سوره کافرون
وجه
تسمیه این سوره آن است که در آغاز آن ، شیوه گفت وگوی نرم و در عین حال
قاطع با کافران به رسول الله (ص) آموخته می شود که در نهایت می فرماید :
لکم دینکم ولی دین ( دین شما از آن شما و دین من از آن من ) . مفسران بر
آنند که این دستور که در عین نرمی وملایمت بیان شده ، متعلق به آغاز دعوت
پیامبر (ص) است و چون انقلاب تکاملی اسلام اوج گرفت ، به پیامبر (ص) و
مسلمانان اجازه جهاد و قیام مسلحانه داده شد .
این سوره ، 6 آیه و
27 کلمه دارد . به ترتیب مصحف ، صدو نهمین ، و به ترتیب نزول هجدهمین سوره
قرآن ومکی است . دومین سوره از سوره های مقولات است که با کلمه قل ( بگو )
آغاز می شود . همچنین از سوره های مخاطبات است که دارای خطاب به پیامبر
(ص) و قصار( کوتاه ) می باشد . به این سوره و سه سوره دیگر " اخلاص (قل هو
الله احد )، فلق ( قل اعوذ برب الفلق ) و ناس ( قل اعوذ برب الناس )
مجموعاً چهار قل می گویند .
سوره نصر
وجه تسمیه این
سوره آن است که از نصر ( نصرت و پیروزی الهی در غلبه نهایی اسلام و فتح
مکه ) سخن می گوید . نامهای دیگر آن یکی اذا جاء است که با همین کلمات
آغاز می شود : [ اذا جاء نصر الله و الفتح ( چون نصرت و پیروزی فرارسد) ]
، دیگری تودیع ( زیرا در حقیقت در آن وداع خداوند و جبرئیل با رسول الله
(ص) و پایان گرفتن وحی است ) .
این سوره 3 آیه و 19 کلمه دارد . به
ترتیب مصحف صدودهمین و به ترتیب نزول صدو چهاردهمین ( آخرین ) سوره قرآن و
مدنی است . از سوره های زمانیه ( که با اذا آغاز می شود ) و همچنین از
سوره های قصار ( کوتاه ) است .
سوره کوثر
وجه تسمیه
این سوره آن است که خداوند در آغاز آن از نعمت کوثر که به حضرت رسول (ص)
عطا فرموده ، سخن گفته است . مفسران کوثر را به چند وجه معنی کرده اند 1.
خیر کثیر 2. حوض معجزه آسای کوثر در بهشت 3 . حضرت زهرا ، سلام الله علیها
، که نسل مقدس پیامبر (ص) از ایشان باقی مانده است . نام دیگر آن : انا
اعطیناست زیرا آغاز آن چنین است : انا اعطیناک الکوثر ( ما به تو کوثر
بخشیده ایم ) .
این سوره 3 آیه و 10 کلمه دارد . به ترتیب مصحف صدو
هشتمین ، و به ترتیب نزول پانزدهمین سوره قرآن و مکی است . همچنین از سوره
های قصار و کوتاه ترین سوره قرآن است ( بلندترین سوره قرآن بقره است ) .
سوره ماعون
وجه
تسمیه این سوره آن است که در آخرین آیه آن رفتار کسانی که از « ماعون »
جلوگیری می کنند تخطئه شده ، مفسران ماعون را زکات ، یا لوازم زندگی که
گاهی دوست و آشنا و همسایه به امانت می گیرند معنی کرده اند . نامهای دیگر
این سوره یکی اَرَأیت الذی ( که با همین کلمات آغاز می شود ) ، دیگر دین ،
و دیگر تکذیب .
این سوره 7 آیه و 25 کلمه دارد . به ترتیب مصحف صدو
هفتمین ، و به ترتیب نزول هفدهمین سوره قرآن و مکی است . همچنین از سوره
های قصار است .
سوره قریش
وجه تسمیه این سوره آن
است که درباره همبستگی قریش [ لایلاف قریش ] نازل شده است و خداوند توصیه
فرموده است که اساس و محور این همبستگی پرستش خداوند صاحب خانه کعبه است ،
که گرسنگی آنان را به سیری و رفاه ، و ناامنی آنان را به امن و آرامش بدل
کرده است . نام دیگر این سوره ایلاف است . 4 آیه و 17 کلمه دارد . به
ترتیب مصحف صدو ششمین ، و به ترتیب نزول بیست و نهمین سوره قرآن ، و مکی
است . همچنین از سوره های قصار است .
سوره فیل
وجه
تسمیه این سوره آن است که توصیف می کند چگونه خداوند بر سر سپاه طغیانگر
ابرهه – سردار افسار گسیخته حبشی که بانگ ویرانسازی کعبه را داشت - بلا
نازل کرد ، یعنی فرمود تا پرندگان فوج فوج ( که هیأت پرواز دُرناگونه آنان
ابابیل نام دارد ، و ابابیل نام پرنده خاصی نیست ) با سجیل یعنی سنگ – گل
گلوله وار– آنان را بمباران کنند ، و اینان را در این سوره ، اصحاب فیل (
فیلسواران ) نامیده است . نام دیگر آن الم تر است . [ زیرا آغاز آن چنین
است : الم ترکیف فعل ربک باصحاب الفیل : آیا ندانسته ای که پروردگارت با
فیلسواران چه کرد ؟ ] .
این سوره 5 آیه و 23 کلمه دارد . به ترتیب
مصحف صدو پنجمین ، و به ترتیب نزول نوزدهمین سوره قرآن و مکی است . جزو
سوره های قصار است .
سوره همزه
وجه تسمیه این سوره آن است که در آیه اول آن ، این کلمه به کار رفته است [ ویل لکل همزة لمزه : وای بر هر عیبجوی طعنه زن ].
این
سوره 9 آیه و 33 کلمه دارد . به ترتیب مصحف صدو چهارمین و به ترتیب نزول
سی و دومین سوره قرآن و مکی است . همچنین از سوره های قصار ( 17 سوره
کوتاه پایانی قرآن به اضافه سوره فاتحه ) است . در این سوره از این توهم
کافران مال پرست که گمان می کنند مالشان آنان را جاودانه می دارد ، و
سرانجام سراز جهنم درمی آورند ، سخن گفته شده است .