بطور ساده کارآفرین به شخص حقیقی یا حقوقی ای گفته می شود که توانایی تحمل ریسک - اغلب مالی - را دارد و میتواند یک ایده اولیه را به یک فعالیت اقتصادی تبدیل کند. همه ما می توانیم یک کارآفرین باشیم، چه کارمند، چه کشاورز و ... در هر پست و مقامی که باشیم در راه انجام فعالیت های خود می توانیم کارآفرین بوده و ایده های خود برای بهبود انجام کارها را به واقعیت تبدیل کنیم.

یک کشاورز می تواند با راه اندازی روشهای جدید کاشت، آبیاری، نگهداری و ... کمیت یا کیفیت محصولات خود را بالا ببرد. یک کارمند می تواند برای انجام فعالیت های روزانه و البته در چهارچوب اختیارات خود روشهای جدیدی را اختیار کند تا انجام کارها برای خود و ارباب رجوع سریعتر و با کیفیت بالاتری صورت پذیرد. یک مهندس یا شرکت می تواند با قبول هزینه های تولید آزمایشگاهی، نمونه ای از یک محصول را تولید کرده و در صورت مفید بودن آنرا تولید انبوه نماید و به جامعه خود خدمت کند. یک مربی تیم فوتبال می تواند با اتخاذ روشهای مدیریتی و arrange یک تیم به موفقیت های بسیار دست پیدا کند و ....

همانطور که مشاهده می کنید در تمام مثالهایی که آورده شد نوعی ریسک وجود دارد. این ریسک ممکن است باعث از بین رفتن محصول کشاورز شود یا باعث شود تا کارمند توبیخ یا اخراج شود و یا سرمایه گذاری آن مهندس یا شرکت به هدر رود. و دست آخر آنکه آن مربی تیم ممکن است سمت یا اعتبار خود را از دست دهد. بنابراین مشاهده می کنید که بسادگی میتوان این نتیجه را گرفت که "کارآفرینی بدون ریسک امکان پذیر نمی باشد." شاید از همین جمله بتوان فهمید که چرا در کشور ما در میان جوانان کارآفرینی جایگاه والایی ندارد، فعلا" اجازه دهید بحث فنی را ادامه دهیم.

● کارآفرین چه ویژگیهایی دارد

▪ خود اتکایی از اولین خصوصیات یک کار آفرین می باشد. با کمک این نیرو کارآفرین می تواند به مبارزه با سختی ها بپردازد. بنابراین اگر می خواهید کار آفرین باشید باید این توانایی را در خود تقویت کنید.

▪ نیاز به انجام دادن و بدست آوردن از دیگر خصوصیات یک کارآفرین می باشد. اینگونه اشخاص بصورت دائم نیاز به آن دارند که محصول یا خدمتی را ایجاد کنند. از ساده ترین نوع آن مثلا" در فعالیت های خانگی گرفته تا پیچیده ترین کارهایی که ممکن است در تولید یک محصول یا خدمت به آن لازم باشد.

▪ استفاده از نهایت بهره وری از دیگر ویژگی های یک کارآفرین هست. یک کارآفرین همواره می خواهد از وقت خود بهترین استفاده را کند.

▪ تحمل ریسک از دیگر ویژگی های اینگونه افراد می باشد. یک کارآفرین می تواند ریسک ناشی از شکست را پذیرفته و تحمل کند. این ریسک ممکن است مالی یا حیثیتی باشد و یا از دست دادن بسیاری چیزها که مردم عادی در زندگی آنها را داراند، باشد.

▪ آنها شکارچی فرصت ها هستند. کارآفرین بسادگی می تواند میان یک اتفاق بدون خاصیت با دیگری که در دل آن فرصت شکوفایی نهفته است، تمایز قائل شود و دومی را شکار کند.

▪ نیاز به پیشرفت دائمی از دیگر ویژگیهای این افرا می باشد. حتی هنگامی که کارآفرین فعالیت اقتصادی را راه اندازی کرد متوقف نمی شود او علاقه دارد که همه روزه به پیشرفت های جدیدی دست پیدا کند.

▪ کارآفرین توانایی بالایی در کنترل خود دارد. تحقیقات نشان می دهد که اغلب کارآفرینان بیشتر از آنکه بتوانند محیط بیرون را کنترل و مدریت کنند بر خود تسلط دارند. اثر جنبی این خاصیت می تواند همان قدرت کنترل بر محیط نیز باشد.

▪ آنها همواره به هدف نگاه می کنند و شب و روز فکرشان رسیدن به هدف می باشد. دقت کنید که تمرکز بر هدف برای بسیاری از مردم دشوار است اغلب به کاری که در حال انجام دادن آن هستند فکر می کنند نه هدف.

▪ کارآفرین توانایی تشخصی اولویت ها را دارد. خوب می داند چه کاری، چه موقع باید انجام شود و حاضر است بر سر آن با دیگران مبارزه کند.

▪ خوش بینی از ویژگیهای مهم و بارز یک کارآفرین است. برای همین بسیاری از کارآفرینان جوان هستند چرا که آنها معمولا" به هر کاری خوشبین می باشند. کارآفرین در برخورد با مشکل بدون آنکه ذهن خود را مخدوش کند مبارزه می کند تا آنرا از میان بردارد. حتی اگر مشکل بزرگ باشد به خود میگود "الان که نمی شود آنرا حل کرد به کار دیگری می پردازم و بعد سراغ آن می آیم".

▪ شجاعت از دیگر ویژگی های یک کارآفرین می باشد. دقت کنید که تحمل ریسک با شجاعت تفاوت بسیاری دارد، به این مثال توجه کنید. یک مدیر کارآفرین یک شرکت را در نظر بگیرید. او هموراه در حال ایجاد تغییر در شرکت می باشد تا به هدفهای خود نزدیک شود. اگر شکست بخورد باید ریسک - یا همان هزینه - آنرا بپردازد فرض کنید که پول و امکانات هم دارد و می پردازد. چیزی که این فرد نیاز دارد صفتی است بنام "شجاعت" او باید دل انجام این تغییرات و به نوعی بازی با سرنوشت خود، کارمندان و شرکت را داشته باشد.

▪ کارآفرین معمولا" قدرت تحمل بالایی دارد. این قدرت تحمل از مسائل کاری شروع شده و یقینا" به مسائلی که در اجتماع یا خانواده او بدون شک رخ خواهد داد کشیده خواهد شد. قدرت تحمل جاذبه ایجاد می کند در حالی که عدم داشتن آن فرد را مجذوب می کند. مثال ساده آنکه فردی که قدرت تحمل بالایی ندارد معمولا" در یک شرکت دولتی - که قدرت تحمل و زنده بودن بالا دارد - مشغول بکار عادی و بدون جنبیش می شود.

▪ کارآفرین انگیزه داخلی بالایی برای انجام کار دارد. دقت کنید که اگر فردی دارای انگیزه بسیار قوی برای انجام کاری باشد و آن انگیزه در درون آن نباشد در هر لحظه ممکن است که فرد آن کار را رها کند. اما نیروی انگیزشی در کارآفرین در درون خود او وجود دارد و تا زنده هست به کار و فعالیت ادامه می دهد. تفاوت گرمای زمین و خورشید را مقایسه کنید، اگر خورشید برود زمین سرد خواهد شد اما اگر زمین برود خورشید همچنان گرم خواهد ماند.

چند شرکت محدود تجاری می توانند در جهان امروز همانند مک دونالد از رشد باثبات برخوردار باشند. مک دونالد ابتدا با محصول ساده یعنی همبرگر شروع و تنوع آن را با گذشت زمان زیاد کرده است.

● تاریخچه

ری کراک ۵۷ ساله با دشواریهای جدی روبه رو بود و در طول زندگی همواره آرزوی ثروتمندشدن را داشت. او به محض بازگشت از جنگ جهانی اول بلافاصله برای ثروتمندشدن دست به کار شد. در سال ۱۹۳۷ او وارد عرصه جدید یعنی مخلوط کن مخصوص شد که شش مواد را با هم مخلوط می کرد. او با مخترع آن وارد معامله شد و سپس خود را به عنوان عرضـه کننده انحصاری مخلوط کن مطرح کرد. ۲۰ سال در این کار سپری کرد ولی ثروتمند نشد. در سال ۱۹۵۴ کراک از سان برناردینو کالیفرنیا سفارش هشت دستگاه مخلوط‌کن همبرگر را دریافت کرد. این سفارش حالت غیرعادی داشت. لذا او تصمیم گرفت که خود راسـاً به محل برود و کار مخلوط کن را ملاحظه کند.

موقعی که ری کراک به محل رسید خیلی تعجب کرد زیرا صف طولانی برای خرید همبرگر ایجاد شده بود واو میزان بازار همبرگر را ۲۵۰ هزار دلار تخمین زد. علاوه بر آن، او تحت تاثیر سرعت انجام کار و تمیزی محیط کار قرار گرفت. مک دونالد همبرگر معمولی را به قیمت ۱۵ سنت می فروخت.

چیپس ها همواره ترد و تازه زیر گرمکن برقی قرار داشت. مشتریان زیادی وارد و خارج شده و به هیچ گونه وسایل و ملزومات زیاد نیاز نبود.

ری کراک عجیب به این کار علاقه مند شد و مدت دو روز با برداران مک دونالد کلنجار رفت تا توانست امتیاز عرضه آن را با شرط ۱/۹ درصد فرانشیز، دریافت دارد و در مدت فقط ۲۲ سال، شرکت او به ثروت میلیارددلاری رسید و دوشادوش شرکتهای معظم نظیر زیراکس ۶۳ ساله و یاIBM ، ۴۶ ساله قرار گرفت.

