تیروییدیت بیماری است که در آن غده تیرویید ملتهب میشود. غده تیرویید یک عضو زاینده هورمون در قاعده گردن، کنار نای است. معمولاً افراد میانسال ۳۰ تا ۵۰ ساله از هر دو جنس را مبتلا میکند ولی در زنان شایعتر است.
انواع
شایعترین نوع این بیماری تیروییدیت هاشیموتو، تیروییدیت لنفوسیتیک یا تیروییدیت خودایمن نیز خوانده میشود که التهاب مزمن همراه با ارتشاح لنفوسیتی است. تیروییدیت تحت حاد، تیروییدیت گرانولوماتوز، تیروئیدیت پس از زایمان، تیروئیدیت خاموش، تیروئیدیت ناشی از دارو، تیروئیدیت ریدل (Riedel's thyroiditis) و تیروئیدیت حاد سایر انواع میباشند. بندرت این بیماری به دنبال عفونت ویروسی رخ میدهد و انواع نادرتر دیگری نیز دارد.
بزرگی، درد و حساسیت به لمس در غده تیرویید، تب، درد فک یا گوش (گاهی اوقات)، پرکاری تیرویید (ضربان قلب سریع، عصبی شدن، لرزش و کاهش وزن سریع) از نشانهای این بیماری هستند.
جستارهای وابسته
منابع
- «Thyroiditis» (انگلیسی). www.thyroid.org. بازبینیشده در ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۱.
ادامه مطلب
اِلتِهاب یا بَراَفروختگی پاسخ حفاظی بافت در برابر آسیب واردشده یا تخریب یاختهها است.
التهاب نوعی پاسخ موضعی بدن است که به دنبال خراش، بریدگی، سوختگی و یا هر نوع آسیب بافتی دیگر بروز میکند و باعث تورم، قرمزی، گرمی، و خارش محل آسیب دیده میشود.
التهاب یک پاسخ فیزیولوژیک به محرکهای گوناگون مانند عفونت و زخمهای بافتی است که به سرعت ایجاد شده و پایان مییابد.
برانگیزانندههای التهاب میتوانند میکروبیولوژیکی (باکتری، ویروس، قارچ) باشند یا شیمیایی (مواد حساسیتزا و غیره) یا جسمانی (گرما، پرتوهای یونساز، پرتوهای فرابنفش و غیره). التهابها همچنین ممکن است در پی واکنشهای خودایمن بدن از حمله در رماتیسم پدید بیایند. بدن میکوشد از طریق التهاب عوامل آسیبزننده را برطرف کند و آسیب را ترمیم نماید.
داروهای ضد التهاب در فعالیت آنزیمهایی که موجب التهاب و تورم میشوند تاثیر میگذارد. عارضه التهاب به عوامل مختلف از جمله بیماری قلبی و سرطان ارتباط داده شدهاست.
یکی از اولین نتایج التهاب، مجزا کردن ناحیه آسیب دیده از باقیمانده بافتهاست. فضاهای بافتی و لنفاتیک در ناحیه ملتهب توسط لختههای فیبرینوژن مسدود میشوند و از این راه مایع به سختی در این فضا جریان مییابد. این مجزا کردن با دیوارکشی ناحیه آسیب دیده، انتشار باکتریها یا محصولات سمی را به تأخیر میاندازد. شدت روند التهابی معمولاً متناسب با میزان آسیب بافتی است. برای نمونه باکتریهای استافیلوکوک که بافتها را مورد تهاجم قرار میدهند، سمهای سلولی بهشدت کشندهای آزاد میکنند.[۱]
محتویات
گونهها
نسبت به طول مدت
مزمن، حاد، بینابینی
نسبت به عامل و عوارض آن
- ساده، ویژه، چرکی، سمی، واکنشی، زایا، نزلهای، پارانشیمی، سروزی، ضربهای، قرحهای.
عوامل
- سوختگی
- حساسیتزاهای شیمیایی
- یخزدگی
- مواد سمی
- عفونت توسط بیمارگرها
- زخم، سطحی یا نفوذی
- واکنش ایمنی بدن در اثر بیشحساسی
- پرتو یونساز
- اجسام خارجی همچون خس و خاشاک
نگارخانه
جستارهای وابسته
منابع
- هوشمند ویژه، محمد، فرهنگ پزشکی انگلیسی۰فارسی، دوجلدی، (ترجمهای از واژهنامهٔ مصور دورلند، نوشتهٔ ویلیام آلکساندر نیومن)، تهران: مؤسسهٔ نشر کلمه، ۱۳۷۰.
- ویکیپدیای هلندی.
دانشنامه رشد: التهاب بافت. بازدید: نوامبر
ادامه مطلب
اگزما | |
---|---|
![]()
التهاب معمولی ملایم پوست
|
|
اُمیم | ۶۰۳۱۶۵ |
دادگان بیماریها | ۴۱۱۳ |
مدلاین پلاس | 000853 |
ایمدیسین | Derm/۳۸ Ped/۲۵۶۷ |
سمپ | D۰۰۴۴۸۵ |
اِگْزِما (به انگلیسی: eczema) یا درماتیت به التهاب یا آماس پوست گفته میشود که میتواند منجر به خارش، قرمزی، تورم، پوستهریزی و دیگر نشانهها شود.
اگزما از یک کلمه یونانی به معنای جوش بالاآمده است.
محتویات
انواع اگزما
- التهاب تماسی پوست (درماتیت تماسی)
- درماتیت آتوپی (بدون علت)
- درماتیت سبورئیک (تورم و قرمزی پوست سر و صورت همراه با شورهٔ زیاد)
- درماتیت نومولار
- درماتیت اکسفولیاتیوژنرالیزه (اریترودرمی) (تورم و قرمزی شدید پوستِ سرتاسر بدن همراه با پوستهریزی)
- درماتیت ناشی از استاز (ماندن خون در رگها)
- درماتیت موضعی ناشی از خاراندن
- درماتیت دور دهانی (درماتیت پریاورال)
- پومفولیکس (Pompholyx)
درماتیت
از دو کلمه درماتیت و اگزما به جای همدیگر استفاده میشود ولی معمولاً در مواردی که عامل خارجی مسبب التهاب وجود داشته باشد از کلمه درماتیت و در مواردی که عامل خارجی وجود نداشته و به اصطلاح بیماری اندوژن باشد از کلمه اگزما استفاده میشود.[نیازمند منبع]
شدت و طول بیماری
براساس شدت و دوره بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی میتوان تقسیم نمود.
الف. التهاب اگزمایی حاد؛ این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه های آبدار و با خارش شدید مشخص میشود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه میشود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف میشود. انواع بیماریهای اگزمایی که با این مشخصات ظاهر میشود عبارت است از: درماتیت تماسی، اگزمای سکه ای، پمفولیکس، عفونتهای قارچی.[نیازمند منبع]
ب. التهاب اگزمایی تحت حاد؛ این حالت با ضایعات پوسته دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه های آبدار مشخص میشود. بیماریهای درماتیت آتوپیک، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای نوک پستان مادران شیرده و ... با این نوع التهاب ظاهر میشود.[نیازمند منبع]
ج. التهاب اگزمایی مزمن؛ این حالت با افزایش ضخامت پوست، تشدید خطوط پوستی، خراش و ترکهای پوستی و خارش متوسط تا شدید مشخص میشود. بیماریهایی که میتوانند با این حالت تظاهر کنند عبارت است از: پای خشک و ترکدار، اگزمای نوک انگشتان تایپیستها.[نیازمند منبع]
درمان
- اولین قدم درمان این است که پوست دیگر در تماس با ماده حساسیتزا یا محرک قرار نگیرد. آنتی هیستامینها و کورتیکواستروئیدها در درمان التهاب ورفع علائم بسیار مفیدند.
