اينك به رواياتي كه دربارة ارزش انتظار و ثواب منتظران وارد شده است، اشاره مي‌‌كنيم. اين روايات، بسيار فراوانند و ما براي نمونه، شماري از آنها را نقل مي‌كنيم:
ا. همگامان شهداي بدر و احد: امام سجاد(ع) فرمود: «هر كس كه در زمان غيبت غائب ما بر ولايت ما ثابت قدم بماند، خداوند اجر هزار شهيد از شهداي بدر و احد را به او عطا مي‌كند».1
ارزش شهداي بدر را ـ كه اسلام بنا بر حمايت آنان قوّت يافت ـ نمي‌توان بيان كرد؛ امّا بنابراين حديث شريف، متظران حضرت حجت(ع) كه در زمان غيبت و طولاني شدن آن، بر ولايت اهل بيت(ع) پايدار مي‌مانند، ثواب يك هزار نفر از شهيدان غزوه‌هاي بدر و احد را احراز خواهند كرد و اين، نشان‌دهندة ارزش منتظران در مكتب الهي تشيّع است.
2. روزه‌دران شب زنده‌دار: حضرت باقر(ع) در حديثي شريف كه در شماري از جوامع روايي وارده شده است، دربارة ارزش منتظران فرمود: «بدانيد كسي كه منتظر اين امر [= ظهور امام زمان] باشد، ثواب كسي را دارد كه روزها را روزه داشته و شب‌ها به عبادت الهي بر پاي ايستاده باشد».2
3. همراهي پيامبر اعظم(ص): از رسول گرامي اسلام(ص) دربارة منتظران پرسيدند؛ حضرت، چنين فرمود: «او مانند كسي است كه همراه [حضرت] قائم، در خيمة آن حضرت [آماده به خدمت] باشد. آنگاه حضرت صادق(ع)، پس از تأملي كوتاه فرمود: او مانند كسي است كه همراه رسول الله(ص) بوده است.» 3
4. راه نجات از هلاكت: حضرت امام حسن عسكري(ع) مي‌فرمايد:
«مثل اين فرزمند من... در اين امّت، همانند حضرت خضر و حضرت ذوالقرنين است. به خدا قسم! او غيبتي خواهد داشت كه در آن، هيچ كس از هلاكت نجات نمي‌يابد، مگر آن كس كه خداوند او را بر اعتقاد به امامت امامان پايدار دارد و به دعا براي تعجيل در فرج آن حضرت موفق سازد».4
5. برترين مردمان: امام سجاد(ع) فرمود: «آنان كه زمان غيبت او زندگي مي‌كنند و به امامت او اعتقاد داشته و منتظر ظهور او هستند، از مردمان همة زمان‌ها برتر مي‌باشند».5

شهيد مطهري درباره ي مفهوم انتظار هم متناسب با برداشت هاي متفاوت، اين انديشه را منشأ رشد و پويايي يا رکورد و عقب ماندگي دانسته است: «انتظار فرج و آرزو و اميد و دل بستن به آينده دو گونه است، انتظاري که سازنده و نگهدارنده، تعهدآور، نيروآفرين و تحرک بخش است. به گونه اي که مي تواند نوعي عبادت و حق پرستي شمرده شود و انتظاري که گناه است، ويرانگر، اسارت بخش و فلج کننده و نوعي اباحي گري بايد محسوب شود. اين دو نوع انتظار فرج، معلول دو نوع برداشت از ظهور عظيم مهدي موعود است و اين دو نوع برداشت به نوبه ي خود، از دو نوع بينش درباره تحولات در انقلاب هاي تاريخي ناشي مي شود.» (قيام و انقلاب مهدي از ديدگاه فلسفه ي تاريخ، صص7 و 8، انتشارات صدرا)

نگاه ويرانگر
 

در نگاه انتظار ويرانگر و منفي هر اصلاحي در جامعه محکوم است چرا که بايد ظلم و تباهي رواج داشته باشد و حق و حقيقت هيچ طرفداري نداشته باشد، باطل يکه تاز ميدان شود، تا انفجاري رخ دهد و انتظار به سرآيد.(از نگاه شهيد مطهري، تعبير ظهور به انفجار نادرست است، چرا که مسأله قابليت پيدا کردن جامعه براي پذيرش است و شرايط آن کمال نهايي را فراهم آوردن مثل رسيده شدن ميوه در شرايط نامطلوب) بنابراين هر اصلاحي محکوم است، زيرا هر اصلاح يک نقطه روشن است. تا در صحنه اجتماع نقطه روشني هست دست غيب ظاهر نمي شود، برعکس، هر گناه و فساد و هر ظلم، تبعيض و حق کشي و هر پليدي اي به حکم اينکه مقدمه صلاح کلي است و انفجار را قريب الوقوع مي کند رواست، زيرا «الغايات تبرّر المبادي» هدف ها وسيله هاي نامشروع را مشروع مي کنند. پس بهترين کمک به تشريع در ظهور و بهترين شکل انتظار ترويج و اشاعه فساد است. اينجاست که گناه هم فال است و هم تماشا، هم لذت و کامجويي است و هم کمک به انقلاب مقدس نهايي!» (قيام و انقلاب مهدي از ديدگاه فلسفه ي تاريخ، ص 62 به بعد)

