زایمان زودرس | |
---|---|
![]()
یک نوزاد نارس در دستگاه انکوباتور
|
|
آیسیدی-۱۰ | O60.1, P07.3 |
آیسیدی-۹ | 644, 765 |
دادگان بیماریها | ۱۰۵۸۹ |
مدلاین پلاس | 001562 |
ایمدیسین | ped/۱۸۸۹ |
سمپ | D047928 |
زایمان زودرس در انسان به تولد نوزاد پیش از هفته ۳۷ام بارداری گفته میشود. علت زایمان زودرس در اغلب موارد ناشناخته است. نوزادان نارس عموماً در معرض خطر ناتوانی در رشد ذهنی و جسمی هستند. امروزه پیشرفتهای بسیاری در ارتباط با مراقبت از نوزادان نارس صورت گرفته است ولی از میزان شیوع زایمان زودرس کاسته نشده است. زایمان زودرس از مهمترین عوامل مرگ ومیر نوزادان در سطح جهان میباشد.
منابع
ویکیپدیای انگلیسی
ادامه مطلب
سینهپهلو | |
---|---|
تصویر رادیوگرافی قفسه سینه شخص مبتلا به سینهپهلوی باکتریایی پیشرفته.
|
|
آیسیدی-۱۰ | J12, J13, J14, J15, J16, J17, J18, P23 |
آیسیدی-۹ | 480-486, 770.0 |
دادگان بیماریها | ۱۰۱۶۶ |
مدلاین پلاس | 000145 |
ایمدیسین | topic list |
پیشنت پلاس | سینهپهلو |
سمپ | D011014 |
سینه پهلو، پنومونی (به انگلیسی: Pneumonia) یا ذاتالریه وضعیت التهابی ریه است که عمدتاً کیسههای میکروسکوپی هوا موسوم به آلوئولها را تحت تأثیر قرار میدهد.[۱][۲] این بیماری معمولاً در اثر عفونت ناشی از ویروس یا باکتری و گاهی نیز در اثر سایر میکروارگانیسمها، برخی داروها و شرایط دیگر مانند بیماری خودایمنی رخ میدهد.[۱][۳]
علائم شایع آن عبارتند از: سرفه، درد قفسه سینه، تب، و اشکال در تنفس.[۴] ابزار تشخیصی آن شامل استفاده از اشعه ایکس و کشت خلط است. واکسنهایی برای جلوگیری از انواع خاصی از سینه پهلو در دسترس میباشد. درمان بستگی به علت زمینهای دارد. سینه پهلو باکتریایی با آنتیبیوتیک درمان میشود. اگر سینه پهلو شدید باشد، معمولاً فرد مبتلا در بیمارستان بستری میگردد.
سینه پهلو سالانه حدود ۴۵۰ میلیون نفر معادل هفت درصد از کل جمعیت جهان را مبتلا میکند و منجر به حدود ۴ میلیون مرگ میشود. اگرچه ویلیام اوسلر در قرن نوزدهم به سینه پهلو عنوان "کاپیتان مردان مرگ" را داده بود،[۵] ظهور آنتیبیوتیکدرمانی و واکسن در قرن بیستم موجب افزایش میزان زنده ماندن در بین این بیماران شد.[۶]با این حال، سینه پهلو همچنان در کشورهای در حال توسعه، و در میان افراد بسیار پیر، بسیار کمسن و سال و افراد مبتلا به بیماری مزمن بهعنوان یک علت اصلی مرگ محسوب میشود.[۶][۷]
محتویات
علائم و نشانهها
میزان علائم[۸] | |
---|---|
علائم | میزان |
سرفه |
|
کوفتگی |
|
تب |
|
تنگی نفس |
|
خلط سینه |
|
درد سینه |
|
افراد مبتلا به سینه پهلو عفونی اغلب سرفه همراه با خلط، تب همراه با لرز شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه گزنده یا شدید در حین نفس کشیدن، و افزایش تعداد تنفس را تجربه میکنند[۹] در افراد مسن، ممکن است گیجی مشهودترین علامت باشد.[۹] علائم و نشانههای متداول در کودکان زیر پنج سال عبارتند از: تب، سرفه و تنفس سریع یا اشکال در تنفس.[۱۰]
تب خیلی تعیینکننده نیست، زیرا در بسیاری از بیماریهای شایع دیگر نیز رخ میدهد، و ممکن است در کسانی که مبتلا به بیماری شدید و سوء تغذیه هستند، مشاهده نشود. علاوه بر این، سرفه اغلب در کودکان کمتر از ۲ ماه مشاهده نمیشود.[۱۰] علائم و نشانههای شدیدتر ممکن است شامل موارد زیر باشد: کبودی پوست، کاهش تشنگی، تشنج، استفراغ مداوم، افزایش یا کاهش شدید دمای بدن، و یا کاهش سطح آگاهی.[۱۰][۱۱]
موارد باکتریایی و ویروسی سینه پهلو معمولاً دارای علائم مشابهی هستند.[۱۲] برخی از علتهای این بیماری با ویژگیهای بالینی کلاسیک اما غیراختصاصی همراه است. سینه پهلو ناشی از لژیونلا ممکن است با شکمدرد، اسهال، یا گیجی همراه باشد،[۱۳] حال آنکه سینه پهلو ناشی از استرپتوکوک سینه پهلوه با خلط قهوهای مایل به سرخ همراه است،[۱۴] و سینه پهلو ناشی از کلبسیلا ممکن است با خلط خونی همراه باشد که اغلب به آن عنوان "ژله ارغوانی" گفته میشود.[۸] خلط خونی (معروف به هموپتیزی) ممکن است همراه با سل، سینه پهلو گرم- منفی، و آبسه ریه رخ دهد و مشاهده آن با برونشیت حاد نیز خیلی رایج است.[۱۱] سینه پهلو مایکوپلاسما ممکن است همراه با تورم گرههای لنفاوی در گردن، درد مفاصل یا عفونت گوش میانی رخ دهد.[۱۱] سینه پهلو ویروسی بهطور معمول بیش از سینه پهلو باکتریایی با خس خس سینه همراه است.[۱۲]
علت
سینه پهلو عمدتاً به علت عفونتهای ناشی از باکتری یا ویروس و معمولاً در موارد کمتر در اثر قارچ و انگل رخ میدهد. اگر چه بیش از ۱۰۰ گونه عامل عفونی شناسایی شده است، تنها چند مورد از آنها باعث بروز اکثر موارد میشوند. عفونتهای مختلط ناشی از حضور همزمان ویروسها و باکتریها ممکن است در ۴۵٪ عفونتها در کودکان و ۱۵٪ عفونتها در بزرگسالان رخ دهد.[۶] امکان تشخیص عامل بیماریزا با انجام دقیق آزمایش، در حدود نیمی از موارد وجود ندارد.[۱۵]
اصطلاح سینه پهلو گاهی اوقات بهطور عام به هر وضعیتی اطلاق میشود که منجر به التهاب ریهها گردد (و مثلاً در اثر بیماری خودایمنی، سوختگیهای شیمیایی و یا واکنشهای دارویی ایجاد میشود)؛ با این حال، عنوان دقیقتر این التهاب سینه پهلو است.[۱۶][۱۷] به لحاظ تاریخی عوامل بیماریزا را بر اساس تظاهرات مفروض آنها به دو دسته "معمولی" و "غیرمعمولی" تقسیم کردهاند، اما شواهدی در تأیید این تمایز وجود ندارد، به همین دلیل دیگر بر آن تأکیدی صورت نمیگیرد.[۱۸]
شرایط و عوامل خطرآفرین که زمینه ابتلا به سینه پهلو را فراهم میکنند عبارتند از: سیگار کشیدن، نقص ایمنی، اعتیاد به الکل، بیماری انسداد مزمن ریوی، بیماری مزمن کلیوی و بیماری کبد.[۱۱] استفاده از داروهای سرکوبکننده اسید مانند مهار کنندههای پمپ پروتون یا مسدود کنندههای H2 منجر به افزایش خطر[۱۹] ابتلا به سینه پهلو میشوند. بالا رفتن سن نیز در بروز سینه پهلو مؤثر است.[۱۱]
باکتریها
باکتریها شایعترین علت سینه پهلو اکتسابی از جامعه (CAP) هستند و در حدود ۵۰٪ از موارد استرپتوکوک سینه پهلوه علت بیماری شناخته شده است.[۲۰][۲۱] سایر باکتریهای رایج تشخیص داده شده عبارتند از: هموفیلوس آنفلوآنزا در ۲۰ درصد موارد، کالمیدوفیلیا سینه پهلوه در ۱۳٪ و مایکوپلاسما سینه پهلوه در ۳٪ موارد؛[۲۰] استافیلوکوکوس اورئوس ؛موراکسلا کاتارالیس ؛ لژیونلا پنوموفیلا و باسیلهای گرم منفی[۱۵] تعدادی از گونههای مقاوم در برابر دارو عفونتهای مذکور در حال شیوع یافتن بیشتری هستند، از جمله "استرپتوکوک سینه پهلوه مقاوم در برابر دارو (DRSP) و استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متیسیلین (MRSA).[۱۱]
در صورت وجود عوامل خطرآفرین، انتشار ارگانسیمها تسهیل میشود.[۱۵] اعتیاد به الکل با شیوع استرپتوکوک سینه پهلوه، ارگانیسم بیهوازی و مایکوباکتریوم توبرکلوزیس رابطه دارد؛ سیگار کشیدن اثرات استرپتوکوک سینه پهلوه، هموفیلوس آنفلوآنزا، موراکسلا کاتارالیس، و لژیونلا پنوموفیلا را تسهیل میکند. قرار گرفتن در معرض پرندگان با کلامیدیا پسیتاسیو قرار گرفتن در معرض حیوانات مزرعه با کوکسیلا بورنتیرابطه دارد؛ آسپیراسیون محتویات معده با ارگانیسمهای بیهوازی؛ و فیبروز کیستی با سودوموناس ﺁئروژینوزﺍ و استافیلوکوکوس اورئوس ارتباط دارد.[۱۵] استرپتوکوک سینه پهلوه در زمستان شایعتر است،[۱۵] و در افرادی که آسپیراسیون مقدار زیادی ارگانیسمهای بیهوازی در آنها رخ داده، مشکوک تلقی میشود.[۱۱]
ویروس
در بزرگسالان، ویروسها حدود یکسوم[۶] و در کودکان حدود ۱۵ درصد از موارد سینه پهلو را موجب میشوند.[۲۲] عواملی که معمولاً در این زمینه دخیل هستند عبارتند از: راینوویروسها، کوروناویروسها، ویروس آنفلوآنزا، ویروس سنسیشیال تنفسی (RSV)، آدنوویروس، و پاراآنفلوآنزا.[۶][۲۳] ویروس هرپس سیمپلکس به ندرت منجر به سینه پهلو میشود، به جز در گروههایی مانند: نوزادان، افراد مبتلا به سرطان، افراد دارای اعضای پیوندی، و کسانی که دچار سوختگی قابل توجهی هستند[۲۴] افراد پس از پیوند عضو و یا کسانی که دارای نقص ایمنی دیگری هستند میزان بالای سینه پهلو سیتومگالوویروس را نشان میدهند.[۲۲][۲۴] افراد مبتلا به عفونتهای ویروسی ممکن است به باکتری "استرپتوکوک سینه پهلوه، استافیلوکوکوس اورئوس، یا هموفیلوس آنفلوآنزا نیز مبتلا شوند، بهخصوص هنگامی که دچار مشکلات سلامتی دیگری نیز باشند.[۱۱][۲۲] ویروسهای مختلف در دورههای مختلف سال شیوع دارند، بهعنوان مثال در طی فصل آنفلوآنزا، ممکن است ویروس آنفلوآنزا موجب بیش از نیمی از تمام موارد ویروس باشد.[۲۲] گاهی اوقات شیوع ویروسهای دیگر نیز رخ میدهد، از جمله هانتاویروسها و کوروناویروس .[۲۲]
قارچ
سینه پهلو قارچی غیرمعمول است، اما معمولاً در افراد مبتلا به تضعیف سیستم ایمنی ناشی از ایدز، داروی سرکوبکننده سیستم ایمنی، یا سایر مشکلات پزشکی رخ میدهد.[۱۵][۲۵] این نوع بیماری اغلب ناشی از هیستوپلاسما کپسولاتوم، بلاستومایسس، کریپتوکوکوس نئوفورمنس، پنوموسیستیس جیرووسی، و کوکسیدیوئیدس ایمیتیس است. هیستوپلاسموزیس شایعترین قارچ در حوزه رودخانه میسیسیپی و کوکسیدیوئیدومایکوزیس نیز شایعترین نوع در جنوب غربی متحده آمریکا است.[۱۵] تعداد موارد در نیمه دوم قرن بیستم با توجه به افزایش سفر و میزان سرکوب سیستم ایمنی در بین مردم افزایش یافته است.[۲۵]
انگلها
انواع انگل میتواند ریهها را مبتلا کند، از جمله: توکسوپلاسما گوندی، استرونگیلوئید استرکورالیس، آسکاریس، و پلاسمودیوم مالاریا.[۲۶] این ارگانیسمها بهطور معمول از طریق تماس مستقیم با پوست، بلع، یا از طریق یک حشره ناقل وارد بدن میشوند.[۲۶] بهجز پاراگونیموس وسترمانی، بسیاری از انگلها مشخصاً ریهها را مبتلا نمیکنند، بلکه ریهها را بهطور غیرمستقیم از طریق قسمتهای دیگر درگیر مینمایند.[۲۶] برخی انگلها، بهخصوص آنهایی که به گونههای آسکاریس و استرونگیلوئید تعلق دارند، واکنش ائوزینوفیلیک شدید را موجب میشوند که ممکن است به سینه پهلو ائوزینوفیلیک منجر شود.[۲۶] در عفونتهای دیگر مانند مالاریا، ابتلای ریه در درجه اول مربوط به التهاب سیستمیک ناشی از سیتوکین است.[۲۶] در جهان توسعهیافته این عفونتها در افرادی که از سفر باز میگردند و یا در بین مهاجران بیشتر شایع است.[۲۶] در سطح جهان بیشترین شیوع این عفونتها در کسانی است که دچار نقص سیستم ایمنی هستند.[۲۷]
