خوش آمدید

خلاصه پرسش

شخص کثیرالسفری که نمازش را باید کامل بخواند اگر به شهر دیگری غیر از محل کار خود مسافرت کند نمازش کامل است یا شکسته؟

پرسش

من در کرج ساکن هستم و هر 5 روز هفته، به قصد محل کار به تهران مسافرت می کنم و می دانم که کثیرالسفر می باشم و نمازم را باید کامل بخوانم، سئوالم این است که حال که کثیرالسفر هستم اگر به جای دیگری غیر از تهران نیز سفر کنم نمازم را باید کامل بخوانم یا شکسته؟ لطفا سریع تر جوابم را بدهید، خیلی متشکرم.

پاسخ اجمالی

پاسخگویی به مسایل فقهی فرع بر آن است که مرجع تقلید کاربر محترم مشخص شود تا بر طبق نظر مرجع تقلید او پاسخ گفته شود. در عین حال ما نظر مقام معظم رهبری را در این مسأله متذکر می گردیم .


ایشان می فرمایند:"اگر مسافرت به خاطر کاری که هر روز برای آن سفر می کنید نباشد حکم سفر شغلی را ندارد،ولی اگر سفر به خاطر شغلی باشد که در محل کار دارید، باعث تغییر حکم سفر شغلی نمی شود ونماز تمام و روزه صحیح است.[1]

  

[1] آیت ا...خامنه ای ،رساله اجوبة الاستفتائات ،ص139،سؤال 645: من کارمند یکى از ادارات دولتى شهر هستم. فاصله بین محل کار و محل سکونتم حدود سى و پنج کیلومتر است که هر روز این مسیر را براى رسیدن به محل کارم طى مى‏کنم. اگر براى کار خاصى قصد کنم چند شب در شهر بمانم، نمازم چه حکمى دارد، آیا واجب است نماز را تمام بخوانم یا خیر؟ به عنوان مثال هنگامى که در روز جمعه براى زیارت اقوام به شهر سمنان مسافرت مى‏کنم، آیا واجب است نمازم را تمام بخوانم یا خیر؟ ج: اگر مسافرت به خاطر کارى که هر روز براى آن سفر مى‏کنید، نباشد، حکم سفر شغلى را ندارد، ولى اگر سفر بخاطر شغلى که در محل کار دارید، باشد و در ضمنِ آن، اعمال خاصى از قبیل دیدن اقوام و دوستان را هم انجام مى‏دهید و گاهى یک یا چند شب هم در آنجا مى‏مانید، باعث تغییر حکم سفر شغلى نمى‏شود و نماز تمام و روزه صحیح ‏است.

خلاصه پرسش

حکم استفاده از شوینده های دهان که معمولاً مقدار کمی الکل دارد چیست؟

پرسش

مایعی هست که بوسیله آن دهان شسته می شود، آب را در دهان می گذاری، سپس آن را می ریزی بیرون، این شوینده دهان معمولاً مقدار کمی الکل دارد. حکم استفاده از آن چیست؟

پاسخ اجمالی

الکل هایی که معلوم نیست در اصل از اقسام مایعات مست کننده[1] است یا نه، محکوم به طهارت هستند و خرید و فروش و استعمال مایعاتی که با آنها مخلوط می باشد اشکالی ندارد.[2]

[1] یعنی در نجاست الکل دو چیز شرط است: 1. مایع بودن، 2. مست کننده بودن، پس اگر از الکلى باشد که در اصل مایع نیست، هر چند مست کننده هم باشد، محکوم به طهارت است گرچه به جهت مست کننده بودنش نمی شود آن را خورد و خوردنش حرام می باشد.  

[2]) توضیح المسائل مراجع، ج1، ص 145، استفتائات آیت الله العظمی خامنه ای، سؤال302، 304، 305، 306و307، چاپ جامعه ی مدرسین.

خلاصه پرسش

شرائط واجب شدن نفقه همسرکدام اند؟

پرسش

آیا با اولین نزدیکی با همسر نفقه بر انسان واجب می شود؟ یعنی؛ اگر در دوران عقد و زمانی که هنوز دختر در خانه ی پدرش است، با اولین نزدیکی ، نفقه ی همسر بر او واجب می شود ؟

پاسخ اجمالی

نفقه ی همسر با شرایطی بر شوهر واجب می شود:


1. عقد دایم باشد.