نگاه سازنده
 

در انديشه آرمان گرايانه استاد مطهري، انتظار در معناي اوّلش بزرگ ترين محرک اجتماعي است که انسان را براي حاکميت ارزش ها و محو ضد ارزش ها تشويق مي کند. براي همين انتظار به اين معنا را با فضيلت ترين عبادات دانسته اند: «افضل الأعمال إنتظار الفرج» (مجلسي،بحار الانوار، ج 52، ص122)شهيد مطهري با استناد به آيات 5 سوره قصص، 105 سوره انبيا و آيات ديگري چنين نتيجه گيري مي کند:«از اين آيات استفاده مي شود که ظهور مهدي موعود حلقه اي از حلقه هاي مبارزه اهل حق و اهل باطل است که به پيروزي نهايي اهل حق منتهي مي شود. سهيم بودن يک فرد در اين سعادت موقوف به اين است که آن فرد عملاً در گروه اهل حق باشد. آياتي که بدان ها در روايات استناد شده است، نشان مي دهد که مهدي موعود (ع) مظهر نويدي است که به اهل ايمان و عمل صالح داده شده است. مظهر پيروزي نهايي اهل ايمان است.»(قيام و انقلاب مهدي از ديدگاه فلسفه تاريخ، ص 64) بنابراين هر مبارزه حق گرايانه اي، حلقه اي از حلقه هاي مبارزه جهاني و هر پيروزي، جلوه اي از پيروزي آن انقلاب بزرگ است.
منبع: نشريه همشهري جوان، شماره 318.

اعتقاد و باور به امام زمان (ع) و معرفت و محبت ایشان از نظر فردی، خانوادگی و اجتماعی دارای تأثیرات مثبت فراوانی است که شناخت این آثار موجب افزایش دلبستگی و تشویق بیشتر در جهت تقویت مبانی ولائی انسان در محیط خانواده و روابط خانوادگی و تربیت فرزندان خواهد شد. برخی از فوائد مهدی محوری در خانواده عبارت است از:

1. وجود حامی معنوی

از سلسله نیازهای انسان، نیاز به معنویت و نورانیّت باطن است، در این راستا یکی از نیازهای آدمی، نیاز به حامی معنوی، پدر روحانی و ارتباط ملکوتی با انسانهای عرشی است.
خانواده های مهدی باور به زیباترین شکل ممکن می توانند از وجود مقدس و نازنین امام مهدی (ع) به عنوان پدر معنوی و حامی روحانی خود بهره مند شوند. حضرت علی (ع) در توصیف شخصیت امام می فرماید:
(فالإمام...الأبُ الشفیق مَفزَعُ العِبادَ فی الدَّواهی...) (1)
«امام پدری مهربان و پناهگاه بندگان در مصائب، سختی ها و گرفتاری هاست.»
حضرت صاحب (ع) در خطاب به شیخ مفید (رحمه الله) می فرمایند:
(إنّا غَیرُ مَهمَلین لِمُراعاتِکُم و لا ناسینَ لِذِکرکُم....) (2)
«ما در رسیدگی و سرپرستی شما، کوتاهی و اهمال نکرده ایم و یاد شما را از خاطر نبرده ایم.»

2. وجود ناظر اخلاقی و دینی

در یک جامعه آرمانی و اسلامی، اصل (ألم یَعلَم بأنَّ الله یَری) (3) کاربرد ویژه ای دارد. که باعث نگهداری خویشتن و مراقبتهای ویژه فردی برای هر کسی می شود.
در این میان، خانواده های مهدوی باور و مهدی یاور به یک احساس زیبای دیگری نیز می رسند و آن احساس نظارت مستقیم امام عصر(ع) بر زندگی و اعمال و رفتار و گفتار آنهاست.
بر اساس عقائد دینی، ما امام را ناظر بر اعمال خود می دانیم. قرآن کریم در این زمینه می فرماید:
(وَ قُل اعمَلُوا فَسیَری اللهُ عَمَلکَُم و رسولُهُ و المُؤمنونَ.) (4)
«بگو عمل کنید که خداوند و رسول او و مؤمنان (امامان) اعمال شما را می بینند.»(5)
در یک خانواده ی امام زمانی، میان اعضاء احساس این نظارت و عنایت حضرت، وجود دارد، لذا در انجام اعمال نیک وخیر با سرعت و شتاب افزونتری بر دیگران اقدام می کنند و به هنگام انجام معصیت و گناه خود را تحت نظر و کنترل محسوس حضرتش می بینند و از آن فاصله می گیرند.
حضرت مهدی (ع) در نامه ای خطاب به شیخ مفید (رحمه الله) می فرمایند:
(فانّا نُحیطُ عِلماً بِأنبائکُم و لا یَعزُبُ عنَّا شیءٌ مِن أخبارکم.) (6)
«ما بر اخبار و احوال شما آگاهیم و هیچ چیزی از اوضاع شما بر ما پوشیده نمی ماند.»

