
مقدمه:
سپاس خدای را که ما را نعمت عظمای قرآن بخشید و در پرتو آن رسالت حضرت رسول محمد(ص) و امامت معصومین(ع) را بر ما ارزانی داشت و جان و عقل ما را از هدایت بیانتهای معارف کتب عظیم اسلام سیراب گردانید. این اسلام تنها دینی است که مبنای آن بر پایه علوم نهاده شده و تمام آیات و تعالیم و احادیث آن همسو با دقیقترین و ظریفترین مباحث علمی است این دین تنها علوم شرعی و معارف نیست بلکه دعوتی عام به کسب علوم و دانش است مفاهیم اسلامی پیرامون علوم طبیعی و دانش روز بزرگترین برهان و دلیل صحت این مدعاست (افلا یتدبرون القرآن).
اشاره برخی آیات به پیدایش آتش از درخت سبز، مجاورت آبهای شور و شیرین بدون اختلاط، شکلپذیری آهن در دست حضرت داوود، پیوستگی آسمان و زمین و جداشدن آنها از یکدیگر، خلقت آسمان هفتگانه بیان احکام حلال و حرام و منفعت و ضرر برخی از مواد بیانگر آن است که قرآن کتاب فیزیک و شیمی نیست بلکه به منظور هدایت و تربیت بشر نازل شده است.
انرژی هستهای به عنوان نمونهای زنده از نظام آفرینش از دیدگاه قرآن
*قرآن در 1400 سال قبل در سوره انعام آیه 95 به امکان فرآیند شکافت هستهای اشاره
کرده است :
«اِنَّ الله َفالقُ الحَبِّ والنَّوی یُخرِجُ الحَیَّ من المَیِتِ ومُخرِج َالمَیِتِ مِنَ الحَیِّ ذلِکُمُ اللهُ فَانَّی توفَکون ان الله»
«خداست که در جوف زمین دانه و هسته را میشکافد زنده را از مرده پدید میآورد (آنکه چنین تواند کرد) خداست پس به کجا گردانیده شوید (نسبت خدایی را به آنان که نتوانند میدهید در آوریل قرن بیستم آلبرت انیشتین نشان داد که ماده میتواند به انرژی تبدیل شود در اوریل قرن بیستم در سال 1940 دانشمندان با فرایند شکافت هستهای با استفاده از نظر انیشتین نخستین انرژی را از ماده بدست آوردند در فرآیند هستهای اورانیم به دو ماده سبکتر تبدیل میشود یعنی وقتی مادهای با عدد اتمی بیشتر شکافته میشود به مواد سبکتر و انرژی تبدیل میشود.
در سوره «قُل اَعوذُ برب فلق» (آیه 1) خداوند به مسئله شکافت قسم یاد کرده که برخی از بزرگان علم تفسیر و علوم قرآنی معتقدند زمینهساز هر پیشرفتی شکافت است.
*همچنین کارشناسان قرآنی در حدیث نبوی قرآن کریم را «تبیان لِکُلِ شی ء»دانسته و قرآن کریم را بیانکننده هر مسئلهای است.
سوره انفال آیه 60
«وَ اَعِدُّوا لَهُم مَّا استَطَعتُم مِن قُوَه و مِن رِبَاطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُو اللَّهِ وَ عَدُّوکُم و آخَرینَ مِن دوُنَهِمِ لا تعلمونَهُمَاللهُ یَعلَمُهُم و ما تُنفِقُوا مِن شَی ء فی سبیل اللهِ یُوَفَ اِلَئِکُم و اَنتُم لا تُظلَمون.»
که تاکید میکند مسلمانان باید خود را به همه ابزار و علوم پیشرفته دنیا از جمله انرژی هستهای مجهز کنند. بنا به آیات قرآن بهترین علوم و زینتهای دنیوی از آن مومنان است عموماتی در قرآن است که دعوت به تحقیق، تفکر دستیابی به علم و فناوری از جمله انرژی هستهای میکند.