ناشناخته
سینه پهلو بینابینی ناشناخته یا سینه پهلو غیرعفونی[۲۸] یک رده از بیماری منتشر ریه است. این بیماریها عبارتند از: آسیب منتشر آلوئولی، سینه پهلو سازماندهی، سینه پهلو بینابینی نامشخص، سینه پهلو بینابینی لنفوسیتی، سینه پهلو بینابینی پوستهای، بیماری برونشیولیت تنفسی بینابینی ریه، و سینه پهلو بینابینی معمول.[۲۹]
پاتوفیزیولوژی
سینه پهلو اغلب بهصورت عفونت دستگاه تنفسی فوقانی شروع شده و به دستگاه تنفسی تحتانی حرکت میکند.[۳۰]
ویروسی
ویروسها ممکن است از مسیرهای مختلفی به ریه برسند. ویروس سنسیشیال تنفسی بهطور معمول وقتی افراد اشیاء آلوده را لمس کرده و سپس به چشم یا بینی خود دست میزنند، منتقل میشود.[۲۲] سایر عفونتهای ویروسی در صورتی رخ میدهد که قطرات آلوده معلق در هوا از طریق دهان یا بینی استنشاق شود.[۱۱] هنگامی که ویروس در مجاری هوایی فوقانی قرار داشته باشد، ممکن است به ریه راه پیدا کرده و در آنجا به سلولهای پوششی مجاری هوایی، آلوئولها و یا پارانشیم ریه حمله کند.[۲۲] برخی از ویروسها مانند سرخک و هرپس سیمپلکس ممکن است را از طریق خون به ریهها برسند[۳۱] حمله به ریهها ممکن است منجر به درجات مختلفی مرگ سلولی شود.[۲۲] هنگامی که سیستم ایمنی بدن به عفونت واکنش نشان میددهد، ممکن است بیشتر آسیب ببیند.[۲۲] گلبولهای سفید خون و عمدتاً سلولهای تکهستهای، باعث بروز التهاب میشوند.[۳۱] بسیاری از ویروسها علاوه بر صدمه زدن به ریهها همزمان دیگر اندامها را نیز تحت تأثیر قرار داده و در سایر عملکردهای بدن نیز اختلال بهوجود میآورد. ویروسها همچنین بدن را بیشتر مستعد ابتلا به عفونتهای باکتریایی میکنند؛ به این ترتیب ممکن است سینه پهلو باکتریایی بهعنوان بیماری همایند رخ دهد.[۲۳]
باکتریایی
اکثر باکتری از طریق آسپیراسیون ریوی اندک ارگانیسمهای ساکن گلو و یا بینی وارد ریهها میشوند.[۱۱] نیمی از مردم عادی در هنگام خواب این آسپیراسیونهای اندک را انجام میدهند.[۱۸] گرچه گلو همیشه حاوی باکتری است، باکتریهای بالقوه عفونی تنها در زمانهای خاص و تحت شرایط معینی در آن سکونت میکنند.[۱۸] اندکی از انواع باکتریهای دیگری مانند سل و لژیونلا پنوموفیلا از طریق قطرات معلق آلوده در هوا به ریهها میرسند.[۱۱] باکتریها همچنین میتواند از طریق خون منتقل شود.[۱۲] هنگامی که باکتری در ریه قرار گرفت، ممکن به فضاهای بین سلول و بین آلوئولها حمله کند، و در آنجا ماکروفاژها و نوتروفیلها (سلولهای سفید خون دفاعی بدن) تلاش میکنند باکتریها را غیرفعال نمایند.[۳۲] نوتروفیل هممچنین سیتوکین آزاد میکند و باعث فعالسازی عمومی سیستم ایمنی بدن میشود.[۳۳] این امر منجر به تب، لرز، خستگی عمومی در حین بروز سینه پهلو باکتریایی میشود.[۳۳] نوتروفیلها، باکتریها و مایع اطراف رگهای خونی آلوئولها را پر میکنند و منجر به ایجاد نقاط فشرده قابل مشاهده در تصویر اشعه ایکس قفسه سینه میشود.[۳۴]
تشخیص
تشخیص سینه پهلو عموماً بر اساس ترکیبی از علائم فیزیکی و اشعه ایکس قفسه سینه صورت میگیرد.[۳۵]با این حال ممکن است تأیید علت زمینهای دشوار باشد، زیرا هیچگونه آزمون قطعی قادر به تمایز بین منشاء باکتریایی و غیرباکتریایی نیست.[۶][۳۵] سازمان بهداشت جهانی سینه پهلو در کودکان را بهطور بالینی و بر اساس سرفه و یا دشواری در تنفس و میزان تنفس سریع، تورفتگی قفسه سینه، یا کاهش سطح هوشیاری تعریف میکند.[۳۶] میزان تنفس سریع معادل بیش از ۶۰ تنفس در دقیقه در کودکان زیر ۲ ماه، ۵۰ تنفس در دقیقه در کودکان ۲ ماهه تا ۱ ساله و یا بیش از ۴۰ تنفس در دقیقه در کودکان ۱ تا ۵ ساله تعریف شده است.[۳۶] در کودکان، افزایش تعداد تنفس و تورفتگی قفسه سینه حساس بیشتری نسبت به شنیدن صدای رال یا ترق ترق قفسه سینه شنوایی با گوشی طبی دارد.[۱۰]
در بزرگسالان، بهطور کلی در موارد خفیف نیازی به بررسی نیست[۳۷] زیرا اگر علائم حیاتی و سمع طبیعی باشد، خطر سینه پهلو کم است.[۳۸] در افرادی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند، انجام پالس اکسیمتری، رادیوگرافی قفسه سینه و آزمایش خون از جمله شمارش کامل خون، الکترولیتهای سرم، سطح پروتئین واکنشی C و احیاناً ازمایشهای عملکرد کبد توصیه میشود.[۳۷] تشخیص بیماری شبه آنفلوآنزا را میتوان بر اساس علائم و نشانهها انجام داد؛ با این حال، تأیید عفونت آنفلوآنزا نیازمند انجام آزمایش است.[۳۹] به این ترتیب درمان اغلب بر اساس شیوع آنفلوآنزا در جامعه و یا تست سریع آنفلوآنزا ممکن است.
معاینه فیزیکی
معاینه فیزیکی ممکن است گاهی اوقات فشار خون پایین، ضربان قلب بالا یا میزان اشباع اکسیژن را نشان دهد.[۱۱] سرعت تنفس ممکن است سریعتر از حالت عادی باشد و این مسئله ممکن است یک یا دو روز قبل از علائم دیگر رخ دهد.[۱۱][۱۸] معاینه قفسه سینه ممکن است طبیعی باشد، اما احتمال دارد کاهش میزان اتساع قفسه سینه در سمت آسیب دیده را نشان دهد. صداهای نفس کشیدن شدید از مجاری هوایی بزرگتر که از ریه ملتهب عبور میکنند برونش تنفس نامیده میشود، و در صورت انجام سمع با استفاده از گوشی طبی شنیده میشود.[۱۱] در حین استنشاق ممکن است ترق ترق در منطقه آسیب دیده شنیده میشود.[۱۱] دق ممکن است بر روی ریه مبتلا صدای خفهای بدهد، و در عوض کاهش یافتن، افزایش پیدا کند، تشدید صوتی موجب تمایز سینه پهلو از تجمع مایع در پلور است.[۹]
تصویربرداری
رادیوگرافی قفسه سینه اغلب برای تشخیص استفاده میشود.[۱۰] در افراد مبتلا به بیماری خفیف، تصویربرداری فقط در افرادی ضروری است که عوارض بالقوهای دارند، کسانی که در اثر درمان بهبود نیافتهاند، یا کسانی که علت بیماری آنها نامشخص است.[۱۰][۳۷] اگر شخصی آنقدر مریض باشد که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد، انجام رادیوگرافی قفسه سینه توصیه میشود.[۳۷] نتایج همواره با شدت بیماری همبسته نیست و نمیتواند به شکل مطمئنی بین عفونت باکتریایی و عفونت ویروسی تمایز ایجاد کند.[۱۰]
تصاویر اشعه ایکس از سینه پهلو به سینه پهلو لختهای، سینه پهلو برونشی (همچنین با عنوان سینه پهلو بخشی شناخته میشود) و سینه پهلو بینابینی قابل طبقهبندی است.[۴۰] سینه پهلو اکتسابی باکتریایی، بهطور معمول تجمع ریوی در یک لوب سگمنتال ریه را نشان میدهد که به آن سینه پهلو لختهای میگویند.[۲۰] با این حال ممکن است یافتهها متفاوت باشند و الگوهای دیگری در انواع دیگر سینه پهلو شایع است.[۲۰] سینه پهلو آسپیراسیون ممکن است با تیرگی دوطرفه و عمدتاً در پایین ریهها و در سمت راست وجود داشته باشد.[۲۰] تصاویر رادیوگرافی سینه پهلو ویروسی ممکن است طبیعی به نظر برسد، بیش از حد متورم باشد، مناطق لکهدار در هر دو طرف مشاهده شود، و یا شبیه سینه پهلو باکتریایی، تجمع لختهای را نشان دهد.[۲۰] ممکن است نتایج رادیولوژی در مراحل اولیه بیماری مشاهده نشود، بهویژه در صورتی آب بدن از دست رفته باشد؛ و یا ممکن است تفسیر آن در کسانی که چاق هستند و یا سابقه بیماری ریوی دارند، دشوار باشد.[۱۱] سیتی اسکن میتواند اطلاعات بیشتری را در موارد نامشخص در اختیار قرار دهد.[۲۰]
میکروبیولوژی
در خصوص کنترل بیماری در جامعه، تعیین علت بیماری مقرون به صرفه نیست و عموماً تغییری در شیوه کنترل بیماری ایجاد نمیکند.[۱۰] در مورد افرادی که به درمان پاسخ نمیدهند، کشت خلط باید در نظر گرفته شود، و کشت مایکوباکتریوم توبرکلوزیس نیز باید در افراد مبتلا به سرفه مزمن همراه با خلط انجام گردد.[۳۷] ممکن است انجام آزمایش برای تشخیص سایر ارگانیسمهای خاص در حین شیوع بیماری و به دلایل مربوط به سلامت عمومی توصیه شود.[۳۷] در کسانی که دچار بیماری شدید هستند هر دو کشت خون و خلط،[۳۷] و همچنین آزمایش ادرار جهت مشاهده وجود آنتی ژنهای مربوط به لژیونلا و استرپتوکوک توصیه میشود.[۴۱] عفونتهای ویروسی را میتوان یا از طریق تشخیص ویروس یا آنتی ژنهای آن با کشت یا واکنش زنجیرهای پلیمراز (PCR) و سایر روشهای دیگر تعیین نمود.[۶] عامل بیماری تنها در ۱۵٪ موارد با استفاده از آزمونهای معمول میکروبیولوژیکی تشخیص داده میشود.[۹]
طبقهبندی
سینه پهلوت به التهاب ریه اشاره میکند؛ سینه پهلو معمولاً به علت عفونت به سینه پهلوت اطلاق میشود اما گاهی اوقات نیز به وضعیت غیرعفونی که دارای ویژگیهای تجمع ریوی است اشاره دارد.[۴۲] طبقهبندی سینه پهلو اغلب بر اساس شیوه ابتلا به آن صورت میگیرد: اکتسابی از جامعه، آسپیراسیون، مرتبط با بهداشت و درمان، اکتسابی از بیمارستان و سینه پهلو مرتبط با دستگاه تنفس مصنوعی.[۲۰] همچنین ممکن است بر اساس ناحیه مبتلا شده در ریه طبقهبندی شود: سینه پهلو لختهای، سینه پهلو برونشی و سینه پهلو حاد بینابینی؛[۲۰] و یا بر اساس ارگانیسم مسبب بیماری دستهبندی شود.[۴۳] همچنین سینه پهلو در کودکان را میتوان بر اساس علائم و نشانهها به دستههای غیرشدید، شدید و بسیار شدید طبقهبندی کرد.[۴۴]
تشخیص افتراقی
بیماریهای مختلفی میتوانند علائم و نشانههای مشابه علائم سینه پهلو داشته باشند، مانند: بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)، آسم، ادم ریوی، برونشکتازی، سرطان ریه، و آمبولی ریوی.[۹] آسم و COPD بر خلاف سینه پهلو بهطور معمول همراه با خس خس است، در ادم ریوی نوار قلب مشاهده میشود، سرطان و برونشکتازی با سرفه طولانیتر همراه بوده، و آمبولی ریوی با درد ناگهانی شدید قفسه سینه و تنگی نفس همراه است.[۹]
