همت مضاعف كار مضاعف

1- احياي فرهنگ غني كار و تلاش و همت

بهره گيري هوشمندانه از ظرافت‌ها و ارزش‌هاي فرهنگ عمومي جامعه كه ريشه‌اي عميق و دراز در فرهنگ مردم دارد، استفاده از اين موقعيت طلايي مي تواند روزنه و دريچه‌اي به سوي جامعه‌اي پويا و پيشرفته را در پيش روي ما قرار دهد. اگر نگاهي به فرهنگ عمومي جامعه ما از دير باز داشته باشيم.
كار، تلاش و همت، هم‌واره درميان ايرانيان از ايران باستان گرفته تا به حال از جايگاه ويژه و والايي برخوردار بوده است. وجود تمدن بزرگ ايران با سبقه‌اي طولاني و با غناي بسيار بالاي فرهنگي، تاريخي و علمي حكايت از كار و تلاش اجداد و گذشتگان پر افتخار اين مرزو بوم دارد. قائل شدن جايگاه ويژه براي اين امر مهم حيات بشري موجب شده‌است تا فرهنگ كار و همت بلند مردان و زنان ايران زمين، خميرمايه بسياري از عناصر ادبي همچون شعر، ضرب المثل و حكايت و... بزرگان علم و ادب و حكمت ميهن عزيز ما از دوران گذشته تا به حال گردد و بسياري از گفتارهاي ادبي به كار رفته نشان و نماد شأن و جايگاه ويژه كار و همت بوده است:
الف- در ارتباط با همت
همت بلند دار كه مردان روزگار
از همت بلند به جايي رسيده اند
مرغ را پر مي‌برد تا آشيان
پر مردم همت است اين را بدان (مولانا)
مرد همت نه مرد تهمت باش
چو پيمبر نه‌اي زامت باش (ناصر خسرو)
هر كه همت او از دنيا قاصر باشد
حسرت او به وقت مفارقت اندك بود(كليله ودمنه)
هر كه راه يك ذره همت داد دست
كرد او خورشيد را ز آن ذره پست (عطار)
قدر همت باشد آن جهد دعا
ليس الانسان الا ما سعي (مولوي)
چو همت است چه حاجت به گرز مغفر كوب
چو دولت است چه حاجت به تير جوشن‌خاي؟(سعدي)
همت عالي زفلك بگذرد
مرد به همت ز ملك بگذرد(خواجوي كرماني)
ب- در خصوص كار
برو كار مي‌كن مگو چيست كار
كه سرمايه جاوداني است كار
نابرده رنج گنچ ميسر نمي‌شود
مزد آن گرفت جان برادر كه كار كرد
علم با كار سودمند بود
علم بي كار پاي بند بود (سنايي)
كار امروز تو چو ساخته نيست
كار فردا چگونه خواهي ساخت (اديب صابر)
گفت پر كرد پادشاه اين كار
كار پر كرده كي بود دشوار (نظامي گنجوي)
كار در مملكت حسن فروشان به زر است (كاتبي)
حكم خدا چو شوي كار بند
فتح بيابي نشود كار بند (محمد پاشاه)
نشان داري كه گل از خار خيزد
بكن كاري كه كار از كار خيزد (ناصر خسرو)
كار امروز را به فردا افكندن از كاهلي تن است (تاريخ بيهقي)
كار جوهر مرد را زياد ميكند
كار جهان بگذرد فسانه بماند (رفيع الدين لذباني)
بحث احياي فرهنگ كار به عنوان راه‌كار جدي با هدف به روز رساني و نهادينه سازي توأم با و نيز ترويج و بسط آموزه‌‌هاي ناب فرهنگي و كهن اين مرزو بوم در حال حاضر به معناي ناديده انگاشتن و خلاء حضور اين فرهنگ در بين جامعه فعلي نمي باشدبلكه تنها هدف از طرح بحث غنابخشي و استحكام و پرمغز نمودن مطالب و محتواهاي نوين و نو ارائه شده به جامعه براي پذيرش و مقبوليت بيشتر در بين تمام لايه‌ها و سطوح فعلي جامعه ما مي باشد. پر واضح است كه در ارائه بحث و تهيه مطالب هر چه از سبقه ديرينه و پيشينه دانش و اطلاعات گذشتگان و ادوار گذشته بهره گيري شود زمينه غناي فكري و قوام و بسط بيش از پيش آن فراهم‌تر و مقبوليت عام آن افزونتر خواهد شد.
2- هم‌آهنگي‌سازي تمامي حوزه‌هاي دخيل در امر عملياتي نمودن كار و همت مضاعف
موضوع وحدت رويه در بين آحاد جامعه از اهميت زيادي برخوردار بوده و عدم توجه جدي به آن مي‌تواند آسيب‌هاي جدي براي جامعه وارد سازد. هم‌آهنگي موجب تسريع، سرعت بخشي و مضاعف شدن حركت و تلاش در مسير توسعه كشور شده و به همين دليل ايجاد وحدت رويه در حوزه‌هاي ذيل الذكر مي تواند بسيار مؤثر و كارساز باشد:
الف- هماهنگي در حوزه سخت افزاري
همچون پشتيباني مناسب در منابع مالي، تجهيزاتي و لجستيك كه اين امر تسريع در اجراي اين جريان در سال جديد را به همراه خواهد داشت همچنين دقت نظر بيش‌تر و تأمل عميق‌تر در تخصيص اعتبار و منابع مالي، برنامه ريزي اصولي در تهيه اقلام و تجهيزاتي كه زمينه ساز و تقويت كننده ابزار و لوازم انجام كار مضاعف و همت مضاعف مي‌باشند.
ب- نرم افزاري
(برنامه‌ريزي و برنامه سازي و فعاليت‌هاي تبليغي، بهره‌گيري از رسانه‌هاي ارتباط جمعي، ابزار چند رسانه‌اي و كليه حوزه‌هاي نرم افزاري كه امكان فعاليت و كار در آن امكان پذير مي باشد.
ج- منابع انساني (كارآمد سازي نيروهاي دخيل در اين امر)
بهره‌مندي از محققان، كارشناسان و اقشار و افراد تأثير گذار جامعه در بهتر و علمي تر
اجرايي نمودن برنامه‌هاي تدارك شده در سال جاري.
3- زمينه‌‌سازي براي ايجاد وحدت و همدلي بين تمام نيروهاي وفادار به انقلاب اسلامي حول محور رهبرمعظم انقلاب
اين امر در جلو گيري از بخشي‌نگري در برنامه‌ريزي و اجرايي نمودن موضوع بسيار حائز اهميت مي باشد. بحث فراهم سازي زمينه‌هاي ايجاد بستر فراگير براي انجام كار و همت مضاعف لازمه مشاركت فعالانه تمام لايه‌ها و سطوح مختلف جامعه از هر عقيده، نظر و نگرشي مي‌باشد و ضرورت دارد تمام آحاد جامعه را در بر اين موضوع درگير شده و مضافاً اينكه انجام بعضي از امور نياز به ايجاد وحدت رويه بين تمام افراد جامعه دارد اين مهم نيازمند همدلي و هماهنگي فكري و ذهني بين تمامي افراد آن دارد. پس بسيار شايسته خواهد بود كه در سال جديد وحدت و اخوت بين تمام نيروهاي وفاداربه انقلاب و نظام حول محور رهبري ايجاد شود كه اين امر لازمه اجراي مناسب و شايسته عنوان كار وهمت مضاعف در جامعه اسلامي ما خواهد بود.
4- برنامه ريزي جهت ايجاد انگيزه براي عموم جامعه
اتخاذ سازو كاري مناسب جهت ايجاد انگيزه براي عموم جامعه به ويژه براي كارمندان و كاركنان و اساتيد روحانيون دانشجويان طلاب، دانش‌آموزان و تمام فعالان و تلاشگران محققان و پژوهشگران عرصه فرهنگ، علم، دانش در تمامي بخش‌هاي اقتصادي، سياسي، اجتماعي و فرهنگي در دو بُعد مشروحه ذيل مي تواند ثمر بخش باشد:
الف- انگيزه معنوي
با توجه به اينكه جامعه ما يك جامعه دين مدار و مذهبي است. بهره گيري از آيات و روايات و نيز آموزه‌هاي ديني كه براي كار و همت جايگاه ويژه‌اي قايل بوده و براي آن پاداش و اجر اخروي در نظر مي‌گيرد. بيان اين مهم به شيوه‌اي بليغ و رسا به وي‍ژه از سوي اقشار معنوي تأثير گذار جامعه ميتواند در ايحاد انگيزه براي افراد جامعه بسيار مؤثر باشد.
ب- انگيزه مادي
پاداش معنوي بحثي است اخروي و در اين دنيا ملموس و قابل مشهود نيست در كنار فراهم سازي بستر ارايه انگيزه معنوي توجه جدي به پرداختن پاداش مادي براي كساني‌كه به نحوي با اين موضوع درگير خواهند بود. موجب مضاعف شدن زمينه‌ترغيب و تشويق براي كار و تلاش بيشتر خواهد شد و با جديت بيشتر با موضوع برخورد خواهند نمود.
5- اطلاع رساني و ارائه گزارش عملكرد از روند اجرايي و مجموعه كارها و برنامه‌هاي انجام شده در ارتباط با عناوين نامگذاري شده سالهاي قبل
اين كار موجب خواهد شد تا از نگاه شعارگونه صرف نسبت به آن خودداري گردد و فعاليت‌هاي مثبت و مناسب صورت گرفته در اين خصوص در سنوات قبل، زمينه‌هاي داشتن نگاه صوري و شعاري را در سال جديد از بين ببرد.

