سیمای کودک؛ آنچه هست و آنچه که باید باشد...

صبح وقتی که کودک از خواب بیدار می­‌شود، صبحانه خورده یا نخورده به تماشای تلویزیون مشغول می­‌شود؛ مادر هم با اعتماد به این رسانه، با فراق بال به کارهای خود می‌‌پردازد!! خیالش راحت است که طفل او با اشتیاق فراوان، با برنامه­‌‌های کودک همراه شده و دیگر اذیت نمی­‌کند؛ بهانه­‌های بیجا نمی­‌‌گیرد تا او به راحتی بتواند کارهای روزانه­‌اش را انجام بدهد؛ اما ایـن مـادر، غافل است از اینکه این جعبه‌ی جادویـ، تنهـا کـودکش را سـرگـرم نمی­‌کنــد؛ بلکه با برنامه­‌های متنوعش، در حال تربیت نمودن اوست!!

روح کودکان انعطاف­‌پذیر است و هر آنچه بر ذهن و روحشان وارد می­‌شود، باقی مانده و جزئی از شخصیت آنها در آینده خواهد شد. اغلب، با تماشای برنامه­‌های تلویزیون، الگوهای رفتاری و فکری خود را از آنها استخراج می‌کنند. اگرچه برخی، این مسأله(الگـوبرداری رفتاری و فکری) را امری منفی و ناخوشایند برای این رسانه تلقی می‌کنند، ولی می­‌تـوان بـا سیاسـت‌‌هــا و برنامـه­‌ریــزی­‌هـای صحیح و بجا، از آن در راستای اهداف تربیتی و آموزشی کودکان این سرزمین استفاده کرد. امام خمینی(ره) هم، با درک ظرفیت بالای رسانه ملی، آن را یک "دانشگاه عمومی" خوانده­‌اند که در آن، اخلاق، ارزش­‌های اسلامی و راه و روش صحیح زندگی‌کردن آموزش داده می­‌شود. ایشان، تلویزیون را ابزاری صِرف برای سرگرمی و پُرکردن اوقات فراغت نمی­‌دانستند، بلکه وسیله­‌ای برای آموزش و انتقال ارزش‌ها و مفاهیم دینی و اسلامی می­‌خواندند. مقام‌معظم‌رهبری نیز بارها در دیدارهای مختلفی که با مدیران و رئیس سازمان صداوسیما داشته­‌اند، تأکید کرده­‌اند که "برنامه‌­های رسانه ملی باید در جهت رشد و ارتقای معرفت دینی مردم باشد؛ اسلام و معارف اسلامی را به گونه‌­ای صحیح منتشر کرده و فضیلت‌های اخلاقی را در جامعه گسترش دهد." همچنانکه در قانون اساسی نیز آمده است که تلویزیون بایستی در جهت روند تکاملی انقلاب و در خدمت اشاعه فرهنگ اسلامی قرار گیرد و از ترویج فرهنگ بیگانه پرهیز کند.

با توجه به اهمیت برنامه­‌های کودک و تأثیر عمیق آنها در فکر، بینش و رفتار کودکان، مدیران طرح و برنامه­‌ریزی سازمان صداوسیما با در نظر گرفتن رهنمودهای مدبرانه رهبران نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی، و قراردادن آنها به عنوان استراتژی و سیاست­‌های سازمان، اهدافی را برای تولید و پخش برنامه­‌های رده سنی کودکان در نظر گرفته است؛ که از جمله‌ی آنها می­‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ ارتقای آگاهی و علایق کودکان و نوجوانان نسبت به عقاید، احکام و ارزش­‌های دینی
ـ ایجاد جاذبه نسبت به فرائض دینی
ـ ارتقای ادب، اخلاق و رفتار کودکان و ترویج فضایل اخلاقی

از جمله شاخص­‌هایی که برای ارزش‌ها و رفتارهای دینی و فضیلت­‌های اخلاقی یک جامعه دینی در نظر گرفته می‌شود، «رعایت حریم، حیا، عفاف و حجاب» است که به راحتی می­‌توان در برنامه­‌های کودک به صورت غیرمستقیم به نمایش گذاشت. اما با این همه تأکیدها، امروزه شاهدیم که در بیشتر برنامه­‌های کودک، این شاخص‌‌ها رعایت نمی­‌شود و کودکان هر روزه، بیشتر و بیشتر با این واژه‌ها بیگانه‌تر می­‌شوند!!

وقتی کودکـان بازیگر دختـر، در برنـامـه­‌های تلویـزیـون و کـارتـون‌‌هـا، بدون حجاب و پوشش کافی حاضر می­‌شوند؛ یا عموها و خاله‌‌‌‌ها در برنامه‌ی کودک، در کنار هم شروع به خواندن شعرِ با موسیقی می­‌کنند؛ یا اینکه حتی کودکان مهمانِ در برنامه­‌ها، با پوشش کافی حاضر نمی­‌شوند؛ چگونه می­‌توان از کودکانمان انتظار «حیــا و حجاب» داشته باشیم، وقتی که روزانه این‌گونه تصاویر را تماشا می‌کنند!؟ و اینجاست که روشن می‌شود رسانه ملی با اهداف تعریف شده‌ی خود - که در سطور قبل، به برخی از آنها اشاره شد - چقدر فاصله دارد و ترویج موسیقی به بهانه‌‌های غیرمنطقی، رعایت نکردن حریم «حیــا» در برخی برنامه‌‌ها و اتفاقاتی ناخوشایند از این دست، چقدر ادعای اسلامی‌بودن چنین رسانه‌ای را زیر سؤال می‌برد!!

قطعا اگـر برنامـه­‌ســازان ایـن دانشـگاه عمومـی، بـه تأثیـر رسانــه‌ای فراگیـر همچون تلویزیون، بر رفتار و گفتار کودکان جامعه بیشتر توجه کنند و دغدغه‌ی تربیت و انتقال مفاهیم دینی به این گروه را داشته باشند و بدانند که اموری مثل «حجــاب» یکباره در جامعه و بین کودکان گسترش پیدا نمی‏‌کند(بلکه از طریق به نمایش گذاشتن آنها و بدون توصیه و سفارش مستقیم، می‌توان کودکان را به این امور و مفاهیم علاقه­‌مند کرد)، تمام تلاش خود را در جهت نهادینه‌کردن این آموزه­‌ها قرار خواهند داد. این، مسأله‌‌ای است که باید در هدف‌گذاری سیاست‏‌های اصلی صداوسیما در ارتباط با برنامه‌های کودک مدنظر واقع شود.