قرآن اولين منبع شناخت زندگانی رسول خدا (ص) است كه تقريبآ تمام سوره‌های آن به تلويح يا تصريح درباره پيامبر(ص) و مسائل مرتبط با جامعه آن دوره، اطلاعاتی را در بر دارد. ارزش اين اطلاعات بدان جهت است كه متن قرآن به طور مسلم تنها متن اصيل و تحريف‌نشده‌ای است كه از عصر رسول خدا به ما رسيده است.

بخشی از اطلاعات قرآنی، مربوط به قبل از بعثت و دوره جاهلی است و بخش ديگر مربوط به پس از بعثت تا رحلت رسول خدا (ص) است.

اسباب نزول

يك دسته از آيات پس از بعثت، درباره وقايعی است كه مقارن نزول آيات رخ داده و در پی آن آيات الهی نازل شده است كه اين حوادث را اسباب نزول مي‌نامند
شأن نزول

دسته ديگر وقايعی است كه قبلاً رخ داده و بعدها آياتی به مناسبت، درباره آن نازل مي‌شود كه آن‌ها را شأن نزول مي‌خوانند.

آگاهی از ترتيب نزول در فهم ادوار تاريخی سيره، بسيار راه‌گشاست و حل معضلات بسياری، در سيره نبوی، منوط به دانستن زمان نزول آيات است. اما به دست آوردن چينن تربيتی از خود قرآن، يا قرائت خارج از قرآن بسيار مشكل است و تلاش‌های انجام يافته دراين زمينه، هنوز جای چندانی باز نكرده كه بتوان به آنها استناد و اعتماد كرد.
پنجاه رخداد زمان‌مند در آيات قرآن به تصريح يا تلويح ياد شده است

مجموعاً پنجاه رخداد زمان‌مند در آيات قرآن به تصريح يا تلويح ياد شده است كه مهم‌ترين آنها به ترتيب وقوع عبارتند از: بعثت، دعوت علنی، هجرت به حبشه، شكست روم، هجرت به مكه، تغيير قبله، غزوه بدر، غزوه احد، غزوه بني‌نظير، خندق، بني‌قريضه، صلح حديبيه، فتح مكه، حنين، تبوك، برائت از مشركان، حجه‌الوداع. قرآن در اين موارد ضمن اشاره به حادثه، توجه و بر بيان مواضع مومنان، تذكر خطاها، تبيين اشتباهات و حركات و اقداماتی كه ريشه دردنيا‌خواهی داشته، تأكيد فراوانی كرده است چنان‌كه در مورد ساير گروه‌ها مانند منافقين و يهوديان نيز اهتمام قرآن، بيش از بيان حادثه به بررسی رفتارها بوده است.

اگر چه قرآن حوادث زندگانی پيامبر (ص) را به تفصيل و با ذكر تاريخ، گزارش نكرده و قصد بيان واقعه را به تفصيل نداشته، اما كلياتی از آنها را آورده و در صدد نتيجه‌گيری مطلوب خود است چنان كه در غزوه بدر، اراده الهی در احقاق حق را بيان مي‌كند.
هدف كلی قرآن و خطی كه پي‌گيری مي‌شود، موعظه و عبرت است

هدف كلی قرآن و خطی كه پي‌گيری مي‌شود، موعظه و عبرت است؛ به گونه‌ای كه اشارات قرآن به مسائل تاريخی، هم‌چون جنگ ايران و روم، داستان‌های انبياء، جنگ‌های پيامبر (ص) و برخی از حوادث سيره، به هيچ وجه مقصود اصلی نبوده، بلكه هدف مورد نظر خود كه همان عبرت و انذار بوده را دنبال مي‌كرده است.