● استراتژی

ری کراک بزرگترین فرصت را در عرضه غذا برای خانواده های مقتصد یافت که دنبال سرویس سریع، محیط تمیز و غذای با کیفیت بودند. او این نیاز و خواست را در جوک ها و شوخی های افراد، صف های مشتریان و نحوه سفارش غذاها به وضوح مشاهده و از رویکرد خود بااین عنوان دفاع کرد که رفت و آمدها و ایستادنهای بیهوده وجهه مک دونالد را تحت کنترل خانواده ها پایین می آورد. از طرف دیگر، ماشین های اتوماتیک عرضه غذای آماده نیز تحت کنترل باندهای جنایی بود و عموم مردم از آنها اکراه داشتند. لذا در چنین شرایطی، عرضه غذای آماده با کیفیت و ارزان برای جوان دوچرخه سوار و یا رانندگان ماشین ها حائز اهمیت بود.

کراک در رستورانهای تمیز و محیط خانوادگی، سرویس خوب و سریع را عرضه کرد. تمیزی محیط منجمله دستشوئیها و صمیمیت کارکنان از مزیتهای رقابتی او محسوب می شد و تلاش زیادی به عمل آمد که این مزیتها به عنوان معیار استاندارد حفظ شود. دانشگاه همبرگر مرکز آموزش ویژه مدیران و کارمندان مک دونالد، تاکید زیادی روی خدمات به مشتری دارد. در این راستا یک دستورالعمل ۳۵۰ برگی استاندارد برای تهیه غذا و استفاده از تجهیزات و امکانات وجود دارد. مثلاً در این دستورالعمل تاکید شده است که هرروز درب ها دوبار شسته شود. حتی برای پوشیدن لباس کارکنان و نحوه نگهداری موها، استاندارد وجود دارد و کارکنان مرد باید سر خود را همانند سربازان تا حد معین تراشیده و کفشهایشان را واکس بزنند تا براق شود. زنان باید کفش تیره و پاشنه کوتاه، توری سرپوشیده و آرایش مختصر داشته باشند و همگی موظف به استفاده از یونیفورم یکسان هستند.

نحوه پخت غذا کاملاً استاندارد است. یک پوند (حدود ۴۵۴ گرم) گوشت باید کمتر از ۱۹ درصد چربی داشته باشد و عرض همبرگر حدود ۳/۵ اینچ (۲/۵۴ سانتی متر) باشد و در هر همبرگر نباید بیش از یک چهارم اونس (حدود ۳۰ گرم) پیاز مصرف شود. مدت زمان نگهداری غذای پخته شده توسط اداره مرکزی مشخص می شود. مثلاً چیپس هفت دقیقه، همبرگر ۱۰ دقیقه، قهوه ۳۰ دقیقه بعد از انقضای مدت غذا باید دور ریخته شود. بازرسان شرکت دائماً این موارد را دقیقاً بررسی می کنند تا غذاها با کیفیت یکسان عرضه شود.

مک دونالـــد تبلیغ سنتی تلویزیونـی صبح های روز شنبه را ادامه می دهد و معتقد است که به دنبال این تبلیغ یکی از بچه ها، خانواده را وادار می کند که غذا را در بیرون صرف کنند. علاوه بر تبلیغ، مک دونالد گروه دیگری را نیز تشکیل داده است که تحت عناوین مختلف نظیر روز کودک و یا از طریق شهربازیها و یا مسافرتهای تفریحی و استفاده از غذای مک دونالــد برای ناهار نسبت به جاری ساختن ایده های تبلیغی پیچیده فعالیت کنند.

● رشد مک دونالد

مدیریت در گزارش سالانه ۱۹۹۵ واقعاً مباهات داشت زیرا فروش و سود کماکان ادامه داشته و حتی شتاب گرفته است. شرکت ۲۴۰۰ رستوران جدید در سال ۱۹۹۵ و ۱۸۰۰ رستوران جدید در سال قبل از آن در اطراف جهان دایر کرد.

۱۹۹۷ که دوسوم آنها در خارج از امریکا خواهد بود، دایر کنیم. به عبارت دیگر، ما بیش از شش رستوران در روز در سال ۱۹۹۵ افتتاح کردیم و در نظر داریم در سال آتی هشت رستوران در روز دایر کنیم. امکان رشد ما خیلی زیاد است زیرا هر روز ۹۹ درصد جمعیت جهان، هنوز مک دونالد نمی خورند.

مدیریت شرکت صف طویل را که در روز افتتاح در شعبه های خارج تشکیل می شد، قدرت مک دونالد معنی کرد و اعلام می کند که نگرانی ما مواجه شدن با تقاضای زیاد است. مثلاً ما در چین، ۶۵ رستوران مک دونالد داریم که باید به ۱/۲میلیارد نفر سرویس دهند. شرکت در پایان ۱۹۹۵ تعداد ۷۰۱۲ شعبه در ۸۹ کشور جهان و منجمله ۱۴۸۲ شعبه در ژاپن دارد. جدول زیل تعداد شعبه های مک دونالد را در ۱۰ کشور اول نشان می دهد. (جدول شماره یک).

● برگر گوسفند برای هند

گوشت برگرهای رستوران مک دونالد در هند به لحاظ رعایت احترام اکثریت هندو به گاو، از گوشت خالص و ۱۰۰ درصد گوسفند تهیه شده و به احترام اقلیت مسلمان نیز گوشت خوک استفاده نمی شود.

خام خواران نیز می توانند از ساندویچ های نباتی MC NUGGETS استفاده کنند. این حرکتها منطبق با محیط و باورهای عمومی تحت عنوان هندی کردن جمعیت زیاد - از خانواده ها - سیک ها و جوانان غرب زده را سیل وار به رستوران سه طبقه کشاند. انتقادگران مهاجم نیز وجود دارد.

مانگا گاندی از نزدیکان ایندیرا گاندی نخست وزیر فقید هند، در حمایت از حیوانات گفت: من مخالف مک دونالد هستم زیرا آنها بزرگ ترین قاتل گاو در جهان هستند. ما قاتل گاو را در هند لازم نداریم. اما مشتریها اعتنایی به این حرفها نکرده و هندیهای طرفدار ادویه، فقط از کم بودن گوشت ساندویچ شکایت دارند. دومین رستوران مک دونالد بعد از دهلی، در بمبئی دایر شد و در اولین روز به ۱۲ هزار نفر سرویس داد.

● عوامل شکست ناپذیری مک دونالد

مک دونالد در سه ماهه سوم ۱۹۹۶ با مباهات توانست ۱۲۶ سه ماهه سودآوری متوالی، را اعلام کند. عوامل این موفقیتها عبارتند از:

▪ منو و غذای ساده با کیفیت یکسان و هماهنگ در هزاران شعبه؛

▪ تعیین معیار و استاندارد برای تمام جنبه های عملیاتی و نظارت مستمر بر ارائه خدمات، تمیزی و پاکیزگی؛

▪ صمیمیت کارکنان علی رغم انبوه مشتریان و استفاده از تجهیزات انتقال غذا؛

▪ تبلیغات سنگین به ویژه برای خانواده ها و بچه ها؛

▪ تشخیص محورهای مناسب تبلیغ در بازار یعنی خانواده و بچه ها و جلب رضایت آنها با ارائه غذای باکیفیت به قیمت مناسب در بهترین محلهای شهر؛

در پایان ۱۹۹۶ برخلاف عملیات داخل آمریکا، عملیات خارجی موتور اصلی رشد شرکت محسوب شد و ۴۷ درصد از فروش ۳۰ میلیارد دلاری و ۵۴ درصد سود را به دست آورد.

هر انسانی چه مرد و چه زن راجع به اهداف زندگیش فکر می‌کند و اگر هم آن‌ها را روی کاغذ نیاورد یا حتی برای دست‌یابی به آن هیچ اقدامی انجام ندهد، به هر حال به آن فکر می‌کند. البته این کار، "فکر کردن" نیست، بیشتر غرق شدن در آرزوهای دور و درازیست که تنها به شکل خیال و تصوری باقی‌مانده هرگز به عینیت درنمی‌آید. گروهی هم هستند که برای تحقق آرزوها و رویاهایشان فکر و برنامه‌ریزی می‌کنند و برای دستیابی به هدفشان سخت می‌کوشند.

مفهومی که می‌خواهیم راجع به آن صحبت کنیم، از مهمترین اهداف زندگی بیشتر افراد است. به دست آوردن پول، شغل مناسب و پردرآمد و کسب ثروت و دارایی، آن مفاهیمی هستند که به هم مرتبطند و ما قصد داریم به ثروت و دارایی بپردازیم. اکثر مردم با

پشت هم شنیدن این لغات به یاد پول و سرمایه و املاک فراوان و اتومبیل های گران قیمت می‌افتند ولی "دارایی" می‌تواند به کثرت و فراوانی هر سرمایه‌ای نزد شخص اطلاق گردد.

به احتمال زیاد شما هم برای امسال اهدافی را تعیین کرده‌اید که ممکن است بعضی را روی کاغذ آورده باشید و به شکلی رسمی تدوین نموده تعدادی را هم فقط در ذهنتان نگه داشته باشید. دقت کنید که آن بخش‌های مربوط به دارایی شما، مهمترین قسمت‌های برنامه‌ریزیتان هستند. معمولاً روند مرسومی که تعداد زیادی از مردم آن را برمی‌گزینند، تتنظیم اهداف هر سالشان به چهار قسمت است که هرکدام در راستای هدف نهایی شکل گرفته‌اند. ولی مراقب باشید که به جرگه خیالبافانی که مدام هدف و آرزوهای متعدد را در نظر می‌آورند و همواره ساکن هستند، ملحق نشوید. برنامه‌ریزی یک بخش از جریان موفقیت است که بدون عمل، جز یک سری کاغذ باطله چیزی نیست و عمل بدون فکر و محاسبه نیز جز آشفتگی و شکست و مرارت چیزی در پی نخواهد داشت.

