مردم آزارى (همسر آزارى و همسایه آزارى)

یكى از عوامل كاهش ابهت روزه ، مردم آزارى است . در دیدگاه اسلام مردم باید از یكدیگر خیر و نیكى ببینند نه شر و بدى . هر انسان با ایمانى موظف است، آئینه انسان مؤمن دیگر باشد و فقر و كاستى هاى زندگى او را رفع كند و وى را بیاراید: عن على (علیه‌السلام) قال : "المومن مرآة لانه یتامله فیسد فاقته و یجمل حالته"(1)

بر این اساس هر گونه مردم آزارى باعث سقوط آبروى روزه دار مى باشد، اعم از آزار افراد داخل منزل، داخل كوچه، همسایگان ، داخل شهر داخل نظام حكومتى .

روزه داشتن، مساله مهمى است، ولى مهمتر از آن، انجام روزه برتر است؛ روزه اى كه از آن به عنوان روزه خاص الخاص یاد كردیم . بر این اساس پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرموده : روزه با ارزش نصیب چند دسته نمى شود؛ از جمله : كسى كه مخالفت امام حق را مى كند و عبدى كه مولایش فرمان نمى برد؛ و زنى كه نسبت به شوهرش ناشزه است و حقوق وى را مراعات نمى كند، مگر آنكه توبه نماید و نیز فرزندى كه عاق والدین است .(2) هم چنین فرمودند: هر زنى كه شوهر خود را با زبان بیازارد، خدا اعمال نیك و حسنات او را نمى پذیرد، مگر آن كه شوهرش از وى راضى شود؛ هر چند كه روزها روزه بگیرد و شب ها را به عبادت به سر ببرد و البته در رابطه با اعمال شوهر نیز، این چنین است اگر در حق همسر خود ستم روا دارد(3).

آن حضرت در رهنمودى دیگر فرمود: هر زنى شوهرش را آزار دهد، نماز و اعمال نیك وى را خدا قبول نمى كند هر چند تمام دهر را روزه بگیرد مگر اینكه شوهرش را از خود راضى نماید. براى شوهر نیز مساله از همین قرار است اگر همسرش را اذیت كند و نسبت به وى ظلم نماید(4). همچنین فرمودند: هر كس همسر خود را بدون جهت بیازارد من در قیامت دشمن او خواهم بود(5).

هنگامى كه معاذ جبل ، یكى از صحابه پیامبر (صلی الله علیه و آله) از شام بازگشت ، به آن حضرت گزارش داد كه جمعى از نصارى را دیدم در مقابل اسقف ها و رهبران مذهبى خود، سجده مى كردند، و نیز گروهى از یهودیان را دیدم در برابر احبار و بزرگان دینى خود سجده مى نمودند. از آنان راز اعمال شان را سؤ ال كردم ، پاسخ دادند: هذه تحیة الانبیاء این نوعى احترام و گرامى داشت پیامبران است .

من با شنیدن سخنان آنان ، دریافتم كه ما باید در برابر پیامبر خود بیشتر سجده كنیم . پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: آنان انبیاء خود را تكذیب كردند، كتاب او را تحریف نمودند، سپس افزودند: اگر كسى را اجازه داده بودم تا در برابر دیگرى غیر خدا سجده كند، به زن دستور مى دادم تا در برابر شوهر خود سجده كند(6). او اضافه كرد؛ به خاطر حق بزرگى كه شوهر بر همسر خود دارد. آنگاه افزود: زن ، شیرینى ایمان به خدا را نمى چشد، جز آن كه حق شوهر خود را ادا كند(7).

مردى از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) خواست تا كارى كند كه بر یقین او افزوده شود و مساءله اجابت درخت و حركت به سوى رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و باز گشت دوباره آن بر سر جاى خود پیش ‍ آمد، سپس رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به او فرمود: اگر بنا بود كه دستور دهم ، كسى در برابر دیگرى غیر خدا سجده كند، به زن دستور مى دادم تا در برابر شوهر خود سجده كند(8). همچنین آن حضرت در بیانى دیگر فرمودند: برترین اعمال زن ، فرمان بردارى از شوهر است(9).

