سال89،کـــار و همت مضــاعف - زن و مساله حجاب در خطابات قرآنی

مرتبط با:همت و کار مضاعف در مبارزه با فقر و فساد

زن و مساله حجاب در خطابات قرآنی

يكى از مسائل بسيار مهم كه در اسلام براى زنان به آن تأكيد و سفارش شده مسئله حجاب است، حجاب براى زن به اتّفاق علما دين واجب مى‏باشد و آيات متعدّد در اين باره داريم كه بذكر دو تا آن بسنده مى‏شود.
آيه اوّل:
«قُل للمُؤمنات يَغُضُضنَ من ابصارهنّ و يحفُظنَ فروجهن و لايبدين زينتهنّ الّا ظهر منها، و ليضربن بخمرهنّ على جيوبهنّ و لايبدين زينتهنّ...»(1)
همه فقها و دانشمندان اسلامى و مفسّران اتّفاق نظر دارند كه اين آيه دلالت دارد كه بر زنان واجب است بدن و موى خود را از نامحرمان بپوشاند.(2)
توضيح اينكه در اين آيه شريفه به پنج موضوع در رابطه با حجاب و حفظ حريم عفّت تصريح شده است.
1- زنان ديدگان خود را از نامحرمان فرو خوابانند. «يغضُضْنَ من ابصارهنّ».
2- زنان دامان خود را از هرگونه عوامل بى‏عفّتى حفظ نمايند. «و يحفُظْنَ فروجهنّ».
3- زنان زينت خود را جز آن مقدار كه بطور قهرى آشكار است آشكار نسازند. «و لايبدين زينتهنّ الّا ماظهر منها».
4- زنان بايد روسرى خود را به سينه خود بيفكنند. «وليضربن بخمروهنّ على جيوبهنّ».
5- بار ديگر در قسمت پايان جمله فوق آمده. «و لايبدين زينتهنّ».
منظور از زينت چيست؟
زينت به معناى زيبايى، مقابل زشتى، و شامل هر نوع زينت طبيعى و عارضى، خواهد شد.
در تفاسير، براى زينت معانى مختلف ذكر نموده‏اند. در تفسير نمونه، آمده است: «حق اين است كه منظور از زينت‏آلاتى است كه روى بدن قرار گرفته‏اند، طبيعى است كه آشكار كردن چنين زينتى توأم با آشكار كردن اندامى است كه زينت بر آن قرار دارد».
بنابراين، زنان حق ندارند زينت‏هايى را كه معمولاً پنهان است آشكار سازند، هرچند اندام‏شان نمايان نشوند. به اين ترتيب، آشكار كردن لباس‏هايى زينتى مخصوص كه در زير لباس عادى يا در زير چادر مى‏پوشند مجاز نيست، چون قرآن از آشكار كردن چنين زينت‏هايى نهى كرده است.(3)
آيه دوم:
«يا ايّها النّبى قل لِازْواجك و بناتك و نساء المؤمنين يُدنين عليهنّ من جلابيبهنّ ذالك ادنى ان يعرِفْنَ فلايوأذين و كان اللّه غفوراً رحيماً».(4)
اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمن بگو جلبابها «روسرى‏هاى بلند»(5) خود را بر خويش فروافكنند، اين كار براى اينكه از كنيزان و آلودگان شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند.
اين آيه به اصل وجوب حجاب براى زنان تصريح نموده است و در پايان به يكى از فلسفه‏هاى حجاب كه عدم‏آزار از ناحيه مزاحم‏ها است اشاره كرده است.
پس مى‏توان گفت اين آيه در قرآن جامع‏ترين آيه در حفظ حجاب و حريم عفّت مى‏باشد.(6)
فلسفه حجاب
درباره لزوم حجاب و پوشش اسلامى براى زنان علّت و فلسفه ذكر شده كه به بعض آن اشاره مى‏شود
1ـ جلوگيرى از فساد
در مرد همواره غريزه جنسى فوق العاده قوى وجود دارد كه او را به شدّت نسبت به زن علاقمند مى‏كند و از سوى ديگر زنان علاقه شديد به خودآرايى و نمايش خود دارد، نتيجه اگر حجاب و پوشش صحيح در جامعه نباشد هركدام از زن و مرد همچون آتش و پنبه به سوى هم نزديك مى‏شوند و شعله‏ور مى‏گردند، و روشن است دود سياه چنين آتشى به چشم همگان آسيب مى‏رساند و موجب فسادهاى گوناگون و زمينه‏سازى براى جرائم و بزه‏كاريهاى مختلف خواهد شد.
2ـ حفظ كرامت زن