3. بهره مندی از دعای خیر امام زمان (ع)

یکی از درخواستهای مهم و سازنده هر شیعه، بهره مندی از دعای خیر امام عصر (ع) می باشد، کسی که حجت زمان است و دعای او به درگاه خداوند متعال مستجاب می باشد.
همواره به یاد آن حضرت بودن، دعا کردن برای تعجیل در فرج ایشان و حرکت در مسیر رضایت آن امام غایب، ما را مشمول دعاهای خیر ایشان می کند. طلب دعای خیر و بهره مندی از دعای حجت خدا در روی زمین، آموزه ای است که فرهنگ اهل بیت (ع) و لسان ادعیه به ما می آموزد.
در دعای ندبه می خوانیم:
(وَهَب لَنا رأفَتهُ وَ رَحمَتَه و دُعائَهُ و خَیرَه ما نَنالُ به سَعهً مِن رَحمَتِک.) (7)
« به ما مهر و محبت و دعا و خیر او را عطا فرما تا به وسیله ی آن به رحمت (خاص) تو برسیم.»
امام زمان (ع) در نامه خود به شیخ مفید (رحمه الله) می فرمایند:
(لأنَّنا مِن وراءِ حِفظِهم بالدعاء الَّذی لا یحجب عن مَلِکِ الأرضِ و السَّماء فَلتطمئِنَّ بذلک مِن أولیائِنا القُلوب وَلیَثِقُوا بِالکِفایه منه و ان راعَتهُم الخُطُوب.) (8)
«چرا که ما مؤمنان شایسته کردار را با نیاش و دعایی که از فرمانروای آسمان ها و زمین پوشیده نمی ماند، حفاظت و نگهداری می کنیم. بنابراین، قلبهای دوستان ما به دعای ما به بارگاه الهی، آرامش و اطمینان یابد و به کفایت آن آسوده خاطر باشند. گر چه درگیری های هراس انگیز، آنان را به دلهره افکند.»

4. سیره ی امام عصر (ع) الگو و متد خانواده های مهدوی

از نیازهای تربیتی انسان در مسیر رشد و تکامل، نیاز به الگو و مدل برای الگوگیری و الگو برداری است. در همین راستا خانواده های امام زمانی، دارای برترین الگو و زیباترین مدل انسانی هستند. آنان از عظیم ترین پشتوانه ی تربیتی برخوردارند و با شناخت و تأسی به سیره ی عملی امام عصر (ع) از امکان رشد و ترقّی بسیار بالائی برخوردارند.
سیره ی حضرت مهدی (ع) در ابعاد گوناگونی همچون سیرت دینی، سیرت خُلقی، سیرت عملی، سیرت انقلابی، سیرت تربیتی، سیرت مالی، سیرت اصلاحی و سیرت قضایی قابل بحث و بررسی است و خانواده های مهدی باور با الهام گیری از این سیره ها، به امام خویش اقتدا می کنند.