امیرالمؤ منین (علیه‌السلام) فرمود: جهاد زن ، خوب شوهر دارى كردن است(10). ام سلمه همسر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به نقل از پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: ایما امراة ماتت و زوجها عنها راض دخلت الجنة .(11)همچنین رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) در جاى دیگر فرمود: نماز زنى كه در مقابل شوهر خود تمرد و نافرمانى مى كند، قبول نیست .(12)

دو نكته از احادیث فوق به دست مى آید: اول آنكه سجده اختصاص به خدا دارد و دوم آنكه احترام به شوهر از حقوق خانوادگى و داراى اهمیت ویژه اى مى باشد.

عایشه به پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) عرض كرد: چه كسى بر گردن زن ، حق بیشترى دارد؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) پاسخ داد: شوهرش . عایشه پرسید: چه كسى بیشتر به گردن شوهر حق دارد؟ پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: مادرش .

یكى از مسائل اساسى در باب ازدواج ، دقت در انتخاب همسر است كه سهل انگارى در این عرصه پشیمانى جانكاهى را در پى دارد.

پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: خوب همسایه دارى كردن موجب افزایش رزق و روزى مى شود، بنابراین كسى كه حق همسایه اش را تلف كند، از ما نیست .

امیرالمومنین (علیه‌السلام) فرمود: حریم مسجد چهل ذراع و حریم همسایگان چهل خانه ، از چهر طرف است .(13)

كیفر همسایه آزارى  

پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر كس به اندازه یك وجب از زمین نسبت به همسایه خود خیانت كند، خداوند آن را طوقى در گردن وى قرار مى دهد، مگر اینكه توبه كند و برگردد.(14) همچنین فرمود: كسى كه همسایه اش را اذیت كند، خداوند بوى بهشت را بر وى حرام مى كند، و جایگاه او جهنم است ... و هر كس كه حق همسایه اش را تلف كند از ما نیست .(15)

مردى خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) مشرف شد و عرض كرد: همسایه ام آزارم مى دهد. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: صبر كن و عكس العمل نامناسب نشان مده صبر تو باعث مرگ اوست ؛ چیزى نگذشت دوباره آمد و گفت : همسایه مرد.

اهمیت حرمت همسایه

پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: جبرئیل امین پیوسته مرا نسبت به رعایت حقوق همسایه توصیه و سفارش مى كرد تا آنجا كه گمان كردم همسایه از همسایه ارث مى برد. به پیامبر عرض ‍ شد: آیا همسایه غیر از زكات در مال همسایه اش حق ندارد. فرمود: بله ، بنابراین كسى شب سیر بخوابد و همسایه مسلمانش گرسنه باشد به من ایمان نیاورده است .(16)

امام صادق (علیه‌السلام) فرمود: خوب همسایه دارى كردن باعث افزایش رزق و روزى مى شود

در حدیث آمده است كه همسایه خوب فقط كسى نیست كه همسایه خود را نیازارد، بلكه همسایه خوب كسى است كه همسایه اش را تحمل كند.(17)

تواضع وزیر

على بن یقطین ، وزیر معروف هارون الرشید كه از شیعیان خالص امام هفتم (علیه‌السلام) بود و بر اساس توصیه هاى آن حضرت به دربار هارون راه یافته بود و حتى آیین و كیش مورد اعتماد خود را آشكار نمى كرد و در تقیه ، زندگى مى كرد، در مدینه ، دور از چشمان جاسوسان هارون ، به سراغ امام هفتم (علیه‌السلام) آمد، امام او را به حضور نپذیرفت .فرداى آن روز، به گونه اتفاق و تصادف ، امام (علیه‌السلام) را در بازار زیارت كرد و، و راز به حضور نپذیرفتن شب گذشته را جویا شد.

امام پاسخ داد: به خاطر آن كه دل شیعه ما را شكستى و او را راه ندادى و حاجت او را برآورده نكردى ، و مشكل او را حل ننمودى و تا رضایت او جلب نشود، تو را به حضور نمى پذیریم . على بن یقطین عرض كرد: اكنون او در مكان دور دستى زندگى مى كند. امام (علیه‌السلام) فرمود: شب هنگام در كنار قبرستان بقیع مركبى در انتظار توست ، سوار شو و به دیدار او برو و رضایت وى را جلب كن ، على بن یقطین طبق دستور امام (علیه‌السلام) با مركب غیبى به در خانه ابراهیم جمال در بصره رسید، و از وى طلب رضایت كرد و برگشت و پس از آن امام او را به حضور پذیرفت .