- استفاده از لباس های نخی یکی از راه های درمان اگزما می باشد.
- برای کم کردن التهاب آن باید از خاراندن و مالاندن آن خودداری نمود.
- دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن موثر می باشد.[۱]
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- تامسون، رابرت. درمان طبیعی. ترجمهٔ دکتر محمد حسین راشد محصل، مریم عرفانیان حسینی. چاپ دوم. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ۱۳۷۸. ۲۶۴. شابک ۹۶۴-۶۰۲۳-۹۹-۱.
- بیماریهای شایع پوست (آکنه – اگزما – پسوریازیس) به زبان ساده؛ دکتر احمد محمودآبادی، انتشارات کردگاری، شابک: ۹-۳۷-۲۷۳۶-۹۶۴-۹۷۸
- واژههای مصوب فرهنگستان زبان وادب فارسی
ادامه مطلب
اِکلامپسی | |
---|---|
آیسیدی-۱۰ | O15 |
آیسیدی-۹ | 642.6 |
دادگان بیماریها | 4068 |
مدلاین پلاس | 000899 |
ایمدیسین | med/1905 emerg/796 |
پیشنت پلاس | اکلامپسی |
سمپ | D004461 |
اکلامپسی (به انگلیسی: Eclampsia) آغاز حملات تشنج در زنان دارای پرهاکلامپسی است که پیشتر این اختلال چند ارگانی ناشی از حاملگی با نشانههای افزایش فشار خون و پروتئینوری یا دفع پروتئین در ادرار خود را نشان دادهاست.[۱][۲] حمله تشنج میتواند پیش٬ در هنگام ویا پساز زایمان رخ دهد. اکلامپسی٬ تشنج تونیک کلونیک است و در صورت رخداد٬ جان مادر و نوزاد در خطر جدی قرار دارد. قبل از تشنج ممکن است برخی علائم عصبی مانند سردرد ، تهوع و کوری کورتیکال (قشر مخ) روی دهد.[۳]
گاه در هنگام اکلامپسی٬ مشکلات دیگر مانند سندرم هلپ ، اِدِم ریوی و اُلیگوری نیز روی میدهند که شرایط را بدتر میسازند.[۴]
درمان
با درمان پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی و کنترل فشار خون و تجویز سولفات منیزیم ممکن است از اکلامپسی جلوگیری شود و البته در لحظه بروز تشنج برای کنترل تشنج اکلامپسی٬ سولفات منیزیم بهتر از تجویز دیازپام و فنی توئین است.[۵] درصورت بروز اکلامپسی ختم حاملگی (ولو با سزارین یا سقط) ضرورت دارد.
جستارهای وابسته
منابع
- Lambert, G; Brichant, JF; Hartstein, G; Bonhomme, V; Dewandre, PY (2014). "Preeclampsia: an update.". Acta anaesthesiologica Belgica 65 (4): 137–49. PMID 25622379.
- "Hypertension in pregnancy. Report of the American College of Obstetricians and Gynecologists’ Task Force on Hypertension in Pregnancy.". Obstet Gynecol. 122 (5): 1122–31. Nov 2013. doi:10.1097/01.AOG.0000437382.03963.88. PMID 24150027.
- "40". Williams obstetrics (24th ed.). McGraw-Hill Professional. 2014. ISBN 9780071798938.
- «مراقبتهای پرستاری در تشنج اکلامپسی». سایت پرستاران توانمند ایران.
- Rozenberg, P. (Jan 2006). "[Magnesium sulphate for the management of preeclampsia]". Gynecol Obstet Fertil 34 (1): 54–9. doi:10.1016/j.gyobfe.2005.06.025. PMID 16406662.
ویلیامز بیماریهای زنان و مامایی. تهران
ادامه مطلب
اکتینومایکوز | |
---|---|
![]()
یک بیمار با اکتینومایکوز در سمت راست صورت
|
|
آیسیدی-۱۰ | A42 |
آیسیدی-۹ | 039 |
دادگان بیماریها | 145 |
مدلاین پلاس | 000599 |
ایمدیسین | med/31 |
پیشنت پلاس | اکتینومایکوز |
سمپ | D000196 |
اکتینومایکوز | |
---|---|
![]() |
|
باکتری اکتینومایسیس. | |
طبقهبندی علمی | |
دامنه: | باکتری |
شاخه: | اکتینوباکتر |
رده: | اکتینوباکتر |
راسته: | Actinomycetales |
تیره: | Actinomycetaceae |
سرده: |
اکتینومایسیس Harz 1877 |
Species | |
A. bovis |
نوعی بیماری که ناشی از عفونت با اکتینومایسیسها (به انگلیسی: Actinomyces) است. اکتینومایسیسها (باکتری گرم مثبت بی هوازی) هستند.
محتویات
بیماریزایی
اکتینومایسیسها بندرت در انسان بیماریزایند ولی در گاوها بیشتر موجب عفونت میشوند.در انسان گونه هایی مانند اکتینومایسیس اسرائیلی و اکتینومایسس gerencseriae میتوانند آبسه های دردناک در دهان، ریه، دستگاه گوارش یا لگن ایجاد کنند. آبسهها به تدریج رشد نموده و گاه به بافتهای اطراف مانند استخوان، عضله و پوست نفوذ میکنند. اگر آبسه به فضای بازی سرباز کند چرک و ترشحات ازآن خارج میشود، این ترشحات روشن بوده حاوی دانههایی شبیه گرانولهای سولفور هستند.
بهداشت پایین دهان و رادیوتراپی در آبسههای دهانی اغلب زمینه ساز بیماری هستند و سابقه استفاده طولانی مدت از IUD در آبسههای شکمی - لگنی اغلب وجود دارد.
در بیمارانی که با درد شکمی - لگنی، توده لگنی و چسبندگی، تب و لرز، به خصوص سابقه IUD مراجعه میکنند، میبایست اکتینومایکوز را در نظر داشت و با استفاده از کشت ترشحات، پاپ اسمیر، سونوگرافی و سی تی اسکن تشخیص قبل از جراحی را تقویت نمود تا از جراحی غیر ضروری پرهیز شود. اکتینومایکوز شکمی شبیه تومور بدخیم تظاهر نموده و ممکن است به دنبال سوراخ شدن مزمن دستگاه گوارش از جمله آپاندیس بروز نماید. آپاندیس شایعترین عضویست که به این عارضه مبتلا میشود. تشخیص اکتینومایکوز شکمی بدون عمل جراحی مشکل است و تظاهرات معمول آن عبارت از آبسهها و مجاری پایدار ترشحی است.
