آموزه های آفتاب گون قرآن و معارف دریاوش مکتب اهل بیت (ع) به ما می
آموزد که هدف از آفرینش بندگی خداوند است.
(و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون) سوره ذاریات آیه ۵۶
و اساس و پایه این بندگی شناخت پروردگار است.
(اول عباده الله معرفته توحید صدوق ص ۳۴ - امالی طوسی ص ۲۲)
و عالی ترین تبلور این شناخت در معرفت پیامبر خاتم (ص) و اوصیای اوست.
زیرا انسان از راه این بزرگان آموزه های دینی را فرامی گیرد و از همین دانش و آگاهی ها به خدای متعال شناخت پیدا می کند.
شخصی پرسید: « ای پسر رسول خدا ! پدر و مادرم به فدایت معنای شناخت خدا چیست؟ » ایشان در پاسخ فرمود: شناخت خدا عبارت است از شناخت اهل هر زمانی از امامی که اطاعتش بر آنها واجب است.
(علل الشرایع ج ۱ ص ۹ - بحار الانوار ج ۵ ص ۳۱۲ - کنزالفوائد ج ۱ ص ۳۲۸)
بنابراین به روشنی معلوم می شودکه شناخت امام از شناخت خداوندمتعال جدا نیست بلکه یکی از ابعاد آن است.
با توجه به نقشی که امامت در حفظ نظام و کمال بشر و سیر او به سوی خدا و اجرای احکام خدا دارد و با توجه به این که اطاعت امر امام از نگاه شرع و از نظر عقل واجب است در وجوب معرفت امام نیز بر حسب حکم عقل و شرع جای هیچ گونه تردید و شبهه ای نیست زیرا هم مقدمه اطاعت است که واجب است و هم حسب آنچه در روایات استفاده می شود بالخصوص نیز واجب است.
(پیرامون معرفت امام ص ۶۹)
و چنان که در نهج البلاغه آمده داخل بهشت شدن دائر مدار شناختن امامان و ورد به آتش نیز دائر مدار انکار آنها است.
(نهج البلاغه ص ۲۱۲ خطبه ۱۵۲)
محبت و دوستی امام (ع) مهمترین اثر شناخت
یکی از مهمترین احساس های شیعه در برابر امام خود دلدادگی- شیدایی- محبت و دوست داشتن اوست و بی گمان از برجسته ترین آثار معرفت امام محبت به آن وجود مقدس است. حال به هر میزان این شناخت بیشتر باشد محبت آنها بیشتر و هر قدر محبت بیشتر شد نشان از وجود سنخیت با آن انوار مقدس است. همچنین هر میزان که سنخیت با آن آن ذات مقدس افزایش یابد نشان از تقرب به ذت اقدس الهی است و این والاترین کمال است.
رسول اکرم (ص) به عنوان اشرف ترین پیامبران و واپسین فرستاده الهی آن گاه که سخن از واپسین وصی خود به میان می آورد در نهایت احترام از صمیمی ترین واژگان محبت یعنی « بابی و امی / پدر و مادرم فدای او » بهره برده است.
اما اینکه چه نیازی به وجود امام در هر زمان است؟
همان دلایلی که نیاز به پیامبر را بیان می کند بیانگر نیاز مردم به « امام » نیز هست زیرا از سویی اسلام آخرین دین و حضرت محمد (ص) آخرین پیامبر خداست بنابراین اسلام باید پاسخ گوی تمام نیازهای بشر تا قیامت باشد.
از سوی دگر قرآن کریم اصول و کلیات احکام و معارف الهی را بیان کرده است و تبیین و توضیح آن به پیامبر واگذار شده است. ولی روشن است که پیامبر (ص) به عنوان رهبر مسلمین مطابق نیازها و ظرفیت جامعه اسلامی زمان خود به بیان آیات الهی پرداخته است و لازم است برای او جانشینان لایقی باشند که همچون او متصل به درای بیکران علم خدا باشند تا آنچه را پیامبر (ص) بیان نفرموده است بیان کنند و نیازهای جامعه مسلمین را در هر زمان پاسخ گویند.
همچنین امامان نگهبان میراث به جا مانده از پیامبر (ص) و نیز مبیُن و مفسر حقیقی قرآن کریم هستند تا دین خدا دستخوش تحریف غرض ورزان و دشمنان قرار نگیرد و این سرچشمه زلال تا قیامت پاک و پاکیزه بماند.
به علاوه امام به عنوان انسان کامل الگوی جامعی در همه ابعاد انسانی است و بشر نیاز جدی به چنین نمونه ای دارد که با دستگیری و هدایت او آنگونه که در خور کمال انسانی اوست تربیت گردد و در پرتو راهنمایی های این مربی آسمانی از انحراف ها و دام های نفس سرکش خود و شیطان های بیرونی محفوظ بماند.
(غیبت نعمانی ص ۱۸۰- کفایه الاثر ص ۱۵۸- بحارالانوار ج ۳۶ ص ۳۳۷)