وجود مقدس امام صادق(عليه‎السلام) در سفارش‏هاي خود به عبدالله بن جندب پس از هشدارشيعيان به دام‏هاي شيطان، ويژگي‏هاي برجسته دوستان حقيقي خود رابر مي‏شمرد و سپس خصلت‏هاي ديگر شيعيان را بيان مي‏کند. دو ويژگي‏ممتاز شيعيان از نگاه امام صادق(عليه‎السلام) عبارت است از: ...

 

1- آخرت

«لقد جلت الاخره في اعينهم حتي ما يريدون بها بدلا... و انماکانت الدنيا عندهم بمنزله الشجاع الارقم و العدو الاعجم‏»؛ آخرت ‏در نگاه آنها بسيار بزرگ است، به اندازه‏اي که چيزي را با آن ‏عوض نمي‏کنند... و دنيا نزد آن‏ها همانند مارگزنده و دشمن بي‏زبان‏است.

پيروان حقيقي و دوستان واقعي خاندان نبوت عليهم السلام به چيزي ‏جز آخرت نمي‏انديشند و تمام کردارها و رفتارهاي خود را با نگاه‏ به آخرت مي‏سنجند. دنيا در نظر مؤمن وسيله‏اي است ‏براي رسيدن به‏هدفي بزرگ که همان زندگي جاودان آخرت است. دوستان حقيقي اهل‏بيت‏عليهم السلام از مواهب دنيوي بهره مي‏برند، اما هرگز زندگي‏جاودان را با زندگي گذراي دنيا عوض نمي‏کنند.

2- انس با خدا

«انسوا بالله واستوحشوا مما به استاءنس المترفون‏»؛ آن‏ها باخدا انس گرفته‏اند و از آن‏چه که مال اندوزان به آن انس‏گرفته‏اند، در هراسند.

مومنان از نعمت‏هاي الهي....

وجود مقدس امام صادق(عليه‎السلام) در سفارش‏هاي خود به عبدالله بن جندب پس از هشدارشيعيان به دام‏هاي شيطان، ويژگي‏هاي برجسته دوستان حقيقي خود رابر مي‏شمرد و سپس خصلت‏هاي ديگر شيعيان را بيان مي‏کند. دو ويژگي‏ممتاز شيعيان از نگاه امام صادق(عليه‎السلام) عبارت است از: ...

 

1- آخرت

«لقد جلت الاخره في اعينهم حتي ما يريدون بها بدلا... و انماکانت الدنيا عندهم بمنزله الشجاع الارقم و العدو الاعجم‏»؛ آخرت ‏در نگاه آنها بسيار بزرگ است، به اندازه‏اي که چيزي را با آن ‏عوض نمي‏کنند... و دنيا نزد آن‏ها همانند مارگزنده و دشمن بي‏زبان‏است.

پيروان حقيقي و دوستان واقعي خاندان نبوت عليهم السلام به چيزي ‏جز آخرت نمي‏انديشند و تمام کردارها و رفتارهاي خود را با نگاه‏ به آخرت مي‏سنجند. دنيا در نظر مؤمن وسيله‏اي است ‏براي رسيدن به‏هدفي بزرگ که همان زندگي جاودان آخرت است. دوستان حقيقي اهل‏بيت‏عليهم السلام از مواهب دنيوي بهره مي‏برند، اما هرگز زندگي‏جاودان را با زندگي گذراي دنيا عوض نمي‏کنند.

2- انس با خدا

«انسوا بالله واستوحشوا مما به استاءنس المترفون‏»؛ آن‏ها باخدا انس گرفته‏اند و از آن‏چه که مال اندوزان به آن انس‏گرفته‏اند، در هراسند.

مومنان از نعمت‏هاي الهي بهره مي‏برند اما به آن‏ها وابسته‏نمي‏شوند. وابستگي به مال دنيا موجب بندگي انسان در برابرماديات خواهد شد. زراندوزان هماره به ثروت خود وابسته‏اند.شيعيان واقعي با ياد خدا آرامش مي‏يابند نيستند.

