نخستين مظهر و نشانه‏ي کوثر که بر دامان پاک فاطمه‏ي اطهر (سلام الله عليها) پا به عرصه‏ي گيتي نهاد امام حسن عليه السلام بود. نشانه‏اي از تجلي مقدس‏ترين پديده‏اي که از خجسته‏ترين پيوند برين انساني، نصيب حضرت محمد صلي الله عليه و آله، علي مرتضي عليه السلام و فاطمه زهرا (سلام الله عليها) گرديد. همان لؤلؤي که از برزخ دو اقيانوس نبوت و امامت‏به ظهور پيوست ومعجزه‏ي بزرگ «مرج البحرين يلتقيان، بينهما برزخ لا يبغيان، يخرج منهما اللؤلوء والمرجان‏» . (1) را تجسم بخشيد و کلام خدا در کلمه‏ي وجود چنين ظاهر شد. از نيايي الهام گير و پدري پيشوا، وارثي برخاکيان و جلوه‏اي برافلاکيان پديد آمد با وراثتي ابراهيمي، مقصدي محمدي، منهجي علوي، زهره‏اي زهرايي که عصاي فرعون کوب موسي را در دست صلح آفرين عيسوي داشت و تنديس زنده‏ي اخلاق قرآن بود و رايت جاودانگي اسلامي را در زندگي توام با مجاهده و شکيبايي تضمين کرد و بقاع امن و ايمان را به ابديت در بقيع شهادت بر افراشت و مکتبش از خاک گرم مدينه به همه سوي جهان جهت‏يافت و با همه‏ي مظلوميتش در برابر سياهي و تباهي جبهه گرفت و به حقيقت اصالت‏بخشيد و مشعلدار گمراهان و زعيم ره يافتگان گرديد. حضرتش در بقيع بي بقعه; در جوار جده‏ي پدريش فاطمه بنت اسد، برادر زاده نازنينش امام سجاد عليه السلام و مضجع امام باقر و امام صادق عليهما السلام آرميده است. (2)

تولد و کودکي

در كنار رفتارهاى قرآنى امام حسن مجتبى‏عليه السلام، از ديدگاه‏هاى حضرت پيرامون قرآن هم نبايد غافل ماند. حسن بن على‏عليهما السلام گاه از نقش راهنمايى قرآن سخن مى‏گويد، زمانى از تفسير و شيوه‏ها و نبايدهايش سخن مى‏گويد. از تأثير آن در جلاى سينه‏ها، تأثيرش در قيامت و احوال مؤمنان و شرايط تمسّك به قرآن و... سخن دارد. گوشه‏هايى از اين بخش‏ها را مى‏خوانيم:

الف) قرآن؛ ثقل اكبر

ب) قرآن؛ امام هدايت‏

سه عامل اساسی در قیام امام حسین دخالت داشته است .

هر کدام از این سه‏ عامل را که ما در نظر بگیریم می‏بینیم در زمان امام حسن به شکل دیگر است‏. عامل اول که سبب قیام امام حسین شد این بود که حکومت ستمکار وقت از امام حسین بیعت می‏خواست : خذ الحسن بالبیعة اخذ شدیدا لیس فیه رخصة . حسین را بگیر برای بیعت، محکم بگیر، هیچ گذشت هم نباید داشته باشی، حتما باید بیعت کند .

از امام حسین تقاضای بیعت می‏کردند. از نظر این‏ عامل، امام حسین جوابش فقط این بود: نه، بیعت نمی‏کنم، و نکرد. جوابش منفی بود . امام حسن چطور ؟ آیا وقتی که قرار شد با معاویه صلح‏ کند، معاویه از امام حسن تقاضای بیعت کرد که تو بیا با من بیعت کن؟ ( بیعت یعنی قبول خلافت ) نه، بلکه جزء مواد صلح بود که تقاضای بیعت‏ نباشد و ظاهرا احدی از مورخین هم ادعا نکرده است که امام حسن یا کسی از کسان امام حسن یعنی امام حسین، برادرها و اصحاب و شیعیان امام حسن آمده‏ باشد با معاویه بیعت کرده باشد. ابدا صحبت بیعت در میان نیست. بنابر این مسئله بیعت که یکی از عواملی بود که امام حسین را وادار کرد مقاومت شدید بکند، در جریان کار امام حسن نیست .

سئوال : اگر امیرالمؤمنین به جاى امام حسن می‌بود آیا صلح می‌كرد یا نه؟ حضرت على می‌فرمود من حاضر نیستم یك روز حكومت معاویه را تحمل كنم , چگونه امام حسن راضى به حكومت معاویه شد؟

جواب: این سئوال را كه اگر حضرت امیر در جاى حضرت امام حسن بود صلح می‌كرد یا نه , به این شكل نمی‌شود جواب داد , بله , اگر شرایط حضرت على مثل شرایط حضرت امام حسن می‌بود صلح می‌كرد , اگر بیم كشته شدنش در مسند خلافت می‌رفت . ولى می‌دانیم كه شرایط حضرت امیر با شرایط امام حسن خیلى متفاوت بود , یعنى این نابسامانی‌ها در اواخر دوره حضرت امیر پیدا شد , و لهذا جنگ صفین هم جنگى بود كه در حال پیشرفت بود و اگر خوارج از داخل انشعاب نمى‌كردند مسلماً امیرالمؤمنین پیروز شده بود . در این جهت بحثى نیست . و اما این كه شما فرمودید چرا امیرالمؤمنین حاضر نیست یك روز حكومت معاویه را قبول كند ولى امام حسن حاضر می‌شود ؟ شما این دو را با همدیگر مخلوط مى‌كنید . حضرت امیر حاضر نیست یك روز , معاویه به عنوان نایب او و به عنوان منسوب از قبل او حكومت كند , ولى امام حسن كه نمی‌خواهد معاویه را نایب و جانشین خود قرار دهد , بلكه می‌خواهد خود كنار.....