قرآن كریم در كنار طرح مسائل نظری و بیان اندیشه های ناب الهی، الگوی عملی نیز معرفی می كند تا دیگر خداجویان، به یاری نمونه هایی كه معرفی می شود، به سر منزل مقصود برسند.

« لقد كان لكم فیهم اسوة حسنة لمن كان یرجواللّه والیوم الاخِر »؛1 قطعا برای شما در (پیروی از) آنان سرمشقی نیكوست (یعنی) برای كسی كه به خدا و روز بازپسین امید می بندد.

« قد كانت لكم اسوة حسنة فی ابراهیم والذین معه »2؛ قطعا برای شما در (پیروی از) ابراهیم و كسانی كه با او هستند، سرمشقی نیكوست.

همین شیوه را ما به روشنی در سیره ی سالار شهیدان حسین بن علی علیه السلام نیز می بینیم.

امام علیه السلام در لحظات آغازین نهضت خود تلاش می كند الگویی بسازد و حتی در سخنان نورانی خویش این اصل را به نمایش می گذارد. او در مقابل پیشنهاد بیعت، به ولیدبن عتبه رو می كند و بعد از معرفی خود می فرماید: «مثلی لایبایع لمثله3»؛ اگر با دقت به این واژه ها بنگریم، الگودهی امام حسین علیه السلام كاری روشن است؛ زیرا امام سخن از فرد به میان نمی آورد؛ بلكه نحوه ی برخورد و تفكر را پیش می كشد و فرهنگ حسینی را قابل بیعت با فرهنگ یزیدی نمی داند؛ حال این روحیات حسینی در هر كجا، هر زمان و هر كس كه باشد، بیعتشان با فرهنگ یزید غیرممكن است. پس الگوی آزاد مردان در مقابل پیشنهاد مروان برای بیعت نیز از اصل الگوسازی استفاده كرد و فرمود: « و علی الاسلام السلام اذ قد بلیت الامة براع مثل یزید 4؛ هنگامی امت پیامبر به رهبری چون یزید گرفتار شود، باید با اسلام وداع كرد.»

آری یزید یك فرد است و آنچه مهم به نظر می رسد، تفكر یزیدی است كه امام علیه السلام در لحظات آغازین نهضت خود تلاش می كند الگویی بسازد و حتی در سخنان نورانی خویش این اصل را به نمایش می گذارد.او در مقابل پیشنهاد بیعت، به ولیدبن عتبه رو می كندو بعد از معرفی خود می فرماید: «مثلی لایبایع لمثله»

ممكن است در هر زمان، مكان و انسانی بروز كند.

امام حسین علیه السلام در یكی از منازل بین راه، در مسیر كربلا به نام «بیضه» نیز حركت خود را به شیوه ای «الگویی عملی» معرفی كرد و فرمود:

«فانا حسین بن علی وابن فاطمه بنت رسول اللّه صلی الله علیه و آله وسلم نفسی مع انفسكم و اهلی مع اهلكم فلكم فی اسوة 5؛ من حسین فرزند علی و فاطمه دختر رسول خدا هستم خودم با شما و اهل بیتم با خاندان شما است و كار من برای شما الگوست.»

با این وصف، كیست كه ادعا كند كربلا و عاشورا با او پیوند نخورده است و برای او عاشورا بسان آیینه ای است كه آیات قرآن به روشنی در آن منعكس می شود و امام حسین علیه السلام و یاران وفادارش تجسم عینی آن دسته از آیاتند كه سیمای حق جویان، عدالت خواهان و خداباوران را به تصویر می كشد.

الگویی ندارد؟ زن یا مرد، كوچك یا بزرگ، پیر یا شیرخوار، مطیع یاعصیانگر، غنی یا فقیر و خلاصه صاحب هر عقیده و تفكر؛ با كربلا و عاشورا گره می خورد و این حادثه دانشگاهی است به وسعت همه ی زمانها، مكانها و انسانها، برای تمام این گروهها معلم دارد و الگو ارائه می كند.

 

1- ممتحنه / 6.

2- ممتحنه / 4.

3- بحارالانوار، ج 44، ص 312.

4- بحارالانوار، ص 326.

5- مقتل مقرم، ص 185.

 

.