2. قابلیت برای امور زنا شویی داشته باشد.(همسری که در سنین کودکی است و قابلیت برای امور زنا شویی نداشته باشد نفقه اش واجب نیست.)


3. زن در مواردی که اطاعت از مرد واجب است (مثل تمکین در مسایل زناشویی)، مطیع باشد.[1]


بعبارت دیگر؛ در امور زنا شویی از شوهرش اطاعت پذیری داشته باشد. (در صورت نا فرمانی، نفقه اش واجب نیست.).[2]


حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ سؤالی در این زمینه فرموده اند: "زوجه (همسر) اگر تمکین داشته باشد (در مسائل زناشوئی مطیع شوهر باشد)، نفقه او بر زوج (شوهر) واجب است ، هر چند او را به منزل خود نبرده باشد." [3]


بنا براین برای واجب شدن نفقه همسر لازم نیست نزدیکی با او صورت گرفته باشد و در صورتی که شرایط بالا را داشته باشد نفقه اش واجب است حتی اگر همسر در منزل پدرش باشد.

  

[1] تحریر الوسیله، ج 2، ص 280، فصل فی النفقات.
-[2]تحریر الوسیلة، ج‏2، ص: 313و314--جامع المسائل (للبهجة)، ج‏3، ص: 587
-[3] استفتائات حضرت امام خمینی(ره) ،ج3 ،ص202،س14

خلاصه پرسش

آیا آب لوله کشی با نجاست سطح خارجی شیلنگ یا لوله یا دوش یا شیر، نجس می شود؟

پرسش

آیا آب لوله کشی با نجاست سطح خارجی شیلنگ یا لوله یا دوش یا شیر، نجس می شود؟

پاسخ اجمالی

آب لوله کشی که از شیر، شیلنگ یا لوله می ریزد، اگر متصل به کر باشد مثل آب جاری است و با ملاقات نجس، نجس نمی شود.

مثلاً اگر لبه ی شیر نجس شده باشد وقتی آب در آن جریان پیدا می کند با ملاقات نجاست و زایل کردن آن پاک می شود و روشن است که اگر نجاست بر روی سطح خارجی شیر باشد که ملاقات با آب نکند، ربطی به آب جریان یافته در داخل آن ندارد.[1]

[1] توضیح المسائل، ج 1،مسأله ی 35، احکام آب ها، چاپ جامعه ی مدرسین.

خلاصه پرسش

آیا می توان مبلغ خمس متعلقه به پس انداز را جهت خرید مسکن مصرف نمود؟

پرسش

این جانب در چند ماه آینده قصد خرید خانه را دارم. اما مبلغ خمس خود را جهت تهیه مسکن نیاز دارم. لطفا نظر دفتر مقام معظم رهبری را در این خصوص اعلام فرمایید.

پاسخ اجمالی

قبل از پاسخ به سؤال کاربر محترم باید گفت: طبق نظر حضرت آیة الله العظمی خامنه ای مال پس انداز شده از منفعت کسب اگر براى تأمین هزینه‏هاى زندگى باشد، سر سال خمسى، خمس دارد مگر این که پس انداز براى تهیّه لوازم ضرورى زندگى و یا تأمین هزینه‏هاى لازم باشد که در این صورت اگر بعد از سال خمسى در آینده نزدیک (مثلًا دو سه ماه پس از سال خمسى) در راه‏هاى مذکور مصرف شود، خمس ندارد[1].


بله در مواردی که خمسی بر انسان واجب شد و انسان توان پرداخت آن را ندارد، نظر معظم له آن است که: مجرد عدم توانایی یا دشواری پرداخت خمس، موجب برائت ذمه و سقوط تکلیف نیست، بلکه ادای آن تا حد امکان واجب است، چنین افرادی می توانند با دست گردانِ مبالغ بدهی خود با ولی امر خمس، یا وکیل او، آن را به تدریج بر حسب استطاعت خودشان از جهت مقدار و زمان بپردازند.[2]


نتیجه آن که شما می توانید بدهی خمس خود را در یکی از دفاتر معظم له دست گردان نموده، و به تدریج و به میزان استطاعتتان بپردازید قبل از آن نمی توانید تصرفی در آن مبلغ داشته باشید.

  

[1] توضیح المسائل مراجع، ج‏2، ص 79، سؤال909.
[2] رساله اجوبةالاستفتائات(ترجمه فارسی)، آیة الله العظمی خامنه ای، مسأله 925، ص 209.

