخهای عمده ای که به سؤالات سه گانه فوق داده شده بپردازیم تا مقدمه ای برای ورود به مباحث اصلی باشد.
:: ادامه مطلب
از مدت ها پیش دنبال فرصتی می گشت تا دور از هرگونه هیاهو ساعتی را با فراغت بال، با خدای خود مناجات کند . آسمان چشم را به اشک توبه و ندامت بشوید و سراچه ی دل را به آه سینه غبار روبی می کند .
شب فرصت خوبی است و گوشه ی مسجد مکانی مناسب تا در امتداد جاده ی شب مرکب راهوار دل را به مقصد هدایت کند که خدا نیز در همین نزدیکی هاست .
شبی پس از ادای فریضه ی مغرب و عشا فرصت را غنیمت شمرد و در مسجد ماند . همین که مسجد از مردم خالی شد، گوشه ای را انتخاب کرد و مشغول مناجات و دعا گردید .
ساعتی که گذشت، صدایی به گوشش رسید . با خود فکر کرد: لابد کسی است، همانند من که برای عبادت به مسجد آمده است .» اعتنایی نکرده به دعاهایش ادامه داد .
دقایقی که گذشت، این فکر ناگهان به سراغش آمد که: «چه خوب! این مرد لابد مرا خواهد دید و فردا صبح به اهل محل اعلام می کند که فلانی دیشب تا صبح، در مسجد به دعا و مناجات مشغول بود، آن وقت مرم به چشمی دیگر به من نگاه می کنند: عابد شب زنده دار، مرد خدا، کبوتر مسجد و ...»
:: ادامه مطلب
داروی اخلاص شکستن لذت های نفس و بریدن طمع از دنیا و تجرد برای آخرت است؛ به طوری که این امور بر دل غلبه یابد و تنها در همین موقع است که اخلاص میسر می شود. چه بسیار است اعمالی که انسان در تحقق آن ها رنج می برد و گمان می کند آن ها را خالصانه برای خداوند انجام می دهد، در حالی که در آن ها فریب خورده است، زیرا جهات آفات آن اعمال را نمی داند.
این نکته ای دقیق و دشوار است و کم است اعمالی که از امثال این آفات مصون بماند و نیز اندکند کسانی که بدین نکات توجه کنند. بی تردید آن هایی که از این مسایل غافلند، در روز بازپسین همه حسنات خود را سیئات خواهند دید، و در قول حق تعالی همین ها مرادند که فرموده است: «وَ بَدا لَهُمْ مِنَ اللّهِ ما لَمْ یَکُونُوا یَحْتَسِبُونَ» و نیز «وَ بَدا لَهُمْ سَیِّئاتُ ما عَمِلُوا»؛ و نیز «قُلْ هَلْ نُنَبِّئُکُمْ بِالاَْخْسَرِیْنَ أعْمالاً الَّذینَ ضَلَّ سَعْیُهُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیا وَ هُمْ یَحْسَبُوْنَ أنَّهُمْ یُحْسِنُونَ صُنْعا».
عالمان بیشتر از همه مردم به طور شدید در معرض این فتنه اند، چه انگیزه اکثر آن ها بر نشر دانش لذت استیلا و خوشحالی به داشتن مرید و شادمانی از حمد و ستایش مردم است. شیطان نیز این مقاصد را بر آن ها مشتبه می کند و می گوید: مقصود شما انتشار دین خدا و دفاع از آیین پیامبر اوست.
می بینی واعظ از این که مردم را نصیحت و برای حکام موعظه می کند، بر خدا منت می گذارد و از این که گفتار او مقبول مردم قرار می گیرد و به او رو می آورند، خوشحالی می کند و مدعی می شود که شادی او به سبب توفیقی است که در نصرت دین یافته است.