پیشگیری
پیشگیری شامل واکسیناسیون، اقدامات زیست محیطی و درمان مناسب سایر مشکلات درمانی و بهداشتی میباشد.[۱۰] اعتقاد بر این است که اگر اقدامات پیشگیرانه مناسب در سطح جهان صورت بگیرد، مرگ و میر در میان کودکان میتواند به میزان ۴۰۰،۰۰۰ مورد کاهش یابد و اگر درمان مناسب در کل جهان در دسترس باشد، مرگ و میر دوران کودکی را میتوان به میزان ۶۰۰،۰۰۰ مورد کاهش داد.[۱۲]
واکسیناسیون
واکسیناسیون هم در کودکان و بزرگسالان مانع از بروز برخی سینه پهلوهای باکتریایی و ویروسی میشود. واکسن آنفلوآنزا عملکرد نسبتاً مؤثری در برابر آنفلوآنزای A و B دارد.[۶][۴۵] مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) واکسیناسیون سالانه برای تمام افراد ۶ ماهه به بالا را توصیه میکند.[۴۶] مصون کردن کارکنان مراقبتهای بهداشتی خطر ابتلا به سینه پهلو ویروسی را در بین بیماران آنها کاهش میدهد.[۴۱] در صورت شیوع آنفلوآنزا، داروهایی از جمله آمانتادین یا ریمانتادین ممکن است به جلوگیری از بیماری کمک کند.[۴۷] تأثیر زانامیویر یا اسلتامیویر مشخص نیست چرا که تولید کنندگان اوسلتامیویر از انتشار دادههای آزمایشی جهت تجزیه و تحلیل مستقل آنها خودداری کردهاند.[۴۸]
واکسیناسیون علیه هموفیلوس آنفلوآنزا و استرپتوکوک سینه پهلوه شواهد خوبی برای تأیید استفاده از آنها فراهم کرده است.[۳۰] واکسیناسیون کودکان در برابر استرپتوکوک سینه پهلوه منجر به کاهش بروز این عفونت در افراد بزرگسال میشود، چرا که بسیاری از بزرگسالان این عفونتها را از کودکان میگیرند. واکسن استرپتوکوک سینه پهلوه برای بزرگسالان در دسترس است و مشخص شده که این واکسن خطر ابتلا به بیماری پنوموکوکی مهاجم را کاهش میدهد.[۴۹] واکسنهای دیگری که اثر محافظتی در برابر سینه پهلو ایجاد میکنند عبارتند از: سیاه سرفه،آبله مرغان، و سرخک.[۵۰] CDCPrev۲۰۱۲/>
سایر
ترک سیگار[۳۷] و کاهش آلودگی هوا نظیر دود ناشی از پختوپز داخل خانه با چوب یا سرگین، توصیه میشود.[۱۰][۱۲] سیگار بهعنوان بزرگترین عامل خطرآفرین ابتلا به سینه پهلو پنوموکوکی در بزرگسالان است.[۴۱] رعایت بهداشت دستها و سرفه نکردن در آستین لباس نیز ممکن است از جمله اقدامات پیشگیرانه مؤثر باشد.[۵۰] استفاده از ماسکهای جراحی توسط کسانی که بیمار هستند نیز ممکن است از شیوع بیماری جلوگیری کند.[۴۱]
درمان مناسب بیماریهای زمینهای (مانند اچآیوی/ایدز، دیابت شیرین، و سوء تغذیه) میتواند خطر ابتلا به سینه پهلو را کاهش دهد.[۱۲][۵۰][۵۱] در کودکان کمتر از ۶ ماهه تغذیه فقط با شیر مادر هم خطر و هم شدت بیماری را کاهش میدهد.[۱۲] در افراد مبتلا به اچآیوی/ایدز و کسانی که تعداد سلول CD۴ آنها کمتر از ۲۰۰ سلول به ازای هر میکرولیتر است، آنتیبیوتیک تریمتوپریم / سولفامتوکسازول موجب کاهش خطر پنوموسیستیس سینه پهلو میگردد[۵۲] و همچنین ممکن است در کسانی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند اما اچآیوی ندارند، برای پیشگیری مفید باشد.[۵۳]
انجام تست استرپتوکوک گروه B و تراکوماتیس کلامیدیا و در صورت نیاز تزریق آنتیبیوتیک برای زنان باردار، میزان سینه پهلو در نوزادان را کاهش میدهد؛[۵۴][۵۵] اقدامات پیشگیرانه در خصوص انتقال اچآیوی از مادر به فرزند نیز ممکن است مؤثر باشد.[۵۶] ساکشن دهان و گلوی نوزادان که دارای مایع آمنیوتیک آغشته به مامیزه هستند در کاهش میزان سینه پهلو آسپیراسیون تأثیری نداشته و ممکن است باعث آسیب بالقوه شود،[۵۷] در نتیجه این عمل در اکثر موارد توصیه نمیشود.[۵۷] در افراد مسن ضعیف مراقبتهای بهداشتی مناسب دهان ممکن است خطر ابتلا به سینه پهلو آسپیراسیون را کاهش دهد.[۵۸]
درمان
CURB-65 | |
---|---|
Symptom | Points |
Confusion |
|
Urea>۷ mmol/l |
|
Respiratory rate>۳۰ |
|
SBP<90mmHg, DBP<60mmHg |
|
Age>=۶۵ |
|
بهطور معمول، آنتیبیوتیکهای خوراکی، استراحت، مسکن معمولی، و مایعات برای بهبود کامل کافی است.[۳۷] با این حال کسانی به وضعیت پزشکی دیگری مبتلا هستند، سالمندان، و یا کسانی که مشکل تنفسی قابل توجهی دارند ممکن است نیاز به مراقبتهای بیشتری داشته باشند. اگر نشانهها بدتر شود، سینه پهلو با درمان در منزل بهبود نیابد، یا عوارض دیگری رخ دهد، ممکن است لازم باشد فرد در بیمارستان بستری شود.[۳۷] در سراسر جهان، حدود ۷-۱۳٪ موارد این بیماری در کودکان منجر به بستری شدن آنها میگردد[۱۰] در حالی که در کشورهای توسعه یافته بین ۲۲ تا ۴۲٪ از بزرگسالان مبتلا به سینه پهلو اکتسابی از جامعه در بیمارستان بستری میشوند.[۳۷] نمره CURB-65 برای تعیین لزوم پذیرش بزرگسالان در بیمارستان مفید است.[۳۷] در صورتی که این نمره ۰ یا ۱ باشد شخص بهطور معمول میتواند خود را در خانه درمان کند، اگر این نمره ۲ باشد اقامت کوتاه در بیمارستان یا پیگیری دقیق ضروری است، اگر این عدد بین ۳ تا ۵ باشد، توصیه میشود فرد بستری گردد.[۳۷] کودکانی که دچار زجر تنفسی هستند یا اشباع اکسیژن آنها کمتر از ۹۰٪ است باید در بیمارستان بستری شوند.[۵۹] تأثیر فیزیوتراپی قفسه سینه در سینه پهلو هنوز مشخص نشده است.[۶۰] ممکن است تهویه غیرتهاجمی در افرادی که در واحد مراقبتهای ویژه بستری شدهاند، مفید باشد.[۶۱] استفاده از داروی سرفه بدون نسخه[۶۲] و همچنین استفاده از روی در کودکان مؤثر نبوده است.[۶۳] شواهد کافی در مورد تأثیر خلطآورها وجود ندارد.[۶۲]
باکتریایی
آنتیبیوتیک باعث بهبود حال کسانی میشود که به سینه پهلو باکتریایی مبتلا هستند.[۶۴] انتخاب آنتیبیوتیک در وهله اول به ویژگیهای فرد مبتلا، مانند سن، وضعیت سلامت، و نحوه ابتلا به عفونت بستگی دارد. در انگلستان، درمان تجربی با آموکسیسیلین بهعنوان درمان خط اول برای سینه پهلو اکتسابی از جامعه توصیه میشود، داکسیسیکلین یا کلاریترومایسین بهعنوان جایگزین مطرح است.[۳۷] در آمریکای شمالی که در آن اشکال "غیرعادی" سینه پهلو اکتسابی از جامعه شایعتر است، ماکرولیدها (مانند آزیترومایسین یا اریترومایسین)، داکسیسیکلین و آموکسیسیلین به عنوان خط اول درمان سرپایی در بزرگسالان در نظر گرفته میشوند.[۲۱][۶۵] در کودکان دارای علائم خفیف یا متوسط آموکسیسیلین همچنان بهعنوان خط اول درمان محسوب میشود.[۵۹] استفاده از فلوروکینولون در موارد بدون عارضه توصیه میشود و دلیل آن نگرانی در مورد عوارض جانبی و ایجاد مقاومت با توجه به عدم وجود نفع بالینی بیشتر است.[۲۱][۶۶] طول مدت درمان بهطور رایج هفت تا ده روز است، اما شواهد روزافزونی نشان میدهد که دورههای کوتاهتر (سه تا پنج روز) نیز تأثیر مشابهی دارند.[۶۷] در خصوص سینه پهلو اکتسابی از بیمارستان استفاده از نسل سوم و چهارم سفالوسپورین، کرباپنم، فلوروکینولون، آمینوگلیکوزید، و وانکومایسین توصیه میشود.[۶۸] این آنتیبیوتیکها اغلب بهصورت به صورت داخل وریدی ارائه شده و بهصورت ترکیبی مورد استفاده قرار میگیرند.[۶۸] در افرادی که در بیمارستان درمان میشوند بیش از ۹۰٪ افراد با آنتیبیوتیکهای اولیه بهبود پیدا میکنند.[۱۸]
ویروسی
از مهارکنندههای نورآمینیداز میتوان برای درمان سینه پهلو ویروسی ناشی از ویروسهای آنفلوآنزا (آنفلوآنزا A و آنفلوآنزا B) استفاده کرد.[۶] هیچ داروی ضدویروس برای سایر سینه پهلوهای ویروسی اکتسابی از جامعه از جمله ویروس کوروناویروس سارس، آدنوویروس، هانتاویروس، و پاراآنفلوآنزا توصیه نشده است.[۶] آنفلوآنزا نوع A را میتوان با ریمانتادین یا آمانتادین درمان کرد، اما هر دو آنفلوآنزای نوع A یا B را میتوان با اسلتامیویر، زانامیویر یا پرامیویر درمان نمود.[۶] بیشترین تأثیر این داروها در صورتی است که ظرف ۴۸ ساعت از شروع علائم مصرف شوند.[۶] بسیاری از گونههای آنفلوآنزا نوع A H5N1 که با عنوان آنفلوآنزای پرندگان و یا "آنفلوآنزای مرغی" نیز شناخته میشود در برابر ریمانتادین و آمانتادین مقاومت نشان دادهاند.[۶] استفاده از آنتیبیوتیکها در سینه پهلو ویروسی توسط برخی از کارشناسان توصیه میشود زیرا نمیتوان احتمال بروز عوارض عفونت باکتریایی را رد کرد.[۶] انجمن قفسه سینه بریتانیا توصیه میکند کسانی که مبتلا به بیماری خفیف هستند از مصرف آنتیبیوتیک خودداری کنند.[۶] استفاده از کورتیکواستروئید محل مناقشه است.[۶]
آسپیراسیون
به طور کلی، سینه پهلوت آسپیراسیون با احتیاط درمان شده و آنتیبیوتیک فقط برای سینه پهلو آسپیراسیون داده میشود.[۶۹] انتخاب آنتیبیوتیک به عوامل مختلفی از جمله نوع ارگانیسم مسبب بیماری و همچنین این مسئله بستگی دارد که آیا سینه پهلو از جامعه گرفته شده و یا در محیط بیمارستان ایجاد شده است. برخی از رایجترین گزینهها عبارتند از: کلیندامایسین، که ترکیبی است از آنتیبیوتیکهای بتالاکتام و مترونیدازول، یا آمینوگلیکوزید.[۷۰] گاهی اوقات از کورتیکواستروئید برای سینه پهلو آسپیراسیون استفاده میشود، اما شواهد محدودی در خصوص تأیید مؤثر بودن آن وجود دارد.[۶۹]
پیشآگهی
در صورت درمان، بسیاری از انواع سینه پهلو باکتریایی در عرض ۳-۶ روز از بین خواهد رفت.[۷۱] بهبود بسیاری از علائم معمولاً چند هفته طول میکشد.[۷۱] نشانههای قابل مشاهده با اشعه ایکس بهطور معمول در عرض چهار هفته از بین میرود و میزان مرگ و میر اندک است (کمتر از ۱٪).[۱۱][۷۲] در افراد مسن و یا افرادی که دچار سایر مشکلات ریوی هستند ممکن است بهبود بیش از ۱۲ هفته طول بکشد. در افرادی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند میزان مرگ و میر ممکن است تا ۱۰٪ افزایش یابد و در کسانی که نیاز به مراقبتهای ویژه دارند این مقدار ممکن است به ۳۰-۵۰٪ برسد.[۱۱] سینه پهلو شایعترین عفونت اکتسابی از بیمارستان است که منجر به مرگ میشود.[۱۸] قبل از ظهور آنتیبیوتیکها، مرگ و میر در بین کسانی که در بیمارستان بستری میشدند بهطور معمول ۳۰٪ بود.[۱۵]
