اين گونه داوطلبان فكر مي كنند ديگران به همه سؤال ها پاسخ مي دهند و فقط آن ها هستند كه نمي توانند به سؤال ها جواب دهند متأسفانه اگر سؤال هاي آزموني دشوار باشد دانش آموزان قوي تر بيشتر آسيب مي خورند چرا كه مي خواهند به تمام يا اكثر سؤال ها پاسخ صحيح دهند. اما بد نيست بدانيد برخي كساني كه در بهترين و دشوارترين رشته‌هاي دانشگاهي قبول شده اند در بعضي درس ها نمره كمتر از 40% به دست آورده‌اند.
اگر دانش آموز خوبي هستيد و چند درس را خوب خوانده ايد؛ مبادا فكر كنيد كه در كنكور بايد به همه سؤالات پاسخ داد. اگر ديديد كه نمي توانيد به چند سؤال متوالي پاسخ دهيد، خود را نبازيد. مطمئن باشيد كه ديگران هم وضع شما را دارند. اعتماد به نفس داشته باشيد حتي بد نيست در اينجا كمي هم از خودراضي باشيد و بگوييد وقتي كه اين سؤال ها براي من دشوار است واي به حال ديگران! داشتن روحيه، در هر مسابقه اي سرنوشت ساز است. از جمله در اين مسابقه علمي كه كنكور نام دارد.
به هر حال توصيه مي كنيم در جلسه كنكور به روش زير تست بزنيد. بايد بر اعصاب خود تسلط داشته باشيد و درست مانند يك شطرنج باز ماهر يا يك فرمانده نظامي در سخت ترين شرايط تصميم بگيريد كه چه كار كنيد و بهترين كار در هر لحظه كدام است. در هر لحظه بايد تشخيص دهيد، كدام تست را بايد رها كرد، به كدام تست جواب داد و چگونه زمان را تنظيم نمود. روشي را كه در زير مي گوييم بارها و بارها در منزل و در كنكورهاي آزمايشي تمرين كنيد تا بتوانيد در جلسه كنكور هم آن را اجرا نماييد.
سؤال ها را به ترتيبي كه در دفترچه مي بينيد پاسخ دهيد.
اگر در يك درس تسلط بيشتري داريد، ترتيب جواب دادن به سؤال ها را تغيير ندهيد. نظم و ترتيب سؤالات در دفترچه آزمون كاري سنجيده و فكر شده است و درس ها را به طور تصادقي پشت سر هم مطرح نمي‌كنند حتماً صلاح دانش آموزان و داوطلبان در نظر گرفته مي‌شود. پس بهتر است شما هم به همان ترتيبي كه سؤال ها در دفترچه مطرح شده است به آنها پاسخ دهيد. در سال هاي گذشته در كنكور سراسري، ابتدا سؤال هاي عمومي مطرح شده است تا داوطلبان آرامش و اعتماد خود را باز يابند سپس سؤالات اختصاصي مطرح مي شود. در ميان دروس اختصاصي نيز اولين درس رياضي است تا شما در زماني كه ذهنتان آمادگي بيشتري دارد به سؤال ها پاسخ دهيد. پس از آن در رشته تجربي سؤالات زيست شناسي مطرح مي شود كه ضريب و اهميت بيشتري دارد و نوع درس نيز كاملاً با رياضي متفاوت است و موجب نوعي استراحت فكري براي شما مي شود. پس از آن نوع درس تغيير مي كند و شما به سؤالات فيزيك پاسخ مي دهيد و در پايان شيمي.
در رشته هاي رياضي و انساني هم ترتيب چاپ سؤالات در دفترچه متناسب با آمادگي ذهني داوطلبان است. بنابراين ترتيب دروس مختلف بر مبناي كارشناسي دقيق صورت گرفته است و شما نبايد به علت عدم تسلط در يك درس و تسلط بيشتر در درس ديگر ترتيب پاسخ گويي به سؤالات را تغيير دهيد. اما اگر نگران هستيد كه مثلاً با پاسخ دادن به سؤالات رياضي، زمان كافي براي پاسخ گويي به سؤالات زيست شناسي و ... را نداشته باشيد به نكات بعدي توجه فرماييد.
تمام سؤالات دفترچه را حداقل يك بار مطالعه نماييد.