زن از نظر حقوق و شخصيت انسانى با مرد يكسان است، حرمت و كرامت او به اين است كه به عنوان يك انسان شرافتمند به او نگريست نه به عنوان يك وسيله جنسى و وسيله تبليغ كالا و دكور اطاقها و عاملى براى جلب سيّاحان و آن بانويى كه برهنه يا بدحجاب از خانه بيرون مى‏آيد تا به خانه برگردد دهها و صدها افراد سبكسر و بيماردل او را بچشم شهوت مى‏نگرند.
3ـ جلوگيرى از بيماريهاى روانى
هرگاه پوششى براى زنان نباشد و آنها با جلوه‏گرى و عشوه‏گرى آشكار گردد، به طور طبيعى مردان بخصوص جوانان در يك حالت تحريك دايم قرار مى‏گيرند، همين موجب هيجان عصبى و اضطراب اعصاب خواهد شد، چنان‏كه پزشكان روانى مى‏گويند هيجان مستمر موجب بيمارى روانى خواهد شد.(7)
4ـ حجاب مبازره با حربه استعمار
يكى از حربه‏هاى مهمّى كه استكبار جهانى و استعمارگران تاريخ براى انحطاط و سقوط ملّت‏هاى مظلوم به كار مى‏برد تا آنها را از درون تهى كنند رواج فرهنگ بى‏حجابى است، اين رواج بى‏حجابى يك سياست است كه استعمارگران براى سركوب غيرتهاى دينى و وجدانهاى بيدار ملّتهاى آزاده و مبازر بكار مى‏برند، با از بين بردن باورهاى دينى و اعتقادات درونى قيام و مبارزه فيزيكى آنها نيز شكسته مى‏شوند و در نتيجه در دام استعمار استعمارگران درمى‏آيند.
فرانتس فانون، جامعه‏شناس مشهور، در كتاب «انقلاب الجزاير يا بررسى جامعه‏شناسى يك انقلاب»، به بررسى نقش حجاب زنان الجزاير در مقابل استعمار فرانسه پرداخته و سياست‏هاى سرسختانه استعمار را در مبارزه با حجاب زنان الجزاير مورد بحث قرار داده است. وى در اين كتاب مى‏نويسد: «سياستمداران استعمار به اين نتيجه رسيده بودند كه «اگر بخواهيم به تار و پود بافته جامعه الجزايرى هجوم بريم و استعداد مقاومت آنها را از بين ببريم، بايد ابتدا زنها را تحت تسلّط خود درآوريم، و لذا هر چادرى كه دور انداخته مى‏شود افق جديدى را كه بر استعمارگر ممنوع بوده در برابر او مى‏گشايد، و سپس از ديدن هر چهره بى‏حجابى اميدهاى حمله‏ور شدن استعمار ده برابر مى‏شود».(8)
پس براى مبارزه با استعمارگران و شكست آنها بر تمام زنان مسلمان لازم و واجب است كه سنگر حجاب را حفظ بكنند.
اشكال:
انسان چه مرد باشد و چه زن، آزاد آفريده شده، و آزادى مفهوم مقدّس است كه همگان طرفدار آن هستند، ولى حجاب و پوشش اسلامى دست‏پاگير است. زنان را منزوى و پرده‏نشين كرده و از مواهب آزادى محروم مى‏سازند.
جواب:
آزادى كلمه مقدّس است، ولى هرچيزى داراى حد است، مثلاً انسان آزاد است، آيا مى‏تواند غذاى مسموم بخورد، يا نصف شب همسايه‏ها را كه در خواب هستند با بلندكردن صداى طبل آنها را بيدار نمايد...؟
قطعاً آزادى داراى مرز و حد است، آن آزادى مقدّس است كه موجب ضرر و زيان و باعث سلب آزادى ديگران نشود.

پاورقي ها:

1. سوره نور، آيه 31.
2. حجاب بيانگر شخصيت زن، محمد محمّدى اشتهاردى، انتشارات ناصر.
3. تفسير نمونه، ج 14، ص 439.
4. سوره احزاب، آيه 59.
5. جلباب پارچه‏اى است از روسرى بزرگ‏تر، كه تمام سر و سينه را مى‏پوشاند؛ كه در فارسى به آن چهارقد مى‏گويند.
6. حجاب بيانگر شخصيت زن، محمد محمّدى اشتهاردى.
7. همان، ص 72، 75 و 78.
8. بينش اسلامى 3، آموزش پرورش، ص 115.
9. سوره آل عمران، آيه 104.
10. همان، آيه 110.
11. مفردات قرآن، راغب اصفهانى، ماده عرف.
12. سوره توبه، آيه 71.
13. همان، آيه 67.
14. همان، ص 40.

http://www.qomicis.com