در افراد مسن و کسانی که دارای مشکلات زمینهای سلامت هستند ممکن است عوارض ویژهای رخ دهد.[۷۲] این موارد ممکن است شامل: آمپیم، آبسه ریه، برونشیولیت مزمن، سندرم زجر تنفسی حاد، گندخونی، و بدتر شدن مشکلات زمینهای سلامت باشد.[۷۲]
قوانین پیشبینی بالینی
قوانین پیشبینی بالینی برای پیشبینی عینیتر نتایج سینه پهلو تدوین شده است.[۱۸] این قوانین اغلب در تصمیمگیری برای بستری کردن فرد استفاده میشود.[۱۸]
- شاخص شدت سینه پهلو (یا امتیاز PSI)[۱۸]
- نمره CURB-65 که شدت علائم، بیماریهای زمینهای و سن را در نظر میگیرد[۷۳]
تجمع مایع در پلور، آمپیم، و آبسه
در سینه پهلو ممکن است تجمع مایع در فضای اطراف ریه تشکیل شود.[۷۴] گاهی میکروارگانیسمها این مایع را آلوده میکنند و باعث یک آمپیم میشوند.[۷۴] برای تشخیص آمپیم از [تجمع مایع پاراسینه پهلو]] ساده که رایجتر است، مایع را میتوان با یک سوزن (توراسنتز) جمع آوری کرد و مورد بررسی قرار داد.[۷۴] اگر شواهدی دال بر وجود آمپیم وجود داشته باشد، تخلیه کامل مایع لازم است، و این کار اغلب نیازمند کاتتر تخلیه است.[۷۴] در موارد شدید آمپیم، ممکن است جراحی لازم باشد.[۷۴] اگر مایع آلوده تخلیه نشود، ممکن است عفونت باقی بماند، زیرا آنتیبیوتیکها به خوبی در حفره پلور نفوذ نمیکنند. اگر مایع آلوده نیست، تنها در صورتی باید خشک شود که موجب علایم شده و یا علایم از بین نرود.[۷۴]
باکتریهای موجود در ریه به ندرت توده مایعی آلوده موسوم به آبسه ریه را تشکیل میدهند. معمولاً آبسه ریه را میتوان با اشعه ایکس قفسه سینه مشاهده کرد، اما اغلب به یک سیتی اسکن قفسه سینه برای تأیید تشخیص نیاز است.[۷۴] آبسه بهطور معمول در سینه پهلو آسپیراسیون رخ میدهد و معمولاً حاوی انواع مختلفی از باکتریها است. معمولاً استفاده طولانیمدت از آنتیبیوتیکها برای درمان آبسه ریه کافی است، اما گاهی اوقات آبسه باید با توسط جراح یا رادیولوژیست تخلیه شود.[۷۴]
نارسایی تنفسی و گردش خون
سینه پهلو میتواند با تحریک سندرم زجر تنفسی حاد (ARDS) باعث نارسایی تنفسی شود که خود ناشی از ترکیب عفونت و پاسخ التهابی است. ریهها به سرعت پر از مایع شده و سفت میشوند. این سفتی همراه با مشکلات شدید استخراج اکسیژن ناشی از مایع آلوئولی، ممکن است نیازمند دورههای طولانی تهویه مکانیکی باشد تا فرد زنده بماند.[۲۲]
سپسیس یک عارضه بالقوه سینه پهلو است، اما بهطور معمول فقط در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف یا هیپواسپلنیسم رخ میدهد. ارگانیسمهایی که اغلب موجب آن میشوند عبارتند از استرپتوکوک سینه پهلوه، هموفیلوس آنفلوآنزا و کلبسیلا سینه پهلوه. علتهای دیگر این علائم را باید انفارکتوس میوکارد و یا آمبولی ریوی در نظر گرفت.[۷۵]
اپیدمیولوژی
no data <100 100–700 700–1400 1400–2100 2100–2800 ۲۸۰۰–۳۵۰۰
|
3500–4200 ۴۲۰۰–۴۹۰۰ 4900–5600 5600–6300 ۶۳۰۰–۷۰۰۰ >۷۰۰۰
|
سینه پهلو بیماری شایعی است که سالانه حدود ۴۵۰ میلیون نفر را مبتلا کرده و در تمام نقاط جهان رخ میدهد.[۶] این بیماری یک علت عمده مرگ و میر در میان تمام گروههای سنی بوده و منجر به ۴ میلیون مرگ سالیانه (۷٪ از کل مرگ و میر در جهان) میشود.[۶][۶۴] بیشترین این میزان در کودکان کمتر از پنج و افراد مسنتر از ۷۵ سال رخ میدهد.[۶] میزان وقوع این بیماری در جهان در حال توسعه نسبت به جهان توسعه یافته در حدود پنج برابر بیشتر است.[۶] سینه پهلو ویروسی حدود ۲۰۰ میلیون مورد مرگ را موجب میشود.[۶] در ایالات متحده و در سال ۲۰۰۹، سینه پهلو هشتمین علت اصلی مرگ و میر بوده است.[۱۱]
کودکان
در سال ۲۰۰۸، سینه پهلو حدوداً در ۱۵۶ میلیون کودک (۱۵۱ میلیون نفر در جهان در حال توسعه و ۵ میلیون نفر در جهان توسعه یافته) رخ داده است.[۶] این بیماری منجر به ۶/۱میلیون مرگ و یا ۲۸ تا ۳۴٪ تمام مرگ و میرها در کودکان کمتر از پنج سال شد که ۹۵٪ آن در جهان در حال توسعه رخ داد.[۶][۱۰] کشورهای دارای بیشترین بار بیماری عبارتند از: هند (۴۳ میلیون)، چین (۲۱ میلیون) و پاکستان (۱۰ میلیون) نفر.[۷۷] این بیماری علت اصلی مرگ و میر در میان کودکان در کشورهای کمدرآمد است.[۶][۶۴] بسیاری از این مرگ و میرها در دوره نوزاد رخ میدهد. سازمان بهداشت جهانی تخمین زده است از هر سه مرگ نوزادان تازه متولد شده یک مورد به علت سینه پهلو رخ میدهد.[۷۸] از لحاظ نظری میتوان تقریباً جلوی نیمی از این مرگ و میرها را گرفت، چرا که توسط باکتریهایی ایجاد میشوند که واکسن مؤثری برای آنها در دسترس است.[۷۹]
تاریخچه
سینه پهلو بیماری شایعی در طول تاریخ بشر بوده است.[۸۰] علائم آن توسط بقراط (حدود ۳۷۰ قبل از میلاد - ۴۶۰ قبل از میلاد) شرح داده شده است:[۸۰]" تأثیرات پریسینه پهلو و ریوی آن به این شرح مشاهده میشود: اگر تب شدید باشد، و اگر درد در یکی از طرفین یا هر دو طرف وجود داشته باشد، و در صورتی که با بازدم سرفه وجود داشته باشد، و خلط به رنگ زرد یا کبود باشد، یا رقیق، پر از کف، و خونی باشد، و یا اگر هر ویژگی دیگری داشته باشد که غیرمعمول باشد... وقتی سینه پهلو در اوج خود باشد، اگر شخص پاکسازی نشده باشد امکان درمان وجود ندارد، و بد است اگر وی دچار تنگی نفس باشد، و ادرار وی رقیق و بدبو باشد، و اگر عرق از گردن و سر وی خارج شود، زیرا این عرق بد است، چرا که نشاندهنده خفگی، قدرت و شدت بیماری است که دارد بر بدن چیره میشود."[۸۱] با این حال، بقراط سینه پهلو را نوعی بیماری معرفی کرده که "قدما نامگذاری کردهاند". او همچنین نتایج تخلیه جراحی آمپیما را گزارش کرده است. ابن میمون (۱۱۳۵-۱۲۰۴ م) عنوان کرده است: "علائم اولیه که در سینه پهلو رخ میدهد و هرگز غایب نیستند به شرح زیر است: تب شدید، درد ریوی پایدار در طرفین، تنفس سریع کوتاه، نبض منقطع و سرفه."[۸۲] این شرح بالینی کاملاً شبیه چیزی است که در کتابهای درسی مدرن آمده است و نشاندهنده وسعت دانش پزشکی در قرون وسطی تا قرن نوزدهم است.
ادوین کلبس اولین نفری بود که باکتری را در مجاری هوایی فردی که در سال ۱۸۷۵ از سینه پهلو درگذشته بود مشاهده کرد.[۸۳] کار اولیه شناسایی دو علت باکتریایی شایع یعنی "استرپتوکوک سینه پهلوه و کلبسیلا سینه پهلوه توسط کارل فریدلاندر[۸۴] و آلبرت فرانکل در به ترتیب در سال ۱۸۸۲ و سال ۱۸۸۴ انجام شد. کار اولیه فریدلاندر، لکه گرم را بهعنوان روش آزمون آزمایشگاهی اساسی معرفی کرد که هنوز هم برای شناسایی و طبقهبندی باکتریها مورد استفاده قرار میگیرد. مقاله کریستین گرم در توصیف این روش در سال ۱۸۸۴ به افتراق این دو باکتری کمک کرد و نشان داد که سینه پهلو میتواند در اثر بیش از یک میکروارگانیسم ایجاد شود.[۸۵]
سر ویلیام اوسلر که بهعنوان "پدر طب مدرن،" شناخته میشود، از مرگ و میر و ناتوانی ناشی از سینه پهلو در سال ۱۹۱۸ بهعنوان "کاپیتان مردان مرگ" یاد کرد، چرا که در آن زمان بهعنوان یکی از علل عمده مرگ و میر حتی از سل پیشی گرفته بود. این عبارت در اصل توسط جان بنیان در اشاره به "سل ریوی" (سل) ابداع شده بود.[۸۶][۸۷] اوسلر همچنین سینه پهلو را "دوست مردان پیر" میخواند زیرا در زمانهای که سایر روشهای مرگ از بسیاری جهات کندتر و دردناکتر بود، مرگی اغلب سریع و بدون درد را موجب میشد.[۱۵]
تحولات متعددی در سالهای ۱۹۰۰ وضعیت را برای کسانی که مبتلا به سینه پهلو بودند، بهبود داد. ظهور پنی سیلین و آنتیبیوتیکهای دیگر، تکنیکهای جراحی مدرن، و مراقبتهای ویژه در قرن بیستم باعث شد مرگ و میر ناشی از سینه پهلو در کشورهای توسعه یافته با شتاب به میزان ۳۰ درصد کاهش یابد. واکسیناسیون نوزادان در برابر هموفیلوس آنفلوآنزا نوع B در سال ۱۹۸۸ آغاز شد و مدت کوتاهی پس از آن منجر به کاهش چشمگیر موارد بیماری گردید.[۸۸] واکسیناسیون در برابر استرپتوکوک سینه پهلوه در بزرگسالان در سال ۱۹۷۷ و در کودکان در سال ۲۰۰۰ آغاز شد، و منجر به کاهش مشابهی گردید.[۸۹]
جامعه و فرهنگ
با توجه به بار بالای بیماری در کشورهای در حال توسعه، و آگاهی نسبتاً کم از این بیماری در کشورهای توسعه یافته، جامعه بهداشت جهانی ۱۲ نوامبر را روز جهانی سینه پهلو اعلام کرده است که روزی برای شهروندان و سیاست گذاران دلسوز جهت اقدام علیه این بیماری است.[۹۰] هزینههای اقتصادی سینه پهلو اکتسابی از جامعه ۱۷ میلیارد دلار تخمین زده شده است.[۱۱]
ادامه مطلب
دیورتیکول مکل | |
---|---|
![]()
یک نمای شماتیک از دیورتیکول مکل همراه با رودهی باریک.
|
|
آیسیدی-۱۰ | C17.3, Q43.0 |
آیسیدی-۹ | 152.3, 751.0 |
اُمیم | 155140 |
دادگان بیماریها | 7903 |
مدلاین پلاس | 000234 |
ایمدیسین | med/2797 ped/1389 rad/425 |
پیشنت پلاس | دیورتیکول مکل |
سمپ | D008467 |
دیورتیکول مکل (Meckel's diverticulum) این عارضه یک اختلال مادرزادی است که در آن یک کیسه در نزدیکی انتهای تحتانی رودهٔ کوچک تشکیل میشود.
علائم
دیورتیکول مکل شایع ترین آنومالی مادرزادی مجرای گوارش است. محل آن اغلب در ۱۰۰ سانتی متری (۲ فوتی) دریچه ایلئوسکال بوده و معمولاً بدون علامت است. تنها ۲ درصد افراد مبتلا به این دیورتیکول در دوران کودکی دچار عوارض میشوند. گاهی از اوقات درد آن با آپاندیسیت تشخیص افتراقی دارد.شیوع آن در مردان ۲ برابر زنان است و نصف افرادی که علامتدار میشوند زیر ۲ سال دارند.[۱]
شایعترین شکل تظاهر بالینی، انسداد رودهاست که ۶۰% بیماران سمپتوماتیک را شامل میشود. خونریزی گوارشی در ۲۵% بیماران سمپتوماتیک دیده میشود. مخاط هتروتوپیک معده در غالب مواردی که تظاهر بالینی شان خونریزی گوارشی است، دیده میشود، در حالیکه این بافت هتروتوپیک تنها در ۲۲% افراد بدون علامت وجود دارد. دیورتیکول مکل یکی از بیماریهای اصلی است که در تشخیص افتراقی کودکان با خونریزی گوارشی حاد، انسداد روده و درد شکم با علت نامعلوم باید مورد توجه قرار گیرد و مخاط هتروتوپیک در عارضه دار شدن دیورتیکول مکل نقش اساسی دارد.