ما كه همیشه تقاضاى دیدار امام زمان (علیه‌السلام) را داریم ، آیا با توجه به هتك حرمتها و تهمتها، افتراها، شایعه سازیها و دروغ پراكنى هایى كه به آنها عادت كرده ایم ، مى توانیم به آرزوى خود برسیم ؟ آیا موانع را رفع كرده ایم ؟ آیا در صدد رفع آن ها هستیم ؟ موانع فوق گاهى به صورت رد حاجت مؤمنان و گاهى به صورت اذیت و آزار و زمانى هم به صورت نادیده انگاشتن آبروى آنان است .

امام هفتم (علیه‌السلام) فرمود: كسى كه از ریختن آبروى مردم خوددارى مى كند، خدا در قیامت از ریختن آبروى او خوددارى مى نماید.(18)

بیاییم در این ماه مبارک تلاش خود را جهت خودسازی خود برای آزار نرساندن به خانواده و همسایه داشته باشیم. تا بتوانیم استفاده کاملی از روزه داری خود ببریم.

پی نوشت ها:

1. بحار الانوار، ج 74، ص 414.

2. خیابانى ، وقایع الایام ، صیام ، ص 431؟

3. ر.ك : رضى الدین طبرسى ، مكارم الاخلاق ، ج 2، ص 368.

4. همان .

5. ر.ك : رى شهرى ، میزان الحكمه ، ج 4، ص 287.

6. ر.ك : حاكم ، مستدرك ، ج 4، ص 190، 192، 193، چاپ بیروت ، دارالكتب العلمیه .

7. همان .

8. همان .

9. احقاق الحق ، ج 19، ص 122.

10. نهج البلاغه ، حكمت شماره .

11. مستدرك ، ج 4، ص 193.

12. مستدرك ، ج 4، ص 193.

13. الخصال : ص 544. ح 20، وسایل الشیعة : ج 5، ص 202، ح 6331.

14. بحار الانوار: ج 7، ص 214، ح 116 و ج 76، ص 361، ح 30.

15. همان .

16. سفینة البحار، جور.

17. سفینة البحار، جور.

18. تحف العقول ، فصل امام هفتم .

منبع:

صفاى باطن در پرتو رمضان

سید محمد شفیعى

روایت اول

در كتاب بحارالانوار از امام صادق (علیه السلام ) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت كرده كه فرمود:

"شهر رمضان شهر الله عزوجل ، و هو شهر یضاعف الله فیه الحسنات ، و یمحو فیه السئیات ، و هو شهر البركة ، و هو شهر الانابة ، و هو شهر التوبة و هو شهر المغفرة ، و هو شهر العتق من النار، و الفوز بالجنة . الا فاجتنبوا فیه كل حرام ، و اكثیروا فیه من تلاوة القرآن ، و سلوا فیه حوائجكم ، واشتغلوا فیه بذكر ربكم ، و لایكونن شهر رمضان عندكم كغیره من الشهور، فان له عندالله حرمة و فضلا على سائر الشهور، و لایكونن شهر رمضان یوم صومكم كیوم فطركم ."(1)

((ماه رمضان ماه خداى عزوجل مى باشد، و آن ماهى است كه خداوند كارهاى نیك را در آن دو چندان كند و بدی‌ها را در آن محو سازد، ماه بركت ، و ماه انابة و بازگشت ، و ماه توبه و ماه آمرزش و ماه آزادى از آتش دوزخ ، و كامیاب شدن به بهشت است .

هان كه در این ماه از هر حرامى خوددارى كنید، و تلاوت قرآن را زیاد كنید. و حاجات خود را بخواهید، و به یاد پروردگارتان سرگرم باشید، و ماه رمضان نزد شما نباید همانند ماه‌هاى دیگر باشد، چرا كه براى این ماه در پیشگاه خداوند حرمت و برترى بر دیگر ماه‌‎ها است ، و نباید در ماه رمضان روز روزه شما مانند روز غیر روزه شما باشد.))