درباره رسیدن به دارایی و ثروت دلخواه باید گفت که نخستین گام، تفکر مانند یک انسان دارا و موفق است. اگر ذهن شما همچنان به پیروزی و دارایی باور نداشته باشد، هر قدر هم که تقلا کنید، به نتیجه دلخواهتان نمی‌رسید. ذهن فرمانده اعمال است و بدون یک راهبر و فرمانده معتمد به نفس و معتقد به پیروزی، موفقیت غیرممکن است.

به عبارت ساده‌تر، طرز تفکر، بینش و زاویه نگاه هر کس به اطرافش است که غم و شادی و اندوه و نشاط او را رقم می‌زند. پول نداشتن یا به مقدار دلخواه نداشتن آن‌قدر دردناک و ناراحت‌کننده نیست که دیدگاه شخصی هر فرد نسبت به این مقوله‌ها احتیاجی به توضیح نیست که کسی در اینچنین شرایطی بیش از همه آسیب‌ می‌بینند، که یک زاویه نگاه نادرست و تصوری منفی راجع به دارایی و ثروت و نداشتن آن دارد. مشخص کردن دقیق خواسته‌ها و نوع و میزان دارایی دلخواه، به وضوح و روشنی مسیر راه کمک می‌کند ولی این اقدام به تنهایی کارساز نیست.

وقتی که ما کاری را به پایان می‌رسانیم و می‌بینیم که آنقدر که پیش‌بینی کرده بودیم و می‌خواستیم، پول درنیاورده‌ایم عصبی و خشمگین شده یا حتی ممکن است داد و فریاد هم راه بیندازیم. وقتی من درمی‌یابم که باید بیش از این درآمد می‌داشتم، واکنش شدیدی به پول نشان می‌دهم نه راجع به پول. درست مثل زمانی که پیش پزشک می‌رویم و او می‌خواهد واکنش عصب زانویمان را امتحان کند. با چکش پزشکی به زانویمان ضربه می‌زند و زانو بی‌اختیار ما به بالا می‌پرد. چکش بیدارکننده واکنش روانی ما، پولی است که انتظارش را داشتیم و حالا به دست نیاورده‌ایم.

به دست آوردن پول و درآمد می‌تواند سخت یا آسان باشد و این دو حالت هم باز به دیدگاهمان نسبت به پول و سرمایه و شرایط موجود بستگی دارد. اگر شما خود را ثروتمند بدانید و مانند اشخاص دارا رفتار کنید، می‌توانید از تمامی منابع مالی و روحی و انسانی خودتان و اطرافتان به غایت استفاده کنید. منظور من از دارایی فقط پول و سرمایه نقدی نیست. کتاب‌ها، کامپیوتر شخصی،‌ دوستان خوب و دانا، خانواده همراه، سلامت جسم و روان، محیط کاری رضایتبخش و بسیاری از عناصر دیگر در زندگی، همه دارایی‌های ما را تشکیل می‌دهند که می‌توانند خیلی اوقات کمبود منابع مالی را جبران کنند و شما را در رسیدن به ثروت مالی و پولی هم کمک و یاری نمایند.

وقتی "رفتار مانند اشخاص دارا" را ذکر می‌کنم، مقصودم انجام معاملات کلان و خریدهای بزرگ و پول خرج‌ کردن‌های هنگفت نیست. زمانی که شخصی به منابع مالی دلخواهش دسترسی ندارد، با توجه و استفاده از همان دارایی‌های ارزشمندش و تفکری مثبت می‌تواند مانند ثروتمندی رفتار کند که ثروتی عظیم دارد. پس از مدتی او به موفقیت پولی دلخواهش هم خواهد رسید.

مسئله کلیدی دیگر ارزیابی مسیری است که برای ثروتمند شدن در پیش گرفته‌اید و تعیین درستی و نادرستی آنست. به طور مثال شما می‌خواهید در پایان سال میزان درآمدتان ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده باشد، آپارتمان بزرگتری و در منطقه بهتری از شهر بخرید و یک هفته را نیز با یک تور جهانگردی به تعطیلاتی در خارج از کشور بروید. نوشتن این اهداف به تنهایی کافی نیست و حتی برنامه‌ریزی بدون بررسی و ارزیابی دقیق هم بی‌فایده خواهد بود.

پاسخ دادن به سوالات زیر حیاتیست :

۱) آیا روندی که در حال حاضر طی می‌کنم می‌تواند درآمدم را ۵۰ درصد افزایش دهد؟

۲)احساسم راجع به این اهداف چگونه است؟ مضطرب و نگرانم یا این که از وجود منابع کافی برای نیل به اهدافم مطمئن هستم؟

۳) آیا هرچه در دست دارم و همگی منابعم را برای طی کردن این مسیر به کار گرفته‌ام ؟

۴) چه کسی در این خصوص بیش از من تجربه دارد ؟ آیا می‌توانم از او کمک بگیرم ؟

۵) آیا همه نکات و جوانب را در نظر گرفته‌ام ؟ چه نکاتی هستند که به آن‌ها توجه نکرده‌ام و ممکن است در آینده روی دهند ؟ در همین برنامه کنونی هم ظرایفی را در در نظر گرفته‌ام ولی ممکن است نکات ریزتری هم باشند ؟

۶) من چقدر به اهداف هر هفته توجه کرده‌ام ؟

۷) وضع نظام و سیستم فروش چگونه است ؟ آیا می‌توانند برای افزایش پنجاه درصدی درآمد. به قدر کافی مفید و موثر باشند ؟

۸) آیا برای رسیدن به تک تک اهداف برنامه‌ریزی جداگانه‌ای تنظیم کرده‌ام ؟

۹) چه الگوها و استراتژیهای فکری هستند که نمی‌توانند در این برنامه پاسخگو باشند و هنوز حذفشان نکرده‌ام ؟

۱۰) آیا این برنامه در جهت تحقق اهدافم پیش خواهد رفت و آیا با این رویه می‌توانم تعادل بین کار و زندگی خانواده‌ام را حفظ کنم ؟

۱۱) چه الگوها و محرک هایی در برنامه به ثبات قدم و پشتکار من در این راه کمک خواهند کرد ؟

۱۲) چه چیزی را بیشتر مورد توجه قرار داده‌ام ؟ هدف نهایی یا موانع احتمالی پیش رو ؟

پاسخ صادقانه و کامل به این پرسش‌ها می‌تواند کمکتان کند. مراقب باشید که به خودتان دروغ نگویید. چون که دروغ گفتن به خود کاری بسیار ساده است. آن‌قدر آسان که درصد زیادی از این افراد خودشان هم نمی‌دانند که دارند دروغ می‌گویند. در این باره سخن از انکار یا تکذیب نقایص و عیوب یک کار نیست. حقیقت اینست که وقتی شخص خودش در جریان و میانه‌کاری باشد نمی‌تواند عیب‌ها و کاستی‌ها را پیدا کند و در این حالات وجود یک همکار و شریک و معلم بسیار کمک‌کننده خواهد بود. آن‌چه در این میان مورد نیاز است نگاه سومیست که از بالا - مثل یک پرنده - به موقعیت نگاه کرده همه جوانب را زیر نظر بگیرد. گاهی اوقات به چنین نگاهی دسترسی ندارید و به همین خاطر، خودتان هم باید یاد بگیرید که برنامه‌ها و اقدامات در حال اجرا و در دست اجرایتان را با زاویه دیدی غیر از آن جهت همیشگی بنگرید.

انعطاف‌پذیری و قابلیت پذیرش تغییرات و تطابق با شرایط جدید، از دیگر ویژگیهای لازم و ضروری موفقیت در این راهست. کسب ثروت و افزایش دارایی با فراز و نشیب‌های فراوانی همراه است و اگر نتوانید هر زمان که لازمست مسیر حرکت را عوض کنید، شکست خواهید خورد. ممکن است این اتفاق چند بار در سال روی دهد. به طور مثال اگر شما در حال رانندگی به سمت یک جشن باشید و ناگهان ببینید که راه را اشتباه رفته‌اید، چه کار می‌کنید ؟ همان‌طور ادامه می‌دهید و از رفتن به جشن صرف‌نظر می‌کنید یا این که راهی دیگر که درست باشد را خواهید یافت ؟ پاسخ این سوال کاملاً روشن است. شما به طور قطع مسیرتان را تغییر خواهید داد چرا که دوست دارید به این جشن باشکوه که شاید مدت‌ها انتظارش را کشیده‌اید، برسید !

گاهی اوقات ممکن است علاوه بر مسیر مجبور شوید هدف را هم تغییر دهید و این بحث کاملاً جداگانه‌ایست. ممکن است هنوز به یکی از اهداف و تهیه اسباب و لوازم آن مشغول شده باشید. به طور مثال خرید آپارتمان دلخواه. شاید چند بار هم امتحان کرد‌ه‌اید ولی شرایط هر یک فراتر از توان مالی شما بوده است. این‌جا دو راه ساده در ابتدای کار به چشم می‌خورد. یکی این که فکر کنید و ببینید که آیا واقعاً به آپارتمانی اینچنین گران و مجلل در این نقطه شهر احتیاج دارید ؟ اگر پاسخ منفی است،‌ خواهید توانست با شرایطی ساده‌تر به این هدف برسید. راه دوم اینست که بارها و بارها تلاش کنید تا همان موردهای دلخواه را با کمک وام یا شراکت با دیگری خریداری کنید. گاهی اوقات هم اصلاً به سراغ خرید و عقد قرارداد نرفته‌اید چون فکر می‌کنید که پول این کار را ندارید ولی بسیار علاقه‌مندید که اینچنین آپارتمانی را مالک باشید. تا زمانی که در پی دستیابی به هدفی نباشید، نمی‌توانید بفهمید که اصلاً قابل دسترسی هست یا نه. شاید بتوانید و پول کافی داشته باشید و شاید هم این آپارتمان‌ها، آن مورد دلخواهی که همیشه آرزو می‌کرده‌اید، نباشند.