جستارهای وابسته
منابع
- F. Charles Brunicardi, Dana K. Anderson, Timothy R. Billiar, et al. Small Intestine. In: Ali Tavakkoli, Stanley W. Ashley, Michael J. Zinner: Schwartz's Principles of Surgery. 10 ed. United states: McGraw-Hill;2015
- ویکیپدیای انگلیسی
ادامه مطلب
Diphtheria | |
---|---|
![]()
از نشانههای بیماری دیفتیری تورم در ناحیه گردن میباشد.”.
|
|
آیسیدی-۱۰ | A36 |
آیسیدی-۹ | 032 |
دادگان بیماریها | 3122 |
مدلاین پلاس | 001608 |
ایمدیسین | emerg/138 med/459 oph/674 ped/596 |
سمپ | D004165 |
دیفتِری بیماری حاد باکتریایی دستگاه تنفسی است. دیفتری بیماری شدید و بالقوه کشندهای است که میزان مرگ و میر آن در کودکان خردسال و افراد مسن زیادتر است. عامل این بیماری باکتری کورینه باکتریوم دیفتریا است. در واقع دیفتری یک کلمه یونانی است و اسم بیماری است که در آن قسمت فوقانی دستگاه تنفسی دچار مشکل میشود و از علایم آن میتوان به گلودرد تب خفیف و مواد و غشاهای چسبناک بر روی لوزه و حلق و داخل سوراخ بینی اشاره کرد و نوع خفیف آن نیز میتواند به پوست محدود شود. دیفتری باعث زوال در غلافهای عصبی در بخش مرکزی وپری فرال سیستم عصبی که منجر به انحطاط در مرکز کنترل و در نتیجه از دست دادن احساس میشود. دیفتری یک بیماری مسری است که به وسیله تماس فیزیکی مستقیم و یا تنفس ذرات معلق در هوا که شامل باکتریهای دیفتری باشد انتقال مییابد. در بسیاری از کشورهای پیشرفته به وسیله واکسیناسیون فراگیر به کلی ریشهکن شدهاست. برای مثال در طول سالهای ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۰ کلاً ۵۲ مورد دیفتری گزارش شده در حالی که در طول سالهای ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۷ فقط ۵ مورد آلودگی به دیفتری گزارش شده چرا که تمام بچهها در مدارس توسط واکسن واکسیناسیون میشوند. همچنین واکسیناسیون بزرگسالان نیز انجام شده بخصوص برای افرادی که به مناطقی سفر میکنند که هنوز دیفتری وجود دارد. اگر چه با افزایش سن تاثیر واکسیناسیون به مراتب کاهش مییابد.
محتویات
تاریخچه
در سال۱۹۲۰ تخمین داده شد که فقط در آمریکا هر ساله ۱۰۰ الی ۲۰۰ هزار نفر به دیفتری مبتلا میشوند وهر ساله حدود ۱۳ الی ۱۵ هزار نفر بر اثر دیفتری جان میسپارند. که بیشترین این افراد کودکان بودند. یکی از شیوعهای مشهور در آمریکا مربوط به ناحیه نوم آلاسکا در سال ۱۹۲۵ بود که یک بسیج عمومی با ارسال سرم برای بیماران همراه بود و هنور هم در جشن سالانه مسابقه ترحم یاد آن نگه داشته میشود.
همچنین دیفتری در خانواده سلطنتی درقرن ۱۹ شیوع پیدا کرد و در آن پرانسس الیس دختر ملکه ویکتوریا و همچنین دخترش پرانسس الیس مای در دسامبر و نوامبر ۱۸۷۸ بر اثر دیفتری مردند. در سال ۱۸۸۰ جوزف ادویر یکی از موثرترین راههای مبارزه با دیفتری را در آن زمان کشف کرد. جوزف لولهای را طراحی کرد که در گلوی افراد قرار میگرفت و آنها را از خفه شدن نجات میداد. چرا که یک غشای چسبناک مسیر تنفسی بیمارها را مسدود میکند. در سال ۱۸۹۰ پزشک آلمانی بهرینگ یک پادتن را برای دیفتری کشف کرد که باکتریهای دیفتری را نمیکشت ولی سم آنها را خنثی میکرد .بهرینگ کشف کرده بود که که در خون بعضی حیوانات این پادتن وجود دارد او خون حیوانات را گرفت و این ماده را استخراج کرد و اولین جایزه نوبل را در زمینه پزشکی نصیب خود کرد، همزمان با وی در مرکز علمی پاستور امیل روکس و اجوست نیز پادتنهای مشابهی کشف کردند. ولی اولین واکسن موفق در سال ۱۹۱۳ توسط او ساخته شد اگرچه هیچ آنتی بیوتیکی تا بعد از اینکه در جنگ جهانی دوم داروی سولفا کشف نشد برای دیفتری ساخته نشد. اسکیک تست در سالهای ۱۹۱۰ و۱۹۱۱ اختراع شد این آزمایش تعیین میکند که آیا فرد مستعد دیفتری است یا نه. این نام بعد از سازنده آن(بال اسکیک) توسط پزشک متخصص اطفال در آمریکا که بورن نام داشت نامگذاری شد.
دکتر اسکیک یک مبازه با دیفتری را پایهگذاری کرد که ۵ سال به طول انجامید. و به عنوان یک بخش از این مبارزه شرکت بیمه با نام متروپولیتن در اقدامی دست به انتشار ۸۵ میلیون اعلامیه هشدار در برابر دیفتری کرد و از والدین خواست که نسبت به فرزندان خود در برابر دیفتری هوشیار باشند. واکسن دیفتری در دهه بعد از او ساخته شد و در سالهای نزدیک به ۱۹۲۴ مرگ ومیر ناشی از دیفتری سیر نزولی به خود گرفت.
علائم وعلامتها
علائم مربوط به مشکلات تنفسی در دیفتری بعد از ۲ الی ۵ روز بروز کرده و در این مدت به صورت نهفتگی میباشد دیفتری از آن انواع بیماریهای است که به مرور پیشرفت میکند. علائمی نظیر خستگی وتب وگلو درد ومشکل بلع غذا دیده میشود در کودکان علائمی چون تهوع واستفراغ و لرز و تب شدید نیز مشاهده میشود اگرچه این علائم ممکن است تا زمانی که عفونت پیشرفت نکرده باشد بروز نیابد. در حدود ۱۰٪ از موارد نیز به صورت تورم در گلو نیز دیده میشود که نشان از خطرناک بودن وریسک بالای مرگ است. علاوه بر عفونت وعلائم ظاهری ممکن است علائمی چون بیاشتهایی و زرد رنگی و ضربان تند قلب نیز مشاهده شود. این علائم به دلیل سمی است که باکتریهای دیفتری ترشح کردهاست. در بعضی موارد این علائم همراه با کاهش فشار خون نیز هستند و در موارد وجود طولانی مدت دیفتری اختلالات عصبی و قلبی نیز ممکن است مشاهده شود. نوعی از دیفتری به نام دیفتری پوستی ممکن است در اثر عفونتهای ثانوی بیماریهای قبلی پوستی رخ دهد علائم دیفتری پوستی بعد از ۷ روز از بیماری عادی پوستی در افراد دیده میشود.
تشخیص
تعریفی که در حال حاضر سازمان کنترل ومحافظت در مقابل بیماری (CDC) از دیفتری دارد بر دو اساس آزمایشگاهی و کلینیکی استوار است. معیار آزمایشگاهی: ۱) ایزوله کردن کرینو باکتریم دیفتری از نمونه کلینیکی و ۲) مبحث امراضشناسی در مورد دیفتری معیار کلینیکی :۱)رد پای بیماری تنفسی در قسمت فوقانی دستگاه تنفسی همراه با گلو درد و ۲)تب خفیف و ۳) وجود چسندگی و لایه غشای چسبنده کاذب در حلق ولوزه و داخل مجاری بینی.
طبقهبندی حالتها
- احتمالی: عوامل کلینیکی حاکی از وجود بیماری است ولی عوامل آزمایشگاهی آن را اثبات نمیکند.
- حتمی: عوامل کلینیکی حاکی از وجود بیماری است و عوامل آزمایشگاهی نیز آن را اثبات میکند.
باید معالجه تجربی در مورد بیمارانی که احتمال بالای آلوده شدن در آنها وجود دارد به تدریج و به صورت عمومی آغاز شود.
درمان
بیماری دیفتری را میتوان تحت کنترل درآورد ولی حالات شدید آن مانند تورم در گلو و مشکل در تنفس و بلع و مشکلات مرتبط با غدد لنفاوی وجود دارد که در این حالات باید سریعاً بیمار تحت مداوا قرار بگیرد و مسیر مسدود تنفسی به وسیله لوله باز شود. ریتم قلبی نامنظم میتواند در این مقطع یا یک هفته بعد از این رخ دهد وبه سکته قلبی وفلج شدن قلب بینجامد همچنین میتواند باعث سکته وایجاد عیب در چشم و گوش و ماهیچهها شود. بیماری که به حالت شدید دیفتری مبتلا شده باشد، حال خوبی ندارد و باید در بخش ای سی یو بستری شود و فوراً به او پادتن تزریق شود ولی باید مد نظر داشت که این پادتنها، سمی را که در بافتها جمع شده از بین نمیبرد. در صورت کوتاهی کردن در این زمینه ریسک بالایی از مرگ وجود دارد. تزریق مقدار پادتن به تشخیص کلینیکی بستگی دارد و نباید منتظر تائید آزمایشگاه بود.آنتی بیوتیکها بر عفونتهای موضعی افرادی که پادتن دریافت کردهاند، اثر چندانی ندارد. تزریق آنتیبیوتیک برای بیمارانی در رده دیفتری نوع سی صورت میگیرد و از انتقال باکتری به دیگر افراد جلوگیری میکند .
منابع
Wikipedia contributors، "Diphtheria،" Wikipedia، The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Diphtheria&oldid=248119578 (accessed November ۱۰، ۲۰۰۸).
ادامه مطلب
دیسلیپیدمی | |
---|---|
آیسیدی-۱۰ | E78 |
آیسیدی-۹ | 272 |
سمپ | D050171 |
دیسلیپیدمی (به انگلیسی: Dyslipidemia ) انواع مختلفی از اختلال در سوختوساز چربیها هستند که موجب بالا رفتن میزان سرمی یک یا تعدادی از آنها (مانند کلسترول، تریگلیسرید به صورت VLDLو LDL)در خون میشوند.
دیسلیپیدمی یکی از عوامل اصلی خطر برای بروز بیماری سرخرگهای کرونری (CAD)، سکته مغزی و بیماری عروق محیطی (PVD)، ذکر گردیده که میتوان با تغییر شیوه زندگی، رژیم غذایی و داروها بر آن تاثیر گذاشت و آن را تغییر داد. بالا رفتن میزان سرمی چربیها میتواند منجر به تشکیل پلاکهای آترواسکلروز در سرخرگهای کرنری بشود که در حضور سایر عوامل خطر، تشکیل آن تسریع میشود.
محتویات
گروهبندی
انوع عمده دستهبندي دیسلیپیدمی شامل:
- بر اساس اختلالات ليپيد:بالا بودن ليپيد( هيپرليپيدمي) يا كم بودن ليپيد(هيپو ليپيدمي)
- بر اساس اختلالات ليپوپروتئين:بالا بودن ليپوپروتئين(هيپرليپوپروتئينمي) يا كم بودن ليپوپروتئين(هيپوليپوپروتئينمي)ميباشد.
روش ديگر دسته بندي بصورت اوليه يا ثانويه است.علل اصلي نوع ثانويه، ديابت، چاقي،كمكاري تيروئيد و مصرف الكل يا كورتون است.
نوع ديگر دسته بندي عبارت است از:
- فنوتیپال: شامل هیپرکلسترولمی (نوع هتروزیگوت فامیلی یا غیر فامیلی)، دیسلیپیدمی مخلوط و هیپرکلسترولمی اندوژن .
- اتيولوژيك يا بر اساس سبب: با علت توارث ژنی و یا دلایل دیگر همچون داروها و سیگار.
گروه بندی فردریکسون
فنوتیپ | نوع۱ | نوع۲ | نوع۳ | نوع۴ | نوع۵ |
---|---|---|---|---|---|
لیپوپروتئین افزایشیافته | کیلومیکرون | افزایش LDL و VLDL | IDL | تریگلیسیرید | VLDL و کیلومیکرون |
تشخیص
جهت غرباﻟﮕﺮی از نظر دیسﻟﻴﭙﻴﺪمی اندازه ﮔﻴﺮی سطح ﻟﻴﭙﻴﺪ در وضعیت ناشتا در همه بیماران اندیکاسیون دارد. شیوع دیسلیپیدمی در ایران بالاست.
فارماکوسینتیک
داروهای استاتینی مانند لوواستاتین و آتورواستاتین که داروی باز دارنده رقابتی آنزیم HMG – COA رودکتاز هستند میتوانند با جلوگیری از تبدیل ملکول، ۳- هیدروکسی ۳ - متیل گلوتاریل کوآنزیم A به موالونات که یکی از ملکولهای بینابینی در سنتز کلسترول است. جلو ساخت کلسترول در داخل سلولهای بدن (به طور عمده کبد) را بگیرند و از این طریق مانع افزایش سطح کلسترول خون شوند.
منابع
- هاریسون، اصول طب داخلی
- Fredrickson DS, Lees RS. A system for phenotyping hyperlipoproteinemia
ادامه مطلب
دیستونی | |
---|---|
فردی که ماهیچههای او در حالت استراحت میبایست برای حفظ قوام ماهیچهها کمی منقبض میمانده بیش از اندازه انقباض یافته، و بنابر این دیستونی دارد.
|
|
آیسیدی-۱۰ | G24.9 |
آیسیدی-۹ | 333 |
دادگان بیماریها | 17912 |
سمپ | D004421 |
دیستونی یا بدقَوامی ماهیچهها، به معنای انقباض غیرارادی مکرر و طولانی در یک عضله یا در گروهی از عضلات یا بروز وضعیتهای بدنی خاص است و در واقع یک اختلال حرکتی– عصبی محسوب میشود. هنگامی که حرکات و دامنه حرکات به اندازهای ثابت بمانند و به صورت وضعیت غیرطبیعی درآیند به آن دیستونی می گویند... نکته بسیار مهم آن است که دیستونیها اغلب باعث بروز حرکات غیرطبیعی و اختلالات وضعیتی ناتوان کننده میشوند. علل مختلفی در ایجاد دیستونی نقش دارند، هنوز هم برخی از دیستونیها علتهای ناشناخته دارند اما سر دسته علل ایجادکننده آنها، علل ارثی، تروماها و صدمات فیزیکی، بعضی عفونتها، مصدومیتها، عوارض برخی داروها، کم رسیدن اکسیژن حین زایمان، بروز ضربات زایمانی و افزایش بیش از حد معمول بیلی روبین هنگام دوران نوزادی و شیرخواری را میتوان نام برد. در برخی موارد امکان دارد مسایل بیماریهای داخلی جمجمهای موضعی هم در ایجاد انواع دیستونی نقش داشته باشند. شاید در شکلی از دیستونی که در حال حاضر به عنوان دیستونی شایع و منتشر و عمومی شناخته میشود، رد پای مساله ژنتیکی و توارثی پررنگ تر دیده شود.