درمان
درمان این بیماران شامل تجویز طولانی مدت آنتی بیوتیک خوراکی (مانند پنی سیلین و داکسی سیکلین) و در مواردی انجام عمل جراحی از جمله برش و تخلیه آبسهها و برداشتن مجاری پایدار ترشحی میباشد.
نگارخانه
منابع
- سیسیل مبانی طب داخلی. تهران ۲۰۰۴
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا، «Actinomycosis»، ویکیپدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۹
ادامه مطلب
اکتروپیون | |
---|---|
آیسیدی-۱۰ | H02.1, Q10.1 |
آیسیدی-۹ | 374.1 |
دادگان بیماریها | 4108 |
مدلاین پلاس | 001007 |
ایمدیسین | oph/211 |
اکتروپیون (به انگلیسی: Ectropion) که برونچرخش و شتره هم نامیده میشود[۱] عبارت است از برگشتگی لبه پلک (معمولاً پلک پایین) و مژهها به سمت بیرون چشم (سطح چشمی پلک به سمت بیرون قرار گیرد) که معمولاًٌ دو طرفهاست.
علایم بیماری: به خارج چرخیدن پلک (معمولاً پلک پایین) که ظاهری نازیبا دارد، التهاب پلک (درد، قرمزی و تورم)، خشکی و سوزش چشم در اثر بیرون ریختن قطرات اشک.
علل بیماری: شایعترین علت اکتروپیون، شل شدن بافت پلک و ضعیف شدن عضلات پلک (عضله حلقوی دور چشم) در اثرافزایش سن است ولی علل دیگری مانند موارد مادرزادی، فلج عصب هفتم صورت (فاسیال)، تومورهای پلکی، بیماریهای پوستی (مثل درماتیت)، سوختگی و اسکار (جمع شدن بافت جوشگاهی)، و درگیری پلک نیز رخ میدهد. بیماری در سگها نیزدیده میشود.
عوارض احتمالی : آسیب به قرنیه در اثر خشکی چشم
درمان
معمولاً با جراحی ترمیمی قابل درمان است. انجام یک جراحی کوچک (با بی حسی موضعی) برای برقراری کشش مناسب در پلک و اصلاح شل شدگی است. برای تخفیف التهاب و ناراحتی، روزانه چندین بار کمپرس گرم روی پلکها بگذارید. (قرار دادن پارچه گرم و مرطوب را به مدت ۱۵-۱۰ دقیقه روی چشم بسته). اگر در معرض باد یا آلایندهها قرار میگیرید، از عینک برای محافظت از چشم استفاده کنید. در صورتیکه مجاری اشکی صدمه دیده باشند احتمال ادامه اشک ریزی وجود خواهدداشت لذا گاهی انجام عمل جراحی دومی جهت اصلاح مجاری اشکی الزامی است. موارد خفیف اکتروپیون ممکن است با انجام کوتر توسط پزشک بهبود یابد.
داروها : استفاده از پمادهای مرطوب کننده چشم و قطره اشک مصنوعی تا زمان جراحی، آنتیبیوتیک در صورت وجود عفونت.
منابع
ویکیپدیای انگلیسی
ادامه مطلب
افتادگی دریچه میترال | |
---|---|
![]() |
|
آیسیدی-۱۰ | I34.1 |
آیسیدی-۹ | 394.0, 424.0 |
اُمیم | 157700 |
دادگان بیماریها | 8303 |
مدلاین پلاس | 000180 |
ایمدیسین | emerg/316 |
پیشنت پلاس | افتادگی دریچه میترال |
سمپ | D008945 |
افتادگی دریچه میترال یک نوع اختلال در کار دریچه میترال قلب است. این لتها بزرگ میشود و به سمت داخل دهلیز چپ کشیده میشوند که گاهی اوقات طی انقباض ناگهان با صدا بسته میشوند و ممکن است منجر به برگشت خون به دهلیز چپ (پسزنی) شود. افتادگی یا پرولاپس دریچه قلب در واقع همان سندروم افتادگی دریچه میترال به طرف دهلیز چپ طی انقباض قلب است. در این حالت یک یا هر دو دریچه ممکن است خوب بسته نشوند که باعث بازگشت (پسزنی) خون میشود. این پس زنی خون میتواند منجر به مورمور یا سوفل قلبی (صدای غیرطبیعی در قلب که مربوط به جریان خون غیرطبیعی است) شود. پسزنی میترال معمولاً حالت خفیفی دارد.
دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار گرفتهاست و شامل دو لت (لنگه)است.وجه نامگذاری این دریچه به خاطر شباهت آن به میتر، یعنی کلاهی است که اسقفهای کاتولیک در مراسم خود میپوشند. به طور طبیعی لتهای این دریچه طی انقباض بطن چپ (سیستول) به وسیله تارهای نگهدارنده محکم بسته نگه داشته میشوند.
محتویات
علل
علت اصلی این حالت کاملاً مشخص نیست اما به نظر میرسد با توارث ارتباط داشته باشد. افتادگی به دو صورت اولیه و ثانویه وجود دارد: افتادگی اولیه به واسطه ضخیم شدن یکی از یا هر دو لت دریچه مشخص میشود.اثرات دیگر آن شامل فیبروز سطح لت دریچه، نازک یا طویل شدن تارهای نگهدارنده و باقیماندههای فیبرین روی لت میباشد.
در نوع ثانویه MVP، لتها ضخیم نمیشوند بلکه علت افتادگی وارد شدن صدمه ایسکمیک (ایجاد شده توسط کاهش جریان خون در نتیجه بیماری عروق کرونر) به عضلات نگهدارنده دریچه متصل به تارهای نگهدارنده و یا تغییر عملکرد در میوکارد است
افتادگی ثانویه ممکن است ناشی از وارد شدن آسیب به ساختار دریچه طی انفارکتوس میوکاردیال حاد، بیماری روماتیسم قلبی، یا (بزرگ شدن بطن چپ قلب) باشد.
علائم
افتادگی دریچه میترال ممکن است نشانه خاصی را در پی نداشته باشد. شایعترین علائم آن عبارتاند از: تپش قلب که معمولاً مربوط به انقباضات ناقص بطنی است، اما ضربات مافوق بطنی (ضربان غیرطبیعی که در بالای بطنها شروع میشود) نیز تشخیص داده شدهاند.
در برخی موارد نادر بیماران ممکن است تپشهایی را تجربه کنند بدون آن که ناهماهنگی ضربانی مشاهده شود.- درد قفسه سینه: این درد مربوط به افتادگی متفاوت از درد قفسه سینه مربوط به بیماری عروق کرونر است و گاهی روی میدهد. معمولاً درد قفسه سینه مانند آنژین صدری نیست اما میتواند موذی و ناتوانکننده باشد.
معمولاً افتادگی لتهای دریچه میترال باعث نارسایی قلبی نمیشود، اما در موارد نادری که پس زدن خون از بطن چپ به دهلیز چپ وجود داشته باشد، دهلیز چپ و بطن چپ ممکن است بزرگ شوند که این پیآمد مهم و نادری در بیماری پرولاپس میترال است که احتیاج به درمان اختصاصی دارد .
یکی از شکایتهایی که ممکن است برای بیماران افتادگی دریچه میترال رخ دهد، شکایتهای اضطرابی است که غالباً بصورت اضطراب منتشر و یا گذرهراسی (آگورافوبیا) رخ می دهد .