مردمان دارا و ثروتمند همیشه باور دارند که راه‌حلی وجود دارد و اعتماد به نفس و اراده‌شان حکم می‌کند که می‌توانند این راه‌حل را - هر چند پنهان - بیابند. اگر می‌خواهید به مقدار ثروت و دارایی دلخواهتان برسید، باید باور کنید که قادرید این راه‌حل‌ها و ترفندها را بیرون بکشید. اگر این‌طور نگاه کنید، به دنبال روش‌های خلاقانه و ابتکاری برخواهید آمد که گره از مشکلاتتان بگشایند و درآمد کافی و دلخواهتان را خلق نمایند. زمانی که آپارتمان مورد نظرتان را خریدید و برای تکمیل پولتان وام گرفتید، انگیزه‌ای می‌یابید تا به روش‌های بدیع و نویی دست پیدا کنید تا درآمدتان افزایش یافته هرچه زودتر قسط‌های وام را بپردازید.

حالا مثالی از کارهای خدماتی را مطرح می‌کنم : کسی را در نظر بگیرید که مشاور و روانشناس خانواده است. او جزوه‌ها و کتاب‌های کوچک و راهنمای آموزش مهارت‌های زندگی فردی و خانوادگی هم نگاشته است. روابط بین پدر و مادر، رابطه هر یک با فرزندان، مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان، آموزش مهارت‌های کنترل خشم، استرس و هیجان و مطالب و موضوعات مرتبط دیگر با مقوله خانواده موضوعاتی است که این مشاور در زمینه آن‌ها فعالیت دارد. در حال حاضر درآمد این شخص از طریق مشاوره‌های شخصی- تلفنی یا حضوری- تامین می‌شود و او از این روند و درآمد حاصل از آن راضی نیست. کار دشوار و فرسایشی بوده تعداد مراجعانی که می‌تواند ببیند و آن‌ها را به نتیجه مطلوب برساند اندک است.

او تصمیم داشته که دو هفته را برای تعطیلات در خارج از کشور بگذراند ولی پس از مدتی فکر و ارزیابی اوضاع درمی‌یابد که این کار هیچ سودی ندارد.

در این دو هفته مراجعانش را ویزیت نخواهد کرد و حتی ممکن است آن‌ها به مشاور دیگری مراجعه کنند. به علاوه هزینه این دو هفته اقامت در مواردی مفید به کارش خواهد آمد. مشاور آینده‌نگر و خلاق تصمیم می‌گیرد که جزوات و کتاب‌های آموزشی‌اش را به فروش برساند و فقط به مشاوره‌های فردی بسنده نکند. او سخنرانی‌ها و راهنمایی‌ جمعی پدر و مادران را در برنامه‌ کارش قرار داده صحبت برای فرزندان و نوجوانان خانواده‌ها را نیز آغاز می‌نماید. در کنار این‌ها مشاوره‌های فردی هم برقرار می‌ماند و تعداد مراجعان هم بیشتر می‌شود.

این مشاور دانا و تیزهوش، مسیر و روش کسب درآمد و دارایی خود را تغییر داد و یکی از اهداف کوتاه مدتش را نیز از برنامه‌اش کنار گذاشت. او به دوازده پرسشی که برشمردیم، با دقت و صادقانه پاسخ داد. انعطاف‌پذیری و توانایی پذیرش واعمال تغییرات از ویژگیهای مثبت اوست. مشاور حاضر توانست با نگاهی تیزبین، چون یک عقاب جوانب و خصوصیات گوناگون کارش را ببیند و نقایص آن را پیدا کند. پاسخ‌های خلاقانه را جستجو کرد و با اعتماد به وجود خودش و با اطمینان از وجود جواب‌ها، آن‌ها را به دست آورد. مجموع این شرایط، راه موفقیت و کسب دارایی را بر او هموارتر نمود.

شاید در این‌جا شبهه‌ای پیش آید و این که خوانندگان، راه کسب ثروت و دارایی را جدا از زندگی شخصی و خانوادگی و سلامت روح و جسم تلقی کنند. ولی به هیچ وجه این‌طور نیست. افراد بسیار ثروتمند و پولداری هستند که میلیاردها دلار ثروت دارند ولی از مهمترین دارایی‌های هر انسانی بی‌بهره‌اند. سلامتی جسمی و روانی و آرامش خاطرشان را از دست داده‌اند و با فشارهای عصبی و خستگی‌های مزمن و بیماریهای گوناگون دست به گریبانند. به واقع آن‌ها نتوانسته‌اند بین زندگی شخصی و خانوادگی خود تعادل برقرار کنند. مشکل و اشتباهشان این بوده که "دارایی" و "ثروت" را معادل حساب‌های بانکی میلیاردی، مالکیت شرکت‌های سودآور و مصادیقی از این دست می‌دانند. اگر ببینید که در مسیر کسب ثروت و دارایی، اضطراب دارید و آرامش خاطرتان جایش را به پریشانی و آشفتگی ذهنی داده، دریابید که مسیر نادرستی را طی می‌کنید.

یکی از بزرگترین و عظیم‌ترین شاهراههای یافتن مسیر صحیح، اینست که راجع به آنچه ذکر کرده‌اید، افسوس نخورید و راجع به آن‌چه کرده‌اید پشیمان و شرمگین نباشید. گذشته را فراموش کنید و فقط درس‌ها و پندهای برآمده از اشتباهات و ناکامی‌ها را به ذهن بسپارید و هرگز موفقیت‌ها و پیشرفت‌های آن را از ذهن پاک نکنید. در یک کلام در گذشته زندگی کردن شما را از "اکنون" بازمی‌دارد و سبب می‌شود که بازتاب آن افسوس و شرمندگی، خود را به شکل نگرانی‌ها و اضطراب راجع به آینده‌ای که هنوز روی نداده، نشان دهند. این رویه مخرب و فرسایشی است و هیچ سودی ندارد. این لحظه، این ساعت، این روز و این شب مهمترین مجاری موفقیتند.

بسیاری اوقات، دلایل محکمی وجود دارند که با منطقی معتبر، به ما می‌گویند که چرا هنوز و پس از مدت‌ها نتوانسته‌ایم به اهداف از پیش تعیین شده‌مان برسیم. یکی از این دلایل، عکس حالتی است که تعریف کرده‌ایم. در آن حالت، شخص زندگی شخصی را به حاشیه می‌راند و سلامتی و آرامش خود را تحت‌الشعاع کار قرار می‌دهد. در این‌جا وضع برعکس است. با کار همانند یک تفریح و سرگرمی برخورد شده روابط خانوادگی و زندگی شخصی در صدر همه امور جای داده می‌شوند. این‌طور نیست که کارآفرین به کسب و کارش علاقه نداشته باشد و نخواهد به آن بپردازد ولی آن‌قدر در امور زندگیش غرق شده که نمی‌تواند حتی خانواده‌اش را در وضعیتی به سامان و با ثبات‌ جای دهد. اوضاع کسب و کار بحرانی است و شرایط خانوادگی هم رضایتبخش نیست که بخشی از این نارضایتی به کمبود بودجه خانواده هم بازمی‌گردد. این هم یک مسیر اشتباه دیگر که کارآفرین پوینده آن نتوانست بین زندگی و کارش تعادلی مناسب برقرار سازد. آن عدم آرامش خاطر و فشارهای عصبی خوردکننده در پس این مسیر اشتباه نیز وجود دارند.

"ولی بازهم راهی وجود دارد!" این جمله‌ایست که ذهن یک کارآفرین تیزهوش، معتمد به نفس، انعطاف‌پذیر و خلاق به زبان می‌آورد. او توانسته‌ با دیدی کلی‌نگر و از زاویه باز شرایط حاضر را بررسی و ارزیابی کند و با دقت و موشکافی راه‌حل‌های پنهان را جستجو کرده بیابد.

این کارآفرین که قرار است پوینده راه جدیدی باشد، تغییرات لازم را اعمال می‌کند وا گر لازم ببیند اهدافش را نیز تغییر خواهد داد. او به واقع معنای دارایی را آهسته آهسته درک می‌کند و همه منابع و امکاناتی که در اختیار دارد را به کار می‌گیرد. طرز تفکر یک کارآفرین و یا هر شخص ثروتمند دارای دیگر، به او حکم می‌کند که هر آنچه مورد نیاز است را همیشه داری و خواهی داشت. "خلاقیت و اعتماد به نفس آنها، دو ثروت ارزشمندند که امکانات، راه‌حل‌ها و منابع پنهان را در اختیارشان قرار خواهند داد.

طرز تفکر و احساسات ما به همان اندازه که می‌توانند سازنده و کمک‌کننده باشند، قدرت تخریب و نابودگری شگفت‌آوری دارند. اگر نیروهای منفی غالب شوند، با ترفندهای قدرتمندی ذهن خلاق و توانای یک کارآفرین را هم می‌توانند زمین‌گیر کنند. مسیرهای نادرست کسب ثروت و دارایی، امکان رشد آن‌ها را بیشتر فراهم می‌کنند. مراقب باشید اگر به اشتباه چنین مسیرهایی را انتخاب کردید، در هر لحظه‌ای که به نادرستی آن پی بردید، راه و رسم جدیدی را خلق نمایید.

پول و ثروت تنها قسمتی از ثروت و دارایی هر شخص از جمله کارآفرینان را می‌سازند. اهداف زندگی شخصی (حفظ سلامتی جسم و روان، تفریح و انجام فعالیت‌هایی غیر از کار حرفه‌ای و . . .) و تداوم و تحکیم روابط خانوادگی (با مادر، پدر یا همسر و فرزندان) در راستای رشد و ارتقای ثروت پولی و دارایی‌های نقدی و غیرنقدی یک کارآفرین قرار می‌گیرند. اگر او مسیری صحیح را انتخاب کند می‌تواند بین این سه وزنه تعادل پایداری برقرار سازد تا وقتی که یکی از آنها تضعیف شد، دو قدرت دیگر آن را تحکیم کرده از سقوط نجات دهند.

