خداوند متعال خطاب به پيامبرش مىفرمايد:
«واصبر نفسك مع الذين يدعون ربهم بالغدوة والعشى يريدون وجهه و لا تعد عيناك
عنهم تريد زينة الحيوة الدنيا و لا تطع من اغفلنا قلبه عن ذكرنا واتبع هواه و كان
امره فرطا; [9]با شكيبايى قرين كسانى باش كه بامداد و شبانگاه پروردگار خويش را
مىخوانند و چشمانت را به خاطر زيور زندگى دنيا از آنها برمگير و از كسى كه دل او
را از ياد خويش غافل كردهايم و از هواى نفس پيروى كرده و كارش زيادهروى است،
پيروى مكن .
در اين مختصر، به ذكر احاديثى چند در اين زمينه بسنده مىكنيم باشد تا دلهاى پاك
و جويندگان حقيقت ناب خود به تفسير و نتيجهگيرى از اين سخنان گهربار دستيابند .»
حضرت رسول (ص) فرموده است:
«الفقر فقران فقر الدنيا و فقر الآخرة ففقر الدنيا غنى الآخرة و غنى الدنيا فقر
الآخرة و ذلك الهلاك; [10]فقر دو گونه است فقر دنيا و فقر آخرت، پس فقر دنيا غناى
آخرت است و غناى دنيا فقر آخرت است و اين است هلاكت .»
عن الباقر (ع) :
«لاتجالس الاغنياء فان العبد يجالسهم و هو يرى ان لله عليه نعمة فما يقوم حتى
يرى ان ليس لله عليه نعمة; [11]با اغنياء مجالست مكن زيرا بنده خدا در حالى كه خود
را در نعمتخدا مىبيند بعد از مجالستبا اغنياء خود را از نعمتخدا محروم
مىپندارد .»
حضرت رسول اكرم (ص) فرموده است:
«اربع يمتن القلب: الذنب على الذنب و كثرة مناقشة النساء يعنى محادثتهن و مماراة
الاحمق تقول و يقول و لايرجع الى خير و مجالسة الموتى فقيل له يا رسول الله و ما
الموتى؟ قال كل غنى مترف; [12]چهار چيز قلب را مىميراند: گناه روى گناه و مناقشه
زياد با زنان يعنى گفتگو با آنان و مجادله با احمق تو بگويى و او بگويد و به خيرى
عايد نگردد و همنشينى با مردگان . گفته شد اى رسول خدا منظور از مردگان چيست؟
فرمود: اغنياء خوشگذران!»
پيغمبر اكرم (ص) فرمود:
«ثلاثة مجالستهم تميت القلب: الجلوس مع الانذال و الحديث مع النساء والجلوس مع
الاغنياء; [13]همنشينى سه گروه قلب را مىميراند: همنشينى با افراد دون مايه و
مكالمه با زنان و مجالستبا اغنياء .»
در حديث قدسى خطاب به رسول اكرم (ص) آمده است:
«يا احمد محبتي محبة للفقراء فادن الفقراء و قرب مجلسهم منك ادنك و بعد الاغنياء
و بعد مجلسهم منك فان الفقراء احبايي; [14]اى احمد، دوست داشتن من، دوست داشتن
فقراء است پس با فقراء نزديك شو و با آنان همنشينى نزديك داشته باش تا من با تو
نزديك شوم و از اغنياء و همنشينى با آنان دور شو كه فقراء دوستان من اند .»
و رسول گرامى اسلام اينگونه دعا مىكند:
«اللهم احيني مسكينا و امتني مسكينا و احشرني في زمرة المساكين; [15]خدايا مرا
مسكين زندهدار و مسكين بميران و در زمره مساكين محشور فرما!»
حضرت اميرالمؤمنين (ع) مىفرمايد:
«و كان سليمان اذا اصبح تصفح وجوه الاغنياء والاشراف حتى يجىء الى المساكين و
يقعد معهم و يقول: مسكين مع المساكين; [16]
سليمان همواره هنگامى كه صبح فرا مىرسيد از بزرگان و اغنياء و اشراف مىگذشت تا
نزد مساكين مىآمد و با آنها مىنشست و مىگفت: مسكينى با مساكين!»
با اين حال امام صادق (ع) مىفرمايد:
«و ان آخر الانبياء دخولا الى الجنة سليمان و ذلك لما اعطى من الدنيا; [17]آخرين
پيامبرى كه به بهشت داخل مىشود سليمان است و اين به خاطر آن چيزى است كه از دنيا
به او عطا شده بود!»
امام صادق (ع) از اميرالمؤمنين (ع) نقل مىكند كه پيامبر اكرم (ص) خطاب به آن
حضرت فرمود:
«يا على ان الله وهب لك حب المساكين والمستضعفين فى الارض فرضيت لهم اخوانا و
رضوا بك اماما; [18]اى على همانا خداوند دوستى مساكين و مستضعفين را به تو عطا
فرمود پس تو به برادرى آنان خوشنود شدى وآنان به امامت تو خوشنود شدند .»
ابوذر غفارى مىگويد:
«اوصاني رسول الله (ص) بسبع اوصاني ان انظر الى من هو دونى و لا انظر الى من هو
فوقي و اوصاني بحب المساكين والدنو منهم . . . ; [19]پيامبر خدا (ص) مرا به هفت چيز
وصيت فرمود: مرا وصيت فرمود كه - در زندگى مادى - به كسى كه پايينتر از من است
نگاه كنم و به آن كس كه بالاتر از من باشد نگاه نكنم و مرا وصيت كرد به دوستى
مساكين و نزديك شدن به آنان . . .»
حضرت اميرالمؤمنين (ع) مىفرمايد:
«جالسوا الفقراء تزدادوا شكرا; [20]با فقرا مجالست كنيد تا سپاسگزاريتان فزونى
يابد .»
پيغمبر اكرم (ص) فرموده است:
«سائلوا العلماء و حاطبوا الحكماء و جالسوا الفقراء; [21]از دانشمندان بپرسيد و
با حكما گفتگو كنيد و با مستمندان مجالست نماييد .»
از جمله وصاياى اميرالمؤمنين (ع) در آخرين لحظات زندگى اين بود:
«اوصيك بحب المساكين و مجالستهم; [22]تو را وصيت مىكنم به دوستى بىنوايان و
همنشينى آنان .»
