سخاوت از جمله صفاتی است که هر کسی نمی تواند به آن متخلق شود. چرا که دل کندن از مال دنیا سخت و دشوار است؛ و تنها کسانی می توانند از مال دنیا بگذرند که به دنیا دلبستگی نداشته باشند. آن زمان است  که فرد همه را در مال خود شریک دانسته و حتی از شراکت پا فراتر نهاده و به قدر رفع نیاز برای خود صرف کرده و مابقی را در بین نیازمندان بذل می نماید.اهل بیت علیهم السلام کمال این صفت را دارا بوده و در بذل کرم به جایی رسیده بودند که درخواست هیچ نیازمندی را بی پاسخ نمی گذارده و حتی گرسنگی و شدائد را تحمل می کردند و حق خود را به نیازمندان بذل می نمودند. حضرت علی علیه السلام به عنوان پدر ائمه علیهم السلام و خانواده محترم ایشان حد کرم و سخاوت را به درجه ای رسانیدند که در مقامشان سوره دهر نازل گردید.سخاوت امام حسن علیه السلام به عنوان فرزند بزرگ این خانواده عزیز؛ نیز زبانزد خاص و عام است تا بدانجا که به کریم اهل بیت معروف گردیده است. در این مقاله قصد داریم شمه ای از کرم این امام همام را ارائه دهیم.

طراوت ولادت امام عسکری(ع)دل و دیده شیعیان را از شادابی سرشار ساخته است. آنچه می‏خوانید، طرحی‏است از سیمای امام حسن عسکری یازدهمین مظهر ولایت الله بر جهانیان که به‏صورت گزیده و انتخابی از بحارالانوار و اصول کافی گردآوری شده است.

سروش امامت

محمد یکی از پسران امام هادی(ع) بود (و اکنون به امامزاده‏سیدمحمد معروف است‏و مرقد شریفش در چند فرسخی شهر سامره قرار دارد). در زمان پدرش امام هادی(ع) از دنیا رفت. شیعیان و دوستان از هر سو به خانه‏امام هادی(ع) آمدند و به آن حضرت تسلیت گفتند. حدود صد و پنجاه نفر ازخاندان عبدالمطلب و بنی‏هاشم، در منزل امام هادی(ع) گرد آمدند و به امام‏هادی(ع) تسلیت گفتند. در این هنگام جوانی وارد مجلس شد و در سمت راست امام‏هادی(ع) نشست. امام هادی(ع) به او فرمود: یا بنی احدث لله عز و جل شکرا، فقد احدث فیک امرا. «پسرم، خدا را شکر کن که در باره‏ات امری پدید آورد.» [مقام امامت را به توسپرد]

نواده پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله، و نخستین فرزند امیرمؤمنان على و فاطمه علیهماالسلام در نیمه ماه رمضان،در سال سوم هجرى، چشم به جهان گشود. (1) پیامبر اكرم براى گفتن تهنیت، به خانه على آمد و نام او را، از سوى خدا «حسن» نهاد. (2)

امام در كنار پیامبر صلوات الله علیه

امام حسن علیه السلام حدود هفت سال از زندگى پر بركت خویش را با پیامبر اكرم جدّ بزرگوارش گذراند.(3) پدر بزرگ مهربان،او را خیلی دوست مى‌داشت:

چه بسیار كه او را بر شانه مى‌نهاد و مى‌گفت: خداوندا، من دوستش دارم، تو نیز او را دوست بدار!» (4) ...«آن كه حسن و حسین را دوست بدارد، مرا دوست داشته است و آن كه با این دو كینه ورزد و ایشان را دشمن بدارد، با من دشمنی كرده است... .» (5)

و هم مى‌فرمود: « حسن و حسین، سرور جوانان بهشتند .» (6)

و نیز مى‌فرمود: « این دو فرزند من، امامند، چه قیام كنند و چه نكنند .» (7)

سرآغاز

از روزگاران بسیار دور تا به امروز، همواره زندگانى و رفتار مردان بزرگ كهابعاد انسانی برجسته ای داشته‌اند، مورد توجه بوده است. در این میان، پیامبران الهى و پیشوایان مكتب علوى، یگانه افرادى هستند كهجامعتمام صفات برجستههستند و از سوى پروردگار به عنوان الگوهایى شایسته براى همگان معرفى شده‏اند.

این نوشتار، نگاهى است گذرا به گوشه‏هایى از تلاش فرهنگى «امام حسن عسكرى علیه‏السلام »، همراه با بررسى كوتاهى از اوضاع سیاسى و اجتماعى آن دوران.

تولد و شهادت

«انا اعطیناك الكوثر فصل لربك و انحر. ان شانئك هو الابتر»

نخستین مظهر و نشانه‏ی كوثر كه بر دامان پاك فاطمه‏ی اطهر (س) پا به عرصه‏ی گیتی نهاد امام حسن علیه السلام بود. نشانه‏ای از تجلی مقدس‏ترین پدیده‏ای كه از خجسته‏ترین پیوند برین انسانی، نصیب حضرت محمد صلی الله علیه و آله، علی مرتضی علیه السلام و فاطمه زهرا (س) گردید. همان لؤلؤی كه از برزخ دو اقیانوس نبوت و امامت‏ به ظهور پیوست و معجزه‏ی بزرگ «مرج البحرین یلتقیان، بینهما برزخ لا یبغیان، یخرج منهما اللؤلوء والمرجان‏». (1) را تجسم بخشید و كلام خدا در كلمه‏ی وجود چنین ظاهر شد. از نیایی الهام گیر و پدری پیشوا، وارثی برخاكیان و جلوه‏ای برافلاكیان پدید آمد با وراثتی ابراهیمی، مقصدی محمدی، منهجی علوی، زهره‏ای زهرایی كه عصای فرعون كوب موسی را در دست صلح آفرین عیسوی داشت و تندیس زنده‏ی اخلاق قرآن بود و رایت جاودانگی اسلامی را در زندگی توام با مجاهده و شكیبایی تضمین كرد و بقاع امن و ایمان را به ابدیت در بقیع شهادت بر افراشت و مكتبش از خاك گرم مدینه به همه سوی جهان جهت‏یافت و با همه‏ی مظلومیتش در برابر سیاهی و تباهی جبهه گرفت و به حقیقت اصالت‏بخشید و مشعلدار گمراهان و زعیم ره یافتگان گردید. حضرتش در بقیع بی بقعه; در جوار جده‏ی پدریش فاطمه بنت اسد، برادر زاده نازنینش امام سجاد علیه‌السلام و مضجع امام باقر و امام صادق علیهما السلام آرمیده است. (2)

تولد و كودكی

فرزند گرامی رسول الله و نخستین نوه‏ی او در مقدس‏ترین ماه‏های سال قمری یعنی پانزدهم (3) رمضان سال سوم هجرت چشم به جهان گشود.