كساني كه يك درس را به طور كامل كنار مي گذارند خواه به اين دليل كه آن درس ضريب كمتري دارد يا اينكه آن درس را بلد نيستند، كاملاً اشتباه مي كنند. البته به جز موارد استثنايي آن هم با نظر مشاور و كارشناس. كنار گذاشتن مطالعه يك درس اشتباه است. مي توانيد بخش هاي دشوار يك درس را كنار بگذاريد اما حذف كامل يك درس خطاست. مثلاً داوطلبان گروه رياضي گاهي اوقات به سؤالات درس شيمي پاسخ نمي دهند و برخي داوطلبان رشته هاي تجربي و انساني درس رياضي را حذف مي كنند.
شيوه مطالعه و پاسخ دادن به تست ها:
الف. سؤالات را به همان ترتيبي كه در دفترچه تنظيم شده است پاسخ دهيد.
ب. هنگام پاسخ دادن به تست ها، به هيچ وجه وقت خود را صرف سؤالات وقت گير يا دشوار نكنيد و در ابتدا فقط به سؤال هايي كه مي توانيد در وقت مقرر پاسخ دهيد، بپردازيد.
ج. برخي سؤال ها را بلد هستيد ولي تشخيص مي دهيد وقت گير باشند و پاسخ دادن به آنها زمان زيادي ( بيش از وقت مقرر) نياز دارند. اين گونه سؤال ها را با علامت ضربدر مشخص كنيد و با قاطعيت و خونسردي از آن سؤال عبور كنيد. به اين نكته توجه داشته باشيد كه در كنكور سؤالات ساده و دشوار به يك اندازه نمره خواهد داشت پس بهتر است در زمان ثابت به چند سؤال ساده پاسخ دهيد تا يك سؤال دشوار
و. ممكن است سؤالاتي را اصلاً بلد نباشيد يا برايتان دشوار باشند. اين گونه سؤال ها را با علامت (-) مشخص كنيد و فوراً از آن رد شويد.
ه. هيچ سؤالي را نخوانده رد نكنيد. زيرا ممكن است پس از چند سؤال دشوار چند سؤال ساده پيدا كنيد. هر چقدر هم كه تعداد سؤال هاي وقت گير يا دشوار زياد باشد نگران نشويد و سؤال هاي بعدي را با آرامش و به ترتيب بخوانيد تا سؤال هاي ساده تر را بيابيد.
و. پس از پايان سؤالات يك درس مي توانيد به ساعت خود نگاه كنيد متوجه خواهيد شد كه هنوز مدتي از زمان آن درس باقي مانده است.
ز. پس از اينكه يك بار سؤالات هر درس را مطالعه كرديد و به سؤال هاي ساده تر پاسخ داديد، فوراً سؤالات درس بعدي را آغاز نماييد.
ح. در تمام دروس به سرعت از سؤال هاي وقت گير يا دشوار با زدن علامت × و - رد شويد و فقط به سؤال هايي كه مي توانيد در وقت مقرر پاسخ دهيد بپردازيد.
ط. پس از آن كه يك بار تست هاي تمام دروس را مطالعه كرديد به ساعت خود نگاه كنيد و ببينيد چقدر از كل زمان كنكور باقي مانده است. تا همين جا موفقيت بزرگي نصيب شما شده است زيرا تمام سؤال هايي را كه به خوبي بلد بوده ايد پاسخ داده ايد و پس از جلسه كنكور افسوس نخواهيد خورد كه وقت كم آورده ايد و برخي از سؤال هاي خيلي ساده را از دست داده ايد.
ي. اكنون وقت باقيمانده را به سؤال هاي وقت گير اختصاص دهيد چند سؤال را كه مي توانيد پاسخ دهيد، ولي وقت بيشتري مي خواهند انتخاب كنيد. شايد جواب بعضي از تست ها را كه در نخستين بار فراموش كرده بوديد اكنون به خاطر بياوريد به هر حال بايد وقت مانده را به خوبي بين تست هاي وقت گير تقسيم كنيد.
ك. تمام صفحات دفترچه سؤالات را به خوبي بررسي كنيد و مراقب باشيد كه بعضي صفحات يا بعضي سؤال ها را فراموش نكرده باشيد.
ل. هر پنج يا ده سؤال يك بار شماره تست ها را در دفترچه سؤالات با شماره پاسخ نامه مطابقت دهيد. اگر اين كار را نكنيد ممكن است در پايان متوجه شويد شماره سؤال دفترچه با شماره پاسخ نامه مطابقت ندارد در اين صورت دست پاچه مي شويد و يافتن محل تستي كه جابجا زده ايد در ميان انبوه تست ها دشوار مي شود.