شما هم دست به کار شوید و مسیر زندگی و ریزه‌کاریها و قسمت‌های مختلفش را موشکافی و بازبینی کنید. به استقبال تغییرات بروید. از دیگران هم کمک بخواهید و با هر کسی که بهتر می‌شناسید و به دانایی‌اش اطمینان دارید، مشورت کنید. نترسید. کارآفرینان شجاع چیزهای فوق‌العاده‌ای پیش رو دارند و . . . شما هم یکی از آنهایید !

● شاخص‌های درآمد و دستمزد حرفه‌ای

Occupational Wage and Earning Indices

عمدتاً ثابت شده است که در نظر داشتن دستمزدهای مربوط به تک تک حرف برای انجام تحقیقات، اطلاعات بسیار جالب‌تری نسبت به میانگین‌های محلی که در برگیرنده بیشتر حرفه‌های موجود در صنعت می‌باشد را فراهم می‌کند.

درآمد در برگیرنده چند جزء از جمله پاداش، اضافه‌کاری و انعام می‌شود که به عنوان قسمتی از نرخ دستمزد محاسبه نمی‌شود.

بهترین و مناسب‌ترین تعریف درآمد برای استفاده در بررسی‌های مربوط به یک سری سوالات دقیق و مناسبی که در این زمینه پرسیده می‌شود بستگی دارد.

بررسی‌های ILO در زمینه نرخ دستمزد، درآمد، ساعات کاری مربوط به ۱۵۹ حرفه که به ۴۹ گروه صنعتی تقسیم شده است (با مراجعه در ماه اکتبر هر سال) تنظیم شده است.

ـ مأخذ: ترجه شاخص‌های کلیدی بازارکار، خلاصه شاخص شماره ۱۶، اداره کل آمار نیروی انسانی، سال ۱۳۸۳.

● شاخص‌های دستمزد صنعت (ساخت)

Manufacturing Wage Indices

این شاخص روند میانگین دستمزدهای واقعی را در بخش صنعت نشان می‌دهد، انتخاب این شاخص با در نظر گرفتن ملاحظات مختلفی انجام می‌شود.

اطلاعات مربوط به سطوح درآمد برای ارزیابی استانداردها و شرایط شغلی و معیشتی این دسته از کارگران در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه ضروری است.

اهمیت اطلاعات میانگین درآمد به خصوص در برنامه‌ریزی اقتصادی و توسعه اجتماعی، برقراری سیاست‌های درآمدی و پولی و مالی)، قانونمند کردن حداقل دستمزد و بعلاوه، استانداردهای جهانی برای مفاهیم روش‌های جمع‌آوری دسته‌بندی و گردآوری آمارهای دستمزد و درآمد) صورت گرفته است.

لازم به ذکر است که این شاخص‌ها بر مبنای آمارهای میانگین دستمزدهای تولید است که عموماً بخش‌های رسمی یا مدرن یک اقتصاد را در برمی‌گیرد این شاخص درآمد خوداشتغالی یا فعالیت‌های بخش غیررسمی را آشکار نمی‌سازد.

سومین عامل در انتخاب شاخص‌های دستمزدهای تولیدی به نوع و طبیعت آن که همان انتخاب شاخص‌های واقعی دستمزد می‌باشد بستگی دارد.

ـ مأخذ: ترجمه شاخص‌های کلیدی بازارکار، خلاصه‌ شاخص‌ شماره ۱۵، اداره کل آمار نیروی انسانی، سال ۱۳۸۳

● شرکت

Company

بر اساس قانون مدنی ایران، شرکت عبارت است از «اجماع حقوقی مالکین متعدد در شی واحد»

- تشکیل شرکت معمولاً این گونه توجیه می‌شود که از طریق آن،‌ می‌توان منابع و امکانات مختلف و پراکنده را به نحوه متمرکز و گسترده به کار گرفت. برخی از شرکت‌های تجاری حقوقی ایران عبارتند از:

۱) سهامی،

۲) با مسوولیت محدود،

۳) تضامنی،

۴) مختلط غیرسهامی،

‌۵) مختلط سهامی،

۶) نسبی و تعاونی.

ـ مأخذ: فرهنگ اصطلاحات کارآفرینی، مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور، مرداد ۱۳۸۴

● شغل

Job

۱) مجموعه وظایف، کارها و تکالیفی که یک مستخدم به خاطر آن استخدام می‌شود. شغلی یا کاری که فرد بیشتر طول مدت زندگی خود را به آن می‌پردازد به ویژه شغلی که به آن وابستگی عمیق دارد.

ـ مأخذ: فرهنگ اصطلاحات کارآفرینی، مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور، مرداد ۱۳۸۴

۲) شغل، نوع کاری است (مطابق تعریف کار) که توسط شخص در طول هفته مرجع انجام می‌شود یا انجام آن را بر عهده دارد. بدون توجه به وضع شغلی و رشته فعالیت وی.

به عبارت دیگر منظور از شغل مجموعه وظایفی است که توسط فرد شاغل انجام می‌شود و یا به او منتسب شده است.

مأخذ: مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری نیروی کار، سال ۱۳۸۱.

منبع: اصطلاحنامه آماری بازارکار، مرکز آمار و اطلاعات بازارکار، وزارت کار و امور اجتماعی

● بیکاری اصطکاکی Frictional Unemployment

این نوع بیکاری نتیجه تغییرات کوتاه مدت در بازارکار است که به طور معمول در اقتصاد پویا اتفاق می‌افتد. کسانی که شغل خود را ترک می‌کنند تا شغل دیگری بدست آورند، بدلیل کامل نبودن بازارکار(عدم اطلاع کافی از مشاغل ممکن) زمانی را بدون شغل خواهند گذراند. بنابراین طبیعی است که افراد مدت زمانی را صرف آشنا شدن با بازار شغل نمایند. اگر چه این آشنا شدن مستلزم صرف هزینه، از داست دادن درآمد اسمی و انجام برخی هزینه‌هاست. این هزینه‌ها که هزینه‌های «جستجو» خوانده می‌شوند، می‌توانند از نگاه جوینده کار نوعی سرمایه‌گذاری تلقی شود. اقتصاد نیز از این جستجو بهره می‌برد زیرا فرد با انتخاب بهترین شغل که بیشترین تناسب را با مهارت او دارد، با بهره‌وری بیشتری در فعالیت‌های اقتصادی شرکت می‌کند.

ـ ماخذ: Browne.M.N. and Hass P.F.(۱۹۸۷) Modern Economics,)

(Principles,: Goats and Trade-offsUSA.P ۴۸

● بیکاری پنهان Unemployment Disguised

۱) بیکاری پنهان بیکاری واقعی نیست، بلکه بیکاری نامطلوب است. در بیکاری پنهان، قطع کار به چشم نمی‌خورد، بلکه کارگرانی بسیار در زمینه‌هایی به کارگرفته می‌شوند که در آن، شمار کارگران نسبت به کار فزونی دارد و از این رو، هرکس خود را در حال کم کاری می‌بیند.

ـ ماخذ: فرهنگ اصطلاحات کارآفرینی، مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور، مرداد ۱۳۸۴

۲) اگر اضافه کردن یک کارگر باعث افرایش تولید نگردد، بیکاری پنهان وجود دارد. این مورد برای افرادی که دارای تحصیلات بالا می‌باشند بسیار صادق است. اگر به دلیل عدم امکان احراز شغل متناسب با تخصص، افراد از کارایی پایین برخوردار باشند، بیکاری پنهان وجود خواهد داشت.

ـ ماخذ: احمد احدی، «اقتصاد کلان کاربردی»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، سال ۱۳۷۱

● کم کاری پنهان Disguised Underemployment

شامل افرادی می‌شود که ظاهراً به صورت تمام وقت مشغول می‌باشند ولی خدمات ارائه شده توسط آن‌ها را می‌توان با همان تعداد نفر و در مدت زمان کوتاه‌تری تولید نمود. در این مورد اگر کار موجود آشکار بین شاغلین تقسیم شود، کم کاری پنهان به کم کاری آشکار تبدیل می‌شود.

ـ ماخذ: احمد احدی، «اقتصاد کلان کاربردی»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، سال ۱۳۷۱

● کم کاری پنهان Youth Unemployment

اصطلاح جوانان در مورد افرادی به کار می‌رود که سن آن‌ها از ۱۵ تا ۲۴ سال است.

به عبارت دیگر بیکاری جوانان عبارتست از افرادی که دارای ۳ شرط بیکاری (جویای کار- فاقد کار- آماده برای کار) باشند و گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال قرار دارند.

ـ ماخذ: مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری نیروی کار، سال ۱۳۸۴

● بیکاری داوطلبانه Voluntary Unemployment

شامل بیکارانی است که شغل قابل دستیابی برای آن‌ها وجود دارد. یعنی فرصت شغلی برای آن‌ها فراهم است ولی به امید آن که در آینده بتوانند شغل بهتر و مناسب‌تری بیابند شغل‌های موجود را انتخاب نمی‌کنند. علت و انگیزه افرادی که با میل و اراده خود بیکار می‌شوند این است که نرخ دستمزد برای سطح مهارتی و برای منطقه جغرافیایی آن‌ها کمتر از مقدار دستمزد آستانه‌ای آن‌هاست.