انواع واکنشهای هستهای:
1.شکافت هستهای
1-1-پدیده رعد و برق
1-2-سلولهای بنیادین بند ناف
1-3- رشد گیاهان از دانه
2.جوشش هستهای
2-1- تولد ستارگان
2-2- تولد انسان
2-3-بارش باران و ایجاد بادها
2-4-مرگ ستارگان
شکافت هستهای
هسته يك اتم را با يك نوترون به دو جزء تقسيم كردن اين شيوهاي كه در مورد ايزوتوبهاي اورانيم 235 و اورانيم 233 به كار ميرود.
در تجزيه يك اتم با يك نوترون و توالي اين واكنش به اجزاء بيشتر (انفجار هستهاي) همه چيز در كانون انفجار با دماي بالاي 106×300 درجه سانتيگراد به حالت گاز در ميآيد و در خارج از كانون موج شديد گرما همه چيز را ميسوزاند و فشار موج ضربهاي (امواج سطحي) به مانند زلزله ساختمانها و تاسيسات را خراب ميكند و تشعشات مواد راديواكتيو در محيط انفجار و نقاط تا حدي دور دست، محيط زيست، گياهان و موجودات زنده را از بين ميبرد.
قرآن کریم موضوع واکنش هستهای را به عنوان نمونهای زنده از نظام آفرینش و شگفتیهای خلقت را به تصویر میکشد.
1-1 رعد و برق در قرآن:
سوره رعد آیه 12
«هو الذی یریکم البرق خوفاً و طمعاً و یفشی و السحاب الثقال»
او کسی است که برق را به شما نشان داد که مایه ترس است هم مایه امید و در ابرهای سنگین بار ایجاد میکند.
آیه 24 سوره روم
«و مِن آیاّتِهِ یُرِیکُمُ البرق خوفا و طمعا و ینزل من السماء ماءً فیحیی به الارض بعد موتها ان فی ذلک لآیات لقوم یعقلون»
یکی از آیات الهی همان برق است که هم شما را از صاعقه عذاب میترساند و هم به رحمت باران آسمان که زمین را پس از مرگ زنده میکند، امیدوار میگرداند. در این امر نیز ادله قدرت ایزد برای اهل خرد آشکار است
تخلیه الکتریکی زمانی رخ میدهد که بدون تماس مستقیم بین دو جسم الکترونها از یکی به دیگری منتقل میشود تشکیل برق که با رعد (صدای ترسناک) همراه است همان تخلیه الکتریکی است.
- در هنگام رعد و برق باران با اکسیژن کافی ترکیب شده و آب اکسیژنه که یکی از آثارش کشتن میکروبهاست، ایجاد میکند. با کاهش رعد و برق آفات گیاهان زیاد میشود از برق حرارت زیادی تولید میشود که مقدار زیادی از هوای اطراف را سوزانیده و در نتیجه فشار کم شده و ابرها میبارند.
2-1رشد گیاه از دانه
در نهايت توليد دانه (مرده) كه از رشد گياه زنده بدست آمده با فرآيند، خاك، آب، نور و حرارت شكافت هستهاي و باعث رشد گياه زنده خواهد شد.
سوره انعام آیه 96
«فَالِقُ الإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّيْلَ سَكَنًا وَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَحُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِيرُالْعَزِيزِالْعَلِيمِ»
فَالِقُ الإِصْبَاحِ: (خداوندشكافنده صبح است)اشاره به نور خورشيد حاصل از گداخت هستهاي و توليد انرژي حرارتي اشعه گاما و اشعه ماوراء بنفش توسط گياهان با دريافت حرارت و نور خورشيد ميتوانند به حيات خود ادامه دهند.
آیه 95 سوره انعام
«اِنّ َاللهَ فالقُ الحَبّ ِو النَّوی یُخرِجُ الحَیَّ من المَیِتِ ومُخرِجَ المَیِتِ مِنَ الحَیِّ ذلِکُمُ الله ُفَانَّی توفَکون.ان الله»
بدرستی که خداوند شکافنده دانه و هسته است (دانه هر گیاهی در خاک برای رشد و حبیات و هسته هر ماده نیز برای همین فرآیند) این واکنش دانه و هسته به امر خداوند موجود زنده میآورد امر موجودات پیوسته در حال واکنش و تبدیل هسته این است خدای شما آثار قدرت و علم بیپایان او، با این حال چگونه ازحق منصرف میشوید و شما را به راه با کل میکشانند.