م. يك كار خطرناك! تعدادي از داوطلبان به سؤالات، در دفترچه سؤالات پاسخ مي دهند و در پايان جواب ها را به پاسخ نامه منتقل مي كنند اين روش خطرناك است و ممكن است وقت تمام شود و شما فرصت نكنيد جواب ها را به پاسخنامه انتقال دهيد.
* توصيه به داوطلبان ضعيف تر:
هيچ درسي را كنار نگذاريد و در هر درس به دنبال سؤال هايي بگرديد كه جواب آنها را مي دانيد. اگر در يك درس فقط سه يا چهار سؤال را پيدا كرديد كه مي توانستيد جواب دهيد، اميدوار باشيد. با همين شرايط هم مي توانيد نتيجه اي در حد خودتان بگيريد.
* هشدار به داوطلبان متوسط، قوي و خيلي زرنگ:
اگر سؤالات از حد معمول دشوارتر باشد معمولاً داوطلبان قوي بيشتر لطمه مي خورند. بنابراين به اين فكر نباشيد كه به تمام سؤالات پاسخ دهيد. ممكن است. سؤال اول يك درس خيلي دشوار، وقت گير يا كاملاً ابتكاري باشد و اگر شما قصد جواب دادن به تمام سؤالات را داشته باشيد مضطرب و آشفته خواهيد شد. پس از همين حالا خود را آماده كنيد كه ممكن است به چند سؤال متوالي پاسخ ندهيد و بدون نگراني از آنها عبور كنيد.
چگونه تست بزنیم؟
یکی از بهترین روشهای آمادگی برای تست زدن در وهله‌ی اول آن است که پس از خواندن هر مبحث تست‌های آن مبحث را در زمان مقرر بزنیم. یعنی وقتی درسی را خواندید و خود را آماده دیدید برای خود تست‌هایی را مشخص و زمانی معین کنید و در آن زمان معین تست‌ها را بزنید. مثلا اگر برای درس ریاضی 30 تست مشخص کرده‌اید، 45 دقیقه وقت گذاشته و آنها را بزنید ممکن است در ابتدا از این 30 تست فقط چندتا را بزنید. ولی اصلا اهمیت ندارد زیرا در کنکور به جز معلومات و آگاهی که شرط لازم این آزمون است سرعت عمل شرطی کافی می‌باشد چون شما هر چقدر خوب بخوانید و خوب تسلط داشته باشید با این‌حال اگر سرعت عمل نداشته باشید موفق نخواهید بود. پس، از همان روز اول تست زدن را با زمان یاد بگیرید.
در وهله‌ی دوم کنکورهای آزمایشی تاثیر بسیار بالایی در تسلط شما به تست‌زنی خواهد داشت زیرا یاد خواهید گرفت که چگونه از زمان و معلوماتتان استفاده کنید البته بهترین کنکورهای آزمایشی کنکورهایی هستند که به صورت ماهیانه برگزار می‌شوند و بودجه‌بندی متناسب درسی را شامل می‌شوند. پس توجه داشته باشید که یکی از مهمترین کارکردهای کنکور آزمایشی نیز تمرین آزمون دادن است. دقیقا مثل طرح اولیه یک نقاش که نیاز به تصحیح، دقیق شدن و برطرف کردن اشتباهات در آن وجود دارد پس توقع نداشته باشید که از لحظه‌ی اول یک نقاشی بی‌عیب و نقص داشته باشید و فراموش نکنید که تک‌تک بندهای هنر آزمون دادن، نیاز به تمرین و دقت و باز هم تمرین دارد. آزمون دادن را می‌توان در دو دسته تکنیک‌های نحوه‌ی صحیح آزمون دادن و روشهای کاربردی مدیریت آزمون تقسیم‌بندی کرد.
روشهای صحیح آزمون دادن روش‌هایی هستند که مانع از مواجهه با کمبود وقت در جلسه‌ی آزمون می‌شوند و سبب می‌گردند تا از هر درسی به اندازه‌ی تسلط و تواناییمان نتیجه بگیریم. این روش‌ها عبارتند از:
1- زمان‌بندی قبل از آزمون همان‌طور که می‌دانید در ابتدای دفترچه سوالات آزمون‌ها برای سوالات هر درس یک زمان پیشنهاد شده است. اگرچه این زمان‌ها مطابق با استانداردها و ویژگی غالب دروس بهترین زمانهای ممکن برای پاسخ‌گویی به سوالات هستند، اما شما می‌توانید با توجه به شناختی که از روحیات و توانایی‌های خوددارید زمان‌بندی مناسبی برای جلسه آزمون در نظر بگیرید. مثلا ممکن است زمان‌بندی شخصی در دروس عمومی به این ترتیب باشد که ادبیات (15 دقیقه)، عربی (25 دقیقه)، زبان (20 دقیقه) و معارف (10 دقیقه).
