» طهارت در کلام امام رضا(ع)
1- كليني از احمد بن محمد، از ابراهيم بن ابي محمود روايت كرده است كه گفت: به حضرت رضا(ع) عرض كردم: اگر به فرش و لحاف كه ضخيم و پر پشت است ادرار برسد چه بايد كرد؟ فرمود: همان رويه آن كه پيداست شسته شود كافي است1.
2- كليني از حسين بن محمد، از احمد بن محمد، از احمد بن اسحاق، از سعدان بن عبدالرحمان روايت كرده است كه گفت: طي نامهاي به ابوالحسن(ع) (حضرت رضا) درباره حكم خواجهاي سؤال كردم كه به زحمت ميتواند ادرار خود را نگه دارد و پياپي رطوبت ميبيند، حضرت فرمود: وضو ميگيرد و سپس يك بار در روز آب بر (عورت) خود ميريزد2.
3- صدوق گويد: از حضرت رضا(ع) سؤال شد: اگر مردي كه پاشنه پاهايش تَرَك خورده به حمام رود و روي ادرار و نوره پا بگذارد و از كثافاتي كه لگد كرده و اثر سياه دارد داخل ترك پاهايش شود با آن كه پاهايش را شسته است، با آن اثر و رنگ و پاهايش چه كند؟ آيا شستن (همان ظاهر) كفايت ميكند، يا بايد تركها را كاملا تميز كند؟ همين طورشخصي كه استنجا كرده و بوي آن لاي انگشتانش باقي است ولي چيزي پيدا نيست چه كند؟ حضرت فرمود: اشكالي ندارد و اعتنا به بو نكند و همچنين است در تركيدگي پاها و زير ناخنها.
و اشكالي ندارد كه از آرد و جو و گندم و يا سبوس آن در حمام (براي نظافت يا معالجه) استفاده كند، زيرا در آنچه براي بدن مفيد است اسراف نيست، بلكه اسراف در موردي است كه به تلف شدن مال بينجامد يا به بدن ضرر برساند.
و هر گاه خون به لباس رسيد نماز خواندن در آن لباس مانعي ندارد به شرط آن كه مقدار خون به اندازه يك درهم وافي باشد، و درهم وافي مقداري است كه وزن آن برابر يك و يك سوم درهم باشد، اگر كمتر از يك درهم وافي باشد شستن آن (لباس نجس) واجب است ولي نماز خواندن با آن جامه اشكالي ندارد، و هر گاه خون كمتر از يك نخود باشد اشكالي ندارد كه (براي نماز) شسته نشود مگر آن كه خون حيض باشد كه در اين صورت شستن لباس از خون واجب است، همچنين است آلودگي لباس به ادرار يا مَنِي، خواه كم باشد يا زياد، و نمازي كه با لباس آلوده به اينها خوانده شده باشد بايد اعاده گردد، چه شخص از آن آگاه بوده يا نبوده است3.
4- طوسي به اسناد خود از احمد، از ابراهيم بن ابي محمود روايت كرده است كه گفت: به حضرت رضا(ع) عرض كردم: كنيزي مسيحي داري كه خدمتت ميكند و ميداني كه او مسيحي است و اهل وضو گرفتن و غسل جنابت نيست حكمش چيست؟ فرمود: اشكالي ندارد، همين قدر كه دستهايش را بشويد كافي است4.
5- كليني از جمعي از اصحاب ما، از احمد بن محمد بن عيسي، از محمد بن اسماعيل روايت كرده است كه گفت: از حضرت رضا(ع) پرسيدم: مردي با زني نزديكي ميكند اما دخولي صورت نميگيرد و هيچ يك از آنها انزال نميشوند، چه وقت غسل واجب است؟ فرمود: هر گاه ختنهگاه آنان به هم برسد غسل واجب ميشود، عرض كردم: منظور از به هم رسيدن ختنه گاه ها ناپديد شدن حشفه است؟ فرمود: آري5.
6- كليني از محمد بن يحيي، از محمد بن حسين و محمد بن اسماعيل، از فضل بن شاذان، از صفوان بن يحيي، از عبدالرحمن بن حجاج روايت كرده است كه گفت: از حضرت ابوالحسن الرضا(ع) درباره شخصي كه عضوي از بدنش شكسته و روي آن جبيره است و يا در بدنش جراحتي دارد سؤال كردم كه در هنگام گرفتن وضو و غسل جنابت و غسل جمعه چه بايد بكند؟ فرمود: قسمتهايي از آن را كه رويش جبيره نيست بشويد و جاهايي را كه نميتواند بشويد رها كند، لازم نيست جبيره را بكند و يا جراحتش را دستكاري كند6.
7- طوسي گويد: شيخ - أيده الله تعالي- از قول احمد بن محمد، از پدرش، از سعد بن عبدالله، از محمد بن حسين و محمد بن عيسي و موسي بن عمر بن يزيد صيقل، از احمد بن محمد بن ابي نصر برايم روايت كرد كه حضرت ابوالحسن الرضا(ع) درباره مردي كه جنب ميشود و در بدنش دمل يا جراحتي دارد يا از استعمال آب بر جانش ميترسد، فرمود: لازم نيست غسل كند، تيمم كافي است7.
8- طوسي به اسناد خود از حسين بن عبيدالله، از احمد بن محمد بن يحيي، از پدرش، از محمد بن علي بن محبوب، از احمد بن محمد، از ابوهمام، از ابوالحسن الرضا(ع) روايت كرده است كه آن حضرت درباره وضوي واجب در كتاب خدا فرمود: دست كشيدن كفايت ميكند، شستن در وضو براي نظافت است8.
پاورقي:
1- فروع كافى 3 / 55.
2- فروع كافى 3 / 20.
3- من لايحضره الفقيه 1/ 71 - 72.
4- تهذيب 1 / 399.
5- فروع كافى 3 / 46.
6- فروع كافى 3 / 32 .
7- تهذيب 1 / 196.
8- استبصار 1 / 64.