روایت دوم

و از امام هشتم (علیه السلام ) روایت كرده كه فرمود:

"الحسنات فى شهر رمضان مقبولة ، والسیئات فیه مغفورة ، من قرا فى شهر رمضان آیة من كتاب الله عزوجل كان كمن ختم القرآن فى غیره من الشهور، و من ضحك... ."(2)

((نیكى ها در ماه رمضان پذیرفته ، و بدیها در آن آمرزیده است ، كسى كه در ماه رمضان آیه اى از كتاب خداوند بخواند همانند كسى است كه در ماههاى دیگر قرآن را ختم كرده و كسى كه در این ماه در روى برادر ایمانى خود بخندد (و او را خوشحال كند) در روز قیامت او را دیدار نكند جز آنكه در روى او بخندد (و او را خوشحال كند) و به بهشت مژده اش دهد، و كسى كه در این ماه به مؤمنى كمك می كند، خداى تعالى در هنگام عبور بر صراط كمكش كند در آن روزى كه گام‌ها بلغزد، و كسى كه خشمش را در این ماه نگهدارد خداوند خشمش را در روز قیامت از او باز دارد.

و كسى كه درمانده اندوهگینى را دستگیرى و نجات دهد، خداوند در روز قیامت او را از هراس بزرگ آن روز در امان دارد، و كسى كه ستمدیده اى را در این ماه یارى كند، خدایش در دنیا بر دشمنانش یارى دهد، و در روز قیامت نیز هنگام حساب و در كنار میزان یاریش كند. ماه رمضان ماه بركت ، ماه رحمت ، ماه مغفرت ، ماه توبه و ماه انابه و بازگشت به درگاه الهى است ، كسى كه در ماه رمضان آمرزیده نشود در چه ماهى مى خواهد آمرزیده شود؟ از خدا بخواهید در این ماه روزه تان را بپذیرد، و آخرین سال عمر شما قرار ندهد، و توفیق اطاعت خود را به شما دهد، و از نافرمانیش شما را نگهدارد، كه براستى خداوند بهترین كسى است كه از او درخواست كنند.))

روایت سوم

شیخ صدوق در كتاب معانى الاخبار و امالى به سندش از امام باقر (علیه السلام ) روایت كرده كه فرمود:

لكل شىء ربیع و ربیع القرآن شهر رمضان.(3)

((هر چیزى را بهارى است و بهار قرآن ماه رمضان است .))

روایت چهارم

و از مجالس شیخ از امام صادق (علیه السلام ) روایت شده كه فرمود:

"ان الشهور عندالله اثناعشر شهرا فى كتاب الله یوم خلق السماوات و الارض فغرة الشهور شهر الله شهر رمضان ، و قلب شهر رمضان لیلة القدر، و نزل القرآن فى اول لیلة من شهر رمضان ، فاستقبل الشهر بالقرآن ."(4)

((براستى كه در كتاب خدا ماهها نزد خدا دوازده ماه است . روزى كه خداوند آسمانها و زمین را آفرید، پس نور و روشنى ماهها ماه رمضان است ، و قلب ماه رمضان شب قدر است ، و قرآن در شب اول ماه رمضان نازل گشته ، پس با قرآن از این ماه استقبال كن .))

پی نوشت‌ها:

1.بحارالانوار، ج 96، ص 340 - 341.

2.همان .

3.بحارالانوار، ج 96، ص 386.

4.همان .

منبع:

سخنى درباره روزه

سید هاشم رسولى محلاتى

روایت اول:

(امام پنجم مى فرماید: چون چشم رسول خد (صلى الله علیه و آله و سلم ) به ماه رمضان مى افتاد رو به قبله مى كرد و مى فرمود: خدایا آن را نو كن بر ما، به امنیت و ایمان و تندرستى و مسلمانى و عافیت و سراپا، و روزى فراوان، و دفع بیمارى و تلاوت قرآن، و كمك بر نماز و روزه، خدایا ما را براى ماه رمضان سالم دار، و آن را براى ما سلامت دار، و از ما دریافت كن تا ماه رمضان بگذرد ما را آمرزیده باشى .

