نماز كه پایان یافت، خوب است انسان به دعا و نیایش و امور دیگرى بپردازد كه مكمّل نماز است، و فورى برنخیزد و نماز را رها نكند. این برنامه‏هاى مستحبى پس از نماز را «تعقیبات» مى‏گویند.
در كتاب‏هاى دعا، براى هر نمازى دعاها و تعقیب‏هاى خاصّى بیان شده، و نیز تعقیباتى كه میان همه نمازها مشترك است.(49)
خواندن قرآن پس از نماز، استغفار كردن، صلوات فرستادن، دعاهاى مختلف خواندن، از خداوند حاجت طلبیدن، تسبیحات حضرت زهراعلیها السلام، سجده شكر و ... جزء تعقیبات به حساب مى‏آید.
تسبیح حضرت زهرا علیها السلام كه زیاد به آن سفارش شده، آنست كه پس از هر نماز، 34 مرتبه اللَّه اكبر، 33 مرتبه الحمدللَّه و 33 مرتبه سبحان اللَّه گفته شود. این ذكر را كه ثواب بسیارى دارد، رسول‏خداصلى الله علیه وآله به دختر گرامى‏اش حضرت فاطمه علیها السلام یاد داد. از این جهت به تسبیحات حضرت زهرا مشهور است.
كسى كه شیفته نماز و دوستدار خداست، پس از نماز، این رابطه را فورى قطع نمى‏كند و همچنان به دعا و مناجات مى‏پردازد.
«سجده شكر» یكى دیگر از این تعقیبات است. سر بر سجده نهادن، الحمدللَّه و شكراًللَّه گفتن، العفو گفتن، یارب، یارب گفتن، از خدا مغفرت خواستن، از نعمت‏هایش سپاسگزارى كردن. این نیز ادب و معرفت نمازگزار را مى‏رساند.
البتّه سجده شكر، یك نمونه از سپاس نعمت‏هاست، وگرنه به شكل‏هاى مختلف مى‏توان سپاسگزار نعمت‏هاى خدا بود. كه دورى از گناه، از بهترین نمونه‏هاى شكر است.

49) به مفاتیح الجنان رجوع كنید.