نکات آیه:
فالق: شکافنده (عامل واکنش هستهای)، اَلحَب: دانه، النوی (هسته).
این آیه تاکید بر شکافت دانه و رویش گیاه و واکنش هستهای ذرات بنیادین هر ماده دارد.
آیه 27 سوره آل عمران
«تُولِجَ الَّیلَ فِی النَّهارَ و تُولِجُ النَّهارَ فِی اَلیلِ و تُخرِجُ الحَیَّ من المَیِّتِ و تُخرِجَ المیِتَ مِنَ الحَّیِ و تَرزُقُ من تَشاءُ بِغَیرِ حساب.»
شب را به روز در آوری و روز را به شب در آوری زنده را از مرده بیرون میآوری و مرده را از زنده خارج میسازی و هر که را خواهی بیحساب روزی میدهد.
آیه 31 سوره یونس
«قُل مَن یَرزُقُکم مِنَ السَّماء و الاَرضِ اَمَّن یَملِکُ السَّمعَ و الاَبصارَ وَ مَن یُخرِجُ الحَیَّ من المَیِّتَ و یُخرجُ المَیّتَ من الحّیِ و مَن یِدَّبِرُ الامرَ فَسَیقولُون اللهُ فَقُل اَفَلا تَتَّقونَ.»
کیست که از آسمان و زمین به شما روزی میبخشد یا کیست که حاکم برگوشها و دیدگان است کیست که زنده را از مرده بیرون میآورد و مرده را از زنده خارج میسازد کیست که کارها را تدبیر میکند، خواهند گفت خدا خدا پس بگو آیا پروا نمیکنید در علم امروز شکافت هستهای به عنوان انرژی در تولید برق، سلاح اتمی مصارف پزشکی و ... کاربرد بسیار دارد.
مصادیق آیه «یخرج الحی من المیّت»
طبق آیات قرآن که در بالا اشاره شده: موجودات زنده را از مرده خارج میکنیم (واکنش دانه در خاک و رویش گیاهان زنده که لازمه حیات هستند – واکنش شکافت یا جوشش هستهای در علم پزشکی مانند سلولهای بنیادین که باعث ترمیم سلولهای از بین رفته میشوند و در درمانهای ریوی کبدی پوستی و سایر موارد بکار میروند) حاکی از این این موضوع است.
واکنشهای جوشش هستهای
فرآيندي است كه در آن دو تريوم و ترتيوم تركيب شده و تبديل به هليوم ميشوند در اينجا ميتوان با استفاده از دو اتم كوچكتر كه معمولاٌ هيدروژن با ايزوتوپهاي هيدروژن (مانند دوترنيم و تریتيوم) هستند يك اتم بزرگ هليم يا ايزوتوپهاي آن را تشكيل داد اين همان فرآيندي است كه درخورشيد و ستارگان براي توليد انرژي
اتفاق ميافتد.
انفجار گداخت هستهاي نسبت به شكافت هستهاي بازدهي و قدرت تخريب بيشتري دارد، گداخت يا جوش هستهاي به معني الحاق هستههاي كوچكتر و ساختن يك هسته بزرگتر است در داخل خورشيد گداخت هستهاي اتمهاي هيدروژن باعث توليد اتمهاي هليوم ميشود در اثر اين گداخت، گرما، نور و پرتوهاي ديگري توليد ميشود.
1.تولد ستارگان
سوره التکویرآیه 15 و 16
«فلا اقسم بالخنس الجوار الکنس»
سوگندبه ستارگان که بازمیگردند (تولدستارگان) و حرکت میکنند و از دیدهها پنهان میشوند.
تولد ستارگان حاصل توده عظیم گازی به صورت ابری شکل است که تشکیل شده از عناصر هیدروژن هلیم و عناصر دیگر و ذرات میکروسکوپی گرد و غبار در اثر نیروی چرخش و جاذبه هسته اولیه به نام پروستار (انقباض جرم و گاز است که اولین مرحله تشکیل ستاره است) شکل گرفته که این ستاره جوان در اثر نیروی جاذبه و حرکت سریع چرخشی نهایی تبدیل به یک ستاره میشود و سپس فرآیند مرگ ستارگان را طی میکند.