خلاصه پرسش

آیا از نظر اسلام هندوها نجس هستند و باید از رطوبت آنان اجتناب کرد؟

پرسش

من در تورنتو زندگی می کنم. در اینجا خانمی در کارهای منزل به من کمک می کند که دارای مذهب هندو است. آیا او نجس است؟ اگر نجس است آیا من باید تمام منزل را آب بکشم؟ زیرا او در تمام منزل کار کرده است. من مقلد آقای خامنه ای هستم. متشکرم

پاسخ اجمالی

بنا به فتوای همه مراجع تقلید کافر نجس است و باید از رطوبت او اجتناب کرد.

حضرت امام خمینی (ره) در این زمینه فرموده اند:" کافر یعنى کسى که منکر خدا است، یا براى خدا شریک قرار مى‏دهد، یا پیغمبرى حضرت خاتم الانبیاء محمّد بن عبد اللَّه صلى اللَّه علیه و آله و سلم را قبول ندارد، نجس است..."‏[1]

نظر مراجع تقلید دیگر از جمله حضرت آیت ا...خامنه ای نیز همین است.[2]

بنا بر این از آنجایی که هندو ها خدایان متعددی را می پرستند و مشرک هستند و به یک معنی بت پرست نیز هستند، کافر و نجس می باشند و آن مقدار از اشیاء و وسائل منزل را که یقین دارید با رطوبت بدن خدمت کارتان تماس داشته است، و این رطوبت به آن اشیا منتقل شده است، نجس شده است و طبیعی است که برای تطهیر آن نیازمند به آب کشیدن آن وسیله، هستید[3].

پس اگر در یکی از مراحل زیر شک داشته باشید:

1. تماس بدن او با وسیله یا اشیاء منزل

2. رطوبت داشتن حداقل یکی از ملاقات کننده (بدن یا دست او) و ملاقات شونده (وسیله)

3. انتقال رطوبت، می توانید به شک خود اعتنایی نکنید و حکم به عدم نجاست کنید.

[1] توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج‏1، ص76،مسأله 106.

[2] همان.

[3] برای آگاهی از راه های تطهیر نجاست، نک: رساله های عملیه مراجع تقلید.

خلاصه پرسش

افسانه غرانیق چیست؟

پرسش

در مورد آیات مشهور به غرانیق توضیح دهید که در آنها این طور گفته می شود که پیغمبر گول شیطان را خورده و از بتها تعریف کرده است ؟ اگر سندیت ندارد از کجا این افسانه پیدا شده است؟

پاسخ اجمالی

افسانه غرانیق ساخته و پرداخته دشمنان و مخالفان بی خبری است که براى تضعیف موقعیت قرآن و پیامبر (ص) چنین حدیث بى اساسی را جعل کرده‏اند. آنها در این افسانه گفته اند: پیامبر خدا (ص) در مکه مشغول خواندن سوره" النجم" بود، چون به آیاتى که نام بتهاى مشرکان در آن بود یعنی: "أَ فَرَءَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى‏ وَ مَنَوةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى" رسید، (نعوذ بالله) شیطان این دو جمله را بر زبان او جارى ساخت که: «تلک الغرانیق العلى، و ان شفاعتهن لترتجى»! یعنی: «اینها پرندگان زیباى بلند مقامى هستند و از آنها امید شفاعت است»! ، در این هنگام پیامبر (ص) سجده کرد و آنها هم سجده کردند، جبرئیل نازل شد و به پیامبر(ص) اخطار کرد که این دو جمله را من‏ براى تو نیاورده بودم، این از القائات شیطان بود.

قرائن و شواهد فراوانی نشان مى‏دهد که این یک حدیث مجعول و ساختگى است. لذا تمام محققان اسلامى اعم از شیعه و اهل تسنن این حدیث را قویا نفى و آنرا به جعل جاعلین نسبت داده‏اند.

پاسخ تفصیلی

پیرامون افسانه ساختگى غرانیق در بعضى از کتب اهل سنت روایات عجیبى از ابن عباس نقل شده از جمله این که: پیامبر خدا (ص) در مکه مشغول خواندن سوره" النجم" بود، چون به آیاتى که نام بتهاى مشرکان در آن بود رسید که: "أَ فَرَءَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى‏ وَ مَنَوةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى" یعنی: به من خبر دهید آیا بتهاى «لات» و «عزّى» و «منات» که سوّمین آنهاست (دختران خدا هستند) ؟.[1]‏ در این هنگام شیطان این دو جمله را بر زبان او جارى ساخت: «تلک الغرانیق العلى، و ان شفاعتهن لترتجى»! یعنی: «اینها پرندگان زیباى بلند مقامى هستند و از آنها امید شفاعت است»![2].