5. دفع بلاها و آفات

زندگی شیرین و استمرار حیات انسان به دو عامل اساسی وابسته است:
* وجود نعمتهای الهی و بهره مندی مستمر از آنها
* مصونیت از بلاها و آفات در زندگی
معمولاً ما نسبت به هر دو عامل بی خبر و غافلیم، اما عده ای از خواص با بهره مندی از هوشیاری و آگاهی خاص در برابر نعمتهای الهی شکرگزارند، همواره متذکر نعمتها بوده و استمرار و فزونی آنها را از خداوند طلب می کنند.
اما در خصوص دفع و مصونیت از بلاها و آفات، حتی بسیاری از خواص هم توجهی ندارند، زیرا از کمیت و کیفیت آنها بی خبرند. امام حسین (ع) در روز عرفه در مورد دفع خطرات و آفات از زندگی انسانها می فرمایند:
(وَ عَظُمَت آلاؤکَ فَأیُّ أنعُمِکَ یا الهی اُحصی عَدداً أو ذِکراً أم أیُّ عطاؤکَ أقَوَمُ بها شُکراً و هُما یا ربِّ اکثرُ مِن أن یُحصیها العادُّونَ أو یبلُغَ علماً بها الحافِظون ثُمَّ ماصَرفتَ و درَأتَ عنّی أللهمَّ مِنَ الضُّرَّ و الضَّراءِ اکثَرُ ممّا ظَهرَ لی مِن َ العافیه والسَّرّاءِ...)
«و نعمت هایت بزرگ است پروردگارا! کدامین یک از نعمتهایت به ذکر و شمارش درآید؟ کدامین یک از عطایای تو را به شکرش قیام توان کرد؟ در حالی که نعمت ها و عطایایت بیش از آن است که شمارشگران از عهده ی شمارش آنها بر آیند یا حافظان به آن دانا شوند. بار پروردگارا! آن رنج ها و زیانها را که از من به لطفت دفع کرده ای بیش از آن نعمت و عافیتی است که برایم آشکار شده است.»
بر اساس این دعا معلوم می گردد یکی از الطاف خفیه ی الهی بر مؤمنان دفع بلاها و آسیب هاست، همچنین یکی از آثار وجودی امام عصر (ع) برای ما دفع ضرر و زیان و آسیب ها و بلاها می باشد.
در این خصوص خانواده های مهدوی، به خاطر ارتباط بیشتر با امام زمان (ع) مورد عنایت ویژه آن حضرت قرار می گیرند و همه ی خطرات زمینی و آسمانی با دعای خاص امام زمان (ع) از ایشان مرتفع می گردد.
حضرت ولی عصر (ع) در همین زمینه می فرمایند:
«إنّا غیرُ مُهمِلینَ لِمُراعاتِکُم و لا ناسِینَ لِذِکرکُم و لَولا ذلک لَنَزَلَ بِکُمُ اللاوَاءُ و اصطلَمَکُمُ الأعداءُ.) (9)
« ما در رعایت حال شما کوتاهی نمی کنیم و یاد شما را از خاطر نبرده ایم و اگر جز این بود از هر سو گرفتاری به شما رو می آورد و دشمنانتان، شما را از میان می بردند.»
همچنین در کلامی دیگر امام زمان (ع) درمقام معرفی برکات وجودی خود فرموده اند:
(أنا خاتَمُ الأوصیاءِ و بِی یَدفَعُ اللهُ البَلاءَ عَن أهلی و شیعَتی.) (10)
«من آخرین جانشین پیامبر خدا (ص) هستم و خدای تعالی به [سبب وجود] من بلاها را از خاندان و شیعیانم دور می کند.»

فضاسازی خانه با نام و یاد امام زمان (ع)

کارشناسان مسائل تربیتی در بیان اهمیت فضاسازی و نقش فضای مناسب در تربیت انسان گفته اند: « ما از عهده تربیت تک تک افراد بر نمی آییم مگر زمانی که فضای مناسبی برای این امر مهیا کنیم.»
تأثیر فضا در تربیت روح و روان تا آنجا اهمیت دارد که برای عبادت در اسلام، اماکن و جایگاه های ویژه ای تعریف شده است و تجربه گواهی می دهد بسیاری از افراد تحت تأثیر فضای معنوی عبادتگاهها و سرزمین های مقدس به انقلاب درونی دست یافته اند، همچنین برای تسهیل ارتباط با امام زمان (ع) توصیه شده است در مکانهای منسوب به حضرت همچون سرداب حضرت، مسجد کوفه، مسجد سهله، مسجد جمکران و...حاضر شویم.
براساس همین قاعده برای برقراری و تعمیق ارتباطات با اهل بیت (ع) و بویژه امام زمان (ع) راهکارهای گوناگونی برای آماده سازی محیطی سرشار از یاد اهل بیت (ع) پیشنهاد می گردد تا متناسب با ظرفیتهای معنوی و علاقه مندی افراد بکار گرفته شود:
1. نصب تابلوی شریف صلوات بر محمد و آل محمد و عجل فرجهم.
2. نصب تابلوهایی از سخنان معصومین (ع) و به ویژه امام عصر (ع)
3. خواندن اشعار و یا نصب تابلوهایی که حاوی اشعاری در مدح امام زمان (ع) است.
4. نصب تابلوهای طراحی شده با موضوع مهدویت
5. استفاده از ساعت دیواری که در آن به نحوی از امام زمان (ع) یاد شده است.
6. استفاده از زنگهایی که آهنگ آن «یا مهدی» و « یا علی» می باشد.
7. نصب صندوق صدقات درخانه و صدقه دادن روزانه برای سلامتی امام زمان (ع)
8. تهیه یک کتابخانه خانگی از کتابهایی که در مورد امام زمان (ع) نوشته شده است و همت گماشتن به مطالعه وتشویق فرزندان به مطالعه در موضوع زندگی حضرت.
9. اهدای سررسیدهای مذهبی و امام زمانی به کودکان.
10. اهدای جا کلیدی هایی که نام مبارک حضرت ولی عصر بر آنها نقش بسته است.
11. استفاده از CD و کاست هایی که دارای اشعار مداحی درباره ی امام زمان (ع) است.
12. استفاده از نورپردازی مناسب در خانه با رنگهای سبز یا آبی و ایجاد فضایی معنوی و عبادی
13. برگزاری جشن های خانگی و چراغانی اگرچه مختصر، به مناسبتهای نیمه شعبان، سالروز به امامت رسیدن آن حضرت و...
14. شروع غذا با نام خدا و یاد امام زمان (ع) و دعای فرج
15. تهیه هدیه برای همسر و عیدی دادن به فرزندان در ولادت ائمه (ع) و مناسبت ها و بویژه روز پانزدهم شعبان.
16. آشنائی و آشناسازی خانواده با مراکز، بنیادها و مؤسساتی که در مسیر امام زمان (ع) و در جهت نشر معارف آن حضرت، فعال هستند.
17. پرداخت خمس و آموزش نحوه پرداخت خمس و انجام حسابرسی سالانه به فرزندان جهت احقاق حق اهل بیت (ع)
18. آموزش و عادت دادن فرزندان به اینکه در هر کار خیری رضایت امام زمان (ع) را در نظر بگیرند.
19. حفظ و تلاوت دعاهای مربوط به آن حضرت و تشویق فرزندان به حفظ و تلاوت آنها، دعاهایی چون: دعای فرج، دعای عهد و...
20. اقامه نماز اول وقت و تشویق فرزندان به آن به عنوان اقتداء به امام زمان (ع)
21. هدیه دادن عطر، لباس، سکه و... به کودکان به نام مبارک امام زمان (ع)
22. یاد کردن از امام زمان (ع) و مأنوس بودن با آن حضرت در روزهای جمعه(11)
23. شرکت در محافل دعای ندبه و مسافرت به مکانهایی که منتسب به ایشان است(مانند مسجد جمکران و...)
24. پاسخ به سؤالات و طرح و مذاکره مباحث امامت و مهدویت در محیط خانواده
25. کمک به نیازمندان و امداد رسانی به طبقات آسیب پذیر به احترام و به یاد امام زمان (ع) و به عنوان پیروی از سیره ی پیشوایان.
26. کمک فکری و غیر فکری خانوادگی دادن به خانواده های نیازمند، بی سرپرست و بد سرپرست.