تشخیص
افرادی که دچار افتادگی دریچه قلب هستند معمولاً نشانهای ندارند و تشخیص آن از طریق آزمایشها روتین صورت میگیرد. یک راه تشخیص گوش دادن به صدای قلب به وسیله گوشی پزشکی است که افتادگی را تشخیص میدهد. بهترین شیوه تشخیص بیماری استفاده از پژواکنگاری قلب (اکوکاردیوگرافی)است.[۱]
شیوع
بر اساس بعضی مطالعات شیوع بیماری بین ۵ تا ۱۵ در صد متغیر است.[۱]
درمان دارویی
افتادگی دریچه میترال در اکثر بیماران بدون علامت است و نیاز به هیچ گونه درمانی ندارد اما در صورتی که علایم ایجاد شود پزشک میتواند برای درمان درد، اختلال ریتم قلبی و یا سایر عوارض دارو تجویز کند. بعضی از این داروها عبارتند از:
- بتا بلوکرها جهت کاهش ضربان قلب.
- آسپرین
- {متوپرولول}
- داروهای آنتی کواگولانت (رقیق کنندههای خون) مانند وارفارین (کومادین) که از انعقاد خون جلوگیری میکند. این دارو در صورتی بیمار دارای سابقه فیبریلاسیون دهلیزی باشد تجویز میشود.[۲]
درمان جراحی
- ترمیم دریچه (Valve repair)
- تعویض دریچه (Valve replacement)
حاملگی
اکثر زنان حامله که دارای پرولاپس دریچه میترال هستند، یک زایمان موفق و بدون عارضه را سپری میکنند. اگرچه بعضی پزشکان در صورتی که ریسک عفونت دریچه در حین زایمان بالا باشد، به بیماران آنتی بیوتیک تجویز میکنند[۲].
پانویس
- en.wikipedia.org
- www.mayoclinic.com
منابع
Wikipedia contributors, «Mitral valve prolapse,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mitral_valve_prolapse&oldid=196669798
ادامه مطلب
اضطراب | |
---|---|
![]()
مجسمه مرمری امپراتور ترایانوس در موزه کاپیتولین. «این پرتره نشاندهنده اضطراب و خستگی مردی است که مسئولیتهای سنگین حکومتی را بر دوش دارد» کریس سکار
|
|
آیسیدی-۹ | 300 |
سمپ | D001007 |
اضطراب عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم هراس و دلواپسی با منشاء ناشناخته، که به فرد دست میدهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیتهایی که قبلاً استرس زا بودهاند یا طی آنها به فرد آسیب رسیده است باعث اضطراب در افراد میشود. همهٔ انسانها در زندگی خود دچار اضطراب میشوند، ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکلساز است. تحقیقات و بررسیها نشان میدهند که اضطراب در خانمها، طبقات کمدرآمد و افراد میانسال و سالخورده بیشتر دیده میشود.
محتویات
تنیدگی (استرس) یا اضطراب
استرس و اضطراب در لغت جنبیدن، لرزیدن، تپیدن، پریشان حالشدن، یکدیگر را با چیزی زدن، بهم واکوفتن، آشفتگی، بیتابی، بی آرامی میباشد اینها کلماتی هستند که در زندگی روزمره، برای توصیف حالات و احساسات بسیار استفاده میشوند: به طور مثال، بههنگام سخنرانی در برابر جمع، بههنگام امتحان، بههنگام مشکلات مادی، تاُخیر سر یک قرار و ... هنگامی که در شرایطی چون شرایط فوق، در سخنان خود از این دو کلمه استفاده میکنیم، توجه چندانی به تفاوت موجود میان آن دو نداریم؛ ولی به طور مثال هنگام سخن گفتن از مشکلات روحی شایع در کودکان و نوجوانان، باید دقیق تر بود و تفاوت میان استرس و اضطراب را به خوبی درک کرد. در روانشناسی، اضطراب مرحلهٔ پیشرفتهٔ استرس مزمن است، که هنگامی به صورت یک مشکل بهداشت روانی در میآید که برای فرد یا اطرافیانش رنج و ناراحتی بهوجود آورد یا مانع رسیدن او به اهدافش شود و یا در انجام کارهای روزانه و عادی او اختلال ایجاد کند.
اضطراب هنگامی در فرد بروز میکند که شرایط استرسزا در زندگی او بیش از حد طولانی شود یا بهطور مکرر رخ دهد، و یا اینکه دستگاه عصبی بدن نتواند به مرحلهٔ مقاومت تنیدگی پایان دهد و بدن برای مدتی طولانی همچنان بسیج باقی بماند. در این صورت بدن فرسوده و در برابر بیماریهای جسمی و روانی (مانند اضطراب) آسیبپذیر میشود.
علل اضطراب
به طور کلی علل اضطراب به سه عامل زیر برمیگردد:
- عوامل زیست شناختی و جسمانی:
در افراد مضطرب، میزان بعضی از هورمونهای موجود در خون غیرعادی است؛ بنابراین هر آنچه که باعث اختلال در سیستم هورمونی شود، برای بدن خطر محسوب میشود. بارداری، کمکاری یا پرکاری تیروئید، پایین بودن قند خون، وجود غدهای در غدد فوقکلیوی که هورمون اپینفرین تولید میکند و بینظمی ضربانهای قلب از این عوامل هستند.
- عوامل محیطی و اجتماعی:
عوامل اجتماعی و ارتباطی بسیاری باعث بهوجود آمدن اضطراب در افراد میشود، مانند مشکلات خانوادگی، احساس جدایی و طردشدگی،... از عوامل محیطی میتوان تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره را، همچون زلزله، بیماری، مرگ یکی از نزدیکان،... نام برد.
- عوامل ژنتیکی و ارثی:
یکی از مهمترین عوامل اضطراب ژنتیک است و احتمال اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بسیار بالا است. البته الگو قرار دادن رفتار پدر و مادر و یادگیری و تکرار کارهای آنان نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد (عامل اجتماعی)، ولی تحقیقات و بررسیهای انجامشده بر روی حیوانات و دوقلوهایی که با هم یا جدا از هم زندگی میکنند و از والدین مضطرب به دنیا آمدهاند، نشان میدهند که عوامل ژنتیکی نیز بسیار مؤثرند. با این وجود باور نمیرود که ژن به خصوصی در این مورد نقش داشته باشد، بلکه ترکیب بعضی از ژنها چنین پیامدی را به دنبال دارد. طبق آخرین تحقیقات به نظر میرسد که عوامل ژنتیکی در بعضی انواع اضطراب مانند اختلال هراس و ترس از مکانهای باز نقش زیادی دارد.
- اضطراب مرضی :
در ابتدا فروید، 1926 اضطراب را واکنشی به تراکم تنشهای غریزی در نظر گرفت. در این منظر اضطراب گرایش سیستم عصبی به کاهش، یا حداقل ثابت نگاه داشتن کمیتت هیجان غرایز متراکم شده است. نظریه اول فروید در خصوص اضطراب بر مبنای مفهوم سازی کاهش-تنش در انگیزش استوار است که در آن انگیزه در جهت کاهش یا تخلیه تنش های غریزی عمل می کند و اضطراب محصول این تنش است. فروید، 1926 بعدها در خصوص ارتباط مستقیم بین اضطراب و تنش متراکم حاصل از غرایز ارضا نشده تردید کرد. وی با انتشار بازداری، نشانه مرضی و اضطراب ، مفهوم سازی جدید خود را را به میان آورد. بر این اساس، اضطراب علامت خطری به من در خصوص احتمال قریب الوقوع یک ضربه تجربه اسیب زااست. ضربه، بر اساس نظر فروید، "جدایی از موضوع عشق و یا عشق موضوع است".