و اگر یکی از همکارانش که وعظش از او نیکوتر باشد پیدا شود و مردم از وی برگردند و به او رو آورند غمگین می شود، در حالی که اگر انگیزه او دین باشد، باید خدا را شکر کند که این مهم را از عهده او برداشته و به عهده دیگری گذاشته است؛ با این حال شیطان او را رها نمی کند و به او می گوید: اندوه تو برای قطع ثواب است نه از جهت آن که مردم از تو روی گردانیده اند، چه اگر از گفتارت پند گرفته اند، تو به ثواب رسیده ای و اندوه تو بر فوت ثواب نیز پسندیده است.
اما این بیچاره نمی داند که اگر حق را فرمانبردار باشد و کار را بر برتر از خود واگذارد، ثواب او در آخرت بیشتر از آن است که در آن کار یگانه و منفرد باشد. برخی از عالمان فریب شیطان را می خورند و وانمود می کنند که اگر کسی پیدا شود که در این کار سزاوارتر باشد، شاد می شوند و او را بر خود ترجیح خواهند داد، لیکن خبر دادن از نفس، پیش از تجربه و آزمایش صرف نادانی و غرور است. چه نفس در دادن این گونه وعده ها پیش از رسیدن موعد بسیار فرمان پذیر است؛ سپس هنگامی که موعد فرا می رسد، حالت او دگرگون می شود و به وعده وفا نمی کنند. به این نکته کسی واقف است که حیله های شیطان و مکرهای نفس را شناخته و مدتی طولانی را در آزمایش نفس گذرانده باشد.
از این رو شناخت حقیقت اخلاص و عمل به آن دریای ژرفی است که همه مردم جز قلیلی نادر و یگانه در آن غرق می شوند؛ و آن ها همان کسانی هستند که خداوند آنان را مستثنا کرده و فرموده است: «اِلاَّ عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِیْنَ» بنابراین بنده باید این امور را دقیقا ملاحظه و مراقبت کند وگرنه نادانسته به پیروان شیطان می پیوندد.
منبع : حوزه نت
:: ادامه مطلب
می دانیم که «نیت» روح عمل محسوب می شود و عمل –هر چند صالح و هر چه بزرگ– تا به قصد رضای خدا انجام نگیرد و مصداق بندگی او نگردد، در تکامل حقیقی انسان بی تأثیر است. آنچه ارزش واقعی انسان را تأمین می کند، عبودیت است و هر عملی که نشان بندگی داشته باشد، برای آدمی ثمربخش است و برای آنکه عمل نشان بندگی داشته باشد، باید به نیت الهی انجام گیرد و رنگ خدایی داشته باشد.
روشن است که نیت بدون «توجه» امکان پذیر نیست. کارهای فاقد «توجه» که یکسره از سر غفلت صادر می شوند، ارزش حقیقی (خوب یا بد) ندارند؛ زیرا «توجه» یکی از مقدمات فعل اختیاری است. در مقابل هر چه «توجه» در عمل بیشتر باشد و عمل آگاهانه تر صادر شود، زمینة پیدایش «نیت» در آن بیشتر است. از این رو، اعمال کاملاً غریزی یا افعالی که از سر عادت صادر می شوند، به جهت کم رنگ بودن حضور «توجه» در آن بسیار کم ارزش محسوب می شوند.
به این ترتیب پردازش نیت بسیار مهم تر از پرداختن به خود عمل است. اصلاح نیت، اصلاح کیفیت عمل است و اصلاح کیفیت، بر اصلاح کمّیّت مقدم است. بیش از آنکه به مقدار عمل توجه کنیم، باید به چگونگی آن بیندیشیم. امام صادق علیه السلام فرمود: «النّیّة أفضل من العمل؛ نیت برتر از عمل است».1
اخلاص کیمیای عمل است و عمل ناچیز ما را گران سنگ و پربها می گرداند. خدای متعال به موسی فرمود: «یا موسی ما أرید به وجهی فکثیرٌ قلیله، و ما أرید به غیری فقلیلً کثیره؛ آنچه به خاطر من انجام شود، کمش زیاد است و آنچه به خاطر غیر من انجام شود، زیادش کم».2 پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرماید: «قلبت را خالص کن. عمل کم، تو را کافی است».3
عمل فراوان و بدون نیت، خرواری از پوشال است و عمل خالص اندک، قطعه ای جواهر. هرچه درجة خلوص عمل بالاتر باشد، عیار این جواهر بیشتر است. با دانستن این سرّ بزرگ و دست یافتن به این اکسیر ارزشمند، بر ماست که:
1. تلاش و همت و توجه خود را در راه اصلاح نیت ها و افزایش کیفیت اخلاص به کار گیریم.