16. تشکیل عادت مثبت

با توجه به توصیه های معصومین (ع) و نظریه های علمی، که عادات را یک عامل روانی برای ایجاد اعمال و کسب فضیلت ها می شمارند، والدین می توانند برای ایجاد و تعمیق محبت و عشق اهل بیت (ع) به ویژه امام زمان (ع) از این فن تربیتی بهره جویی کنند و با تکرار و تمرین، محبت و گرایش به امام زمان را در فرزندان خود تبدیل به یک عادت مثبت نمایند. از جمله عادات مثبت در این زمینه و موضوع عبارتند از:
1. عادت به یاد حضرت در شبانه روز
2. عادت به خواندن دعاهای کوتاه و بلندی که مربوط به حضرت است.
3. عادت به انجام کار خیر به یاد حضرت (ع)
4. عادت به یاری رساندن به شیعیان و یاوران حضرت
5. عادت به نوشتن و خواندن به نام و یاد حضرت
6. عادت به صدقه دادن برای سلامتی حضرت

17. ارائه سیر مطالعاتی و خرید کتاب و نوارهای مربوط در این زمینه

از بهترین و مؤثرترین روشهای تربیتی برای فرزندان، ایجاد تسهیلات و امکانات لازم برای کسب معرفت و ارتقای مدارج علمی و رشد آگاهی آنان است. خرید کتابهای مفید و مناسب، جزوات، مجلات، نوار و فیلم(25) در موضوع معارف قرآنی و اهل بیت (ع) و امام زمان (ع) یکی از راههای مناسب برای علاقمند نمودن فرزندان به مباحث مهدویت است.

18. سپردن فرزندان به استاد و معلم دوستدار اهل بیت(ع)

نقش معلم و استاد و تأثیرگذاری مثبت یا منفی او در تربیت و شخصیت فرزندان بر هیچ کس پوشیده نیست. آموزش و تأثیرگذاری رفتاری معلم بر فرزند، همچون تأثیرگذاری کشاورز در زمین بایری است که با بذرافشانی کمیت و کیفیت محصول آینده را رقم می زند. در سیره ی حضرت سیدالشهداء (ع) است که حضرت برای آموزش توحید و حمد، فرزند خود را به دست استاد سپرد و پس از موفقیت استاد، برای او هدایا و پاداشهایی ارزشمند مقرر داشت.(26)
در همین راستا می توان به قصه ی ممنوعیت لعن امیرالمؤمنین (ع) توسط عمربن عبدالعزیز اشاره کرد، اقدامی که عامل اصلی آن وجود استادی شیعه و مؤمن برای عمر بن عبدالعزیز در دوران کودکی بود.