2.تولد انسان (جوشش هستهای)
سوره مومنون آیات 14 تا 02
آنگاه نطفه را علقه و علقه را گوشت پاره و باز آن گوشت را استخوان و سپس بر استخوانها گوشت پوشانیدیم پس از آن خلقتی دیگر انشاء نمودیم آفرین بر قدرت کامل بهترین آفریننده – باز همه خواهید مرد – و آنگاه روز قیامت به یقین مبعوث خواهید شد – و همانا ما فوق شما هفت آسمان را فراز یکدیگر آفریدیم و لحظهای از توجه به خلق غافل نبوده و نخواهیم بود – و ما برای شما آب را به قدر معین از آسمان رحمت نازل در زمین ساختیم و محققاً برنا بود ساختن آن نیز قادریم – آنگاه ما به آن آب برای شما نخلستانهای خرما و انگور ایجاد کردیم و میوههای گوناگون بسیاری که از آن تناول میکنید آفریدیم و نیز درختی که از طور سینا برآید و روغن زیت با آورد و نان خورش مردم گردید.
آیه 6 سوره حج
«ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّهُ يُحْيِي الْمَوْتَى وَأَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»
معنی آیه: «این آثار قدرت دلیل است که خدای قادر حق است و او البته مردگان را زنده خواهد کرد و او محققاً بر همه چیز تواناست.»
همه موارد ذکر شده در آیات فوق بخاطر آن است بدانید خداوند حق است و اوست که مردگان را زنده میکند و بر هر چیزی تواناست (هر چیز یا هر مادهای که شما فرض میکنید مرده است قابل تبدیل شدن به جسم زنده است).
مصادیق مخرج المیت من الحی (موجودات مرده را از زنده خارج میکنیم)
3.بارش باران و ایجاد ابرها
سوره حجر آیه 22
«و ارسلنا الریاح لواقح فانزلنا من الماء ماء و فاسقینا کموه و انتم بخازنین. »
و بادها را باردارکننده فرستادیم و از آسمان آبی نازل کردیم سپس شما را بدان سیراب نمودیم و شما خزانهدار آن نیستید. ذرات موجود در هوا اعم از جامد یا مایع تحت عنوان آیروسل که شامل ذرات معلق غبار (dust) افشانک (spray) ذرات مه (mist) دوده (smake) و دود (fum) است. وجود میدان مغناطیسی در ذرات مخصوصاً ذرات حاصل از غبارهای آتشفشانی برای واکنشهای هستهای (یونیزاسیون)ternaryrion با مولکولهای آب و قطرات ریز آب و یا کریستالهای یخ موجود در لایه های فوقانی.
ایجاد باران در اثر شکلگیری هسته کامل (ترکیب آئروسل+مولکولهای آب) در لایههای تحتانی ابر
4.مرگ ستارگان:
سوره تکویر آیه 1 و 2
«اذ الشمس کورت و اذ النجوم کدرت»
در آن هنگام خورشید تاریک میشود و در آن هنگام ستارگان بیفروغ میشوند.
بر اثر گداخت هستهای (جوش هستهای): هنگامی که هسته ستارگان از هیدروژن به هلیم تبدیل میشوند و مقادیر زیادی انرژی تولید میکنند هلیم را به اکسیژن و کربن تبدیل میکنند و همجوشی کربن و اکسیژن باعث بوجود آمدن عناصر نئون سدیم – منیزیم سیلیکون میشود واکنشهای بعدی عناصر کلسیم- نیکل و کروم – آهن – مس بوجود میآید و کمکم سوخت هستهای تمام شده لایههای خارجی خنک میشود و تبدیل به یک کوتوله سیاه میشود سپس گسترش یافته به یک غول قرمز تبدیل میشود لایههای خارجیتر به بیرون پرتاب شده هسته باقی مانده به عنوان کوتوله سفید و به آهستگی ناپدید میشود (مرگ ستاره)
طاهره بختیاری
میزان تحصیلات: کارشناسی ارشد شیمی تجزیه(دبیر شیمی)