Special effectsبه حقه ها و خطاهای دیدی کهدر فیلم (سینما) ، تلویزیون ، تئاتر و به طور کلی صنعت سرگرمی استفاده میشود تارویدادها و حوادث خاصی از داستان را شبیه سازی کند ، جلوه های ویژه گفتهمیشود.
با جهش های عظیم فیلمسازی دیجیتال تفاوت میان جلوه های وِیژه و جلوههای بصری (Visual Effects) بیشتر مشخص میشود. جلوه های بصری اکثرا اشاره به مرحلهبعد از تولید دیجیتال (Digital post Production) میکنند و جلوه های ویژه در اکثرمواقع هنگام فیلم برداری و تصویر برداری در فیلم یا ویدئو ثبت میشوند.
جلوههای ویژه عموما به دو دسته جلوه های نوری (Optical effects) و جلوه های مکانیکی (mechanical effects) تقسیم میشود .
اگر سری قدیمی جنگ ستارگان رو دیده باشین این نوع جلوه های ویژه رو درک می کنین ... تمامی شمشیرهای نورانی ، لیزرها و افکتهای اینچنین از تاثیر مستقیم بر روی پوزتیو (پوزتیو خلاف نگاتیو است یعنی رنگ ها به صورت واقعی هستند نه به صورت منفی یا نگاتیو) ایجاد شده اند!!
این تکنیک ها با گسترش روزافزون امکانات سینمای دیجیتال دیگر مجالی برای باقی ماندن ندارند و دیگر به ندرت در پروژه ای استفاده میشود.
جلوه های مکانیکی که با نامهای همچون جلوه های عملی یا جلوه های فیزیکی نیز شناخته میشوند ، شامل اعمالی است که غالبا هنگام فیلم برداری کامل میشوند.
این مورد طیف وسیعی از کارها را شامل میشود:
- ساخت وسایل تخریب شونده (مثل صندلی که بر سر بازیگر خورد میشود . انتظار ندارین که صندلی واقعی رو سر بازیگر خورد کنن ... معمولا برای اینکار صندلی رو از جنس مواد سستی مثل چوب نازک بالسا یا یونولیت می سازن )
- انفجارها
- بدل کاری ها (کارهایی همچون پرش از ارتفاعات ، آتش گرفتن ، برخورد ماشین ها و .
- جلوه های محیطی مثل مه ، طوفان ، رعد و برق و...
- ماکت ها (با گسترش صنعت دیجیتال زیاد استفاده نمیشه)
- تخریب ساختمان یا بخشی از آن
- گریم های خاص (مثلا گریم بازیگر به صورت یک هیولای وحشتناک!(
- ساخت عروسک ها و مدل های متحرک (مثل کاراکتر روبوتها و هیولاها(
- و ...
از سال 1990 به بعد CGI (Computer generated imagery) جلوه های ویژه را تحت تاثیر خود قرار داده است . CGI به فیلمسازان امکانات بی نظیری میدهد که ایجاد آنها با استفاده از جلوه های ویژه یا غیر ممکن یا بسیار پر هزینه است . تکنیک های جلوه های ویژه بسیاری به این خاطر از بین رفته اند و بسیاری نیز ابداع شده اند.
هم اکنون تلفیق این دو رشته باعث ایجاد شاهکارهایی مثل ارباب حلقه ها یا ماتریکس شده است.
نکته : در فارسی به هر دو رشته جلوه های ویژه (Special effects) و جلوه های بصری (Viusal Effects) ، جلوه های ویژه و به CGI نیز جلوه های ویژه کامپیوتری گفته میشود.