به همین ترتیب برای دروس اختصاصی نیز زمان‌بندی مناسبی در نظر بگیرید و حتی‌الامکان در اجرای آن تلاش کنید این اصلا به این معنی نیست که شما در تمام مدت چشم به ساعت دوخته و تمرکز خود را از دست دهید. بلکه برای مطابقت با زمان از پیش تعیین شده پس از پاسخ دادن به نیمی از سوالات، به ساعت خود نگاهی بیندازید.
اگر مطابق با زمان و یا جلوتر از زمان باشید که هیچ، ولی در صورت عقب بودن از برنامه اندکی به سرعت خود بیافزایید. اما به یاد داشته باشید که افزایش سرعت به معنای افزایش دلهره و عصبی شدن نیست و در صورت عدم اتمام سوالات یک درس در زمان مقرر، فورا به سراغ درس بعدی بروید و به هیچ‌وجه اجازه ندهید این مساله به پاسخ‌گویی به سوالات سایر دروس لطمه بزند.
2- روش یک ضرب دو ضرب (وزنه‌برداری) برای جلوگیری از اتلاف وقت و استفاده‌ی بهینه از زمان، تست‌های آزمون را به سه دسته تقسیم کرده و سه نوع برخورد با آنها خواهیم داشت:
الف) سوالاتی که جواب آنها را بلد هستیم یا فکر می‌کنیم در کمتر از یک دقیقه آنها را به جواب می‌رسانیم، که به این سوالات باید همان لحظه جواب داد.
ب) سوالاتی که بعد از حل به جواب نمی‌رسد یا اینکه از قیافه‌شان پیداست که وقت‌گیرند. این سوالات را با یک ضربدر مشخص می‌کنیم، یعنی «باشد برای بعد» پس می‌رویم سراغ سوالات بعدی.
ج) سوالاتی که مطمئن هستیم «بلد نیستیم» با دو ضربدر مشخص می‌کنیم، یعنی به این سوالات دست نخواهیم زد. پس از اینکه تمام تست‌ها را یک‌بار تا انتها بررسی کردیم و گروه یک را پاسخ دادیم بار دوم در صورت داشتن وقت کافی به تست‌های گروه دوم می‌پردازیم، به این ترتیب شما می‌توانید به بیشترین تست‌ها در کمترین زمان ممکن پاسخ بگویید.
فراموش نکنید که امتیاز تست آسان متوسط و سخت یک درس در کنکور یکسان است و اگر از چنین روشی استفاده کنید می‌توانید زمانی را که صرف حل کردن تست سخت می‌کنید، به پاسخ‌گویی به 5 تست متوسط یا شاید 10 تست آسان اختصاص دهید.
تذکر مهم: اشتباهات غیرعلمی در کنکور شایع‌تر از اشتباهات علمی داوطلبان است. اشتباهاتی نظیر:
الف) «نیست» را «است» دیدن و بالعکس
ب) عجله کردن در خواندن صورت‌مساله
ج) انتخاب گزینه‌ی هم‌شماره با پاسخ سوال.
مثلا در سوالات فیزیک بعد از کلی محاسبه به جواب 2 می‌رسید که این جواب در گزینه‌ی 4 وجود دارد و شما به اشتباه گزینه‌ی 2 را به عنوان پاسخ صحیح انتخاب می‌کنید.
د) عدم تطبیق شماره سوال حین انتقال پاسخ به پاسخ‌برگ و... سعی کنید از همین امروز در مورد رفع چنین مشکلاتی اقدام کنید. چرا که افزایش دقت ممکن نیست مگر با تمرین کردن. نمونه‌ی همین اشتباهات نه تنها در کنکور آزمایشی بلکه حین تست زدن در منزل نیز رخ می‌دهد. حتی اگر افزایش دقت باعث پایین آمدن سرعت پاسخ‌گویی شما شود سعی کنید از امروز تمرین دقت را در اولویت قرار دهید، چرا که افزایش سرعتی که منجر به بی‌دقتی و گرفتن نمره‌ی منفی شود، ریالی نمی‌ارزد.