6- ايجاد سامانه برنامه‌ريزي‌، هم‌‌آهنگي، هدايت، كنترل و نظارت

با هدف دسترسي آسانتر و سهل الوصول نمودن مسيرهاي اهداف تعيين شده و هدف‌گذاري شده، ايجاد اين سامانه موجب خواهد شد تا از رهاشدگي موضوع خودداري شده و روند اجرايي كار به صورت منسجم، هماهنگ، كاناليزه شده و كارآمد پي‌گيري شود.
7- شناسايي موانع و راه‌بندهاي احتمالي
اجراي هر برنامه و فعاليتي معمولا با يك سري مشكلات و موانعي خواسته و يا ناخواسته مواجه مي‌باشد. شناسايي دقيق و كارشناسي شده اين مشكلات احتمالي و چاره انديشي جدي براي آن توأم با ارايه راهكار و برخورد عقلاني و خردگرايي ضمن رفع موانع، موجب تسريع و سرعت بخشيدن به حركت تعيين شده در مسير توسعه نيز خواهد شد.

8- برنامه ريزي اصولي بر اساس نوع اقدام وعمليات ‌هاي تدارك شده (كوتاه مدت، ميان مدت، بلند مدت)

برنامه ريزي داراي دو ركن اساسي مي‌باشد: الف – تعيين هدف ب- پيش بيني. هدف و راهبرد در سال جاري با پيام نوروزي رهبرفرزانه انقلاب اسلامي(مدظله العالي) به روشني مشخص شده. اقدام بعدي انجام پيش بيني هاي لازم براي اجراي دقيق و شايسته موضوع مي باشد براي اجراي مناسب و بهره گيري بهينه نيازمند برنامه‌ريزي مدون، اصولي و كارامد به صورت كوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت خواهيم بود.
9- بسط ارزش‌ها و هنجارهاي اجتماعي و آموزه‌هاي معنوي در بين تمام سطوح و طبقات اجتماعي جامعه
جامعه ما ارزش‌مدار و هنجارهاي حاكم بر آن داراي نكات مثبت فراوان مي‌باشد. كار و همت از موضوعات ارزشي از دير باز تا كنون بوده است. يكي از راه‌هاي عملياتي نمودن پيام نوزي تكيه و بهره گيري از اين ظرفيت بالا در سطح جامعه مي باشد كه اگر به درستي و نحو مطلوب از آن استفاده گردد شاهد بالارفتن ميزان كارايي و كارآمد سازي در اجراي صحيح موضوع تعيين شده در سال جاري حواهيم بود.
10- بهره‌گيري از آموزش‌هاي عمومي از طريق رسانه‌هاي ارتباط جمعي
به كارگيري هدفمند از رسانه‌هاي ديداري و شييداري و ارتباط جمعي به خصوص صدا و سيما، در كنارآموزش‌هاي تخصصي مديران و متوليان ذيربط. از اهميت زيادي برخوردار مي‌باشد. همانگونه كه حضرت امام خميني(ره) فرمودند. صدا و سيما به مثابه دانشگاه عمومي است. پس بايسته است در سال جاري شاهد ضبط و پخش برنامه‌هايي هدفمند و تأثير گذار جهت گسترش اين مهم در بين تمام سطوح جامعه كه از اين دانشگاه عمومي بهره‌مند هستند باشيم.