19. ذکر قصه ها و حکایات عنایات امام زمان (ع) به بزرگان برای فرزندان

قرآن کریم از شیوه ی قصه گویی و نقل حکایات صحیح و واقعی در جهت تربیت انسان ها بهره برده است؛ ما نیز می توانیم از این شیوه برای تربیت فرزندان ولایتی و امام زمانی استفاده ببریم، چرا که ذکر عنایات و نقل تشرفات افراد دلسوخته و عاشق به ساحت مقدس امام زمان (ع) فرزندان ما را تحت تأثیر نورانیت و اشراف حضرت قرار می دهد و آنان را با حضرت مأنوس و همراه می سازد.

راهکار سوم:

تربیت نسل یاوران مهدی، بر اساس الگوی صفات یاران حضرت مهدی (ع) می باشد.
در قرآن کریم و روایات اهل بیت (ع) به مجموعه ای از خصلتها و ویژگیهای شخصیتی اصحاب المهدی پرداخته شده است. شمارش این صفات در قرآن و روایات به معنای حرکت در مسیر تربیت چنین نسلی و الگو قرار دادن این شیوه می باشد، به طور مثال قرآن شش صفت برای یاوران حضرت مهدی (ع) بر می شمارد:
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْکُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللَّهُ بِقَوْمٍ یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْکَافِرِینَ یُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ وَ لاَ یَخَافُونَ لَوْمَةَ لاَئِمٍ... (27)
«ای کسانی که ایمان آورده اید هر کس از شما که از دین خود باز گردد (باکی نیست) پس به زودی خداوند قومی را می آورد که:
1. خدا ایشان را دوست دارد.
2. آنان نیز خدا را دوست می دارند.
3. در مقابل مؤمنین فروتن هستند.
4. در مقابل کافرین سرسختند.
5. در راه خدا جهاد می کنند.
6. از ملامت هیچ ملامتگری نمی هراسند.»
از جمله مصادیق این روایت یاران حضرت مهدی (ع) می باشند.(28)
همچنین در روایتی طولانی امام صادق (ع) بیست خصلت برای یاران حضرت مهدی (ع) شمرده و فرموده اند:
(.... و رجالٌ کَأنَّ قُلوبَهُم زُبَرُ الحدید لایَشُوبُها شکٌ فی ذات الله أشدُّ مَنَ الحَجَر لو حَمَلُوا عَلَی الجبالِ لأَزالوها لایَقصِدُونَ بِرایَاتِهِم بَلدَهً إلاّ خَرَّبُوها کَأَنَّ عَلَی خُیولِهِمُ العِقبانَ یَتَمَسَّحونَ بِسَرح الامام (ع) یَطلُبُون بذلک البرَکَه و یَحُفُّونَ به یَقُونَهُ بِأنفُسهِم فیِ الحُروبِ و یَکفُونَهُ ما یریدُ فیهم رجالٌ لا یَنامُونَ اللَّیلَ لهم دَویٌّ فیِ صَلاتِهِم کَدَوِیِّ النَّحلِ یَبیتُونَ قیاماً علی أطرافِهم و یُصبِحونَ عَلی خُیُولِهم رُهبانٌ بِاللَّیلِ لُیُوثٌ بِالنَّهار هُم أطلَوعُ لَهُ مِنَ الأمَهِ لِسَیِّدِها کالمَصابیح کَأَنَّ قلوبَهُمُ القَنادیلُ و هُم مِن خَشیَهِ الله مُشفِقُونَ یَدعُون بِالشَّهادهِ و یَتَمنَّونَ أن یُقتَلُوا فیِ سبیل الله شِعارُهُم یا لثاراتِ الحسین إذا سَارُوا یَسیرُ الرُّعبُ أمامَهُم مَسیرَه شَهرٍ یَمشُونَ إلی المَولی إرسالاً بِهِم یَنصُرُاللهُ امامَ الحَقِّ.) (29)
«...یاران مهدی (ع) 1. مردانی اند پولاد دل 2. همه ی وجوشان یقین به خدا 3. مردانی سخت تر از صخره ها 4. اگر به کوهها روی آورند، آنها را از جای برکنند 5. درفش پیروزگر آنان به هر شهر و پایتختی روی نهد. آنجا را به سقوط وادار می سازند.6. گویی آن مردان عقابان تیز چنگالند که بر مرکب ها سوار شده اند. 7. این شیر مردان پیروز و عقابان تیز چنگ برای تبرک و فرخندگی، دست خویش به زین اسب امام می کوشند و بدینسان تبرک می طلبند. 8. آنان او را در میان می گیرند وجان خویش را در جنگها پناه او می سازند. 9. و هر چه را اشاره کند با جان ودل انجام می دهند. 10. این شیر اوژنان، به شب هنگام نخوابید. 11. و زمزمه ی قرآن و مناجات خویش، چون صدای زنبوران عسل، درهم اندازند و تا بامداد به عبادت خدای بایستند. 12. و بامدادان سوار بر مرکبها باشند. آنانند راهبان شب و شیران روز 13. و آنانند گوش به فرمانان امام خویش 14. و چون مشعلهای فروزانند و دلهای منور آنان، بسان قندیلهای نور در سینه هایشان آویخته است. 15. این مردان، تنها از خدا می ترسند.
16. و فریاد لا اله الا الله والله اکبر آنان بلند است.
17. و همواره در آرزوی شهادت و کشته شدن در راه خدایند. 18. شعار آنان «یا لثارات الحسین» است. 19. به هر سوی روی آورند، ترس از آنان پیشاپیش در دل مردمان افتد (و تاب مقاومت از همه بگیرد.) 20. این خدا جویان، دسته دسته، به سوی خداوند (یا امام) خویش روی می آورند و خدا به دست آنان امام حق را یاری می کند.»