دسته‌ی دوم از توانایی‌ها که بایستی به تقویت و تمرین آنها بپردازیم روشهای مدیریت آزمون است. قبل از توضیح این مبحث کمی با خود بیاندیشید آیا نمونه‌ای از این موقعیت‌ها را در جلسه‌ی آزمون تجربه کرده‌اید:
1- برخوردن به چند سوال سخت پی‌درپی، خصوصا در درسی که در آن احساس تسلط و توانایی بیشتری دارید.
2- به یاد آوردن انتظارات و خواسته‌های دیگران
3- بی‌اعتمادی نسبت به خود، توانایی‌ها و قابلیت خود
4- نگاه کردن به خانه‌های سفید پاسخ‌برگ و آمارگیری از سوالاتی که قادر به پاسخ‌گویی نبوده‌اید.
در این حالات تمام قوایتان تحلیل می‌رود، پس بیشتر از یک راهکار به شما توصیه نمی‌کنم: چند لحظه آرامش و تمرکز، اندیشیدن به بهترین راه تسلط به خود و ادامه‌ی کار.
اجازه ندهید افکار مخرب تمرکز شما را به هم زده و در شما اضطراب ایجاد کند. خود را از قبل برای پاسخ ندادن به بعضی از سوالات آماده کنید. اگر به چند تست پشت سر هم برمی‌خورید که نمی‌توانید به آنها پاسخی بگویید، مطمئن باشید این مساله کاملا اتفاقی است و هرگز به معنای عدم تسلط و توانایی شما در پاسخ دادن به سایر سوالات نیست. هر آزمون مجموعه‌ای از سوالات آسان تا سخت است و کسی موفق‌تر است که به سوالات آسان و متوسط پاسخ گوید. از طرفی به اندازه‌ی زمان و انرژی‌ای که صرف مطالعه‌ی یک درس کرده‌اید از خود توقع داشته باشید و تصور نکنید که بایستی تمام مطالب یک درس یا یک بخش را به یاد داشته باشید.
اساس تست زدن شما از زمان مطالعه‌تان در منزل پایه‌ریزی می‌شود. به دانسته‌هایتان اعتماد کنید. آزمون فقط آخرین مرحله‌ی آموختن است، یعنی پیاده کردن آنچه قبلا آموخته‌اید. پس در هنگام پاسخ‌گویی به سوالات تنها هدفتان تمرکز و سعی در استفاده از تمام آموخته‌هایتان باشد و اجازه ندهید افکار مخرب و منفی با انرژی‌ای که از شما می‌گیرند مانع از نتیجه‌گیری مطلوبتان شوند، تا به نتیجه‌ای که شایسته‌ی میزان مطالعات و سواد شماست دست یابید.
سعی کنید از همین حالا همراه درس ها تست بزنید ولی فعلا خیلی روی تست ها وقت نگذارید، فعلا بعد از مطالعه صورت سوال، راه حل آن را در ذهن خود و بدون دست بردن به قلم، بررسی کنید بعد به قسمت پاسخ سوال رفته و جواب سوال را با راه حل خود مقایسه کنید، اگر یکی بود و شما راه حل را درست حدس زده بودید، از آن سوال بگذرید و الا پاسخ را با دقت بخوانید.
در واقع مهارت نهایی تست زنی را باید از آبان به بعد کسب نمایید؛ از آبان به بعد تست ها را به طور کامل حل کنید و به جواب نهایی برسید تا محاسبات شما هم قوی شود. هر وقت احساس کردید دقت و سرعت شما به حد کافی رسیده است باز هم از هر چند تست یکی را کامل حل کنید و از بقیه سریع بگذرید.
آزمون های آزمایشی:
مزایای اصلی آزمون تمرین عملی و کاهش اضطراب در روز کنکور، ایجاد انگیزه درس خواندن برای هماهنگی با برنامه آزمون ها و البته محک زدن خود می باشد.
آمادگی برای کنکور:
باید سعی کنید تا اول بهمن ماه یک تسلط کامل روی همه درسها بدست آورید و این تسلط را هم به تدریج کسب کنید، مثلا در دور اول درس خواندن تنها برخی تست های کتاب را حل کنید و در دور بعد کتاب را تمام کنید و در دورهای بعدی در صورت لزوم، تست های کتاب های دیگر را. سعی کنید کتاب های تستی را تا کنکور چهار دور بخوانید.
نکته های پایانی:
سخن آخر اینکه مطالب ارائه شده تنها راه حل هایی کاربردی و عمومی و تجربه هاي برخي افراد برتر كنكور بود و ممکن است کسی با توجه به روحیات و وضعيت خود و كلاسهايي كه در تابستان و پاييز شركت ميكند، به برنامه دیگری نیاز داشته باشد.