سپس رو به مردم مى كرد و مى فرمود: اى گروه مردم مسلمان ، چون ماه نو رمضان برآید شیاطین متمرد دربند شوند، و درهاى آسمان و درهاى بهشت و درهاى رحمت گشوده گردند، و درهاى دوزخ بسته شوند، و دعا مستجاب گردد. و براى خداى عزوجل نزد هر افطارى آزادشدگانى باشند كه آنها را از دوزخ آزاد كند، و هر شب منادى فریاد زند: آیا درخواست كننده اى هست ؟ آیا آمرزش جویى هست ؟ خدایا بر هر خرج كننده اى عوض بده ، و به هر امساك كننده اى تلف بده، تا چون هلال شوال بر آید، فریاد شود به مؤمنان: كه فردا براى جایزه هاى خود حاضر باشید، كه فردا روز جایزه است ، سپس امام پنجم فرمود: هان بدان خدایى كه جانم به دست او است این جایزه پول طلا و نقره نیست .)(1)

روایت دوم

و از امام باقر (علیه السلام ) روایت كرده كه فرمود:

((به راستى براى خداى تبارك و تعالى فرشتگانى است موكل به روزه داران كه هر روز ماه رمضان تا پایان براى آنها آمرزش جویند، و هنگام افطار روزه داران را ندا زنند: كه مژده گیرید بندگان خدا، اندكى گرسنه شدید و به زودى بسیار سیر شوید، مبارك باشید و مبارك كنید، تا شب آخر ماه رمضان به آنها ندا كنند: مژده گیرید بندگان خدا، به تحقیق خدا گناهان شما را آمرزید و توبه شما را پذیرفت ، نظر كنید كه در آینده چگونه خواهید بود.))(2)

روایت سوم

و در روایت دیگرى از امام هشتم از پدرانش (علیه السلام ) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت كرده كه فرمود:

((رسول خدا فرمود: ماه رمضان ماه بزرگى است خدا حسنات را در آن دو چندان كند، و سیئات را در آن محو كند، و درجات را بالا برد، هر كه در این ماه صدقه اى دهد او را بیامرزد، و هر كه در آن به مملوكان خود احسان كند خدایش بیامرزد، و هر كه خوش خلقى كند خدایش بیامرزد، و هر كه صله رحم كند خدایش بیامرزد.

سپس فرمود: براستى این ماه شما چون ماه‌هاى دیگر نیست ، براستى چون به شما رو كند با بركت و رحمت آید و چون از نزد شما برود با آمرزش ‍ گناهان برود، این ماهى است كه حسنات در آن دو چندان است ، و اعمال خیر در آن قبول است ، هر كه در این ماه براى خدا عزوجل دو ركعت نماز نافله بخواند، خدا او را بیامرزد، سپس فرمود: بدبخت حقیقى كسى است كه این ماه را طى كند و گناهانش آمرزیده نشود، اینجا است كه زیان كار است ، و خوش كرداران به جوایز پروردگار كریم كامیاب گردند.))(3)

روایت چهارم

و نیز از امام صادق (علیه السلام ) از پدرانش (علیه السلام ) از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت كرده كه فرمود:

((شعبان ماه من است و رمضان ماه خداى عزوجل ، هر كس روزى از ماه مرا روزه بگیرد شفیع او در روز قیامت خواهم بود، و كسى كه دو روز از ماه مرا روزه بگیرد گناه گذشته اش آمرزیده شود، و كسى كه سه روز ماه مرا روزه بگیرد، به او گفته شود: كار را از سر گیر (و گذشته ات آمرزیده شد) و كسى كه ماه رمضان را روزه گیرد و عورت و زبان خود را نگهدارد، و آزارش را از مردم باز دارد، خداوند گناه گذشته و آینده اش را بیامرزد و از آتش دوزخ آزادش ‍ كند و در خانه ماندنى (بهشت ) فرود آرد، و شفاعت او را به شماره ریگهاى بیابان نسبت به گناهكاران از اهل توحید بپذیرد.))(4)

روایت پنجم

و از كتاب امامى طوسى از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت شده كه فرمود:

((كسى كه ماه رمضان را از روى ایمان و امید پاداش الهى روزه بگیرد خداوند گناه گذشته اش را بیامرزد، و كسى كه شب قدر از روى ایمان و امید پاداش الهى نماز بخواند خداوند گناه گذشته اش را بیامرزد.))(5)

روایت ششم

و در همان كتاب از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) روایت كرده كه به جابر بن عبدالله انصارى فرمود:

((اى جابر این ماه رمضان است . كسى كه روزش را روزه بگیرد و بخشى از شب آن را به حال نماز و قیام بگذراند، و شكم و عورت خود را نگهدارد، و زبان خود را نگهدارد از گناهان خود بیرون رود، همانگونه كه از ماه (رمضان ) بیرون رود.

