قرآن مجید یکی از آداب قرائت قرآن را چنین بیان فرموده است:
وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ
وهنگامی که قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید شاید مشمول رحمت خدا شوید ^[۳۶]

بعضی از مفسران با توجه به جملۀ “ابن عباس” در مورد شأن نزول این آیه گفته اند: مسلمانان در آغاز کار، گاهی در نماز صحبت می‏کردند، و گاهی شخص تازه وارد، به هنگامی که نماز را شروع می‏کرد، از دیگران سؤال می‏کرد، چند رکعت نماز خوانده ‏اید؟ آنها هم جواب می‏دادند فلان مقدار، آیه بالا نازل شد و آنها را از این کار نهی کرد.
و نیز از”زهری” نقل شده: هنگامی که پیامبر (ص) تلاوت قرآن می‏کرد، جوانی از انصار همراه او بلند قرآن می‏خواند، آیه نازل شد و از این کار نهی کرد.
ظاهر آیه این است که این حکم، عمومی و همگانی است و مخصوص به حال معینی نیست، ولی روایات متعدّدی از پیشوایان اسلام به همراه اتّفاق علماء دلیل بر این است که این حکم به صورت کلی یک حکم استحبابی است؛ یعنی شایسته و مستحبّ است که در هر کجا و در هر حال کسی که قرآن را تلاوت می کند، دیگران به احترام قرآن سکوت کنند و گوش جان فرا دهند و پیام خدا را بشنوند و در زندگی خود از آن الهام گیرند؛ زیرا قرآن تنها کتاب قرائت نیست، بلکه کتاب فهم و درک و سپس عمل است، این حکم مستحبّ به قدری تأکید دارد که در بعضی از روایات از آن تعبیر به واجب شده است.
در حدیثی از امام صادق (ع) می‏خوانیم که فرمود:
یجب الانصات للقرآن فی الصلاة و فی غیرها و اذا قرء عندک القرآن وجب علیک الانصات و الاستماع
بر تو واجب است که در نماز و غیر نماز در برابر شنیدن قرآن سکوت و استماع کنی و هنگامی که نزد تو قرآن خوانده شود، لازم است سکوت کردن و گوش فرا دادن ^[۳۷]
حتی از برخی از روایات استفاده می‏شود که اگر امام جماعت مشغول قرائت باشد فرد دیگری، آیه ای از قرآن تلاوت کند، مستحبّ است سکوت کند تا او آیه را پایان دهد، سپس امام قرائت را تکمیل کند، چنان که از امام صادق (ع) نقل شده که علی (ع) در نماز صبح بود و “ابن کوا” منافق در پشت سر امام (ع) مشغول نماز بود، ناگاه در نماز این آیه را تلاوت کرد:”وَ لَقَدْ أُوحِیَ إِلَیْکَ وَ إِلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ لَئِنْ أَشْرَکْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُکَ وَ لَتَکُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِینَ” (و هدفش از خواندن آیه این بود که به طور کنایه به علی (ع) احتمالا در مورد قبول حکمیت در میدان “صفین” اعتراض کند) اما با این حال امام (ع) برای احترام قرآن سکوت کرد تا وی آیه را به پایان رسانید، سپس امام (ع) به ادامه قرائت نماز بازگشت، و” ابن کوا” کار خود را دو مرتبه تکرار کرد، باز امام (ع) سکوت کرد و” ابن کوا” برای سومین بار آیه را تکرار نمود، و علی (ع) مجدداً به احترام قرآن سکوت کرد، سپس حضرت این آیه را تلاوت فرمود:” فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا یَسْتَخِفَّنَّکَ الَّذِینَ لا یُوقِنُونَ” (اشاره به این که مجازات دردناک الاهی در انتظار منافقان و افراد بی ایمان است و در برابر آنها باید تحمّل و حوصله به خرج داد) سرانجام امام سوره را تمام کرده و به رکوع رفت. ^[۳۸]
از مجموع این مباحث روشن می‏شود که استماع و سکوت به هنگام شنیدن آیات قرآن کار بسیار شایسته ای است، ولی به طور کلی واجب نیست، و شاید علاوه بر اجماع و روایات، جمله” لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ” (شاید مشمول رحمت خدا بشوید) نیز اشاره به مستحبّ بودن این حکم باشد.
تنها موردی که این حکم الاهی شکل وجوب به خود می‏گیرد موقع نماز جماعت است که مأموم به هنگام شنیدن قرائت امام باید سکوت کند و گوش فرا دهد، حتی جمعی از فقها این آیه را دلیل بر سقوط قرائت حمد و سوره از مأموم دانسته اند.
امر به سکوت به هنگام قرائت قرآن به خاطر این است که انسان به آیات قرآن توجه پیدا کند. ^[۳۹]
پس اگر در مجلسی، قرآن قرائت شود و در طرف دیگر چند نفر مشغول صحبت کردن پیرامون کارهای خود باشند و توجهی به قرآن نداشته باشند، این آیه خطاب می کند که (شایسته است) سکوت کنید و به آیات قرآن گوش فرا دهید، اما اگر در مجلسی، قرائت همزمان آیات باشد که جمعی قاری هستند، در این صورت دیگران وظیفه دارند سکوت کنند و… یا شخصی همزمان با قاری، جهت تعلیم قرآن آن را تکرار می کند، این چنین چیزهایی منافاتی با احترام به قرآن ندارد، بلکه نمونه کامل احترام به قرآن است.
البته باید گفت که در مطلوبیت سکوت به هنگام قرائت قرآن، فرقی بین پخش زنده و پخش غیر زنده نیست.