ـ ماخذ: تئوری و سیاست‌های اقتصاد کلان، نوشته ویلیام- برتسون ۱۳۷۸، ترجمه عباس شاکری، نشرنی

● بیکاری دوره ای Cyclical Unemployment

به دلایل مختلفی ممکن است خرید مصرف‌کنندگان و سطح هزینه بنگاه‌های اقتصادی برای ایجاد کارخانه‌ها و نصب تجهیزات جدید کاهش یابد. در نتیجه فروش کلیه انواع محصولات کاهش می‌پذیرد، موجودی‌ها افرایش می یابد و نصب تجهیزات جدید کاهش می یابد، بنابراین یکی از متداول‌ترین علت‌های بیکاری، سطح فعالیت‌های اقتصادی است. بیکاری دروه‌ای آن است که در نتیجه کاهش سطح کل تولید در اقتصاد در دوره‌های رکود به وجود می‌آید وبا توجه به نرخ‌های مزد موجود، تقاضا برای کارگر کاهش می‌یابد و به کمتر از عرضه نیروی کار می‌رسد. بیکاری دوره‌ای مشکلی جدی‌تر از بیکار اصطکاکی است زیرا غیرارادی است و برای مدت طولانی‌تری ادامه می‌یابد.

در نتیجه این نوع بیکاری باعث مشکلات اجتماعی زیادی در خانواده‌ها می‌شود و تاثیر منفی قابل ملاحظه‌ای بر سطح تولید در کل اقتصاد دارد.

ـ ماخذ: وحیدی- پریدخت، «بررسی مقایسه ای سیاست‌های بازارکار ایران در برنامه سوم»، فصلنامه پژوهش، شماره ۹۶

● بیکاری ساختاری Structural Unemployment

این بیکاری ناشی از تغییرات بلندمدت در ساختار اقتصاد است. ممکن است که موقعیت مقایسه‌ای هزینه نیروی کار تغییر کند و بیکاری ساختاری به وجود آید. بنابراین بیکاران ساختاری کسانی هستند که آماده کارند اما مهارت یا محل مستقر آن‌ها با فرصت‌های شغلی موجود (اشغال نشده) سازگار نیست.

بیکاری ساختاری زمانی به حداکثر خود می‌رسد که تولیدات سنتی کشور به شدت کاهش می‌یابد و بازارکار خود را به کندی با آن سازگار می‌کند، در حقیقت کند بودن سازگاری بازارکار با تغییرات به علت پرهزینه بودن فرایند سازگاری است. برای سازگار شدن کارگران، بازآموزی و به دست آوردن مهارت‌های جدید یا جابجایی ضروری است و برای سازگاری شرکت‌ها نیز سرمایه‌گذاری در تولیدات جدید و اغلب تجربه نشده لازم است.

ـ ماخذ: وحیدی- پرپدخت، «بررسی مقایسه‌ای سیاست‌های بازارکار ایران در برنامه سوم»، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، فصلنامه پژوهش شماره ۹۶ ص۱۸۶-۱۸۷

● بیکاری غیرداوطلبانه Involuntary Unemployment

شامل بیکاری است که افراد حاضرند در سطح دستمزدهای رایج و متناسب با سطح تخصصی خود مشغول کار شوند ولی کاری نمی‌یابند. شرایط فوق گاهی چنان حاد می‌شود که جویندگان کار حاضرند در سطح دستمزدهای کمتری و یا با ساعت بیشتری در مقابل مزد ثابت، کار خود را ارائه نمایند ولی موفق نمی‌شوند. عوارض وخیم اجتماعی- اقتصادی بیشتر داوطللبانه می‌تواند شامل بیکاری اصطکاکی، بیکاری ادواری و بیکاری ساختاری باشد.

ـ ماخذ:«تئوری وسیاست‌های اقتصاد کلان»، نوشته ویلیام- ح براتسون (۱۳۷۸) ترجمه عباس شاکری- نشر نی ص ۱۶۲

● بیکاری مطلق Absolute Unemployment

وضعیتی است که تمام عوامل تولید، از عرضه تولید وفعالیت‌ها خارج باشند و از آن‌ها استفاده نشود.

ـ ماخذ: احمد احدی، « اقتصاد کلان کاربردی»، موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، سال۱۳۷۱، ص ۱۷۱-۱۷۲

● جمعیت شاغل Employed Population

تمام افراد ۱۰ ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع، طبق تعریف کار، حداقل یک ساعت کارکرده و یا بنا به دلایلی به طور موقت کار را ترک کرده باشند، شاغل محسوب می‌شوند.

شاغلان به طور عمده شامل دو گروه مزد و حقوق بگیران و خوداشتغالان می‌شوند. ترک موقت کار در هفته مرجع با داشتن پیوند رسمی شغلی، برای مزد و حقوق بگیران و تداوم کسب و کار برای خود اشتغالان به عنوان اشتغال محسوب می‌شود. افراد زیر نیز به لحاظ اهمیتی که در فعالیت اقتصادی کشور دارند، شاغل محسوب می‌شوند:

▪ افرادی هستند که بدون دریافت مزد برای یکی از اعضای خانوار خود که با وی نسبت خویشاوندی دارند کار می‌کنند(کارکنان فامیلی بدون مزد).

▪ کارآموزانی که در دوره کارآموزی فعالیتی در ارتباط با فعالیت موسسه محل کارآموزی انجام می‌دهند یعنی مستقیما در تولید کالا یا خدمات سهیم هستند و فعالیت آن‌ها «کار» محسوب می‌شود.

▪ محصلانی که در هفته مرجع دارای کار بوده‌اند.

▪ تمام افرادی که در نیروهای مسلح به صورت کادر دائم یا موقت خدمت می‌کنند( نیروهای مسلح پرسنل کادر و سربازان، درجه داران، افسران وظیفه نیروهای نظامی و انتظامی).

ـ ماخذ: مرکز آمار ایران، نتایج آمارگیری از نیروی کار، سال ۱۳۸۴

● جمعیت غیرفعال اقتصادی Non- active Population

تمام افراد ۱۰ ساله و بیشتر که در طول هفته مرجع طبق تعریف،‌ در هیچ یک از دو گروه شاغلان و بیکاران قرار نمی‌گیرند، جمعیت غیرفعال اقتصادی محسوب می‌شوند.

مأخذ: مرکز آمار ایران، نتایج آمارگیری از نیروی کار، سال ۱۳۸۴

● جمعیت فعال اقتصادی Active Population

تمام افراد ۱۰ ساله و بیشتر (حداقل سن تعیین شده) که در هفته تقویمی قبل از هفته‌ی آمارگیری (هفته مرجع) طبق تعریف کار، در تولید کالا و خدمات مشارکت داشته (شاغل) و یا از قابلیت مشارکت برخوردار بوده‌اند (بیکار) جمعیت فعال اقتصادی محسوب می‌شوند.

ـ مأخذ: مرکز آمار ایران، نتایج‌ آمارگیری از نیروی کار، سال ۱۳۸۴

● چرخه عمر بنگاه Business Life cycle

در این مفهوم، یک شرکت یا بنگاه به انسان تشبیه می‌شود که روزی به دنیا می‌آید، رشد می‌کند و زندگی سالمی را می‌گذراند، به سن بلوغ و پختگی می‌رسد و سپس رو به افول می‌گذارد و می‌میرد. این چرخه به ویژه برای شرکت‌های کوچک مصداق دارد.

ـ مأخذ: فرهنگ اصطلاحات کارآفرینی، مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور، مرداد ۱۳۸۴

● خط فقر Poverty line

به عقیده مارتین راولیون (۱۹۹۸) خط فقر عبارت است از مخارجی که یک فرد در یک زمان و مکان معین برای دسترسی به یک سطح حداقل رفاه متحمل می‌شود. افرادی که به این سطح رفاه دسترسی ندارند فقیر و کسانی که به این سطح حداقل رفاه دسترسی دارند غیرفقیر نامیده می‌شوند.

بسته به این که فقر به مفهوم مطلق یا نسبی در نظر گرفته شود،‌ آستانه‌ای تعریف می‌شود که مرز بین فقیران و سایر افراد جامعه را مشخص می‌نماید. این آستانه خط فقر نامیده می‌شود. به این ترتیب خط فقر نیز دارای دو مفهوم مطلق و نسبی است. بر اساس تعریف، خط فقر مطلق عبارت است از مقدار درآمدی که با توجه به زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... جامعه مورد بررسی برای تأمین حداقل نیازهای افراد (مانند غذا، پوشاک، مسکن و...) لازم است و یا حداقل شرایطی (مانند حداقل میزان درآمد، تحصیلات، مسکن و...) است که عدم تامین آن موجب می‌شود که فرد مورد بررسی فقیر در نظر گرفته شود. خط فقر نسبی یا به صورت درصد معینی (یا میانگین) درآمد جامعه و یا به شکل یک مرز درآمدی که درصد معینی از افراد جامعه پایین‌تر از آن قرار می‌گیرند تعریف می‌شود.

ـ مأخذ: پژوهشکده آمار ایران، اندازه‌گیری شاخص‌های فقر در ایران، سال ۱۳۸۱

● خوداشتغال Self Employment

۱) «حاضر در کار»: به اشخاصی که طی دوره مرجع، مقداری کار برای کسب درآمد یا عایدی برای خانواده به صورت نقدی یا جنسی انجام داده‌‌اند.

۲) «دارای کارگاه است ولی حاضر در کار نیست»: به اشخاص دارای کارگاه که ممکن است یک کارگاه تجارتی یا مزرعه یا یک کارگر خدماتی باشد و این اشخاص به طور موقت در طی دوره مرجع به هر دلیل خاصی حاضر درکار نیستند.

مأخذ: ۲۰۰۵ Yearbook Of Labour Statistics

● خوداشتغالی Self Employed

در خوداشتغالی یا کار برای خود، افراد شاغل با اتکای به توان شخصی، ابتکار و خلاقیت خود، به کارهای تولیدی یا خدماتی و در نتیجه به کسب درآمد می‌پردازند. این گونه اشتغال، فرد را به تدریج آماده کسب توانایی‌های لازم برای ورود به فعالیت‌های بزرگتر می‌نمایند. فرد خوداشتغال، از آزادی و استقلال عمل بیشتری برخوردار است و در تصمیم‌گیری‌ها، اختیارات وسیعی دارد.