جابر عرض كرد: این چه حدیث خوبى است !

فرمود: اى جابر! و این شرطها هم چه شرطهاى سختى است !؟))(6)

روایت هفتم

و در حدیث دیگرى است كه فرمود:

((ماه رمضان ماهى است كه خداوند روزه اش را بر شما واجب كرده، هر كس آن ماه را از روى ایمان و امید به رحمت حق روزه بگیرد از گناهان خود بیرون رود همانند روزى كه مادر از او زائیده .))(7)

روایت هشتم

و نیز از امام صادق (علیه السلام ) روایت شده كه فرمود:

((كسى كه در ماه رمضان آمرزیده نشود تا سال آینده آمرزیده نشود، مگر آنكه در عرفه حاضر شود. (و عرفه را درك كند.)))(8)

پی نوشت‌ها:

1.امالى مترجم ، ص 47.

2. امالى مترجم ، ص 54.

3.امالى مترجم ، ص 54 - 55.

4. بحارالانوار، ج 96، ص 356.

5.بحارالانوار، ج 96، ص 366 و 371.

6.همان .

7.بحارالانوار، ج 96، ص 375.

8.همان .

منبع:

سخنى درباره روزه؛ سید هاشم رسولى محلاتى

1. امام باقر علیه السلام به جابر فرمودند: اى جابر! كسى كه به ماه رمضان برسد و روز آن را روزه گرفته ، پاره اى از شبش را عبادت كند، فرج و زبان خود را حفظ كرده، چشمش را از حرام بپوشاند و از آزار مردم بپرهیزد، همانند روزى كه از مادر متولد شده است ، گناهان بیرون مى رود.

جابر مى گوید: گفتم : فدایت گردم ، چه حدیث خوبى !

حضرت فرمودند: و چه شرط سختى !

2. امام باقر علیه السلام فرمودند: همانا هنگامى كه پیامبر صلى الله علیه و آله از عرفات بازگشته و رهسپار منا بود، وارد مسجد شد. مردم گرد او جمع شده و در باره لیلة القدر از او سوال كردند. حضرت در آنجا سخنرانى نموده و پس از ثناى الهى فرمودند: هر كدام از شما كه درباره شب قدر از آن من سوال كنید، آن را از شما پنهان نمى كنم . چون همانان من نیز آن را نمى دانم . اى مردم ! بدانید همانا هر كسى با صلح و سلامت به ماه رمضان برسد و روزش را روزه گرفته ، مقدارى از شبش را عبادت كند، مراقب نمازش باشد و به نماز جمعه اش و نماز عید فطر برود، قطعا شب قدر را درك كرده و به جایزه پروردگار دست یافته است .

راوى مى گوید: امام صادق علیه السلام فرمودند: به خدا سوگند به جوایزى رسیده است كه مانند جوایز بندگان نیست .

3. امام باقر علیه السلام نقل مى كند كه رسول خدا صلى الله علیه و آله هنگامی كه ماه رمضان فرا رسید؛ یعنى سه روز كه از شعبان باقى بود، به بلال فرمودند: در میان مردم جار بزن .

هنگامى كه مردم جمع شدند، پیامبر صلى الله علیه و آله بالاى منبر رفته و خدا را حمد و ثنا گفته ، سپس فرمودند: اى مردم ! همانا این ماه فرا رسید؛ ماهى كه سرور این ماه‌هاست ؛ شبى در آن است كه از هزار ماه بهتر است ، درهاى جهنم در آن بسته است و درهاى بهشت در آن گشوده مى گردد، كسى كه آن را درك كند و آمرزیده نشود ، خداوند او را از خود دور كند؛ و كسى كه پدر و مادر خود را درك كند و آمرزیده نشود، خداوند او را از خود دور كند؛ و كسى كه من نزد او ذكر شوم و بر من صلوات نفرستد، خداوند عزوجل او را از خود دور مى كند.