7. آشنایی فرزندان با سرزمین های مقدس و زیارت

سرزمین هایی که رنگ و بوی اهل بیت (ع) دارد و ذره ذره ی خاک آنها، انسان را به یاد فضائل و کرامات خاندان وحی می اندازد، در تربیت نسل مهدوی بسیار تأثیرگذارند.
مکه و خانه ی خدا، صحرای عرفات، مدینه، کربلا، نجف، مسجد کوفه، مسجد سهله، مسجد جمکران، کاظمین و سامرا و سرداب مقدس و... مکان هایی برای آشتی و یا آشنایی بیشتر و بهتر با امام زمان (ع) هستند و نسل نو باید با این سرزمینها آشنایی کامل داشته باشد.

8. بزرگداشت ایام شهادت و ولادت ائمه طاهرین (ع)

قرآن می فرماید: « (وَ ذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ) (18)
«آنان را به ایام خدا متذکر شو.»
امام صادق (ع) در تفسیر این آیه ی شریفه می فرمایند:
(أیّام الله ثَلاثه: یوم یَقومُ القائمُ و یوم الکَرَّهِ و یَومُ القِیامه.) (19)
«روزهای خداوند سه روزند: روز قیام قائم (ظهور)، روز رجعت و روز قیامت.»
آشناسازی فرزندان و بزرگداشت ایام ویژه مانند ایام ولادتها و شهادت ها و شبهای قدر، در فضا سازی معنوی و روحی نسل جوان بسیار مؤثر است، مخصوصاً بزرگداشت دهه مهدویت و ایام ولادت آن حضرت در نیمه شعبان.

9. آراستگی ظاهری و آماده سازی محیط زندگی

در تربیت نسل منتظران ظهور، فضاسازی و آماده کردن فضا و محیط جهت زنده نگاه داشتن یاد حضرت، در تربیت فرزندانی امام زمانی بسیار مؤثر است. در این باره در بیان جداگانه ای تحت عنوان فضاسازی خانه با نام و یاد امام زمان (ع) سخن گفته ایم.

10. ایجاد آمادگی در فرزندان برای اُنس با روز جمعه

از وظایف مهم والدین نسبت به فرزندانشان آن است که از روز جمعه خاطره ی خوشی در اذهان فرزندان خود ایجاد کنند و آنان را با فضایل و برکات این عید الهی هر چه بیشتر آگاه گردانند. پیامبر گرامی اسلام می فرمایند: (اِشتَرُوا لِصِبیانِکُمُ اللَّحمَ و ذَکِّروهُم یومَ الجُمُعهِ.) (20)
«برای فرزندان خود گوشت تهیه کنید و آنان را با روز جمعه آشنا سازید.»
روز جمعه روزی است برای پاکیزگی، استراحت و تفریح، آموزش و مسایل دینی و بالا بردن سطح آگاهی های مذهبی، روزی برای جمع شدن بر محور نماز و شرکت در بزرگترین اجتماع هفتگی (نماز جمعه) و بالاخره روزی است برای خواندن دعای ندبه و یاد کردن از امام زمان (ع) و انتظار ظهور حضرتش را کشیدن، همچنانی که در زیارت حضرت صاحب الامر (ع) در روز جمعه می خوانیم:
(هذا یومُ الجُمُعه و هُوَ یَومُکَ المُتَوَقِّعُ فیه ظُهُورَک....)(21)
«این روز، روز جمعه است، روزی که متعلق به شماست و همه در آن روز، انتظار ظهور شما را می کشند.»