حضرت صادق(عليه‎السلام) پس از برشمردن اين دو ويژگي مهم، فرمود: «اولئک‏اوليائي حقا بهم تکشف کل فتنه و ترفع کل بليه‏»; آن‏ها دوستان‏حقيقي من هستند. به وسيله آن‏ها فتنه شکست مي‏خورد و هرگرفتاري‏هابر طرف مي‏شود.

حسابرسي خود «حق علي کل مسلم يعرفنا ان يعرف علمه في کل يوم وليله علي‏نفسه فيکون محاسب نفسه فان راي حسنه استزاد منها و ان راي‏سيئه استغفر منها، لئلايخزي يوم القيمه‏»; بر هرمسلماني که مارا مي‏شناسد، سزاوار است که کردارش را در هر شبانه روز بر خودعرضه دارد و به محاسبه آن‏ها بپردازد، تا اگر کار نيکي در آن‏هاديد، برآن‏ها بيفزايد و اگر کردار بدي در اعمال خود مشاهده کرد،از آن‏ها توبه کند، تا دچار ذلت و خواري روز قيامت نگردد.

سخاوت

«يابن جندب! ان شيعتنا يعرفون بخصال شتي: بالسخاء و البذل‏للاخوان‏»; اي پسر جندب! همانا شيعيان ما به چند خصلت ‏شناخته ‏مي‏شوند: به سخاوت و بخشش به برادران.

 

خواندن پنجاه رکعت نماز و رعايت وقت نماز

«وبان يصلوا الخمسين ليلا و نهارا... و يحافظون علي‏الزوال‏»؛ شيعيان ما در شبانه روز پنجاه رکعت نماز مي‏خوانند و توجه به‏وقت نماز ظهر (خواندن نماز اول وقت) دارند.

   

دوري از پرخاش و داد و فرياد

«لايهرون هريرالکلب‏»؛ شيعيان ما همانند سگ وزوزه نمي‏کشند.

دوري از طمع «ولايطمعون طمع الغراب‏»؛ شيعيان ما همانند کلاغ طماع و حريص ‏نيستند.

 

دوري از دشمنان

«و لايجاورون لنا عدوا و لا يساءلون لنا مبغضا ولو ماتوا جوعا»؛ شيعيان ما با دشمنان همسايگي نمي‏کنند و اگر از گرسنگي بميرند،چيزي از آن‏ها نمي‏خواهند. 

 

دقت در خوراک

«شيعتنا لاياکلون الجري... و لا يشربون مسکرا»؛ شيعيان ما مارماهي نمي‏خورند... و شراب نمي‏نوشند.

 

برگزيده‏اي از ساير سفارش‏ها

آثار استقامت«يابن جندب لو ان شيعتنا استقاموا لصافحتهم الملائکه و لاظلهم‏الغمام و لاشرقوا نهارا و لا کلوا من فوقهم و من تحت ارجلهم ولما ساءلوا الله الا اعطاهم‏».

اگر شيعيان ما استقامت کنند، فرشتگان دست در دست آن‏ها مي‏گذارند، ابرهاي سفيد(رحمت) برآن‏ها سايه مي‏افکند، چون روزدرخشنده و تابناک مي‏شوند، از زمين و آسمان روزي مي‏خورند و آنچه‏از خدا بخواهند، خداوند به آن‏ها عطا مي‏کند.

 

شيوه برخورد با گناهکاران

1- گفتن خوبي‏ها و پرهيز از سخن ناروا

«يابن جندب لاتقل في‏المذنبين من اهل دعوتکم الا خيرا»; اي پسرجندب! به گناهکاران از همکيشان خود جز خوبي و نيکويي چيزي مگو.

در برخورد با گناهکاران بايد با سخنان نيکو و گفتن خوبي‏هاي‏آنان، اميد مرده در آن‏ها را زنده کرد و از خشونت، گفتار ناروا و بازگو نمودن لغزش‏هاي آن‏ها پرهيز کرد; زيرا چنين برخوردهايي‏مجرمان را از پيمودن راه درست نااميد و نسبت‏به دين و آموزه‏هاي‏آن گريزان مي‏سازد.

2- در خواست توفيق براي گناهکاران

«واستکينوا الي الله في توفيقهم‏»؛ توفيق آن‏ها را خاضعانه ازخداوند بخواهيد.