2. روح الهی و نیت خالص را در همة اعمال خرد و درشت خود لحاظ کنیم.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به ابوذر فرمودند: «یا أباذر لیکن لک فی کلّ شیء نیّة صالحة حتّی فی النّوم و الأکل؛ ای اباذر! در هر چیز نیت صالح داشته باش، حتی در خوابیدن و خوردن».4
هر عملی که برای خشنودی خدا انجام گیرد و با نیت خالص همراه باشد، «یک قدم به سوی قله» محسوب می شود و هر عملی که از آهنگ الهی تهی ماند، سرمایة عمر انسان و نیروی او را هزینه می کند و بهره ای به بار نمی آورد. «إنّ الإنسان لفی خسرٍ إلّا الّذین آمنوا و عملوا الصّالحات...».5
با انگیزة خالص، هر عملی که از انسان صادر می شود ارزش معنوی انسان را یک درجه بالا می برد. اگر این نیت، به تمام اعمال و حرکات زندگی سرایت یابد، همة لحظات عمر مفید و ثمربخش می گردد. به این ترتیب خواب و خوراک ما نیز برای ما بهرة معنوی دارد و زمان سوخته یا مرده محسوب نمی شود. با نیت خالص می توان در تمام ساعات و لحظات به خودسازی مشغول بود و از هر شبانه روز به اندازة 24 ساعتِ تمام، بازدهی معنوی و معرفتی انتظار داشت.6 امام علی علیه السلام به مالک اشتر فرمود: «همة اعمال اگر نیت شایسته داشته باشد، خدایی می گردد».7
«خودسازی» فعالیتی نیست که به زمان مشخصی اختصاص داشته باشد. آسایش و تفریح ما نیز عبادت است، اگر به قصد خشنودی خدا انجام گیرد و یک قدم به سوی کمال و سعادت به شمار می رود اگر رنگ «اطاعت» داشته باشد. هر چه معرفت انسان کامل تر و نیت او خالص تر باشد، این عمل قدم بزرگ تری به سمت قلة مقصود خواهد بود.
اصلاح نیت، نیاز به تمرین و تلاش دارد و بدون «توجه»، حاصل نمی شود. بزرگان و عارفان از کیمیای اخلاص اندوختة فراوانی از ارزش و معرفت و معنویت برای خود گرد آورده اند. حضرت آیت الله بهجت قدس سره پیش از آغاز درس خود لحظاتی به ذکر و توجه می پرداختند و در هیچ شرایطی این برنامه را ترک نمی کردند. در سیرة امام راحل قدس سره نیز همین تقیّد بیان شده است. این برنامة تجدید نیت موجب می شود کلاس درس علاوه بر بهرة علمی که برای شاگردان دارد، بهرة معنوی نیز برای استاد داشته باشد. «لحظاتی پیش از عمل» با احیای نیت و توجه به خدا، می توان به عمل ارزش اخلاقی و معنوی بخشید و آن را در فرایند کمال و سعادت سهیم گردانید و این درسی است که امیرمؤمنان علیه السلام در مبارزة با «عمرو بن عبدود» به ما می آموزد.
در دقت و تأمل در لحظاتِ پیش از عمل، چند کار انجام می گیرد :
اول : اطمینان از رضایت خدا به این عمل؛
دوم : در خواست از خدا برای خلوص نیت و سلامت انگیزه؛
سوم : خلوت و مناجات با خدا و عرضة عمل به پیشگاه او؛
چهارم : تصمیم جدی بر بیرون راندن همة انگیزه های مزاحم.
