اگر بخواهيد نتيجهگيري كلي پروژه اخير خود - تحقيق پيرامون شكلات - را به طور خلاصه بيان كنيد، چه ميگوييد؟
نتيجه اين تحقيق در نوع خود جالب توجه بوده است. به عنوان نشانهاي از ابتلا به افسردگي، افرادي كه شكلات زيادي ميخورند، نشاندهنده وجود ارتباطي مستقيم ميان خلق و خوي آنها با شكلات است.
البته ممكن است اين نوع رابطه ميان مواد غذايي ديگر نيز وجود داشته باشد، اما شكلات از آن دسته مواد غذايي است كه طرفداران بيشماري دارد و به همين دليل آن را براي اين تحقيق انتخاب كردهايم.
آيا اين دستاورد صرفا به دستهاي خاص از مردان يا زنان مربوط ميشود؟
خير. در حقيقت زنان و مرداني كه نشانههايي از ابتلا به افسردگي دارند معمولا تمايل زيادي نيز به خوردن شكلات دارند. ما نتايج اين دستاورد را در تازهترين شماره نشريه آرشيو پزشكي منتشر كردهايم و البته با واكنشهاي جالب توجهي از سوي مراكز علمي و پزشكي جهان مواجه شدهايم.
اما تا پيش از اين به نظر ميرسيد خوردن شكلات نشاني از شاد بودن افراد باشد؟
بله. اما حقيقت چيز ديگري است. شايد اين تصوري باشد كه بسياري از مردم عادي دارند، اما از مدتها پيش اين عقيده در ميان متخصصان وجود داشته كه خوردن شكلات نشاندهنده قرار داشتن افراد در شرايط مشابه افسردگي است. به هر حال شكلات يكي از موادغذايي پرطرفدار در دنياست و از اينرو انجام تحقيقات گسترده درخصوص آن ضروري به نظر ميرسد.
آيا به اين نتيجه نيز رسيدهايد كه شكلات تاثيري در افزايش يا كاهش افسردگي دارد؟
ما تحقيقات خود را تازه آغاز كردهايم و از اينرو هنوز نميتوانيم به طور جدي در اين خصوص صحبت كنيم. اما محققاني وجود دارند كه معتقدند خوردن شكلات ميتواند در كاهش يا شدت يافتن سطح افسردگي در افراد تاثيرگذار باشد. البته بايد گفت كه در آينده مشخص شدن اين موضوع يكي از برنامههاي اصلي ما خواهد بود. البته هماكنون در گوشه و كنار جهان تحقيقات مشابهي در اين زمينه در حال انجام است.
براي رسيدن به اين نتايج چه مطالعاتي انجام دادهايد؟
بهترين راه براي رسيدن به نتايج قطعي و قابل اطمينانتر اين است كه چنين بررسيهايي را روي گروه بزرگتري از داوطلبان انجام دهيم. از اينرو ما گروهي متشكل از يكهزار فرد بالغ را كه تركيبي از زن و مرد بودند، انتخاب كرديم. اين افراد نه تنها از داروهاي افسردگي استفاده نميكردند بلكه هيچگونه علائمي كه نشان از ابتلا به بيماريهاي قلبي يا ديابت نيز باشد در آنها ديده نشده است. اين كه اين افراد از هر نظر بخصوص شرايط قلبي سالم باشند براي دستيابي به نتايج قابل اطمينانتر از اهميت بالايي برخوردار است.
كمي هم درخصوص نوع پرسشهايي كه از آنها به عمل آوردهايد صحبت كنيد.
از اين افراد پرسشهاي گوناگوني درخصوص ميزان و نحوه مصرف شكلات در يك بازه زماني مشخص مطرح شد. ما از آنها خواستيم درباره ميزان شكلاتي كه در هفته مصرف ميكنند، صحبت كنند. در ادامه از آنها خواسته شد تا در مركز بررسي سطح افسردگي حاضر شوند. در اين مركز متخصصان ما با استفاده از پيشرفتهترين فناوريهاي تشخيصي به بررسي دقيق سطح افسردگي در آنها پرداختند.