11- پايش مستمر، ارزشيابي و ارزش‌گذاري بر مجموعه فعاليت‌ها و تلاش‌هاي انجام شده
بازكاوي و پايش مستمر و در صورت نياز، اصلاح و بازنگري فعاليت‌هاي تدارك ديده شده در طول سال ضمن نظارت پايدار بر فعاليت‌هاي تدارك شده موجب ارتقاء سطح كارايي و افزايش توان مضاعف و جلوگيري از هدر رفت زحمات كشيده شده در اين خصوص خواهد شد. در اين ارتباط مي توان از افرادي كه به نحوي از انحاء در برنامه ريزي، طراحي وعملياتي نمودن اين عنوان تلاش و كوششي مضاعف نموده اند. قدرداني به عمل آيد. (اگر در آغاز سال جاري چنين مراسم قدرداني براي افراد شاخص و فعال سال گذشته صورت پذيرد در ترغيب و تشويق افراد در جديت بخشي به اين مهم در سال جديد بسيار مثمر ثمر و پر فايده خواهد بود.)
12- تشكيل اتاق فكر، جلسات مشورتي براي تصميم‌سازي و تصميم‌گيري با هدف بهبود بخشي به روند اجرايي موضوع
بهره‌گيري خردمندانه و عقلايي از نظرات حاحب‌نظران و كارشناسان موجب كارايي بيش‌تر برنامه‌ها و فعاليت‌هاي تدارك ديده شده در اين خصوص در سال جديد را فراهم خواهد ساخت.

13- تلاش جدي در ريل‌گذاري و تعيين دقيق مسيرهاي دستيابي به نقاط هدف‌گذاري شده اتخاذ سازوكاري هدفمند در تدوين لوايح، طرح‌ها، قوانين و آيين نامه‌هاي لازم در جهت تعيين چارچوب و حدود ثغور و ضوابط قانوني مراحل برنامه ريزي، طراحي و اجرايي موضوع از لوازم ريل‌گذاري و تعيين دقيق مسير برنامه ريزي شده مي‌بلاشد. يكي از اشكالات و نواقصي كه معمولا در اجرايي نمودن بعضي نظرات و دستورات در بين جامعه به ويژه در بين دستگاه‌هاي اجرايي كشور بوجود مي‌آيد، خلاء و فقدان راهكار قانوني وآيين نامه‌هاي اداري مي باشد كه اين امر كندي كم تحركي را در مراحل اجرايي در پي دارد. به همين دليل چاره انديشي در اين خصوص متضمن پويايي و تحرك فعالانه دستگاهها و اشخاص حقيقي و حقوقي در اين خصوص خواهد شد.

14- بهره‌گيري از آيات و روايات و سخنان بزرگان و انديشمندان و...