عوامل جانبی مؤثر در ابتلا به اضطراب
- طبق گفتههای بعضی از متخصصان، تغذیه نادرست نیز در ابتلا به اضطراب نقش دارد. کمبود بعضی از اسید آمینه، منیزیم، اسید فولیک و ویتامین ب۱۲، باعث تسریع در ابتلا به آن میشوند.
- استفاده از مواد مخدر و داروهای روانگردان
- برخی از ضایعههای مغزی (که باعث ایجاد علایمی شبیه به علایم اختلال وسواس میشوند)
انواع اختلالات اضطرابی
به طور کلی اختلالات اضطرابی شش نوع هستند که هر کس میتواند به یک یا چند نوع از آن دچار شود.
اختلال اضطراب فراگیر یا منتشر[۲]
این حالت در افرادی دیده میشود که بهطور مداوم نگران وقوع اتفاقی هستند. موضوع این نگرانیها میتواند بسیار متنوع باشد: نگرانی از بیمار شدن فرزندان، نگرانی از مرگ یکی از آشنایان، نگرانی از تهگرفتن غذا،... این حالت به مرحلهٔ مقاومت استرس شباهت دارد و خطر چندانی ندارد.
از علایم آن میتوان تپش قلب، بیقراری، خستگی، بیخوابی، تنگی نفس، اختلال در تمرکز و حافظه را نام برد.
اختلال هراس[۳]
این افراد دچار حملات اضطرابی ناگهانی میشوند که معمولاً چند دقیقه یا گاهی بیشتر به طول میانجامد. این حملات بسیار اتفاقی، و طوری رخ میدهند که عامل تحریککنندهٔ اصلی مشخص نیست. افراد مبتلا به این نوع اضطراب اغلب جوان هستند.
احساس تنگی و فشردگی در قفسهٔ سینه، تپش شدید قلب، عرق کردن، لرزش، گیجی، احساس از دستدادن تعادل،... از علایم آن هستند؛ ولی این علایم آنقدر گسترده هستند که افراد فکر میکنند دچار سکتهٔ قلبی شدهاند و میترسند که بمیرند.
ترسهای ساده یا اختصاصی[۴]
ترسهای خاص شایعترین نوع ترس مرضی است که طی آن فرد از مواجهه با بعضی موقعیتها، فعالیتها یا اشیاء اجتناب میکند، مانند بعضی از حیوانات (عنکبوت، موش، مارمولک،...)، بلندی، دریا، خون، مرگ،... هر چیزی میتواند باعث این نوع اضطراب (که خطر خاصی به دنبال ندارد) بشود. ترس از مکانهای بسته،[۵] ترس از اجتماع و ترس از مکانهای باز[۶] (که افراد مبتلا به آن از حضور در فضای باز و پر ازدحام و شلوغ و خروج از محیط منزل خودداری میکنند. این اختلال معمولاً در نوجوانی شروع میشود، ولی سابقهٔ آن میتواند به دوران کودکی و تجربهٔ اضطراب جدایی در آن زمان برگردد) از این نوع اضطراب هستند.
اختلال اضطراب اجتماعی[۷]
این نوع ترس در اواخر کودکی یا اوایل نوجوانی شروع میشود و ترس و شرمساری از اشتباه کردن، صحبت کردن در جمع، غذا خوردن، سرخ شدن یا لرزش صدا و... در برابر جمع است و و با خجالت ساده تفاوت دارد. این حالت اضطراب مانع شناخت افراد جدید میشود و فرد را به انزوا و گوشهگیری میکشاند.
اختلال وسواس[۸]
در این حالت فرد افکار یا اعمالی را برخلاف میل خود تکرار میکند. این بیماری میتواند به صورت وسواس فکری یا وسواس عملی یا هر دو در فرد ظاهر شود. در وسواس فکری، فرد قادر نیست فکر، احساس یا عقیدهای تکراری و مزاحم را از ذهن خود بیرون کند. افکار وسواسی میتوانند بسیار ناراحتکننده، وحشتآور یا وحشیانه باشد. افکار وسواسی میتوانند باعث شوند که فرد به سمت عادات وسواسی گرایش پیدا کند، یعنی عمل یا اعمالی را به طور مکرر انجام دهد (وسواس عملی). مانند شستن مکرر دستها، بالا کشیدن بینی،... اعمال وسواسی هیچگونه توجیه منطقی ندارند.
اختلال تنشزای پس از رویداد[۹]
اختلال تنشزای پس از رویداد را به نام سندرم موج انفجار نیز میشناسند. این حالت مربوط میشود به حادثهای (از قبیل جنگ، تصادفات شدید، سوانح طبیعی،...) که با استرس شدید هیجانی همراه است و شدت آن میتواند به هر کسی آسیب برساند. یکدوم افرادی که دچار چنین استرس شدیدی میشوند علایم مربوط به آن را (مانند خوابهای تکراری، خاطراتی مبهم ولی فراگیرنده، از دست رفتن تعادل و پرخاشگری شدید،...) پس از گذشت حدود سه ماه از دست میدهند. هرچه اقدامهای لازم برای درمان زودتر انجام گیرد، احتمال ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه کمتر میشود. در صورتی که این حالت بیش از چند ماه طول بکشد، احتمال این که تا آخر عمر با فرد باقی بماند بسیار زیاد میشود.
اضطراب در کودکان و نوجوانان
تشخیص اضطراب و درمان آن در کودکان و نوجوانان بسیار مهم است، چون شخصیت آنان طی این دوره شکل میگیرد. بسیاری از کودکان زمانی که در شرایط جدیدی قرار میگیرند، دچار اضطراب میشوند و واکنشهای متعددی را از خود بروز میدهند (لکنت زبان، آویزان شدن به پدر و مادر، خجالتی شدن، جویدن ناخن، ...). وظیفهٔ والدین در این موقعیت این است که با او با صبر و حوصله برخورد کنند و به او اعتماد به نفس لازم را برای مواجهه با آن شرایط بدهند. تشویق والدین در ارتباط بر قرار کردن فرزندان با محیط خارج از خانه و افراد غیر فامیل بسیار مؤثر است. بسیاری از والدین از این احساس فرزندشان تا روزی که به مشکل برخورند (مثل اولین روز مدرسه) بی اطلاع هستند. یکی از شایع ترین دلایل دل درد و حالت تهوع که در کودکان دبستانی دیده میشود، ترس و اضطراب آنها از مدرسه است. نگرانی پدر و مادر (از ورود تازهٔ کودک به مدرسه، وضعیت درسی او و ...) باعث انتقال آن به فرزند میشود و اضطراب او را افزایش میدهد. از اختلالات اضطرابی شایع در کودکان میتوان اضطراب اجتماعی، ترس از مدرسه، اضطراب امتحان و اضطراب جدایی را نام برد.