ـ مأخذ: فرهنگ اصطلاحات کارآفرینی، مرکز انتشارات سازمان سنجش آموزش کشور، مرداد ۱۳۸۴

ـ منبع:اصطلاحنامه آماری بازارکار، مرکز آمار و اطلاعات بازارکار، وزارت کار و امور اجتماعی

کار و جامعه ص ۹۰و۹۱و۹۲و۹۳و۹۴و۹۵ به تاریخ دی و بهمن ۸۵

● درآمد

Income

عبارت است از حق‌السعی نقدی و غیرنقدی، که طبق مقررات در فواصل منظم، برای مدتی که کار انجام شده یا کار انجام شده همراه با مزد زمانی که کار انجام نشده، مثلاً برای مرخصی سالانه، سایر مرخصی‌های با حقوق یا تعطیلات با شاغلین پرداخت می‌گردد. درآمدها از مبالغ سهم کارفرمایان که بابت بیمه کارکنان خود به تأمین اجتماعی و بابت مستمری و همچنین مزایای دریافتی شاغلین تحت شرایط تأمین اجتماعی می‌پردازند مستثنی است. درآمد از پرداخت‌هایی که بابت غرامت اخراج و خاتمه کار می‌پردازند نیز مستثنی می‌باشد.

درآمدها باید شامل دستمزدها و حقوق‌های مستقیم، مزد مدت کار انجام نشده (به استثنای غرامت اخراج و مزایای خاتمه کار)، پاداش‌ها و جوایز، مزایای حق مسکن و عائله‌مندی که مستقیماً توسط کارفرما به شاغلین تعلق می‌گیرد باشد.

دستمزدها و حقوق‌های مستقیم برای کار انجام شده این موارد را در برمی‌گیرد:

الف) پرداخت زمانی مستقیم کارگران مدت- معین

ب) پرداخت تشویقی کارگران مدت- معین

ج) درآمد کارگران قطعه کار (به استثنای مزد اضافه‌کاری)

د) پرداخت بابت اضافه‌کاری، نوبت کاری، شب‌کاری، و کار در روز تعطیل

هـ) کمیسیون‌های پرداختی بابت فروش و سایر پرسنل که شامل موارد زیر است:

- مزایای ارشدیت و مهارت‌های ویژه مابه‌التفاوت منطقه جغرافیایی (بدی آب و هوا)، مزایای قبول مسوولیت، بدی شرایط کار، کار خطرناک و مزایای سختی کار، پرداخت طبق نظام‌های دستمزد و تضمین شده، مزایای کمک معاش و سایرا مزایا و فوق‌العاده‌های منظم

- مزد زمان کار انجام نشده شامل پرداخت‌های مستقیم به شاغلین بابت تعطیلات عمومی، مرخصی‌های سالانه و سایر ایام غیرکار می‌باشد که مزد آن توسط کارفرما پرداخت می‌گردد.

- پاداش‌ها و جوایر شامل پاداش‌های فصلی و آخر سال، پرداخت‌های اضافی بابت دوره مرخصی (مازاد بر پرداخت عادی) و پاداش‌های افزایش تولید می‌گردد.

ـ مأخذ: «آمارگیری‌های جمعیت فعال اقتصادی، بیکاری، اشتغال و اشتغال ناقص»، قطعنامه راجع به نظام واحدهای دستمزد، مصوب دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی آماردانان کار (ILO)، تألیف: هوکانز، فرهاد مهران، ووی جی.

● درآمد

عبارت است از عایدی نقدی و غیرنقدی که بر اساس قاعده در فواصل منظم،‌برای مدتی که کار انجام شده،‌ همراه با مزد زمانی که کار انجام نشده، نظیر مرخصی سالانه یا سایر مرخصی‌ها یا تعطیلات با حقوق، با شاغلین پرداخت می‌گردد. این درآمدها از سهم کارفرمایان به تأمین اجتماعی در قبال کارکنانشان و طرح‌های مستمری و همچنین مزایایی که شاغلین طبق این طرح‌ها دریافت می‌کنند مستثنی می‌باشد. درآمدها از مبالغ سنوات خدمت (بازخریدی) و فاقد کار (اخراج) نیز مستثنی است.

درآمد موارد زیر را در برمی‌گیرد.

▪ دستمزدها و حقوق مستقیم (نقدی)

الف) پرداخت در ازای مدت عادی کار

ب) پرداخت بابت اضافه‌کاری و کار در روز تعطیل

ج) پرداخت اضافی بابت نوبت کاری و غیره که جزو اضافه‌کاری محسوب نمی‌شوند.

د) پرداخت پاداش (پاداش افزایش تولید و غیره)

هـ) سایر پاداش‌هایی که بطور منظم پرداخت می‌شود.

و) کمک‌های عایله‌مندی که مستقیماً به وسیله کارفرما پرداخت می‌شود.

ز) فوق‌العاده هزینه زندگی یا کمک هزینه (dearness)

ح) کمک هزینه مسکن یا اجاره که مستقیماً به وسیله کارفرما پرداخت می‌شود.

▪ مزد در قبال زمانی که کار انجام نشده (نقدی)

الف) مرخصی سالانه و دیگر مرخصی‌های با حقوق، شامل مرخصی خدمت طولانی

ب) تعطیلات عمومی و دیگر تعطیلات رسمی

ج) سایر مرخصی‌ها با حقوق

▪ پاداش‌ها و تشویقی (نقدی)

الف) پاداش آخر سال، پاداش فصلی و سایر پاداش‌های یک بار در سال (time- one)

ب) پاداش سهیم شدن در سود

ج) پرداخت اضافه بابت مرخصی، مازاد بر پرداخت مرخصی عادی و سایر پاداش‌ها و تشویقی‌ها

▪ پرداخت‌های غیر نقدی

الف) پرداخت‌های غیرنقدی بابت غذا و نوشابه

ب) پرداخت‌های غیر نقدی بابت سوخت (زغال سنگ، کک، برق، گاز و غیره)

ج) ارزش جاری مسکن رایگان یا ارزان

د) سایر پرداخت‌های غیرنقدی (نظیر کفش و لباس)

مأخذ: «نظام واحد آماری دستمزد، سازمان بین‌المللی کار (ILO)، تألیف: ک.م بشیر، ک. م همپسند، ک.جی پنی منت، ترجمه صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی، سال ۱۳۷۳

* این درآمد مربوط به مزد و حقوق‌بگیران از شغلی که به آن اشتغال دارند، می‌باشد.

● درآمد

تمامی وجوه و ارزش کالاهایی است که در برابر کار انجام شده یا سرمایه به کار افتاده و یا از طریق منابع دیگر (حقوق بازنشستگی، درآمدهای انتقالی و نظایر آن) در زمان آماری مورد نظر به خانوار تعلق گرفته باشد.

ـ مأخذ: نتایج آمارگیری از هزینه درآمد خانوارهای شهری کشور، مرکز آمار ایران. سال ۱۳۸۳

● درآمد خانوار

Househlod Icome

۱) دریافتی‌های کلیه اعضای خانوار (پولی و غیرپولی) چه در ازاء فعالیت‌های اقتصادی و یا به صورت دریافتی‌های انتقالی درآمد خانوار نامیده می‌شود.

۲) کلیه دریافتی‌های نقدی و غیرنقدی از مزد و حقوق، بهره، سود، اجاره.

(از هر نوع) و سایر منابع به عنوان پاداش، نفقه، اعانه و حقوق بازنشستگی طی ماه و سال درآمد خانوار محسوب می‌گردد.

ـ مأخذ: فرهنگ تعاریف و مفاهیم استاندارد بکار رفته در طرح‌ها و گزارش‌های آماری، مرکز آمار ایران، جلد ۴، سال ۱۳۷۴.

● درآمد مزد و حقوق بگیران

Wag- workers/ Employee Income

درآمد مزد و حقوق بگیران عموماً به اشکال مختلف است. بدین معنی که ممکن است کلیه دریافتی‌های آن‌ها از بابت انجام کار نقدی و یا قسمتی نقدی و قسمتی جنسی و یا پاداش به صورت:

الف) دستمزد نقدی

ب) دستمزد جنسی

ج) سایر درآمدها

باشد.

ـ مأخذ: مرکز آمار ایران، فرهنگ تعاریف و مفاهیم استاندار بکار رفته در طرح‌ها و گزارش‌های آماری. جلد ۴. سال ۱۳۷۴

● درآمد مزد و حقوق‌بگیر دولتی

Public wage- worker Income

درآمد خالص کلیه اعضای شاغل مزد و حقوق بگیر خانوار در بخش دولتی است که شامل کلیه دریافتی‌های مستمر و غیرمستمر پولی و غیرپولی آن‌ها می‌باشد.

مأخذ: مرکز آمار ایران. فرهنگ و تعاریف و مفاهیم استاندارد بکار رفته در طراح‌ها و گزارش‌های آماری. جلد ۴. سال ۱۳۷۴

● درآمد مزد و حقوق‌بگیر خصوصی

Private wage- worker Income

درآمد کلیه اعضای شاغل مزد و حقوق‌بگیر خانوادر در بخش خصوصی است که شامل مزد و حقوق و مزایای مستمر و غیرمستمر پولی و غیرپولی آن‌ها پس از کسر مالیات و بازنشستگی است.

ـ مأخذ: مرکز آمار ایران، فرهنگ تعاریف و مفاهیم استاندارد بکار رفته در طرح‌ها و گزارش‌های آماری، جلد ۴. سال ۱۳۷۴

● درآمد مستمر

Permanent Income

منظور از درآمدهای مستمر، آن دسته از دریافت‌های مزد و حقوق‌بگیران است که به طور مرتبط همه ماهه در دوره‌های زمانی مشخص دریافت می‌شود. مانند حقوق و مزایای ماهانه، حقوق عیال و اولاد، کمک‌های مستمر غیرپولی و هرگونه نقدی یا جنسی در دوره‌های زمانی منظم و پیش‌بینی شده‌ای که دریافت شود.