استفاده ازآيات الهي قرآن كريم (... فاذا فرغت فانصب... قرآن كريم سوره الشرح، آيه 7. ترجمه: پس هنگامي كه از كار مهمي فارغ مي‌شوي به مهم ديگري پرداز...) و احاديث قدسي، روايات و احاديث نبوي (پيامبر گرامي اسلام(ص): الكادّ لعياله كالمجاهد في سبيل الله. ترجمه: كار و تلاش براي خانواده مانند كسي است كه در راه خدا جهاد مي كند.) و ائمه اطهارسخنان بزرگان و فرزانگان براي نهادينه سازي بحث كار و همت در بين بسيار مؤثر خواهد بود. اگر رجوعي مدبرانه و با تامل در آموزه‌هاي ديني و نيز اشعار، منظومات و حكايات و امثال و.. بزرگان داشته باشيم در خواهيم يافت كه مطالب و اطلاعات ذي‌قيمت بسياري در ارتباط با كار و تلاش و همت وارد شده است. بهره گيري از آنها مي تواند ما را در جامعه‌اي كه دين‌مدار و حق‌محور بوده و از ميزان پذيرش والايي اين‌گونه آموزه ها در ميان مردم برخوردار است به درستي به سوي دستيابي اهداف تعيين شده رهنمون خواهد ساخت و از طرفي ديگر اين آموزه‌ها به فرهنگ سازي موضوعات فوق كمك شايان توجهي خواهد نمود.
15- اولويت بندي براي طرح‌ها، برنامه‌‌ها و پروژه‌هاي اجرايي
براي طرح‌ها و پروژه‌هايي كه امكان و ظرفيت لازم براي افزايش و رشد توليدات و فعاليت را بدون افزايش بودجه در سال جاري دارند بايسته است تعيين اولويت شوند. با توجه به اينكه بودجه سالانه قبل از عنوان گذاري اين سال بسته شده است امكان تغيير و يا افزايش بودجه مضاعف براي بعضي از طرحها و كارها و بسيار سخت و يا غير ممكن است لازم است در اين خصوص با اولويت بندي بعضي از طرح‌ها و پروژه‌ها طوري كه به ديگر طرحها آسيب وارد نشود. مي‌توان گام اساسي در اين زمينه برداشت.

16- بهره‌گيري حداكثري و مضاعف از پايگاه‌ها، مراكز و تشكل‌هاي فعال ديني

مساجد، حسينه‌ها، هيئات مذهبي، انجمن‌هاي اسلامي، كه داراي مخاطبان زيادي بوده و از جايگاه ويژ‌ه‌اي بر سطح جامعه برخوردار مي‌باشند از پايگاه‌هايي هستند كه مي‌توانند نقش مهمي در ترويج و بسط انديشه كار و همت مضاعف را در جامعه به عهده گيرند كه اين امر نياز به برنامه‌ريزي مضاعف و جدي در خصوص دارد.