با بزرگ شدن کودک و پا گذاشتن به دوران نوجوانی ممکن است اختلالات اضطرابی جدیدی در او پدید آید. در این زمینه میتوان به عوامل زیر اشاره کرد:
- اضطراب ناشی از پذیرفته نشدن از جانب همسالان
نوجوانان در این مرحله از زندگی خویش به شدت به همسالان خود گرایش دارند و به دنبال برقراری ارتباط و دوستی با آنان هستند. والدین باید نیاز طبیعی مورد توجه همسالان قرار گرفتن فرزندشان را درک کنند و برای دوستان او احترام قائل باشند. همچنین حفظ اعتبار و شخصیت نوجوان در مقابل همسالان بسیار مهم است. ترس از برقرار کردن روابط عاطفی و اجتماعی و سرزنشهای والدین در انتخاب دوستان به دلیل متفاوت بودن فرهنگ و آداب و رسوم و ارزشهای خانوادهها، باعث اضطراب در نوجوان میشود. برای جلوگیری از پنهان کاری، پدر و مادر باید در زمان مناسب و با منطق و ملایمت او را متوجه نتایج نامطلوب بعضی از معاشرتها کنند.
- تغییرات جسمی
نگرانی و اضطراب در این مورد میتواند ناشی از دیررسی یا زودرسی بلوغ، احساس خجالت، نا آگاهی و یا ترس از شرایط جدید و ناتوانی در تطابق دادن رفتار خود با این شرایط باشد. برای جلوگیری از اضطراب، پدر و مادر یا مربیان باید به طور مناسب و شایسته، نوجوان را (قبل از پیدایش علایم ثانویهٔ بلوغ) در جریان مسائل مربوط به تغییرات جسمانی و آثار روانی آن بگذارند.
- بروز رفتارهای پرخاشگرانه
مخالفت با افراد مختلف در خانه و یا خارج از آن، از خصوصیات بعضی از نوجوانان است که ممکن است با پرخاشگری کلامی یا غیر از آن همراه باشد. عدم توانایی کنترل این رفتار پرخاشگرانه باعث اضطراب در بسیاری از نوجوانان میشود. برای جلوگیری از این حالت، تربیت مناسب والدین، مقاوم ساختن فرزند در برابر سختیها از دوران کودکی و ایجاد امنیت روانی میتواند مؤثر واقع شود. امر و نهیهای غیر اصولی و محدودیتهای بیمورد در کسب استقلال و آزادی، باعث تحریک عصبانیت و خشمهای کنترل نشده در نوجوانان میشود. والدین باید به نوجوان بیاموزند که به هنگام خشم، منطقی برخورد کند و بدون توهین و تحقیر دیگران عواطف خود را بیان کند. همچنین باید به او بفهمانند که نحوه برخورد دیگران با او تا حدی نتیجه رفتار خود او با دیگران است.
- ترس از مستقل شدن
یکی از عمومی ترین نیازهای نوجوانان داشتن استقلال و آزادی است. کسب استقلال در بسیاری از نوجوانان باعث اضطراب میشود. از جمله مشکلاتی که طی دستیابی به استقلال در نوجوانان دیده میشود، تضاد و دوگانگی است. یعنی نوجوانان با این که میخواهند و میدانند که باید مستقل شوند، از استقلال میترسند. ناآگاهی از وضعیت پس از استقلال، یکی از دلایل اصلی این امر است. برای جلوگیری از ابتلا به اضطراب و دوگانگی، والدین باید به نوجوان اعتماد به نفس و جرأٔت تجربه کردن دهند و برای او امنیت روانی فراهم کنند. دادن مسئولیت و فرصت به نوجوان و اجازهٔ اظهار نظر و تصمیم دربارهٔ امور مربوط به خود، بدون تنبیه و تحقیر او به خاطر اشتباهاتش، باعث میشود تا او از خطاهایش عبرت بگیرد، راههای مختلف زندگی را بیاموزد و برای مستقل شدن آماده شود.
راههای پیشگیری از اضطراب
برای جلوگیری از اضطراب راههای مختلفی وجود دارند. میتوان موارد زیر را مثال زد:
- رژیم غذایی سالم
استفاده از غذاهای متنوع و حاوی انواع مواد لازم به میزان متعادل در حفظ سلامت بدن نقش اساسی دارد.
- فعالیت بدنی به طور منظم
ورزش کردن به خصوص به طور منظم یکی از راههای پیشگیری و درمان اضطراب است. پیادهروی تند و سریع به مدت ۴۰ دقیقه میزان اضطراب را به طور متوسط تا ۱۴٪ کاهش میدهد. به علاوه، ورزش کردن باعث بالا رفتن کارایی دستگاه تنفسی و گردش خون، حفظ تعادل وزن و شادابی فرد میشود. ورزشهایی نیز چون یوگا باعث افزایش آرامش میشوند و در جلوگیری از اضطراب بسیار مفیدند.
- افزایش اعتماد به نفس
اعتماد به نفس بالا باعث میشود تا بدن بتواند از حداکثر از نیروی خود برای مقابله با استرس استفاده کند.
- عدم گوشه نشینی و اجتماعی بودن
هنگامی که افراد دچار فشار روانی میشوند، به طور غریزی از صحنه عمل و اجتماع کنارکشیده و به گوشهای پناه میبرند، در حالی که گوشهگیری باعث تشدید استرس میشود. ارتباط با افراد و دوستان، به خصوص کودکان که میتوانند فرد را به خنده وادارند، باعث از یاد رفتن نگرانی حتی برای مدتی کوتاه میشود.
- حمایت اجتماعی
وجود حمایت اجتماعی در زندگی هر فرد باعث میشود تا او در مقابل بحرانهای زندگی برای دفاع از خود سپری داشته باشد که به آن تکیه کند. حمایت اجتماعی، احساس امنیت و اعتماد به نفس را افزایش میدهد و فرد را در مقابل استرس و فشار روانی مقاوم تر میسازد.
- اندیشیدن به زمان حال
اندیشیدن به زمان حال و کنار گذاشتن رؤیاها و آرزوها برای موقعیتهای مناسب تر آرامش ذهنی را افزایش میدهد. همچنین مشغول کردن ذهن به کاری که در حال انجام است و فکر نکردن به زمینههای اضطرابزای آن بسیار مؤثر است.
- کسب اطلاعات در مورد شرایط تنش زا
بی اطلاعی از موقعیت فشارآور باعث استرس و اضطراب بیش تری در افراد میشود. کسب آگاهی و اطلاع از شرایط و مواردی فرد که با آنها مواجه خواهد شد سبب میشود که کمتر دچار نگرانی و دلواپسی شود. به طور مثال در جریان گذاشتن بیماران از نحوهٔ عمل و دردهای پس از آن باعث میشود تا آنان کمتر دچار اضطراب شوند.
- خندیدن
خنده از سالمترین راههای جلوگیری از فشار روانی است. به هنگام خنده هورمونی ضد درد (که باعث احساس خوشی و سلامتی در شخص میشود) در مغز آزاد میشود و میزان هورمونهای استرس زا در خون پایین میآید.