محتویات
تقسیم بندی
تقسیم بندیهای مختلفی برای انواع دیستونی وجود دارد؛ در یک تقسیم بندی به موضوع اولیه و ثانویه میتوان اشاره کرد. در نوع اولیه که بیشتر دیستونیها را دربرمی گیرد، علتی برای بروز دیستونی وجود ندارد و به صورت تک گیر فقط خود فرد را گرفتار میکند. گاهی دیستونیها ثانویه هستند و افراد مبتلا، مثلاً به دلیل یک بیماری دچار اختلالات در متابولیسم مس میشوند. مس در بدن دچار اختلالات سازوکاری و سوخت و سازی میشود و بیماری «ویلسون» را ایجاد میکند. در برخی بیماریهای ویلسونی، حرکات دیستونی مشاهده میشود و براساس علت بروز دیستونی، علل اولیه و ثانویه دارد. طبقه بندی کاربردی دیگر، متناسب با میزان عضلاتی است که در دیستونی با موضع جغرافیایی و تشریحی گرفتار شدهاند. برخی دیستونیها گروه عضلات محدودی را درگیر میکنند که به آنها دیستونی موضعی گفته میشود که درواقع ترجمه «دیستونی فوکال» است. در این دیستونیها گروه محدودی از عضلات درگیر میشوند؛ مثلاً یک نوع آن در حرکت پلکها اختلال ایجاد میکند به طوری که پلکها غیرارادی و مکرر باز و بسته و دچار اسپاسمهای متعدد میشوند به طوری که گاهی خود اسپاسم مانع از حرکات مناسب پلک و چشمها و دید مستقیم فرد میشود که به آن بلفارو اسپاسم می گویند. گاهی دیستونی گروه بزرگ تری از عضلات را در بر میگیرد که به آن «دیستونی منطقهای» گفته میشود. اگر قسمت اعظم عضلات بدن درگیر دیستونی شوند، آن را «دیستونی چرخشی ژنرالیزه» یا «عمومی» مینامند. یکی از ناتوان کننده ترین انواع دیستونیها، دیستونیهای منتشر عمومی هستند. بیشتر دیستونیهای منتشر عمومی، معمولاً منشا ارثی دارند و اختلالات به صورت جهش درژنها گزارش شده است. علایم آن معمولاً در کمتر از سن ۵ سالگی بروز میکنند در صورتی که برخی از دیستونیها مانند دیستونیهای «موضعی» و «منطقهای»، اغلب در دهه ۴ یا ۵ ظاهر میشود. یکی از انواع دیستونیها که در جامعه ایرانی نیز شیوع نسبتاً بالایی دارد و بیشتر در دهه ۴ و ۵ زندگی بروز میکند، یک نوع دیستونی خاص است که به صورت چرخش و پیچش غیرارادی گردن خود را نشان میدهد و انواع مختلفی دارد. در این بیماران گردن به صورت غیر ارادی به سمت مقابل میچرخد و ثابت میماند. در موارد محدودتری امکان دارد سر به سمت جلو یا عقب خم شود. دیستونی نواحی گردن را که شیوع زیادی دارد، «کژگردنی» مینامند. البته کجی گردن در کودکان، شیرخواران و سنین پایین تر علل مختلفی دارد که باید حتماً مورد بررسی قرار گیرد اما در افراد مسن و میانسال میتواند جزو موارد دیستونی محسوب شود. اینها افرادی هستند که متوجه میشوند گردنشان به صورت غیرارادی هنگام راه رفتن، حرکت، دیدن تصاویر و... به یک سمت میچرخد تا آنکه آنقدر پیشرفت میکند که گردن به طور مستمر به یک سمت دچار چرخش میشود و در این مواقع قابل اصلاح نیست.
علایم
از مشخصات دیستونی آن است که در بسیاری از موارد هنگام خواب حرکات یا کم میشوند یا از بین میروند و برعکس با استرس و اضطراب معمولاً حرکات چرخشی و پیچشی دیستونیها افزایش مییابند و مشکلات جدی را ایجاد میکنند. در دیستونی عمومی این عارضه باعث میشود وضعیتهای غیرطبیعی در بدن ایجاد شود. از آنجا که این بیماری همه بدن اعم از اندامها، صورت، گردن و ستون مهرهها را درگیر میکند، امکان دارد فرد شکلهای عجیب و غریبی پیدا کند و هنگام راه رفتن دچار مشکل شود. ابتدا بیشتر روی پنجه یا روی لبه خارجی پا راه میروند. زمانی که میخواهند متنی را بنویسند، انگشتانشان باز میشود و بالاخره عوارض خود را به صورت لرزشهای پراکنده و اختلالات عضله نشان میدهند. به تدریج این علایم افزایش مییابد به طوری که در کودکان مبتلا، وضعیت غیر طبیعی گردن، نخاع کمری، تغییر در قوس کمر، شکلکهای غیرارادی در دهان و حرکات غیر قابل کنترل زبان که باعث بروز اختلالات گفتاری و بلعی میشود، مشاهده خواهد شد. نوع دیگری از دیستونی که در جامعه ایرانی دیده میشود و برخی از مردم آن را تجربه کردهاند، «کرامپ نویسندگان» است. این افراد هنگامی که میخواهند متنی را بنویسند، دچار دیستونی میشوند. چون این بیماری بیشتر افرادی را که از قلم استفاده میکنند، مبتلا میکند این نام را برای آن برگزیدهاند اما درواقع، انجام انواع حرکات اعم از استفاده از کارد و چنگال، ادوات موسیقی مانند پیانو یا ادواتی که با حرکات ظریف دست کار میکنند، میتواند باعث بروز آن شوند. این افراد هنگام نوشتن متن و... دچار مشکلات و برای مدتی کارشان متوقف میشود. این افراد برای نوشتن انگشت دوم دست خود را به صورت باز شده قرار میدهند و قلم را بین شست و اشاره میگیرند تا بتوانند بنویسند.
روشهای تشخیصی
روشهای تشخیصی این بیماری در موارد اولیه و تک گیر معمولاً آزمایشهای تکمیلی، آزمایش خون، ام آر آی و سایر روشهای تصویربرداری مغز است. نتایج بیشتر این روشها معمولاً طبیعی هستند و به ندرت امکان دارد یک یافته غیر طبیعی یافت شود. به همین علت، مبنای تشخیص دیستونی، مبنای بالینی و قضاوت پزشک بر اساس ظاهر بیمار و معاینههای بالینی بیمار است.
درمان دیستونی
این بیماری از بیماریهایی است که نسبتاً به درمان مقاومت نشان میدهد اما امروزه اولاً با استفاده از روشهای نوین توان بخشی در مورد کاهش ناتوانی ناشی از دیستونی، گامهای بلندی برداشته شده است. خط اول درمان در دیستونیها پس از تشخیص علت اصلی، استفاده از برخی داروهاست که انواع داروها در این زمینه معمولاً مورد استفاده قرار میگیرد. اگر خط اول درمان داروهای خوراکی موثر واقع نشوند، معمولاً به سراغ تزریق سم بوتولیسم میرویم که باعث فلج موقت عضلات میشود و با استفاده از این خاصیت، میتوان این مشکل را رفع کرد اما با وجود اینکه پاسخ بسیار خوبی به خصوص در دیستونیهای موضعی مانند گردن، کرامپ نویسندگان یا دیستونیهای دیگر و بلفارواسپاسم با تزریق سم بوتاکس مشاهده میشود، متأسفانه معمولاً دو اشکال در این کار وجود دارد؛ نکته اول آن است که معمولاً آثار موقت است و معمولاً بین ۲ تا ۴ ماه بیشتر دوام ندارد و باز به تزریق مجدد و مکرر این سم نیاز وجود دارد، نکته دوم آن است که پس از تزریق چندباره، بدن انسان علیه این سم تولید آنتی بادی میکند واین آنتی بادیها باعث خواهد شد که پس از مدتی آثار این آمپول و تزریق در افراد کاهش یابد.
درمانهای جراحی
روشهای جراحی مختلفی برای بیماران دیستونی مورد استفاده قرارگرفته است. از روشهای قدیمی در مورد دیستونی گردن که برخی اعصاب نخاع گردنی را قطع میکردند تا روشهای جدید که بر مبنای تحریکهای قسمتهای عمقی مغز صورت میگیرد. در این زمینه با تحریک الکتریکی برخی مناطق عمقی مغز مانند منطقهای به نام «پالیدوم» در بیمارانی که دیستونی ناتوان کننده و مزمن و منتشر دارند، آثار نسبتاً موفقی داشته، البته این کار بسیار تخصصی است و به صورت محدود انجام میشود. همه بیماران از این روش استفاده نمیبرند اما به هر حال روشهای نوین تحریک نواحی عمقی مغز، نویدهای جدیدی را در درمان پذیری بیماران دیستونی ایجاد کرده است و به نظر میرسد در آینده روشهای جدیدی که مبتنی بر تحریک مغز باشد، گسترش پیدا خواهد کرد.
تشابه این بیماری با بیماریهای دیگر
گاهی تشخیص دیستونی با بیماریهای دیگر اشتباه میشود مثلاً یک نوع دیستونی به نام دیستونی «فکی–دهانی» داریم، این بیماری در فرد به صورت شکلک درآوردنهای مختلف غیرارادی است که امکان دارد بیماران را به روان پزشک ارجاع دهند یا با تیکهای عصبی اشتباه شود. به همین علت تشخیص قطعی آن امکان دارد به تاخیر افتد و آمار دقیق را نتوان محاسبه کرد.
میزان مرگ و میر به علت بیماری
دیستونی بیماری کشندهای نیست و بیشتر ناتوان کننده است مگر اینکه با بیماری زمینهای دیگر همراه باشد، اما اگر در مورد دیستونی منتشر فرد به حدی ناتوان باشد که مجبور شود روی صندلی چرخ دار بنشیند، امکان دارد دچار عوارض ناشی از ثابت ماندنهای طولانی مانند زخم بستر، عفونتهای ادراری، عفونتهای تنفسی و... شود که عامل ثانویه برای بروز مرگ زودرس است اما خود دیستونی منجر به مرگ و میر نمیشود.
منابع
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا، «Dystonia»، ویکیپدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۶ سپتامبر ۲۰۰۹).
ادامه مطلب
دیستروفی ماهیچهای فاسیو اسکاپولو هومورا | |
---|---|
آیسیدی-۱۰ | G71.0 |
آیسیدی-۹ | 359.1 |
اُمیم | 158900 158901 |
دادگان بیماریها | 7247 |
مدلاین پلاس | 000707 |
ایمدیسین | neuro/133 |
پیشنت پلاس | دیستروفی ماهیچهای فاسیو اسکاپولو هومورا |
سمپ | D020391 |
دیستروفی ماهیچهای فاسیو اسکاپولو هومورا یا FSHD یک بیماری ژنتیکی بوده که به صورت اتوزوم غالب از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود و فراوانی آن ۱ در ۲۰۰۰۰ نفر میباشد. در این بیماری ابتدا ماهیچههای صورت، شانه و قسمت بالای دست گرفتار میشود و به دنبال آن ضعف ماهیچههای لگن – شکم و قسمت پایین پا رخ میدهد و بسیاری از بیماران مبتلا به کم شنوایی هم میشوند. در اکثر مواقع بیماری در ۲۰ سالگی یا بیشتر از آن شروع میشود و در ۲۰ درصد موارد بیمار در سن ۵۰ سالگی با صندلی چرخدار حرکت میکند . مطالعات پیوستگی ژن بیماری در فامیلهای بیمار نشان داد که جایگاه ژن بیماری FSHD در محل ۴q۳۵ میباشد که آن نزدیک به قسمت انتهایی بازوی بلند کروموزوم ۴ قرار دارد . از آنجا که بیماری FSHD در بعضی از فامیلهای بیمار مبتلا به FSHD با جایگاه ۴q۳۵ پیوستگی نشان نمیدهد به همین دلیل احتمال میرود که این بیماری از دیدگاه ژنتیکی هتروژن باشد.
جستارهای وابسته
- دیستروفی ماهیچهای
- دیستروفی ماهیچهای دوشن
- دیستروفی ماهیچهای بکر
- دیستروفی ماهیچهای میوتونیک
- دیستروفی ماهیچهای آتروفی
- دیستروفی ماهیچهای لیمب گرایدل
- دیستروفی ماهیچهای مادرزادی
منابع
پیوند به بیرون
ادامه مطلب
دیستروفی ماهیچهای دوشن | |
---|---|
![]()
Histopathology of gastrocnemius muscle from patient who died of pseudohypertrophic muscular dystrophy, Duchenne type. Cross section of muscle shows extensive replacement of muscle fibers by adipose cells.
|
|
آیسیدی-۱۰ | G71.0 |
آیسیدی-۹ | 359.1 |
اُمیم | 310200 |
دادگان بیماریها | 3985 |
مدلاین پلاس | 000705 |
پیشنت پلاس | دیستروفی ماهیچهای دوشن |
سمپ | D020388 |
دیستروفی ماهیچه ای دوشن(به اختصار DMD)، شایعترین و شدیدترین نوع از بیماریهای دیستروفی ماهیچهای از گونه (X پیوند یافته) و ژنتیکی است. از عوارض اصلی این بیماری تحلیل و نابودی ماهیچههای ارادی (که در کنترل بدن نقش حیاتی دارند) است که در مواقع شدید نهایتاً منجر به عدم توانایی در راه رفتن ،۹۶% معلولیت، مشکلات تنفسی و مرگ می شود.
