حسن مجتبی اولین مژده از كوثری است كه خداوند بر حبیبش وعده داده بود. حسن اولین گل از بوستان علی و فاطمه، اولین وارث بزرگی والدین بزرگوارش و نخستین كسی است كه یا بن رسول ا... لقب یافت و دهان دشنام گویانی كه پیامبر را ابتر می خواندند، بست.

زندگی امام حسن سكوتی تحمیلی است در میان دو فریاد، فریاد امام علی بر " قاسطین و مارقین و ناكثین" و فریاد امام حسین بر ظلم  و انحطاط حكومت یزید و هر دو چه خونین به پایان رسیدند. علی را در محراب عبادت فرق سر شكافتند و حسین را در صحرای عطشناك كربلا  با 72 تن از بهترین یارانی كه هر رهبری آرزوی آنان را دارد، در بستر خون نشاندند. خون و رنگ سرخ آن جاودانه ترین رنگ ها در حافظه تاریخ است. فرق خونین علی و پیكر خونرنگ حسین در تمام تاریخ نه تنها شیعه كه تمام فرق اسلامی در خاطره ها باقی ماند و حركت ساز شد. ولی زندگی سیاسی امام حسن در دوران محیلانه و سیاستمدارانه معاویه سپری شد. معاویه یك به یك یاران امام حسن را از گرد ایشان پراكند و صلح ناخواسته را به ایشان تحمیل كرد. امام حسن تنهاترین سردار تاریخ اسلام است. به یاد آوریم سخن ایشان به یكی از یارانشان را كه فرمودند اگر به اندازه این گله گوسفند همراه داشتم لحظه ایی در قیام تردید نمی كردم و وقتی آن یار امام ، گوسفندان گله را شمارش كرد تعداد آنها را كمتر از انگشتان......

 

حسن مجتبی اولین مژده از كوثری است كه خداوند بر حبیبش وعده داده بود. حسن اولین گل از بوستان علی و فاطمه، اولین وارث بزرگی والدین بزرگوارش و نخستین كسی است كه یا بن رسول ا... لقب یافت و دهان دشنام گویانی كه پیامبر را ابتر می خواندند، بست.

زندگی امام حسن سكوتی تحمیلی است در میان دو فریاد، فریاد امام علی بر " قاسطین و مارقین و ناكثین" و فریاد امام حسین بر ظلم  و انحطاط حكومت یزید و هر دو چه خونین به پایان رسیدند. علی را در محراب عبادت فرق سر شكافتند و حسین را در صحرای عطشناك كربلا  با 72 تن از بهترین یارانی كه هر رهبری آرزوی آنان را دارد، در بستر خون نشاندند. خون و رنگ سرخ آن جاودانه ترین رنگ ها در حافظه تاریخ است. فرق خونین علی و پیكر خونرنگ حسین در تمام تاریخ نه تنها شیعه كه تمام فرق اسلامی در خاطره ها باقی ماند و حركت ساز شد. ولی زندگی سیاسی امام حسن در دوران محیلانه و سیاستمدارانه معاویه سپری شد. معاویه یك به یك یاران امام حسن را از گرد ایشان پراكند و صلح ناخواسته را به ایشان تحمیل كرد. امام حسن تنهاترین سردار تاریخ اسلام است. به یاد آوریم سخن ایشان به یكی از یارانشان را كه فرمودند اگر به اندازه این گله گوسفند همراه داشتم لحظه ایی در قیام تردید نمی كردم و وقتی آن یار امام ، گوسفندان گله را شمارش كرد تعداد آنها را كمتر از انگشتان دست یافت ( نقل به مضمون) و امام حسین در برابر برادر چه خوشبخت بود كه در روز عاشورا و واقعه كربلا 72 تن یار جانی داشت كه حاضر بودند 70 بار بمیرند و زنده شوند و باز هم در ركاب امام به شهادت رسند. حال در مقایسه این دو برادر، كدامیك مظلومترند؟ حسن در تنهایی اش و شهادت خاموش با زهر ، و یا حسین در میان 72 تن یاران جانی اش و شهادت خونگرش؟ این دو برادر نیمه های یك حقیقت اند، هر دو برابر! همانندی این دو چنان بود كه هر دو به یك نام خوانده شدند ( حسین صورت مصغر حسن است: حسن كوچك).