3- در خواست توبه براي گناهکاران

توبه از حالات سازنده انسان است که انجام دهنده آن محبوب خداونداست:

«ان الله يحب التوابين‏»؛ خداوند کساني که بسيار توبه مي‏کنند را دوست دارد. (1)

توبه روشي است که امام صادق(عليه‎السلام) براي پاکسازي گناهکار توصيه‏کرده است. شيعيان واقعي بايد از خدا بخواهند که گناهکاران ازکردار ناشايست‏خود پشيمان شوند و به سوي خدا بازگردند، زيراخداوند بسيار توبه‏پذير و بخشنده است; «انا الله هو التواب‏الرحيم‏» (2)

 

راه بهشتي شدن

حضرت امام جعفر صادق(عليه‎السلام) سه راه را فراروي جويندگان بهشت قرارداده است:

1- پيروي از ائمه عليهم السلام .

2- برائت از دشمنان.

3- سخن گفتن آگاهانه و سکوت هنگام نا آگاهي.

«فکل من قصدنا و تولانا و لم يوال عدونا و قال ما يعلم و سکت‏ عما لايعلم او اشکل عليه فهو في‏الجنه‏»؛ 

هر کس جويا و پيرو ما باشد و از دشمنان ما پيروي نکند و چيزي‏که مي‏داند، بگويد و از آن‏چه که نمي‏داند، يا بر او مشکل (مشتبه) است، سکوت کند، در بهشت است.

 

ارزش سکوت

«عليک بالصمت، تعد حليما، جاهلا کنت او عالما، فان الصمت زين‏لک عندالعلماء و سترلک عندالجهال.»

عالم باشي يا جاهل، خاموشي را برگزين تا بردبار به شمار آيي؛ زيرا خاموشي نزد دانايان زينت و در پيش نادانان پوشش است.

 

دوري جستن از عقايد منحرف

خطر بدعت‏ها، گرايش‏هاي منحرف و قرائت‏هاي ناصواب از دين، هميشه‏متوجه جوامع شيعي بوده است.

«يابن جندب! بلغ معاشر شيعتنا و قل لهم: لاتذهبن بکم‏المذاهب‏»; اي پسر جندب! به شيعيان ما بگو; مبادا را عقايد منحرف، شما را از مذهب خودتان بيرون برد.

نشانه‏هاي ناتواني «قد عجز من لم يعد لکل بلاء صبرا و لکل نعمه شکرا و لکل عسر يسرا»؛

ناتوان است کسي که براي هر بلايي صبري، براي هر نعمتي‏شکري و براي هر سختي آساني آماده نکند.

 

کردارهاي برتر

«يابن جندب! صل من قطعک، واعط من حرمک، و احسن الي من اساءاليک، و سلم علي من سبک، و انصف من خاصمک، واعف عمن ظلمک، کماانک تحب ان يعفي عنک، فاعتبر بعفوالله عنک، الاتري ان شمسه ‏اشرقت علي الابرار و الفجار و ان مطره ينزل علي الصالحين والخاطئين.»

اي پسر جندب! با کسي که از تو بريده، وصل کن; به کسي که چيزي‏به تو نداده، چيز بده؛ باکسي که به تو بدي کرده، خوبي کن؛ به ‏کسي که به تو دشنام داده، سلام کن; باکسي که با تو دشمني کرده،انصاف داشته باش و از کسي که به تو ظلم کرده، در گذر، همچنان‏که دوست داري از تو در گذرند. پس از گذشت‏خداوند از خودت عبرت‏بگير. آيا نمي‏بيني خورشيد خداوند برخوبان و بدان مي‏تابد وبارانش بر صالحان و مجرمان نازل مي‏شود؟

اساس اسلام آخرين جمله از سفارش‏هاي امام صادق(عليه‎السلام) به ابن جندب درباره اهميت ‏و ارزش محبت اهل‏بيت عليهم السلام است.

«لکل شيي‏ء اساس و اساس الاسلام حبنا اهل‏البيت‏»؛ هرچيزي راپايه‏اي است و پايه اسلام، محبت ما، اهل بيت عليهم السلام است.

 

پي‏نوشت ها:

1- بقره، آيه 222.

2- توبه، آيه 118.

منبع:Tebyan.Net