- ابراز هیجان بر روی کاغذ
نوشتن سادهٔ هیجانات و احساسات بر روی کاغذ موجب تسکین فشارهای روانی ناشی از رویدادهایی چون از دست دادن شغل، مشکلات خانوادگی و ... میشود.
درمان اضطراب
بعضی از موارد اضطراب اصولاً بیماری نیستند و بدون نیاز به پزشک میتواند درمان شود. به این موارد، اضطراب طبیعی میگویند که طی آن اضطراب به خوبی توسط بیمار کنترل و برطرف میشود (مثل اضطراب ناشی از امتحان). اضطراب طبیعی میتواند با روشهایی از قبیل حمام گرفتن به مدت طولانی، تنفس عمیق، صحبت کردن با شخصی مورد اعتماد، استراحت در یک اتاق تاریک و ... تحت کنترل درآید.
مراجعه به پزشک زمانی ضروری میشود که خود درمانی فرد جواب ندهد، یا فرد دچار هراس بیش از حد یا علایمی جدید و غیرقابل توجیه شود. در آن صورت پزشک درمان دارویی یا درمان غیر دارویی (روشهای کلاسیک) را به او پیشنهاد میکند. از داروهایی که امروزه برای درمان اضطراب مورد استفاده قرار میگیرند میتوان فلوکستین (پروزاک)،[۱۰] داروهایی از خانوادهٔ بنزودیازپینها (برای مدت کوتاه)، سرتالین[۱۱] و ... را مثال زد. درمانهای دارویی گاه در برخی بیماران دارای عوارضی هستند. از بین درمانهای غیردارویی میتوان تنآرامی (آرامسازی),[۱۲] حساسیت زدایی، توقف تفکر، سرمشق دهی بیوفیدبک و... را مثال زد. در این روشها به بیمار آموزش داده میشود که بدن خود را برای مقابلهٔ مؤثر و مستقیم با عوامل تنشزا آماده کند.
پانویس
- قربانی، نیما. روان درمانگری پویشی فشرده و کوتاه مدت، مبادی و فنون. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها. 52. شابک ۹-۷۷۴-۴۵۹–۹۶۴-۹۷۸.
- Generalized Anxiety Disorder
- Panic Disorder
- Simple Phobia
- Claustrophobia
- Agoraphobia
- Social Phobia
- Compulsive–Obsessive Disorder
- Post-Traumatic Stress Disorder
- Prozac
- Sertaline
- Relaxation
منابع
ادامه مطلب
اسیدوز | |
---|---|
آیسیدی-۱۰ | E87.2 |
آیسیدی-۹ | 276.2 |
دادگان بیماریها | 87 |
مدلاین پلاس | 001181 |
سمپ | D000138 |
اسیدوز به معنی کاهش سطح بی کربنات مایع خارج سلولی و قرار گرفتن PH خون در محدوده اسیدی (پایینتر از ۷) میباشد. معمولاً فرایندهای متابولیک بدن و کاتابولیسم گلوکز منجر به تولید اسید میشود. PH خون و مایع خارج سلولی به وسیله ریه (تنفس) و کلیه تنظیم میشود. به صورت کلاسیک اگر مشکل از کلیه باشد ما اسیدوز متابولیک و اگر مشکل از ریه باشد ما اسیدوز تنفسی داریم. البته میتوان اسیدوز را به کاهش pH بافتها تعریف کرد و به کاهش pH خون اسیدمی نام نهاد.
محتویات
انواع اسیدوز
دو نوع اسیدوز تنفسی و متابولیک داریم. به صورت کلاسیک اگر مشکل از کلیه باشد ما اسیدوز متابولیک و اگر مشکل از ریه باشد ما اسیدوز تنفسی داریم.
علل اسیدوز تنفسی هیپوونتیلاسیون (تنفس کم و سطحی) مثلا در COPD و انسداد مجاری تنفسی است که موجب تجمع اسید کربنیک در خون میشود.
منظور از عبارت متابولیک تمام انواع دیگر اسیدوز به غیر از اسیدوزهای ایجاد شده توسط افزایش CO۲ در مایعات بدن است. اسیدوز متابولیک میتواند از این علل ناشی شود: ناتوانی کلیهها برای دفع اسیدهای متابولیک که بطور طبیعی در بدن تشکیل میشوند، تشکیل مقادیر بیش از حد اسیدهای متابولیک در بدن، اضافه شدن اسیدهای متابولیک به بدن توسط خوردن یا تزریق اسیدها و از دست رفتن قلیا از مایعات بدن. علل اسیدوز متابولیک نارسایی مزمن کلیه، بیماری اسیدوز توبولی کلیوی (RTA)، اسهال، استفراغ ، سپسیس ، مصرف برخی داروها و...است. در بیماران دیابتی نیز در شرایط افزایش قند خون ما کتواسیدوز (DKA) داریم.
علائم و درمان
اثر عمده اسيدوز تضعيف سیستم عصبی مركزی است . اسیدوز باعث میشود كه شخص در ابتدا حواس خود رااز دست داده و بعداً دچار اغماء می شود. درمان تصحیح اسیدوز و از بین بردن عامل ایجاد کننده میباشد. سرم رینگرلاکتات می تواند درزمان ایجاد اسیدوز مفید باشد.
جستارهای وابسته
منابع
- سیسیل مبانی طب داخلی. تهران
ادامه مطلب
. بازبینیشده در ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۱.