سكوت حسن و خانه نشینی وی را باید از جنس سكوت 25 ساله علی دانست. آنچه علی را در مقابل غاصبان جایگاه به حق اش به سكوت واداشت چه بود؟ علی را بیم آن بود كه دست بردن به شمشیر در برابر غاصبان ولایت و تبدیل كنندگان آن به خلافت، ریشه اسلام را كه بسیار نو پا و جوان بود، بخشكاند. به راستی از ولایت تا سلطنت راه بسیار است و تبدیل این دو لامحال ؛ كه ضدین و نقیضین هم هستند ولی خلافت را با سلطنت راه چندانی نیست. خلافت عثمان راه اندكی پیمود تا به سلطنت موروثی سلسله بنی امیه منجر شد.

و حسن وارث همان زخم هایی بود كه بی وفایی های مردم كوفه بر جان علی نشاندند، حسن وارث همان سكوت علی شد برای حفظ اسلام! برای حفظ مرارت های 23 ساله رسول اكرم. امام حسن خود می فرمایند: "... من دیدم كه به مردم كوفه نمی شود اعتماد كرد، هر كس بخواهد به كمك آنان پیروز شود شكست خواهد خورد... پدرم از ناحیه آنان سختی ها كشید و زجرهای زیادی را تحمل كرد".(1)

و همچنین امام حسن (ع) درباره سیانت از دین اسلام فرمودند: « ترسیدم ریشه مسلمانان از زمین كنده شود و كسی از آنان باقی نماند  از این رو خواستم با مصالحه ایی كه صورت گرفت، حافظ و نگهداری برای دین باقی بماند».(2)

امام حسن بلافاصله پس از بیعت مردم كوفه با ایشان به كار ساماندهی سپاه پرداختند و « ... معاویه می دانست كه حسن بن علی از محبوبیت بسیار زیادی در میان مسلمانان برخوردار است و در اندك زمانی جای خالی پدر را پر خواهد نمود...»(3) لذا معاویه كوشید امام را در زاویه قرار دهد، وی فرماندهان سپاه امام حسن را با پرداخت رشوه خریداری نمود و شایعه صلح را پیش از تحقق آن پراكند و تمام این عوامل به اضافه سست نهادی و ضعف ایمان سپاهیان امام سبب شد كه امام حسن به دلایل فوق الذكر پیمان صلح را بپذیرند.

« امام حسن در جمع مردم كوفه در مسجد چنین فرمودند... ای معاویه چنانچه من انصار و اعوانی داشتم هرگز كار به مصالحه نمی انجامید و با تو بیعت نمی كردم.»(4)

پیامبر گرامی اسلام در حدیثی این عمل امام حسن را سالها پیش از آن تائید كرده بودند. پیامبر اكرم با اشاره به امام حسن فرمودند: « ... ان ابنی هذا سید و ان ا... سیصلح به بین فئتین من المسلمین عظمتین. همانا این فرزند من آقا و سرور است و خداوند سبحان به واسطه او در میان دو گروه بزرگ از مسلمانان صلح برقرار خواهد كرد».­(5)

امام حسن شبیه ترین خلق به پیامبر بود: « اشبهت خلقی و خُلقی تو از لحاظ خلق و خوی و آفرینش مانند من هستی » ­(6)

و چه به جا بود كه این شبیه ترین خلق به رسول خدا كوشاترین فرد در پاسداری از دین رسول خدا باشد. و زمینه ها را برای قیام برادرش و همتایش،  حسین آماده سازد.

وسلم علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث حیا ( قرآن كریم: مریم / 15)

سلام حق بر او باد در روز ولادتش و روز وفاتش و روزی كه برای زندگانی ابدی برانگیخته خواهد شد.

پی نوشتها:

1. زمانی احمد – حقایق پنهان پژوهشی از زندگانی سیاسی امام حسن مجتبی ص 213

2. همان ص 215

3. همان ص 176

4. همان ص 186

5. همان ص 41و40

6. حیات الحسن باقر شریف القریشی ج 1 ص29