17- ايجاد نگاهي جامع و فراگير نسبت به موضوع در هنگام عملياتي نمودن

داشتن نگاهي جامع الاطراف همراه با توسعه و گسترش اين موضوعات به تمام عرصه‌هاي اجتماعي، اقتصادي، سياسي و فرهنگي و پرهيز از بخشي نگري و جزء انديشي در برنامه‌ريزي و طراحي امور براي اجراي مناسب آن در سال جاري امري ضروري مي‌باشد(همت و كار مضاعف تنها در امور خدماتي و اداري و اقتصادي خلاصه و محدود نگردد. لازم است اين تفكر در تمام حوزه‌هايي كه جامعه با آن درگير مي‌باشند به خصوص در عرصه‌هايي كه با قشر نوجوان وجوان سروكار دارند مثل ميادين ورزشي، مراكز علمي و پژوهشي و... توسعه يابد.)
18- داشتن نگاهي واقع‌گرايانه و منطقي
داشتن برخوردي واقع‌گرايانه و پرهيز از برنامه‌ريزي و اجراي برنامه‌هاي احساسي، غير منطقي و برداشت‌هاي جناحي و خطي و محدود و معدود سازي آن به مباحث و كارهاي كم‌ارزش و سطحي از اين عنوان، در صورت ملحوظ نداشتن و جدي نگرفتن اين مهم، شاهد وارد آمدن آسيب‌هاي جدي به اصل موضوع و اهداف مهم ترسيم شده براي آن خواهيم بود.
19- ارايه الگوها و مستندات
ارايه الگو و مستندات قابل ارايه اعم از توليدات و برونداد و خروجي‌هادر زمينه‌هاي مختلف (فرهنگي، اقتصادي، اجتماعي و...) كه در سنوات گذشته حاصل و نتيجه كار و همت مضاعف مديران و كاركنان و دست اندركاران (اشخاص حقيقي و حقوقي) بوده است بايد توجه داشت كه طرح مباحث صرفا توصيفي و انتزاعي و عدم ارايه الگوي عملي از تأثيرگذاري زيادي برخوردار نبوده و بعضي مواقع موجب عدم جدي گرفتن موضوع در سطح جامعه خواهد شد.
همچنين معرفي تعدادي از افراد نخبه ساعي و همت بلند كه در زمينه‌ها و عرصه‌هاي مختلف، داراي موفقيت بوده و موفقيت آن‌‌ها نيز نتيجه و حاصل تلاش و كار مضاعف بوده است. اين امر مي‌تواند در انتقال تجربه و الگوسازي عملي و قابل مشهود براي جامعه و نيز استفاده بهينه و درست از فرصت و زمان در انجام اين مهم مثمر ثمر و پر فايده باشد. (مصاحبه مستقيم با اين افراد و نشان دادن آثار آنان و پخش آن در رسانه‌ها به خصوص صدا و سيما).
20- بهره گيري از ابزار و تكنولوژي چند رسانه‌اي
در ترويج فرهنگ كار و نهادينه سازي آن در سطح جامعه، استفاده معدود از يك رسانه و محدود سازي در يك ابزار رسانه‌اي ديداري و يا شنيداري موجب خواهد شد تا از تمام پتانسيل و ظرفيت‌هاي موجود به درستي و كامل استفاده نگردد. و در نتيجه انتظار دسترسي تمام وكمال وسهل الوصول به سيبل هدف گذاري شده عملا ميسور نخواهد بود.
21- بهره‌گيري از فضاي مجازي و سايبري
استفاده از فضاي مجازي و شبكه سايبر مي‌تواند حوزه فعاليت و ميدان عمليات اين پيام را بسيار گسترده‌تر و وسيع‌تر نمايد. امروزه نقش شبكه اينترنت و فضاي مجازي در ايجاد محيطي فراگير براي بسط و شيوع انديشه و موضوعات هدفمند بر كسي پوشيده نيست به خصوص اين‌كه غالب بهره‌مندان اين فضا را نيز جوانان و نوجوانان تشكيل مي‌دهند. به همين دليل خلاء حضور جدي در اين فضا و عدم طرح و بسط موضوع در آن مي‌تواند تا اندازه‌اي ما را در دستيابي به اهداف متصور شده دچار نقصان كند.
22- فضاسازي تبليغاتي در محيط شهري و اماكن و ميادين عمومي و خدماتي و...
استفاده از محيط‌هاي تبليغي سطح شهرها (ميادين، چهار راه‌ها، نقاط پر رفت و آمد، خيابان‌هاي اصلي)، اماكن عمومي، وسايل حمل ونقل عمومي مثل: ايستگاه‌هاي متر، قطارهاي شهري، اتوبوس شهري، تاكسي و نيز تبليغات جهت‌داردر ميادين ورزشي، ترمينال‌هاي مسافربري، بوستان‌ها و پارك‌ها مجتمع‌هاي فرهنگي و تجاري و اقتصادي و خدماتي و... در ترويج فرهنگ كار و همت مضاعف تأثير گذار بوده و شايسته است از اين فضاهاي تبليغي به نحو احسن و مطلوب بهره گيري شود.
نويسنده : محمد علي موظف رستمي 
منبع : باشگاه اندیشه