همه ی ما تقریبا دستگاه دروغ سنج «پُلی گراف» را در فیلم های سینمایی، سریال ها و یا مستندها دیده ایم.به نظر می رسد کار دشواری باشد که بتوانیم این دستگاه را به اشتباه بیندازیم، با این وجود در همین فیلمها و سریال ها گاهی می بینیم که مجرمین و سؤال شوندگان می توانند دروغ هایشان را با فریب دادن دستگاه دروغ سنج پنهان کنند. سؤال این است که آیا چنین چیزی امکان دارد؟ آیا می توان دستگاه دروغ سنج و مشابه آن را فریب داد؟

از دوران کودکی و زمانی که یک ظرف چینی شکسته می شد و یا لیوانی از دستمان می افتاد، مادر می خواست حقیقت را کشف کند و شروع به تحلیل جواب بچه ها و رفتارهای آنان می نمود. چه کسی راست می گوید و چه کسی حقیقت را پنهان می کند؟ مادر  از  لرزش صدا و برخی جزئیات دیگر از جمله زبان بدن و نحوه ی پاسخگویی می توانست حقیقت را کشف کند و راز بچه ها را برملا نماید.

دستگاه دروغ سنج بر پایه ی سنجش کارکردهای جسم انسان و میزان تغییر آنها عمل می کند. نتایج و خروجی این سنجش می تواند نشان دهد که آیا فرد راست می گوید و یا خود را پشت نقاب صداقت پنهان کرده است.

در ابتدا کار از فرد مورد نظر چند سؤال می پرسند. (سؤال هایی که بازجو جواب همه ی آنها را می داند) و این سؤال های مشخص و بدیهی برای این پرسیده می شود تا حالاتی را که بر جسم فرد در هنگام پاسخگویی عارض می شود مورد بررسی قرار گیرد. عملکرد جسمانی فرد سؤال شونده در هنگام پاسخ به سؤالات با جواب های بدیهی چگونه است؟

پس از آن پلیس به طرح سؤال هایی می پردازد که جواب آنها را نمی داند.  آنها سرعت تنفس، تعداد ضربان قلب، فشار خون یا مقدار الکتریسیته بدن را مورد بررسی قرار می دهند. پس از ثبت نتایج حالت های جسم و عملکرد آن در دو حالت مورد مقایسه قرار می گیرد.

آیا می توان این دستگاه را فریب داد؟

بله می توان این دستگاه را فریب داد. افراد زیادی هستند که با انجام تکنیک ها و راهبردهای خاص باعث ایجاد اختلال در عملکرد های طبیعی جسم می شوند و حسگرها را به اشتباه می اندازند. به روش های فریب دادن دستگاه دروغ سنج در اصطلاح "اقدامات بالعکس و مخالف"   Countermeasures  می گویند. برای مثال فریبکاران، تعداد تنفس خود را در هنگام پاسخ به یک سؤال (بدیهی) بیشتر می کنند و بالعکس در هنگام پاسخ به سؤال هایی که قصد دروغ گفتن آن را دارند تنفسشان را  کندتر کرده و کنترل می نمایند تا نتایج غیر دقیقی حاصل شود.

این تصاویر مجموعه ای از مجرمینی هستند که دستگاه دروغ سنج را به اشتباه انداختند. از جمله "گرید وی" قاتل در سمت راست، جاسوس اتحادیه شوروی و پس از آن قاتلی به نام "چارلز کولن".

پلی‌گراف در فهرست بزرگترین اختراعات دانشنامه بریتانیکا که در سال ۲۰۰۳ میلادی منتشر شد قرار گرفت.شایان ذکر است  که در سال ۲۰۰۷ میلادی نتایج آزمایش پلی گراف به عنوان یک مدرک در نوزده ایالت آمریکا پذیرفته شد و در مواردی به تایید دادگاه فدرال آمریکا نیز رسید. با وجود آنکه در آمریکا استفاده از تست پلی گراف به عنوان شاهد اصلی در دادگاهها همواره موضوعی قابل بحث بود، اما از این آزمایش بطور گسترده برای کنترلهای پس از صدور حکم استفاده می گردید. بویژه در موارد مربوط به جرائم جنسی.

 تابنک باتو