4. امام باقر علیه السلام فرمودند: رسول خدا صلى الله علیه و آله در آخرین جمعه شعبان سخنرانى نموده و پس از حمد و ثناى خداوند فرمودند: اى مردم ! نزدیك است كه ماهى فرا برسد كه در آن شبى است كه بهتر از هزار ماه و آن ماه ماه رمضان است ، خداوند روزه آن را واجب نموده و عبادت یك شب را با نمازى مستحب مانند عبادت هفتاد شب با نمازى مستحب در سایر ماه‌ها قرار داده است . پاداش كسى را كه در این ماه مبادرت به عمل خیر و نیك مستحبى بنماید، مانند پاداش كسى قرار داده است كه واجبى از واجبات خداى عزوجل را به جا آورد، و كسى كه واجبى از واجبات خداوند را به جا آورد، مانند كسى است كه هفتاد واجب را در سایر ماهها به جا آورد و آن ماه صبر است . و همانا ثواب صبر بهشت است و آن ماه مواسات است . و آن ماهى است كه خداوند در آن رزق مؤمنین را افزایش ‍ مى دهد. كسى كه به مومن روزه دارى در آن افطار بدهد، به خاطر این عمل پاداش آزادى یك بنده و آمرزش گناهان گذشته اش را خواهد داشت .

عرضه داشتند: اى رسول خدا! همه ما توانایى افطارى دادن به روزه دار را نداریم .

آن حضرت علیه السلام فرمودند: همانا خداوند كریم است ، به كسى هم كه جز بر مقدارى شیر مخلوط با آن كه روزه دارى به آن افطار كند یا آب گوارایى یا چند دانه خرماى ریز توانایى ندارد و نمى تواند بیش از این بدهد، نیز این ثواب را عنایت مى فرمایند. و كسى كه در آن بر بنده خود آسان گیرد، خداى عزوجل نیز در حساب از او آسان گیرد.

و آن شهرى است كه اولش رحمت ، وسطش آمرزش و آخرش اجابت و آزادى از آتش است . و در آن شما از چهار چیز بى نیازى نیستند: دو چیز كه خداوند را با آن راضى مى كنید، و دو چیز است كه شما به هیچ وجه از آن بى نیاز نیستند.

دو چیزى كه خداوند را با آن راضى مى كنید، گواهى به این است كه هیچ خدایى جز خداى یگانه نیست و همانا من رسول خداوند هستم . دو چیزى كه شما به هیچ وجه از آن بى نیاز نیستید، این است كه حاجت‌هاى خود و بهشت را از خداوند خواسته، از خدا عافیت (تندرستى ) را بخواهید و از جهنم به او پناه ببرید.

منبع:

پاداش و مجازات

گزیده اى از كتاب: ثواب الاعمال و عقاب الاعمال؛شیخ صدوق

انتخاب و ویرایش: رضا شیرازى

رسول الله(صلی الله علیه وآله)فرمود:

شائق به کسی می‌گویند که ندارد و می‌طلبد، عاشق به کسی می‌گویند که رسید و نگه می‌دارد. آن انسان تشنه‌ی که به دنبال چشمه می‌رود را می‌گویند مشتاق چشمه است، وقتی به آب رسید و آب را گرفت و حفظ کرد، می‌گویند او عاشق چشمه است. شوق قبل از وصول است و عشق بعد از وصال گفته‌اند «عشق» که یک واژه عربی است از یک گیاه خاصی که «عَشَقه» نام دارد، مشتق شده است که در فارسی به آن پیچک می‌گوییم.

این گیاه وقتی به درخت چسبید آنرا رها نمی‌کند و راه نفس درخت را می‌بندد، کم کم آن درخت زرد می‌شود، برگ‌هایش ریخته و سرانجام خشک می‌شود، در این هنگام می‌گویند درخت را عشقه گرفته، عاشق به یک چنین انسانی می‌گویند، آن پیچکِ عبادت او را گرفت، او را زرد کرد، راه نفس او را بست، سرانجام او را خشک و از خود تهی کرد، به این انسان می‌گویند عاشق عبادت است.

لذا در اسرار روزه گرفتن گفتند: روزه بگیرید بری این که آن نشاط حیوانی کم بشود، مثل درختی که او را پیچک گرفته که دیگر رشد نمی‌کند.