مأخذ: مرکز آمار ایران، فرهنگ تعاریف و مفاهیم استاندارد بکار رفته در طرح‌ها و گزارش‌های آماری، جلسد ۴. سال ۱۳۷۴.

● درآمد مزد و حقوق‌بگیری بخش عمومی/ بخش خصوصی

Wag- workers in Private sector/ Public sector

درآمد کلیه اعضای شاغل مزد و حقوق‌ بگیر خانوار در بخش عمومی/ بخش خصوصی است که شامل دریافتی‌های مستمر و غیرمستمر پولی و غیرپولی آن‌ها پس از کسر مالیات و بازنشستگی می‌باشد.

ـ مأخذ: مرکز آمار ایران، فرهنگ تعاریف و مفاهیم استاندارد بکار رفته در طرح‌ها و گزارش‌های آماری. جلد ۴. سال ۱۳۷۴.

● درآمد مشاغل آزاد غیرکشاورزی

Free Jobs Income in Non- agriculture Sector

۱) درآمد کلیه افرادی که به صورت کارفرما یا کارکن مستقل در مشاغل آزاد غیرکشاورزی بکار اشتغال دارند. به عنوان درآمد مشاغل غیرکشاورزی منظور شده است.

۲) درآمد افرادی از خانوار که به صورت کارفرما یا کارکن مستقل، در مشاغل آزاد غیرکشاورزی به کار اشتغال دارند پس از کسر هزینه‌های شغلی به عنوان درآمد مشاغل نیز کشاورزی منظور شده است.

ـ مأخذ: مرکز آمار ایران، فرهنگ تعاریف و مفاهیم استاندارد به کار رفته در طرح‌ها و گزارش‌های آماری، جلد ۴. سال ۱۳۷۴.

● روش درصدی از میانه (میانگین) درآمد

Percentage of Income Median (Mean) Approach

یکی از روش‌های تعیین خطر فقر است. در این روش یک شاخص درآمدی مثل میانه یا نمای توزیع درآمد مشخص می‌شود سپس ۵۰ تا ۶۰ درصد اندازه میانه (نما) به عنوان خط فقر لحاظ می‌شود.

ـ مأخذ: پژوهشکده آمار ایران، اندازه‌گیری شاخص‌های فقر در ایران، سال ۱۳۸۱

● روش صدک

Percentile Approach

یکی از روش‌های تعیین خط فقر است، در این روش افراد بر حسب درآمد رتبه‌بندی می‌شوند و بر حسب کمترین صدک توزیع، افراد فقیر شناسایی می‌شوند.

ـ مأخذ: پژوهشکده آمار ایران، اندازه‌گیری شاخص‌های فقر در ایران، سال ۱۳۸۱.

● روش نسبت غذا

Food- Ratio Approach

یکی از روش‌های تعیین خط فقر است، که بر اساس آن همواره نسبت ثابتی بین مخارج خوراکی و درآمد (سایر هزینه‌ها) برقرار است. این روش از الگوی هزینه‌های واقعی برای تعیین خط فقر و اجتناب از مشکلات تعیین حداقل نیازهای غذایی استفاده می‌کند.

ـ مأخذ: پژوهشکده آمار ایران، اندازه‌گیری شاخص‌های فقر در ایران، سال ۱۳۸۱.

● روش نیازهای اساسی

Basic- Needs Approach

یکی از روش‌های تعیین خط فقر است، که در آن فرض می‌شود باید حداقلی از نیازهای خوراکی و غیرخوراکی تأمین گردد. این سبد حداقل، حداقل سطح درآمد یا مصرف مورد نیاز را تأمین می‌کند.

ـ مأخذ: پژوهشکده آمار ایران، اندازه‌گیری شاخص‌های فقر در ایران، سال ۱۳۸۱

● ساعت کار

Work Hours/ Hours of Work

ساعات کار مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام دادن کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد.

ـ مأخذ: قانون کار جمهوری اسلامی ایران، ماده ۵۱، سال ۱۳۸۳.

▪ ساعت کار متعارف

Normal work Hours/ Hours of Work

ساعات کار متعارف از طریق تعیین ساعت کار بر حسب قوانین و مقررات، قراردادهای دسته‌جمعی و یا «حکم داوری» معین می‌شود.

در مواقعی که ساعات کار عادی از طریق قواین و مقررات، قراردادهای دسته‌جمعی یا حکم داوری تعیین نگریده است، ساعات کار عادی به معنای ساعات کار هفتگی یا روزانه‌ای است که کار بیشتر از آن، مشمول نرخ اضافه‌کاری می‌شود و یا خلاف عرف و قاعده تشکیلات کارگری مربوطه است (سازمان بین‌المللی کار ۱۹۷۶)

▪ ساعات کار معمول

Actual work hours/ Hours of Work

ساعات کار معمول به مفهوم ساعات کار معمول هفتگی یا روزانه یک کارگر و معمولاً در یک دوره طولانی‌تری از یک دوره‌ مرجع آمارگیری سنجش می‌شود. ساعات معمول کار به دوره زمانی مشخص اشاره دارد.

▪ ساعات کار واقعی

Actual work hours/ Hours of Work

قطعنامه مربوط به مار ساعات کار که به وسیله دهمین کنفرانس بین‌المللی آمار شناسان کار در ۱۹۶۲ تنظیم شده است به مزدبگیران و کارکنان حقوق‌بگیر اشاره دارد. در قطعنامه مذکور آمار مربوط به ساعات کار واقعی شامل موارد زیر می‌گردد.

۱) ساعات کار واقعی در طول مدت کار

۲) کار اضافی علاوه بر ساعات کار انجام شده در طول مدت کار، با دریافت مزدی بالاتر از نرخ معمول (اضافه‌کاری)،

۳) وقت صرف شده در محل کار برای انجام فعالیت‌های مانند آماده‌سازی محل کار ، تعمیر و نگهداری، آماده‌سازی و نظارت ابزار و وسایل کار

۴) زمان سپری شده به صورت آماده خدمت در محل کار به عللی از قبیل کمبود ملزومات کار، از کار افتادن ماشین‌آلات، وقوع حوادث یا وقت صرف شده در محل کاری که فعالیتی برای انجام دادن وجود نداشته لیکن بر حسب قرارداد که منعقده، پرداخت مزد مربوطه تضمین شده است و

۵) زمان استراحت‌های کوتاه مدت در محل کار مانند وقت نوشیدن چای و...

ـ قطعنامه فوق‌الذکر متعاقباً مقرر می‌دارد موارد زیر مشمول ساعات کار واقعی قرار نمی‌گیرد:

۱) ساعاتی که در قبال آن مزد دریافت شده لیکن کار انجام نمی‌گیرد مانند مرخصی‌های سالیانه با حقوق، تعطیلات عمومی با حقوق، یا مرخصی استعلاجی با حقوق،

۲) وقت صرف غذا

۳) زمان رفت و آمد به محل کار و بالعکس، مفهوم ساعات واقعی کار با ساعاتی که در قبال آن مزد پرداخت می‌شود و به صورت مکرر در آمارگیری از کارگاه‌های مورد استفاده قرار می‌گیرد، متفاوت است.

از آنجاییکه که آمارگیری‌های نیروی کار کلیه گروه‌های شاغلین اعم از شاغلین در مشاغل مزدبگیری یا خوداشتغالی را پوشش می‌دهد. لذا ساعات کار واقعی باید در رابطه با انواع اشکال اشتغال بکار گرفته شود. مفاده قطعنامه فوق‌الذکر می‌تواند مبنایی برای چنین تعریف فراگیری باشد. در مورد افرادی که در دوره مرجع دارای دو شغل یا بیشتر بوده‌اند (افراد چند پیشه) ساعات کار واقعی آن‌ها مجموع ساعات کار انجام شده در مشاغل مختلف است. بدین ترتیب ساعات کار واقعی افراد شاغلی که در طول دوره مرجع در محل کار حضور ندارند عملاً به صفر خواهد رسید.

مأخذ: کتاب آمارگیری‌های جمعیت‌ فعال اقتصادی، بیکاری، اشتغال و اشتغال ناقص، سازمان بین‌المللی کار ILO تألیف: ر.هوسمانز، فرهاد مهران، ووی جی ورما

▪ ساعات کار واقعی

ساعات کار واقعی برای افرادی که در طول هفته مرجع در سرکار خود حاضر بوده‌اند عبارت است از تعداد ساعاتی که در طول هفته مذکور کار کرده‌اند (شامل ساعات اضافه‌کاری منهای ساعت غیبت از کار). ساعت کار برای افرادی که در طول هفته مرجع غایب موقت از کار بوده‌اند صفر می‌باشد.

▪ ساعت کار معمول

ساعت کار معمول متوسط ساعت کار فرد در یک هفته از فصل آمارگیری است. ساعت کار معمول اعم در مورد افراد حاضر در سر کار طی هفته مرجع و هم در مورد افراد غایب موقت از طی این مدت معنی‌دار است.

▪ ساعت کار متعارف

ساعت کار متعارف، ساعت کار تعیین شده در هفته در قوانین استخدامی، قانون کار، ... است که برابر ۴۴ ساعت در هفته می‌باشد.

مأخذ: مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری نیروی کار، ۱۳۸۱

● سطوح تحصیلی

Educational Attainment

سطوح تحصیلی در نظر گرفته شده برای شاخص‌ها در منابع مختلف، متفاوت است. در شاخص‌های کلیدی بازارکار، پنج سطح تحصیلی در نظر گرفته شده است:

▪ اشخاص با تحصیلات کمتر از یک سال

▪ کمتر از تحصیلات مقدماتی

▪ مقدماتی

▪ سطح متوسطه

▪ بالاتر از متوسطه