فراوانی دوشن ۱ در ۳۵۰۰ کودک پسر است. این بیماری در اثر تغییرات و نقض در ژن (DMD) واقع در کروموزوم X ایجاد میشود. این ژن مسؤل ساخت پروتئین دیستروفین که مادهای ضروری برای حفظ و ثبات ماهیچهها است میباشد و در غشاء سلولی قرار دارد. به طور کلی بانوان دارای کروموزوم X ناقص و حامل این بیماری هستند و میتوانند این بیماری را به نیمی از فرزندان پسر خود منتقل کنند. ناقص بودن یکی از کروموزوم X در بانوان غالباً ارثی است یا ممکن است در اثر جهشهای ژنتیکی باشد. به طور کلی علایم بیماری در ۶ سالگی ظاهر میشود گرچه در دوران نوزادی هم نمایان است. نوزاد در موقع تولد کاملاً سالم به نظر میرسد، ولی هنگامی که شروع به حرکت میکند، حتی زمانی که با چهار دست و پا و یا سینه خیز مینماید حرکت او کندتر از همسالان خود است و زود به زود خسته میشود. هنگامی که به راه میافتد ضعف ماهیچه ای به تدریج واضح تر میشود. معمولاً والدین نسبت به نحوه راه رفتن غیر طبیعی یا اشکال در برخاستن فرزندشان از روی زمین، راحت زمین خوردن، اشکال در بالا رفتن از پلهها و عدم توانایی دویدن یا انجام حرکات ورزشی در مقایسه با همسالانشان نگران میشوند. بزرگ شدن غیر طبیعی ماهیچههای ساق پا و ضعف خفیف تا متوسط ماهیچههای ابتدای اندام تحتانی، به صورت راه رفتن اردک وار و عدم توانایی در برخاستن راحت از روی زمین تظاهر میکنند. این کودکان به طور مشخص برای برخاستن از حالت نشسته از دستها و بدنشان کمک میگیرند که به نشانه گاور Gowers' sign معروف است. تحلیل ماهیچه ای به صورتی است که در ۸ سالگی کاملاً ضعف ماهیچهها بارز میشود. این تحلیل ماهیچهای ابتدا از پاها و لگن شروع، باعث کاهش حجم و نابودی ماهیچههای این ناحیه میشود و نهایتاً دستها، بازوها و شانه را نیز در بر میگیرد که موجب افتادگی شانه میشود. در ۱۰ سالگی بیمار توانایی راه رفتن را از دست میدهد و به ویلچر نیاز پیدا میکند. از آنجایی که دو سوم از وزن بدن از ماهیچهها تشکیل شده است، با نابودی ماهیچهها وزن بدن به شدت کاهش می یابد و به یک سوم از کل آن می رسد. در بیشتر مواقع پیشرفت بیماری ادامه مییابد و به علت رشد غیر طبیعی استخوانهای ستون فقرات، ستون فقرات به صورت حرف S انحنا پیدا میکند و قفسه سینه اندکی تغییر شکل می دهد که سبب جمع شدگی بدن می شود. پیشرفت بیماری در مواقع شدید نهایتاً با مشکلات تنفسی و مرگ همراه خواهد بود، طول عمر متوسط برای بیماران معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ سال است.
محتویات
شیوع
شیوع بیماری دوشن ۱ در ۳۵۰۰ کودک پسر است. به این دلیل این بیماری فقط در جنس مذکر بروز میکند که جنس مذکر فقط یک کروموزوم X دارد . جنس مؤنث به این بیماری مبتلا نمیشود زیرا که در بدن آنها دو کروموزوم X وجود دارد و دوشن فقط در اثر اختلال یکی از کروموزومهای X ایجاد میشود بنابراین آن یکی کروموزوم سالم می ماند و نهایتاً فقط پسران به این بیماری مبتلا میشوند.
نام بیماری
نام بیماری دیستروفی ماهیچه ای دوشن برگرفته از نام یک پزشک مختصص مغز و اعصاب فرانسوی به نام گیوم بنیامین اماند دوشن است که اولین بار در سال ۱۸۶۱ شرح بیماری دوشن را در مجلات پزشکی آن زمان منتشر کرد.
عامل بیماری
بیماری دیستروفی ماهیچه ای دوشن در اثر نقض در کروموزوم X و فقدان پروتئین دیستروفین ایجاد میشود. ژن مسئول ساخت این پروتئین (DMD) است و بر روی کروموزوم X قرار دارد. پروتئین دیستروفین اطراف سلولهای ماهیچهای برای محافظت ساختمان ماهیچه ساخته میشوند و مانع از خروج عناصر داخل سلول ماهیچه ای به فضای خارج از سلول میشود.بدون دیستروفین سلول ماهیچه ای قابل نفوذ خواهد بود و مواد بافت خارج سلولی وارد سلول ماهیچه شده و باعث تخریب و مرگ ماهیچه خواهد شد و در نهایت بافت چربی جای ماهچه را میگیرد. علت عدم تولید پروتئین دیستروفین در ژن دی ام دی هنوز به طور قطع مشخص نیست ولی این عدم تولید ناشی از مسدود شدن مجاری تولید پروتئین دیسترفین میباشد. پروتئین دیستروفین در بدن افراد طبیعی کمتر از ۰.۰۰۲% میلی گرم از کل پروتئین بافت ماهیچه ای است.
نشانهها و عوارض
مهمترین نشانه بیماری دیستروفی ماهیچه ای دوشن اختلال در ماهیچه هاست که موجب مشکل در راه رفتن، ضعف ماهیچههای اندام تحتانی و لگن و برزگ شدن غیر طبیعی ماهیچههای ساق پا میشود. همچنین ضعف ماهیچه ای در دستها، بازو و شانه نیز بروز میکند. نشانهها معمولاً تا قبل از ۶ سالگی ظاهر میشود، هرچند در دوران نوزادی هم نمایان است. نهایتاً پیشرفت این بیماری که موجب نابودی ماهیچهها میشود با عدم توانایی راه رفتن ، ۹۶% معلولیت، انحنا در ستون فقرات و قفسه سینه، مشکلات تنفسی و مرگ خاتمه می یابد. سایر نشانهها و عوارض اصلی دوشن به شرح زیر است:
- ناهنجاری در راه رفتن و قدم برداشتن (بیماران معمولاً روی قسمت جلویی کف پا و سر پنجه، راه میروند که ناشی از ضعف و کاهش قدرت در عضلات باز کننده (یا همان اکستنسور ) زانوها می باشد)
- خستگی زود هنگام و درد در ماهیجههای ساق پا پس از مدت کوتاهی پیاده روی
- زمین خوردن مکرر
- مشکل در دویدن، جستن و پریدن
- مشکل در بالا رفتن و پایین آمدن از پله
- مشکل در انجام حرکات ورزشی
- بزرگ شدن غیر طبیعی ماهیجههای ساق پا به دلیل تخریب و تحلیل سلولهای عضلانی و بافت ماهیچه ای و جایگزین شدن بافت چربی و بافت فیبری به جای آن
- کوتاه شدن تاندهای آشیل پا
- عدم توانایی در برخاستن راحت از روی زمین و کمک از دست ها برای بلند شدن (نشانه گاور) Gowers' sign
- تحلیل ماهیجههای بازو و شانه
- از دست دادن توانایی راه رفتن
- ۹۶% معلولیت (به طوری که فرد بیمار به تنهایی قادر به زندگی نیست)
- ضعیف شدن دستگاه گوارش و اشکال در دفع
- انحنا در ستون فقرات و قفسه سینه در مواقع شدید
- مشکلات تنفسی در مواقع شدید
- تحلیل ماهیچههای قلب در مواقع شدید
- مرگ در مواقع شدید
نشانههای نهفته و موجود در خون
- بالا بودن میزان آنزیم ماهیچهای کراتین کیناز «Creatine kinase (CPK-MM)» در خون
- تست ژنتیک نقض در کرموزوم ایکس را افشا می کند
- الکترومیوگرافی از بافت عضلانی نشان می دهد که تحلیل عضلات ناشی از با نفوذ شدن بافت عضلانی در اثر نقص در تولید پروتئین دیستروفین است نه در اثر اعصاب.
- نمونه برداری از بافت ماهیچه ای فقدان پروتئین دیستروفین را تایید می کند.
تست DNA
ژن دیستروفین مرکب از ۷۹ اگزون است و تجزیه و تحلیل تست DNA معمولاً نوع خاصی از جهش در اگزون یا اگزونهای فرد مبتلا را مشخص می کند. تست DNA در اکثر موارد ابتلای فرد به بیماری را تأیید می کند.
نمونه برداری از ماهیچه
اگر تست DNA نتواند جهش در اگزونها را پیدا کند، ممکن است از ماهیچه نمونه برداری شود. نمونه کوچکی از ماهیچه استخراج شده (معمولاً با چاقوی کوچک جراحی به جای سوزن سرنگ) وضعیت فقدان کامل پروتئین دیستروفین را نشان می دهد. در طول چند سال گذشته تست DNA در زمینه شناسایی جهش هایی زیادی در ژنها که سبب ایجاد بیماریهای مختلف میشود پیشرفت داشته است و نمونه برداری از ماهیچه غالباً تنها بیماری دوشن را تأیید نمیکند.
آزمایش پیش از تولد
اگر یکی یا هردو والدین حامل بیماری خاصی باشد، مبتلا شدن فرزند به دنیا نیامده آنها به آن بیماری ریسک است. آزمایش پیش از تولد برای پیدا کردن جنین مبتلا به دوشن در دوران بارداری انجام میشود، این آزمایشها تنها برای برخی از اختلالات عصبی و ماهیچه ای کاربرد دارد. انواع آزمایشهای پیش از تولد می تواند بعد از حدود ۱۱ هفته پس از بارداری به اجرا دربیاید. نمونه برداری از برآمدگی مویی پرده بیرونی جنین (CVS) در هفته ۱۱ تا ۱۴ بارداری انجام و تست پرده آمنیون مایع بعد از هفته ۱۵ بارداری انجام میشود، در حالی که نمونه خون جنین می تواند حدوداً در هفته ۱۸ بارداری صورت گیرد. زنان و یا زوجها باید دقت نظر داشته باشند که پس از انجام آزمایش در مورد آن با مشاور ژنتیک به بحث بنشیند. در صورتی که آزمایش پیش از تولد ابتلا جنین به بیماری دوشن را مشخص کند دستور سقط جنین صادر میشود تا از تولد نوزاد بیمار جلوگیری شود.
افسردگی بیماران
از آنجا که بیماری دوشن یک بیماری بسیار حاد است و در مدت کوتاهی زندگی بیماران و خانوادههای آنان را دگرگون میکند، عمدتاً مبتلایان به این بیماری را در کودکان، نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند، به علت عدم پذیرش معلولیت از سوی مبتلایان و به خصوص جامعه ایران که برای بیماران هیچ گونه تعمهیدات، مناسب سازی و برنامه ای انجام نداده و عدم فرهنگ سازی که مردم با ترحم به بیماران نگاه می کنند.، موارد زیادی از افسردگی میان جوانان مبتلا به این بیماری وجود دارد. همچنین دیستروفی ماهیچه ای دوشن به دلیل نوع پیشرونده بودن بیماری، نهایتاً منجر به معلولیت شخص میشود، این موضوع می تواند عوارض روحی و روانی را در مبتلایان و خانوادههای آنها را به دنبال داشته باشد . به دلیل این مسأله حتی چند مورد خودکشی مادران بیماران گزارش شده است.
درمان
تاکنون هیچ درمانی برای دیستروفی ماهیچه ای دوشن یافت نشده است اگرچه اخیراً تحقیقات نشان می دهد به وسیله سلولهای بنیادی می توان بافت ماهیچههای سالم را جایگزین بافت ماهیچه ای آسیب دیده کرد. تنها با فزیوتراپی و کاردرمانی می توان از انحراف ستون فقرات و قفسه سینه که موجب جمع شدگی بدن میشود جلوگیری کرد.
تحقیقات در حال اجرا
نادیده انگاری اگزونی
کارآزمایی بر روی "AVI ۴۶۵۸" که یک فراورده آزمایشگاهی برای نادیده انگاشتن اگزونی در دیستروفی ماهیچه ای دوشن است موجب تولید دیستروفین شده و بی خطر به نظر می رسد. "AVI ۴۶۵۸" یک داروی آزمایشگاهی است که توسط شرکت "AVI BioPharma" برای نادیده انگاشتن اگزون ۵۱ ژن دیستروفین تولید شده است. نادیده انگاشتن اگزون ۵۱ توان بالقوه برای تولید پروتئین دیستروفین را در زیر مجموعه ای از افراد مبتلا به دیستروفی ماهیچه ای دوشن را دارد. هنگامی که دارو به شکل داخل وریدی داده شد، بی خطر به نظر رسید و سبب افزایش تولید دیستروفین در برخی از داوطلبان گردید. ۲۴ پسر بین ۵ تا ۱۵ سال دارای جهش دیستروفین در ناحیهٔ اگزون ۵۱ داروی "AVI ۴۶۵۸" را به شکل هفتگی به مدت ۱۲ هفته در یکی از شش مقیاس دوزاژ دریافت کردند. هر گروه نسبت به گروه قبلی مقدار بیشتری از دارو را دریافت کد. دارو بی هیچ رویداد ناگواری تحمل گردید، هر چند در یکی از پسرها ضعف عضله قلبی ( کاردیو مایو پاتی ) تشدید شد و از کارآزمایی کنار گذاشته شد. اینکه آیا دارو سبب بروز این مشکل شد یا خیر مشخص نگردید، شرکت "AVI ۴۶۵۸" قصد ادامه آزمایش دارو را دارد.