-
اسهال تصویری از روتاویروسآیسیدی-۱۰ A09, K59.1 آیسیدی-۹ 787.91 دادگان بیماریها ۳۷۴۲ ایمدیسین ped/۵۸۳ پیشنت پلاس اسهال سمپ D003967 اِسهال (به انگلیسی: Diarrhea) وضعیتی است که در آن فرد بیمار دست کم سه بار در روز دفع مدفوع روان یا مایع دارد. این حالت میتواند چند روز به طول بیانجامد و موجب کم آبی بدن میشود که در پی از دست دادن مایعات رخ میدهد. نشانههای کم آبی معمولاً با از بین رفتن کشش طبیعی پوست و تغییر در شخصیت آغاز میشود. این وضعیت میتواند پیشروی کند و در حالات حادتر منجر به کاهش ادرار، رنگپریدگی، ضربان سریع قلب، و کاهش در پاسخگویی شود. ولی مدفوع روان اما بدون آب در کودکانی که از شیر مادر تغذیه میکنند میتواند طبیعی باشد.[۱]
عمدهترین دلیل اسهال عفونت رودهها است که ممکن است در پی این شرایط به وجود بیاید: ویروس، باکتری، انگل یا وضعیتی که به عنوان اسهال و استفراغ شناخته میشود. این آلودگیها معمولاً از طریق غذا یا آبی حاصل میشوند که آلوده به مدفوع شدهاند یا مستقیماً از فردی منتقل میشوند که به این بیماری آلوده شده است. این بیماری را میتوان به سه دسته تقسیمبندی کرد: اسهال آبکی کوتاه مدت، اسهال خونی کوتاه مدت، و اگر به مدت بیش از دو هفته ادامه یابد، به عنوان اسهال پایدار شناخته میشود. اسهال آبکی کوتاه مدت میتواند در پی آلودگی به وبا باشد. اسهال خونی کوتاه مدت وضعیتی است که به عنوان دیسانتری هم شناخته میشود.[۱] شماری از عوامل غیرعفونی نیز ممکن است منجر به اسهال بشوند. این عوامل شامل این موارد هستند: پرکاری تیروئید، عدم تحمل لاکتوز، بیماریهای التهابی روده، مصرف برخی داروها، سندروم روده تحریکپذیر و یک سری عوامل دیگر.[۲] در بیشتر موارد، برای شناخت عامل اصلی به کشت مدفوع نیازی نیست.[۳]
راههای پیشگیری از اسهال عفونی شامل این موارد است: رعایت بهداشت، آب آشامیدنی پاک، و شستن دستها. شیردهی به مدت حداقل شش ماه نیز پیشنهاد میشود، چرا که به عنوان واکسیناسیون روتاویروس عمل میکند. محلول آب رسانی دهانی (ORS) که همان آب آشامیدنی به همراه مقدار متعادلی از نمک و شکر است نوعی درمان است که معمولاً در پیش گرفته میشود. قرصهای روی نیز پیشنهاد میشوند.[۱] تخمین زده میشود که این درمانها حدود ۵۰ میلیون کودک را طی ۲۵ سال اخیر نجات داده باشد.[۴] وقتی که افراد دچار اسهال میشوند، پیشنهاد میشود که به خوردن غذای سالم ادامه دهند و کودکان نیز به خوردن شیر مادر.[۱] اگر ORSهای تجاری در دسترس نباشد، محلولهای خانگی نیز میتوانند استفاده شوند.[۵] در کسانی که به صورت شدید آب از دست دادهاند، تزریق وریدی نیز ممکن است ضروری باشند.[۱] اما بیشتر موارد را میتوان به خوبی با مایعات دهانی برطرف کرد.[۶] آنتیبیوتیکها نیز ممکن است در موارد اندکی پیشنهاد شوند که البته به ندرت استفاده میشود. آنتی بیوتیک ممکن است برای این افراد تجویز شود: کسانی که اسهال خونی و تب بالایی دارند، کسانی که به اسهال پس از مسافرت دچار شدهاند، و کسانی که در مدفوعشان باکتریها یا انگلهای خاصی رشد میکند.[۳] لوپرامید ممکن است دفعات اجابت مزاج را کاهش دهد اما برای کسانی توصیه میشود که به نوع حاد بیماری دچارند.[۳]
حدود ۱/۷ تا پنج میلیارد مورد اسهال در سال رخ میدهد.[۱][۲] این بیماری در کشورهای در حال توسعه بیشترین شیوع را دارد. در این کشورها، کودکان به طور متوسط ۳ بار در سال اسهال میگیرند.[۱] از سال ۲۰۱۲، در سطح جهان، این بیماری دومین عامل رایج مرگ و میر در کودکان زیر پنج سال است (۰/۷۶ میلیون یا 11%).[۱][۷] اپیزودهای مکرر اسهال نیز یکی از عوامل رایج سوء تغذیه هستند و در افراد زیر پنج سال به عنوان رایجترین عامل شناخته میشوند.[۱] دیگر مشکلات طولانی مدت که ممکن است در پی این بیماری به وجود بیایند شامل رشد فیزیکی و فکری ضعیف است.[۷]
سالهای تقریبی ناتوانی در طول عمر در اثر اسهال در هر ۱۰۰ هزار نفر.بدون داده ≤۵۰ ۵۰–۱۰۰ ۱۰۰–۲۰۰ ۲۰۰–۳۰۰ ۳۰۰–۴۰۰ ۴۰۰–۵۰۰ ۵۰۰–۷۵۰ ۷۵۰–۱۰۰۰ ۱۰۰۰–۱۲۵۰ ۱۲۵۰–۲۵۰۰ ۲۵۰۰–۵۰۰۰ ≥۵۰۰۰اسهال ترشحی
به طور طبیعی حجم زیادی از آب به داخل رودهٔ کوچک ترشح میشود، اما حجم بیشتر این آب ترشح شده دوباره توسط دیوارهٔ رودهٔ کوچک قبل از رسیدن به رودهٔ بزرگ بازجذب میشود. اسهال ترشحی زمانی رخ میدهد، که درآن ترشح به درون لومن روده بیشتر از بازجذب در دیوارهٔ روده رخ دهد یا از بازجذب مواد ترشحی، توسط دیوارهٔ روده جلوگیری به عمل آید. از شایعترین علل این نوع اسهال، توکسین ویبریو کلرا است، که ترشح آنیونها، به خصوص کلر را تحریک میکند، لذا برای نگه داشتن تعادل الکتریکی، یون سدیم به همراه آب دفع میشود. در این نوع از اسهال، اسمولاریتهٔ ترشحات رودهای با پلاسما برابر است و با ناشتا بودن، اسهال ادامه مییابد.[۸]
اسهال اسموتیک
بازجذب آب در روده، به بازجذب کافی مواد محلول در روده بستگی دارد. اگر میزان مواد محلول در لومن روده افزایش یابد، این مواد محلول اضافی بازجذب نشده و به دنبال آن، آب هم بازجذب نمیشود و در نهایت اسهال پدید میآید. اسهال اسموتیک تحت شرایط دو وضعیت زیر ایجاد میشود:
- وجود مواد اسموتیک (موادی با خاصیت بازجذب کم) در روده مانند مانیتول، سوربیتول، سولفات منیزیم و ...
- سوءجذب، ناتوانی در بازجذب بیکربنات از شایعترین علل اسهال ناشی از سوءجذب میباشد، مثال بارز عدم تحمل لاکتوز ناشی از نقص آنزیم لاکتاز موجود در حاشیه مسواکی دیوارهٔ روده میباشد در اثر نقص این آنزیم، لاکتوز، به گلوکز و گالاکتوز جهت بازجذب هیدرولیز نمیشود، بنابراین لاکتوز اسموتیک در لومن روده باقی خواهد ماند؛ این لاکتوز بازجذب نشده آب را نیز در لومن روده با خود نگه داشته و اسهال را پدید میآورد. این نوع از اسهال با ناشتا بودن و یا قطع مصرف مواد اسموتیک متوقف میشود.[۹]
- "Diarrhoeal disease Fact sheet N°330". World Health Organization. April 2013. Retrieved 18 June 2014.
- Doyle, edited by Basem Abdelmalak, D. John (2013). Anesthesia for otolaryngologic surgery. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 282–287. ISBN 1107018676.
- DuPont, HL (Apr 17, 2014). "Acute infectious diarrhea in immunocompetent adults.". The New England journal of medicine 370 (16): 1532–40. doi:10.1056/nejmra1301069. PMID 24738670.
- "whqlibdoc.who.int" (PDF). World Health Organization.
- Prober, edited by Sarah Long, Larry Pickering, Charles G. (2012). Principles and practice of pediatric infectious diseases (4th ed.). Edinburgh: Elsevier Saunders. p. 96. ISBN 9781455739851.
- ACEP. "Nation’s Emergency Physicians Announce List of Test and Procedures to Question as Part of Choosing Wisely Campaign". Choosing Wisely. Retrieved 18 June 2014.
- "Global Diarrhea Burden". CDC. January 24, 2013. Retrieved 18 June 2014.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا، «Diarrhea»، ویکیپدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد (بازیابی در ۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۱).
منابع
ادامه مطلب