بندة خدا همواره در آغاز عمل اندیشناک رضای اوست. پس از عمل هم توفیق خدایی را در انجام آن فراموش نمی کند. به همین جهت شکرگزار درگاه خدا برای انجام این عمل است.
نشان خلوصِ عمل، آن است که انسان توقع نداشته باشد که دیگران او را بر این عمل بستایند. امام صادق علیه السلام فرمود: «عمل خالص آن است که نخواهی جز خدا کسی تو را به خاطر آن بستاید».8
و از این خالص تر آن است که نه تنها منتی به خدا نمی گذارد و توقعی از او ندارد بلکه یکپارچه انجام عمل را به لطف و عنایت خدا استناد دهد و شکرگزار توفیق الهی باشد و خالص تر از آن، اینکه اصلاً در پیشگاه خداوند خود و عمل خود را به حساب نیاورد. درجات خلوص نیت مستقیماً به درجات معرفت ما از خدا بستگی دارد. از سوی دیگر درجات معرفت نیز با تلاش در تطهیر نیت بالا می رود.
نیت معرفت نیت معرفت ...9
یادآوری: اهمیت تلاش برای اصلاح نیت، به معنی تعطیل عمل تا اطمینان از خلوص آن نیست. خدا انجام وظایف شرعی را از ما خواسته است. ترک آن به بهانة نداشتن خلوص نیت، نافرمانی خدا محسوب می شود. عمل صالح، به احتمال شائبة ریا نباید رها شود؛ گرچه برای اصلاحِ نیتِ خود، باید بسیار سخت گیر و پرتوقع باشیم.
پی نوشت ها :
1. وسائل الشیعه، ج1، ص36، ح5.
2. کافی، ج8، ص46، ح8.
3. «أخلص قلبک یکفک القلیل من العمل»؛ بحار الانوار، ج78، ص90.
4. مکارم الاخلاق، ج2، ص370 و امام صادق علیه السلام: «لابدّ للعبد من خالص النّیّة فی کلّ حرکة و سکون، لأنّه إذا لم یکن هذا المعنی یکون غافلاً؛ بندة خدا باید که در هر حرکت و سکون خود نیت خالص داشته باشد، زیرا اگر این گونه نباشد از غافلین خواهد بود» (بحارالانوار، ج70، ص210، ح32). و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم: «إذا عملت عملاً فاعمل لله خالصاً. لأنه لا یقبل من عباده الأعمال الّا ما کان خالصاً؛ هرگاه عملی انجام دادی آن را برای خدا خالص گردان، زیرا خدا از بندگانش عملی نمی پذیرد مگر آنکه خالص باشد» (همان، ج77، ص103).
5. سورة عصر.
6. «و هب لی الجدّ فی خشیتک و الدّوام فی الاتّصال بخدمتک». (دعای کمیل)
7. «...و إن کانت کلّه لله إذا صلحت فیها النّیّة»؛ نهج البلاغه، نامة 53.
8. نهج البلاغه، نامة 26.
9. نباید از چنین رابطه ای، تصور «دور» یا شبهة تقدم مرغ و تخم مرغ به ذهن آید. حرکت بر چنین مداری، مانند حرکت بر روی یک فنر است. این حرکت از هر نقطه ای آغاز شود، پس از 360 درجه به همان نقطه منتهی نمی شود، بلکه به نقطه ای مشابه آن اما در سطحی بالاتر و کامل تر می انجامد. بنابراین - همان گونه که در رابطه ایمان و عمل صالح نیز پیش از این اشاره شد - در نمودار بالا نیت اول با نیت دوم و معرفت اول با معرفت دوم اختلاف مرتبه دارند.
منبع : خُلُق > مهر و آبان 1388 - شماره 13
:: ادامه مطلب
|
» کل نظرات : 135
» بازديد کل : 2895518
» تاريخ ايجاد وبلاگ :
شنبه 30 دی 1391
» آخرين بروز رساني :
سه شنبه 19 دی 1396
