• English / العربیة / French  




  • نظرات (0) نويسنده:وحید صباغی - در دوشنبه 31 خرداد 1389  ساعت2:11 AM   |  

     

     


     

     


     

     


     

     

     


     

     


     

     


     

     


     

     


       

      صفحه خانگي خود كنید !   ایمیل به مدیر !   اضافه کردن به علاقه مندیها !   سال89،کـــار و همت مضــاعف

       



    تاریخچه پوشاک 
وحجاب زنان در شهر قم


    تاریخچه پوشاک وحجاب زنان در شهر قم

    الف) پوشاک بیرونی زنان

    درقم ودیگر مناطق کشور می توان گفت که چادر، عمومی ترین وهمه گیرترین «لباس ملی» زن ایرانی بوده است. جنس و رنگ چادر بستگی به طبقه فرد استفاده کننده داشت که به چه گروه اجتماعی تعلق داشته باشد. جنس چادر می توانست از ابریشم، نخ، کرباس یا ساس باشد. رنگ چادر هم متنوع وگوناگون بود. زنان شهرنشین عمدتاً از چادرهایی با رنگ سیاه استفاده می کردند. زنان روستایی از چادرهایی با رنگ شادتر وطرح های متنوع چون چادرهای شطرنجی وچهارخانه با رنگ های سرخ، سیاه، سفید و زرد وسبز وآبی استفاده می کردند.
    استفاده از چادر الزاماً برای حضوردر انظار عمومی یا معابر شهری وروستایی نبوده است. گاهی زنان ایرانی حتی در منازل خود از چادر بهره می بردند که از این نوع چادر با عناوین«چادرنماز، یا چادرشب» یاد می شده است. درکنار چادر، استفاده از روبند یا نقاب برای حضور زنان شهری در انظار عمومی ضروری بوده است.
    زنان روستایی ملزم به استفاده از روبند نبوده اند. روبند عبارت بود از تکه پارچه ای که قسمت چشم هایش شبکه دوزی شده بود و به وسیله یک سگک یا قزن قفلی به پشت سر محکم بسته می شد. جنس سگک بسته به تمکن مالی استفاده کننده می توانست از طلا یا نقره یا برنج باشد. جنس روبند اغلب از کتان با چیت موصلی وبه رنگ سفید بوده است.
    چاقچور نیز در زمره پوشاک ایرانی جای می گرفته که عبارت بود از: شلوارگشاد و بلند وکف دار زنانه که آن را به روی شلیته وتنبان می پوشیده اند ودارای لیفه وبندی که در زیر شکم بسته می شد. چاقچور به رنگ های متنوعی چون آبی روشن، سبز، بنفش مایل به ارغوانی، سبز بی رنگ و یا سیاه بوده است. چاقچور علاوه بر آن که دلربایی و ظرافت پای زنان را می پوشانده به جای چکمه ومحافظ پا در برابر گردوخاک نیز کاربرد داشت.

    در یک تقسیم بندی کلی پوشاک زنان عبارت بود از:

    پوشیه:پوششی از نوع توری نازک برای پوشیدن صورت زنان بود که توسط بندی که در زاویه های کناری پوشیه دوخته شده بود بر پشت سر گره می زدند.
    پیشانی بند: دستمال چهارگوشی که روی پیشانی می بستند.
    روسری: پارچه مربعی شکلی بود که اضلاعی کوچکتر ازچارقد داشت. روسری را مشابه چارقد برسرانداخته، دوگوشه ای را در زیر گلو گره می زدند.
    چارقد: از روسری بلندتر است وخانم ها به صورت مثلث دولاشده به سر می اندازند.
    چادر: که به اشکال و اسامی مختلفی از گذشته تاکنون در سطح استان رایج بوده است.
    الف)چادر راسته ب) چادر عربی ج) چادرنماز(رنگی)
    د)چادرمشکی که در 50 سال گذشته مرسوم بوده است. ه) چادر عبایی

    تن پوش ها:

    پیراهن دورچین: این تن پوش، لباس دورچین یقه گردی بود که قد بالاتنه آن به زیرکمر می رسد ویقه پیراهن دورچین گرد و بدون برگردان بود. آستین های پیراهن بلند وساده و راسته بود. این لباس تا زیر زانو را می پوشاند و همراه آن از جنس درست به رنگ مشکی به پای می کردند. علاوه براین، زنان قمی پیراهن راسته، شلیته وجلیقه را در شکل های مختلف مورد استفاده قرار می دادند.

    ب) پوشاک اندرونی زنان:

    پوشش وپوشاک اندرونی زنان ایرانی به کلی متفاوت با آنچه بود که به هنگام خروج از خانه بدان آراسته می شدند.
    زن به جهت آزادی عمل نسبی خود در حریم خانه، ویا به عبارتی اندرونی، از لباس ها متنوع بهره می جسته است. از این رو اغلب زنان،پوشاک خانه ای آنها پرزرق وبرق وشاد می بوده است.
    عمده ترین وسیله برای پوشاندن مو، روسری بوده است که آن را روی سر می انداختند و زیرچانه گره می زدند. روسری ها از پارچه های چلواری، ابریشمی و پشمی و به رنگ های سفید، قرمز، آبی ، سبز ولاکی بود که گاهی آنها را با دوختن جواهرات تزیین می نمودند. برخی نیز برای پوشاندن سرخود از چارقد استفاده می کردند که چارقد عبارت بود از پارچه ای مربع شکل مخصوص زنان که آن را دولا کرده به شکل مثلت درمی آوردند وسپس آن را در وسط طوری، روی سراندازند که طرف زاویه قائمه در پشت سر و دو زاویه حاد، در طرفین واقع شود. سپس آن را در زیر گلو محکم کنند. برای جلوگیری از جابجاشدن چارقد بر روی سر از دستمالی ابریشمی به نام «کلاغی» استفاده می کردند که آن را به دور سر می پیچیدند.
    چارقد معمولاً از جنس حریر، ابریشم، چیت، نخ و به رنگ های سفید، صورتی، ارغوانی، رنگ ووارنگ، ساده وگلدار بود.
    پیراهن از اصلی ترین بخش های پوشاک اندرونی زن ایرانی بوده است که در پاره ای مواقع تنها پوشش زن نیز به شمار می آمده است. پیراهن مورداستفاده زنان معمولاً بلند بوده وتا روی زانو را می پوشانده است. پیراهن های تهیه شده از پارچه های قلمکار، توری، ابریشم، کرباس مخمل، نخ، حریر، پشم به رنگ های نارنجی، آبی، سبز، سفید وقرمز بوده است.
    زنان عموماً به هنگام اقامت در منزل، برای پوشش پاها از شلوار، دامن وشلیته استفاده می کردند. شلوارها عموماً بلند وگشاد بوده اند که تا قوزک پا را می پوشانده اند. شلوار زنان شهرنشین تنگ تر از شلوار زنان روستایی وعشایری بوده است.

    منبع:
    نامه قم، فصلنامه فرهنگی پژوهشی شورای پژوهشی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، سال نهم، شماره 31-32