11. ایجاد آمادگی نظامی و بدنی در فرزندان و حفظ روحیه حماسی آنان

یکی از راهکارهای عملی در تربیت نسل مهدوی جهت فداکاری در فردای ظهور در رکاب امام مهدی (ع) این است که جوانان امروز ما با نشاط و امید و اقتدار، به کسب قدرت بدنی و آمادگی نظامی و روانی برای یاری رساندن به حضرت بقیه الله (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بپردازند و در مسیر آرمانها و اهداف مقدس حضرت حرکت نمایند.
در روایتی از امام صادق(ع) در این خصوص آمده است:
(لِیُعِدَّنَّ أحَدُکُم لِخُروجِ القائم وَلَو سهماً فَإنَّ الله إذا عَلِمَ ذلِکَ مِن نِیَّتِهِ رَجَوتُ لأن یُنسِیءَ فیِ عُمُرِه حَتّی یُدرِکَهُ و یکونَ مِن أعوانِهِ و أنصارِهِ.)
« هر کدام از شما باید برای قیام امام زمان (ع) تلاش کند ولو به آماده کردن یک تیر باشد، زیرا هنگامی که خداوند در نیت شخص چنین ببیند، امید دارم که عمرش را زیاد کند تا زمانی که او قائم (ع) را درک کند و از یاران و یاوران او گردد.»

12. تقویت حس نظارت و حضور امام زمان (ع) در زندگی

این باور که هر لحظه اعمال ما مورد نظر و عنایت حضرت مهدی (ع) است و اینکه آن حضرت به همه ی امور و مسائل آگاهند و هیچ چیز بر او پوشیده نیست، می تواند زمینه رشد و تربیت هر چه بیشتر جوانان و نوجوانان را فراهم کند. احساس اینکه حضرت مهدی (ع) مراقب و ناظر اعمال همه هستند، می تواند نقش بسزایی در شخصیت انسانها داشته باشد، امام صادق (ع) در حدیثی می فرمایند:
(تُعرَضُ الأعمال علی رسول الله، اعمالُ العِباد کُلَّ صَباحٍ أبرارُها و فُجّارُها...) (22) «اعمال بندگان چه نیکوکار و چه بدکار هر صبح بر رسول خدا عرضه می شود.»
علاوه بر این، هر سال نیز پرونده ی اعمال هر کس در شب قدر به دست امام زمان (ع) می رسد و بنابر عملکرد یک سال گذشته ی وی مقدرات و سرنوشت او در سال آینده به دست مبارک حضرت رقم می خورد، لذا توجه به این مهم، یکی از مؤثرترین و ضروری ترین مسایل تربیتی است.

13. سربازسازی فرهنگی برای امام زمان (ع)

قرآن کریم می فرماید: (وَ مَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنْفِرُوا کَافَّةً فَلَوْ لاَ نَفَرَ مِنْ کُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِیَتَفَقَّهُوا فِی الدِّینِ وَ لِیُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ‌). (23)
«نباید مؤمنان همگی بیرون رفته و رسول را تنها گذارند، بلکه چرا از هر طائفه ای گروهی برای جنگ و گروهی برای آموختن علم مهیا نباشند تا آن علمی که آموخته اند به قوم خود بیاموزند، تا شاید قومشان خدا ترس شده و از نافرمانی حذر کند.»
یکی از مهم ترین اقدامات والدین آن است که فرزندان خود را جهت سربازی و خدمت امام زمان (ع) تقدیم دین کنند. اگر پدر و مادری شایستگی و آمادگی فرزندشان را در خدمت به دین و یاری رساندن به امام زمان (ع) مشاهده می کنند، لازم است ثمره ی زندگی شان را به ساحت مقدس آن حضرت هدیه کنند تا با آموزش معارف دین در حوزه های علمیه مبلغ و مروج مکتب امام عصر (ع) باشند. امام صادق (ع) فرمودند:
(لَو اُتیتُ بِشَابٍّ مِن شَبابِ لشّیعَه لا یَتَفَقَّهُ فی الدِّین لأوجَعتُهُ.) (24)
«اگر جوان شیعه ای را نزد من بیاورید که تفقه در دین نمی کند او را کیفر خواهم کرد.»

14. تلقین

یکی از راههای تأثیرگذاری بر افکار و اندیشه ها و همچنین رفتارها، استفاده از روش تلقین و تبلیغ می باشد، دشمنان دین امام زمان (ع) از این شیوه برای نابود کردن ارزشهای دینی و ولایت و محبت اهل بیت (ع) استفاده می بردند و در برابر این شیوه باید حداقل به مقدار تبلیغات و تلقینات دشمن، ما نیز در جهت مثبت تبلیغ و تلقین داشته باشیم، به خصوص در مورد نوجوانان که چون در جنبه های عقلانی به رشد کافی نرسیده اند، تلقینات دشمنان در ایشان بیشتر تأثیرگذار است.

15. ایجاد رغبت و میل

از جمله عوامل مهم گرایش انسان به یک موضوع، مسأله ی رغبت و کشش به سمت آن موضوع می باشد. ایجاد رغبت به خوبی ها، زمینه رسیدن به آنها را فراهم می سازد، لذا یکی از وظایف والدین برای تربیت ولایی فرزندانشان ایجاد رغبت و جاذبه نسبت به اهل بیت (ع) و به ویژه امام زمان (ع) است.