میهمان خدا بودن

طبق فرمایش نورانی پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) در خطبه شعبانیه، مؤمنین در این ماه مبارک به ضیافت الهی دعوت شده‌اند.

«هُوَ شَهْرٌ دُعِیتُم فِیهِ إلی ضِیافَةِ الله».

مهمان بایستی کاری بکند که صاحبخانه می‌کند، مهمان خدایی که «یُطعِمُ و لایُطعَم» است، اگر خدای سبحان می‌بخشد و نمی‌گیرد، انسان هم بایستی در این ماه خویی پیدا کند که ببخشد و نگیرد، چون هیچ دستی بهتر از دست بخشنده نیست و هیچ دستی هم بدتر از دست بگیر نیست. اگر کسی تلاش و کوشش کرد که دیگر در کنار سفره او به بهشت بروند، این ید بخشنده دارد، و اگر تلاش کرد که به برکت دیگران به بهشت برود، این دست گیرنده دارد. در بیانات پیامبر(صلی الله علیه وآله)هست که حضرت می‌فرماید: «الید العلیا خیرٌ من الید السّفلی »

در شب‌های ماه مبارک رمضان این روح بلند را به انسان می‌آموزند و می‌گویند هر شب بگویید: «خدایا تو که دینت را حفظ می‌کنی و ممکن نیست که دست از دینت برداری، آن توفیق را بده که دین تو بدست من زنده بشود»، نه این که دیگران دین تو را زنده کنند و من کنار سفره دین بنشینم، بگذار که نماز و روزه به دست من و با خون من زنده بشود که دیگران مهمان من باشند، نه این که دیگران بجنگند و خون بدهند و دین را احیا کنند و من نماز بخوانم و روزه بگیرم. (2)

«و اجعلنی ممّن تنتصر به لدینک و لاتستبدل لی غیری»

«خدایا چنین عوض نکن که من را بدهی و دیگری را جای من بیاوری »

چون این تهدید را خدای سبحان کرد و فرمود: من از دینم حمایت می‌کنم و دست از دینم بر نمی‌دارم، شما نشد دیگری را می‌آورم {وَإِنْ تَتَوَلَّوْا یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَکُمْ ثُمَّ لاَ یَکُونُوا أَمْثَالَکُمْ}.

فرمود: حالا اگر حفظ دین با شما نشد، با دیگری، شما اگر خلوص را از دست دادید شما را می‌برد و دیگری را جای شما می‌آورد.

این خوی بزرگ منشی را در دعاها به ما آموختند که سعی کنید این چنین دعا کنید. هرگز از خدا مال زیاد نخواهید، بلکه بخواهید که آبرویتان محفوظ باشد.

کسی که مهمان خدا شد، اوصاف صاحبخانه را به عنوان آنچه در نزد خداست، از خدا مسئلت می‌کند، آن روح بی نیازی و بزرگواری را طلب می‌کند، و خدای سبحان که میزبان است چنین پذیرایی می‌کند. ضیافة الله همان لقاءالله را نتیجه خواهد داد.

پیامبر(صلی الله علیه وآله)در ادامه فرمودند: «و جعلتم فیه من أهل کرامة الله» شما در این ماه کریم هستید. انسان کریم آن بزرگوار و بزرگ منشی است که طبعش به طبیعت آلوده نیست. فرمود شما در این ماه از خدی سبحان کرامت بخواهید و آبروی انسان کریم را خداوند نمی‌ریزد و همیشه آن را حفظ می‌کند. شما باید در این ماه توشه کرامت تهیه کنید که همان وصف خاصّ فرشتگان است. اگر فرشتگان «بَلْ عِبادٌ مُکْرَمُون» بندگان مکرَّم و کریماند، شما در کنار سفره کرامت دعوت شده‌اید سعی کنید کریم بشوید و در ادامه فرمود: «أنفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عبادة و عملکم فیه مقبول». [محمّد: 38 ]

پی نوشت ها:

1 ـ صحیفه سجادیه، دعای 45، در وداع ماه مبارک.

2 ـ ارشاد القلوب دیلمی ـ باب18

منبع:

آیین رمضان

مناسبتها، احکام، ادعیه و آداب

معاونت آموزش و تحقیقات بعثه مقام معظّم رهبری