امام رضا(ع)مي‏فرمايد :

« انما جعل يوم الفطر العيد،ليکون للمسلمين مجتمعايجتمعون فيه و يبرزون لله عز و جل فيمجدونه علي ما من‏عليهم، فيکون يوم عيد و يوم اجتماع و يوم زکوة و يوم رغبة و يوم تضرع‏ » [1] خداوند،روز فطر را بدين سبب‏«عيد»قرار داد، تامسلمانان،مجمعي داشته باشند که در آنروز،جمع شوند و دربرابر خداوند،بخاطر منت‏ها و نعمت‏هايش،به تمجيدو تعظيم بپردازند،پس آنروز،روز عيد و تجمع و زکات ورغبت و نيايش است .

در اين حديث‏شريف،فلسفه اين نماز و عيد را در محورهاي زير،بيان‏کرده است :

1- اجتماع و گردهمايي

2- زکات و رسيدگي به فقرا

3- رغبت و گرايش به خدا

4- تضرع و ناليدن به درگاه پروردگار

و اينها،هم ناظر به بعد معنوي و عرفاني اين نماز و مراسم عبادي‏است،هم توجه به آثار اجتماعي و فوائدي دارد که به مردم مي‏رسد و مردم‏با پرداخت‏«زکات فطره‏»،بينوايان مستمند را به نوايي مي‏رسانند و به‏يک لحاظ،از نظر تامين معاش محرومان،عيد فطر،:«عيد فقرا»محسوب‏مي‏شود [2] .

[1] وسائل،ج 5 ص 141،من لا يحضر،ج 1 ص 522 .

[2] پرتوي از اسرار نماز ، قرائتي، محسن.