در این هنگام مشرکان خوشحال شدند و گفتند: « محمد (ص) تا کنون نام خدایان ما را به نیکى نبرده بود»، در این هنگام پیامبر (ص) سجده کرد و آنها هم سجده کردند، جبرئیل نازل شد و به پیامبر(ص) اخطار کرد که این دو جمله را من‏ براى تو نیاورده بودم، این از القائات شیطان بود در این موقع آیات مورد بحث (وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍّ ...) نازل گردید و به پیامبر(ص) و مؤمنان هشدار داد[3]!

گر چه جمعى از مخالفان اسلام براى تضعیف برنامه‏هاى پیامبر (ص) به گمان اینکه دستاویز خوبى پیدا کرده‏اند این قضیه را با آب و تاب فراوان نقل کرده و شاخ و برگهاى زیادى به آن داده‏اند. ولى قرائن فراوان نشان مى‏دهد که این یک حدیث مجعول و ساختگى است که براى بى اعتبار جلوه دادن قرآن و کلمات پیامبر اسلام (ص)، به وسیله شیطان‏صفتان جعل شده است زیرا:

اولا: به گفته ی محققان، راویان این حدیث افراد ضعیف و غیر موثقند، و صدور آن از ابن عباس نیز به هیچ وجه معلوم نیست، و به گفته" محمد بن اسحاق" این حدیث از مجعولات زنادقه مى‏باشد و او کتابى در این باره نگاشته است .[4]

ثانیا: احادیث متعددى در مورد نزول سوره نجم و سپس سجده کردن پیامبر و مسلمانان در کتب مختلف نقل شده، ولی در هیچ یک از این احادیث سخنى از افسانه غرانیق نیست، و این نشان مى‏دهد که این جمله بعدا به آن افزوده شده است.[5]

ثالثا: آیات آغاز سوره نجم صریحا این خرافات را ابطال مى‏کند آنجا که مى‏گوید:" پیامبر (ص) از روى هواى نفس سخن نمى‏گوید آنچه مى‏گوید تنها وحى الهى است" [6] این آیه با افسانه فوق چگونه سازگار است؟

رابعا: آیاتى که بعد از ذکر نام بتها در این سوره آمده، همه در بیان مذمت‏ بتها و زشتى و پستى آنها است و با صراحت مى‏گوید: اینها اوهامى است که شما با پندارهاى بى اساس خود ساخته‏اید و هیچگونه کارى از آنها ساخته نیست. قرآن می فرماید:" اینها فقط نامهایى است که شما و پدرانتان بر آنها گذاشته‏اید (نامهایى بى‏محتوا و اسمهایى بى مسمّى)، و هرگز خداوند دلیل و حجتى بر آن نازل نکرده آنان فقط از گمانهاى بى‏اساس و هواى نفس پیروى مى‏کنند در حالى که هدایت از سوى پروردگارشان براى آنها آمده است!. [7]

با این مذمتهاى شدید چگونه ممکن است چند جمله قبل از آن، مدح بتها شده باشد بعلاوه قرآن صریحا یادآور شده که خدا تمامى آن را از هر گونه تحریف و انحراف و تضییع حفظ مى‏کند چنان که در آیه شریفه مى‏خوانیم:" ما قرآن را نازل کردیم و ما بطور قطع نگهدار آنیم!".[8]

خامسا: مبارزه پیامبر (ص) با بت و بت پرستى یک مبارزه آشتى ناپذیر و پى‏گیر و بى وقفه از آغاز تا پایان عمر او بوده است، پیغمبر اکرم (ص) در عمل نشان دادند که هیچگونه سازش و انعطافى در مقابل بت و بت پرستى- حتى در سخت ترین حالات- از خود نشان ندادند!!با این وصف چگونه ممکن است چنین الفاظى بر زبان مبارکشان جارى شود؟

سادسا: حتى آنها که پیامبر اسلام (ص) را از سوى خدا نمى‏دانند و مسلمان نیستند او را انسانى متفکر و آگاه و مدبر مى‏دانند که در سایه تدبیرش به بزرگترین پیروزیها رسید. آیا چنین کسى که شعار اصلیش لا اله الا اللَّه و مبارزه آشتى ناپذیر با هر گونه شرک و بت پرستى بوده، و عملا نشان داده است که در ارتباط با مساله بتها حاضر به هیچگونه سازشى نیست، چگونه ممکن است برنامه اصلى خود را رها کرده و از بتها این چنین تجلیل به عمل آورد؟!