سلولهای بنیادی
محققان "بیمارستان اطفال پیتسبورگ" دسته منحصربهفردی از سلولهای بنیادی بزرگسال را شناسایی کردهاند که میتواند بیماریهایی نظیر حمله قلبی و دیستروفی ماهیچه ای دوشن را درمان کند. دانشمندان سلولهای بنیادی "میوآندوتلیال" myoendothelial را جداسازی و مشخص کردند، این سلولها با استفاده از فناوریهای جداسازی سلول به راحتی جدا میشوند، به سرعت تکثیر مییابند و میتوانند در محیط آزمایشگاه به سلولهای ماهیچه ای، استخوان و غضروف تمایز پیدا کنند. کشف این دسته سلولهای بنیادی در یک منبع انسانی موفقیت بزرگی به شمار میرود، زیرا به کاربرد بالینی این درمان بسیار نزدیکتر می شود. به گفته دانشمندان، پیوند هزار سلول میوآندوتلیال به ماهیچه آسیب دیده موشهایی که دچار نقص ایمنی بودند بطور متوسط ۸۹ لیف عضلانی تولید کرد.
جستارهای وابسته
منابع
- انجمن حمایت از مبتلایان به دیستروفی
- دیستروفی عضلانی
- [ مجله استثنایی شماره ۵۱-۵۰ ]
- ویکیپدیای انگلیسی
- kichard E & kliegman. «فصل ۲۷». در امراض کودکان. صفحه ۶۰۰.
پیوند به بیرون
ادامه مطلب
دیستروفی ماهیچهای | |
---|---|
![]()
در ماهیچه آسیبدیده بافت نامظم میشود و تراکم دیستروفین (به رنگ سبز) بسیار کاهش مییابد.
|
|
آیسیدی-۱۰ | G71.0 |
آیسیدی-۹ | 359.0-359.1 |
مدلاین پلاس | 001190 |
ایمدیسین | orthoped/۴۱۸ |
سمپ | D009136 |
هرنوع اختلال رشد در موجودات و بافتها و اندامهای زنده براثر سوءِتغذیه یا نبود مواد غذایی قابلمصرف را دیستروفی (dystrophy) یا دُشپروردگی[۱] میگویند.
دیستروفی ماهیچهای یک سلسله بیماریهای بسیار حاد ژنتیکی(ژن عامل بیماری روی کروموزوم x قرار دارد.) پیشرونده وابسته به کروموزوم هاست که باعث تخریب یا اختلال در بافت ماهیچهای میشود. دیستروفی ماهیچهای شامل ۸ نوع بیماری است که نمونه شاخص و شدید آن دیستروفی ماهیچهای دوشن است. دیستروفی ماهیچهای غیر قابل درمان است و تاکنون هیچ دارویی برای درمان آن ساخته نشده است. محققان در حال تحقیقات بر روی این بیماریها هستند و تاکنون موفق به ساخت چند ژن و داروی آزمایشی شدهاند که بر روی حیوانات آزمایشگاهی مؤثر بوده است. امید است در آیندههای نزدیک درمان دیستروفی ماهیچهای قطعی شود.
محتویات
انواع بیماریهای دیستروفی ماهیچهای
- دیستروفی ماهیچهای دوشن
- دیستروفی ماهیچهای بکر
- دیستروفی ماهیچهای میوتونیک
- دیستروفی ماهیچهای آتروفی
- دیستروفی ماهیچهای لیمب گرایدل
- دیستروفی ماهیچهای مادرزادی
- دیستروفی ماهیچهای فاسیو اسکاپولو هومورا
- دیستروفی ماهیچهای امری دریفوس
داروی آزمایشی دیستروفی ماهیچهای
پژوهشگران دانشکدهٔ پزشکی پیتسبورگ ایالت پنسیلوانیا اقدام به ساخت دارویی به نام PTC۱۲۴ کردهاند که میتواند ژنهای معیوب را اصلاح کند و برخی بیماریهای ژنتیکی را درمان کند، این دارو میتواند هزاران بیمار را که برخی از آنها علاج ناپذیرند مانند دشپروردگی عضلانی و فیبروز کیستی را درمان کند. به گزارش سرپرست این تحقیق دکتر Soyini Leeاستاد دانشکدهٔ پیستبورگ، شکل کار این دارو که به صورت قرص میباشد به این شکل است که به ریبوزوم کرموزوم X وصل شده و ژن معیوب ساخت دیستروفین را وادار به ساخت پروتئین سالم برای عضلات میکند و باعث ترمیم آن میشود. Soyini اضافه کرد هزاران بیماری ژنتیک وجود دارند که میتوانند از این رویکرد منفعت ببرند به گزارش یونایتدپرس، Soyini گفت ویژگی منحصربهفرد این دارو آنست که نه فقط یک جهش ژنی که باعث بیماری میشود، بلکه مجموعهای از جهشها را هدف میگیرد بنا به گزارشهای رسیده PTC۱۲۴با نوع خاصی از جهش مقابله میکند که بسته به این که کدام ژن جهش یافته باشد، علائم بسیار متفاوتی ایجاد میکند. به این ترتیب بالقوه میتوان از آن علیه بسیاری از اختلالات ژنتیکی استفاده کرد. این دارو در مراحل آزمایشهای بالینی قرار دارد و هنوز به طور کامل ساخته نشده است.
روند تحقیقاتی داروی PTC۱۲۴
این دارو هم اکنون درمرحله ثبت نام بیماران واجد شرایط درچندین کشور از جمله آلمان، فرانسه و بلژیک میباشد٬البته در آمریکا این کارآزمایی بالینی شروع شده است. این دارو در درمان ۱۳٪ بیماران دوشن و۱۰٪ بیماران فیبروز کیسهای (تارفزونی کیسهای) که بیماری آنها به علت جهش بی معنی ایجاد شده کاربرد دارد.
به تازگی گزارشی منتشرشد که موفقیت نسبی این دارو را در کاهش تعداد سرفههای بیماران اسرائیلی مبتلا به فیبروز کیسهای نشان داد ومحققان را امیدوار نمود که شاید این دارو در بیماران دوشن هم موثرباشد. شرکت داروسازی پی تی سی در کنار تحقیق بر روی این دارو پروژههای دیگری هم در دست اقدام دارد یکی از مهمترین اینها پروژه کاتالیست میباشد که خوشبختانه علاوه بر دوشن برای سایر دشپروردگیهای عضلانی نیز میتواند سودمند باشد. در این پروژه سعی بر اینست که با استفاده از فنون پیشرفته اثر حدود بیست هزار ترکیب شیمیایی را برکاهش یا افزایش میزان بیان برخی از ژنهای دخیل در رشدونمو عضلات مورد ارزیابی قرار دهند.
یکی ازاین ژنها ژنی به نام SERCA2a است که محصول این ژن باعث افزایش قدرت انقباضی عضلات قلب میشود با توجه به اینکه اکثر مبتلایان به دیستروفیهای عضلانی مشکل قلبی هم دارند افزایش بیان این ژن کمک موثری به عملکرد قلب آنها میکند. یکی دیگر از ژنهایی که قصد دارند بیانش را افزایش دهند ژن مربوط به IGF-1 (فاکتور رشد شبیه انسولین) است که مختص رشد عضلات میباشد و افزایش بیان آن موجب رشد بهتر عضلات میگردد.
ژن دیگرکه قصد دارند فعالیت آنرا بیشتر کنند مربوط به پروتئین یوتروفین Utrophin است که شباهت زیادی به دیستروفین داشته و میتواند درعضلات بیماران دوشن وبکر جایگزین دیستروفین شود و بدین ترتیب عملکرد عضله را بهبود بخشد. ژنIntegrin-7 (اینتگرین هفت) هم یکی از ژنهایی است که محصول آن در ثبات غشای سلولهای عضلانی نقش مهمی دارد وبا افزایش بیان آن غشای یاختههای عضلانی بیماران مقاوم تر خواهند شد.
تنها ژنی که در حال حاضر قصد دارند فعالیت آنرا کاهش دهند ژن مربوط به پروتئینی به نام میوستاتین myostatin است که نقشی بازدارنده در رشد عضلات دارد و کاهش بیان آن عضلات بیماران را از مهار شدگی خارج خواهد نمود.
این پروژه خیلی وقت گیر و پرهزینه است و محققان باید تک تک اثر مواد شیمیایی مختلف را بر این ژنها آزمایش کنند تا شاید ترکیبی مانند PTC۱۲۴پیدا کنند که با مکانیسمی تا به حال ناشناخته، بتواند اثرات فوقالذکر را باعث شود. بنابر این بیماران و خانوادههای آنها باید همچنان صبور و میدوار باشند.
یک ژن مصنوعی برای درمان بیماری دیستروفی ماهیچهای ساخته شد
گروهی از دانشمندان انگلیسی و ایتالیایی موفق شدند اولین ژن ترکیبی مصنوعی را برای مقابله با بیماری تحلیل ماهیچهای تولید کنند. محققان دانشگاه آکسفورد، موسسه زیستشناسی و آسیبشناسی مولکولی و موسسه زیستشناسی عصب و پزشکی ملکولی مرکز ملی تحقیقات ایتالیا اولین ژن ترکیبی را برای مقابله با تحلیل ماهیچهای در آزمایشگاه تولید کردند.
این ژن که «جاز» نام دارد میتواند نقش مهمی در درمان بیماری تحلیل عضلانی «دوشن» ایفا کند. تحلیل عضلاتی دوشن، آسیبی است که منجر به تخریب بافت ماهیچهای در بافتهای فیبری و چربی میشود و با کاهش قدرت ماهیچهای و تواناییهای حرکتی همراه است. نتایج تولید این ژن که ابعاد بسیار کوچکی دارد، در مجله PLOS ONE منتشر شدهاست. به گفته این دانشمندان، محافظت و ساخت یک ژن تنظیم کننده ترکیبی در لابراتوار نیازمند ابزارهای پیشرفته زیستفناورانه است. ساخت این ژن ترکیبی امکان کنترل بیان ژنهای هدف در آسیبهای مختلف را برای دانشمندان فراهم میکند. ژن «جاز» توانایی کنترل ژن «اتروفین» را دارد و میتواند نقش مهمی در ژن درمانی تحلیل عضلانی «دوشن» ایفا کند. درحقیقت این ژن، تنظیم کنندهای است که این پژوهشگران وارد دیانای یک موش کردند. در این آزمایش مشاهده شد که توانایی فعال کردن پروتئین اتروفین در ماهیچه اسکلتی موش افزایش یافت.«اتروفین» یک هدف بسیار مناسب در درمان ژنتیکی بیماری تحلیل عضلانی «دوشن» است. درحقیقت فقدان این ژن منجر به بروز این بیماری میشود. بنابراین گزارش، به طور طبیعی در ماهیچهها ژن اتروفین از زمان تولد بیان میشود، اما در بیماران با تحلیل عضلانی، این ژن با کاهش بیان مواجه میشود. در این تحقیق به کمک ژن مصنوعی ترکیبی جاز دانشمندان افزایش میزان اتروفین را مشاهده کردند.
منابع
- انجمن حمایت از مبتلایان به دیستروفی
- سایت دیستروفی عضلانی
- Wikipedia contributors، «Duchenne muscular dystrophy،» Wikipedia، The Free Encyclopedia، http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Duchenne_muscular_dystrophy&oldid=207490120
- برابرنهاده فرهنگستان زبان فارسی.
پیوند به بیرون
ادامه مطلب
طبقهبندی بینالمللی-۱۰ | A03.9, A06.0, A07.9 |
---|---|
طبقهبندی بینالمللی-۹ | 004, 007.9, 009.0 |
سمپ | D004403 |
دیسانتری - Dysentery یعنی اسهال همراه با خون مشهود در مدفوع. شایعترین عامل بیماریزا به خصوص در همه گیریهای اسهال خونی باکتری شیگلا است.
دیسانتری یک بیماری التهابی روده به خصوص کولون است که با اسهال ، وجود خون و موکوس در مدفوع ، تب ، درد شکمی و زورپیچ همراه است. دیسانتری نوعی عفونت گاستروآنتریتی است.
علل
شایعترین عامل بیماریزا به خصوص در همه گیریهای اسهال خونی باکتری شیگلا است. بهجـز شیگلا دیسانتری و سایر شیگلاهـا، اسهالخونی به شـکل بومی آن ممکناست به علت عوامل بیماریزای دیگر از جمله کمپیلوباکترژژونی، اشریشیاکلی مهاجم، سالمونلاها و به نسبت کمتری اِنتامیبا هیستولیتیکا باشد.
تشخیص با مشاهده عامل بیماری در مدفوع بیمار تایید میشود.نمونه مدفوع را ابتدا در ظرف مخصوص[[۱]] به آن می گذارند، نمونه ابتدا از نظر ماکروسکوپی وسپس از نظر میکروسکوپی ازطریق تهیه اسمیر مرطوب بررسی می کنند،تا عامل دیسانتری را بیابند. اصول کلی درمان جبران آب و الکترولیتها و درمان عامل ایجادکننده دیسانتری است.
جستارهای وابسته
منابع
- دورلند، فرهنگ پزشکی
ادامه مطلب