به نظر ميرسد نتايج جالب توجهي نيز به دست آورده باشيد.
بله. ما متوجه شديم مردان و زناني كه نمرات بالاتري درخصوص ابتلا به سطوح گوناگوني از افسردگي كسب كردهاند تا 12 نوبت در ماه شكلات ميخورند. اما افرادي كه نمرات به مراتب كمتري به دست آورده بودند در هر ماه تنها 8 بار شكلات مصرف ميكنند. همچنين افرادي كه هيچگونه علائمي از ابتلا به افسردگي ندارند تنها 5 بار در ماه شكلات مصرف ميكنند. البته شايد اين تصور به ذهن خطور كند كه ممكن است نوع شكلات و تلخ و شيرين بودن آن تاثيري در اين زمينه داشته باشد، اما تحقيقات ما نشان داد كه هيچ تفاوتي در اين زمينه وجود ندارد.
آيا ميتوان گفت افراد افسرده در مقايسه با افرادي كه هيچگونه علائمي از افسردگي ندارند، عادات متفاوت غذايي دارند؟
ممكن است چنين نكتهاي حقيقت داشته باشد اما مطالعات ما تفاوتي در اين زمينه نشان نداده است. در حقيقت نميتوان گفت افراد افسرده و افراد سالم از نظر روحي، در مصرف غذاهايي نظير ماهي، ميوه و سبزيجات و حتي نوشيدنيهايي نظير قهوه تفاوتهاي چشمگيري با هم دارند.
آيا برنامهاي براي ادامه اين تحقيقات داريد؟
تحقيقاتي از اين دست كه با تغذيه انسان به طور مستقيم سر و كار دارد، از اهميت خاصي برخوردار است و نياز به دقت بالايي دارد. از اينرو فكر ميكنيم نياز است تا در آينده رشته تحقيقات گستردهتري در اين زمينه انجام شود. ما بايد بيش از پيش از وجود اين ارتباط (رابطه ميان مصرف شكلات و سطوح مختلف افسردگي) مطمئن شويم. همچنين بايد به اين نتيجه برسيم كه آيا شكلات نسبت به افسردگي جنبه درماني دارد يا حتي يك فاكتور تشديدكننده است.
آيا چنين تحقيقاتي نميتواند به ايجاد نگراني در افراد منتهي شود؟
اين به نوع نگاه افراد بستگي دارد، اما حقيقت اين است كه ميتوان به اين نوع مطالعات علمي به عنوان ابزاري براي جلوگيري از وقوع خطرات احتمالي در زندگي نگاه كرد. با توجه به اين كه براي انجام اين تحقيقات سرمايهگذاريهاي مالي و علمي قابل توجهي شده است، ميتوان تا حد زيادي به نتايج آنها اطمينان كرد.
دكتر
باتريك گولومب در يك نگاه
اين محقق از جولاي 2004 ميلادي به عنوان دانشيار در مدرسه پزشكي دانشگاه كاليفرنيا مشغول به تدريس و تحقيقات گوناگون بوده است. وي همچنين به عنوان دانشيار پزشكي خانواده و بازدارندگي نيز محسوب ميشود. دكتر باتريك از سال 1998 رشته تحقيقات گستردهاي در زمينه فاكتورهاي گوناگون و اثرگذار بر شخصيت افراد انجام داده است. با اين حال مصرف مواد غذايي مختلف و ارتباط احتمالي ميان آنها و خلق و خوي دروني افراد از جمله حوزههاي تحقيقاتي مورد علاقه اين محقق بوده است. از اينرو در 2 سال گذشته تحقيقات دامنهداري را روي شكلات و ارتباط آن با افسردگي آغاز كرده و از آنجا كه اين ماده غذايي در دنيا طرفداران زيادي دارد، تحقيقات اخيرش با استقبال كارشناسان همراه بوده است.
مهدي پيرگزي