از مجموع این بحث بخوبى روشن مى‏شود که افسانه غرانیق ساخته و پرداخته دشمنان ناشى و مخالفان بی خبر است که براى تضعیف موقعیت قرآن و پیامبر (ص) چنین حدیث بى اساسی را جعل کرده‏اند. لذا تمام محققان اسلامى اعم از شیعه و اهل تسنن این حدیث را قویا نفى و تضعیف کرده‏اند و به جعل جاعلین نسبت داده‏اند.[9]

البته بعضى از مفسران توجیهى براى این حدیث ذکر کرده‏اند که تنها بر فرض ثبوت اصل حدیث، قابل ذکر است و آن اینکه پیامبر اسلام (ص) آیات قرآن را آهسته و با تانى مى‏خواند، و گاه در میان آن لحظاتى سکوت مى‏کرد، تا دلهاى مردم آن را بخوبى جذب کند، هنگامى که مشغول تلاوت آیات سوره نجم بود و به آیه" أَ فَرَأَیْتُمُ اللَّاتَ وَ الْعُزَّى وَ مَناةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرى‏" رسید بعضى از شیطان صفتان (مشرکان لجوج) از فرصت استفاده کرده و جمله" تلک الغرانیق العلى و ان شفاعتهن لترتجى" را در این وسط با لحن مخصوصى سر دادند تا هم دهن کجى به سخنان پیامبر (ص) کنند و هم کار را بر مردم مشتبه سازند، ولى آیات بعد به خوبى از آنها پاسخ گفت و بت پرستى را شدیدا محکوم کرد."[10]

از اینجا روشن مى‏شود این که بعضى خواسته‏اند داستان غرانیق را نوعى انعطاف از ناحیه پیامبر (ص) نسبت به بت پرستان به خاطر سرسختى آنها و علاقه پیامبر(ص) به جذب آنان به سوى اسلام بدانند و از این راه تفسیر کنند، مرتکب اشتباه بزرگى شده‏اند، و نشان مى‏دهد که این توجیه‏گران، موضع اسلام و پیامبر(ص) را در برابر بت و بت پرستى درک نکرده‏اند و مدارک تاریخى معتبری که مى‏گوید دشمنان هر بهایى را حاضر شدند به پیامبر (ص) در این زمینه بپردازند و او قبول نکرد و ذره‏اى از برنامه خود عدول ننمود را ندیده‏اند، و یا عمدا تجاهل مى‏کنند.[11]

[1]النجم،19و20.

[2] غرانیق جمع غرنوق (بر وزن مزدور) یک نوع پرنده آبى سفید یا سیاه رنگ است و به معانى دیگر نیز آمده است (قاموس اللغة).

[3] در المیزان ذیل آیات مورد بحث، این حدیث از جماعتى از حفاظ اهل سنت از جمله ابن حجر نقل شده است.

[4]تفسیر کبیر فخر رازى جلد 23 صفحه 50.

[5]همان مدرک.

[6]النجم،3و4، وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى‏ إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْیٌ یُوحى‏.

[7] النجم،23،إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْماءٌ سَمَّیْتُمُوها أَنْتُمْ وَ آباؤُکُمْ ما أَنْزَلَ اللَّهُ بِها مِنْ سُلْطانٍ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَ ما تَهْوَى الْأَنْفُسُ وَ لَقَدْ جاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدى‏.

[8]حجر،9، "إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ".

[9]مجمع البیان، تفسیر فخر رازى، قرطبى، فى ظلال، تفسیر صافى، روح المعانى و المیزان و تفسیرهاى دیگر ذیل آیات مورد بحث.

[10]تفسیر" قرطبى" جلد 7 ص 4474" مرحوم طبرسى" در" مجمع البیان" نیز آن را به عنوان یک احتمال آورده است.

[11]به نقل از تفسیر نمونه، ج‏14، ص 142- 145.