|
|
|
نوشته شده در جمعه 15 بهمن 1389
ساعت : 5:11 PM
نويسنده : فرزانه ج.ک
|
|
دامنه كاربرد
1 . اين استاندارد در رابطه با حسابداري مخارج تحقيق و توسعه كاربرد دارد.
2. فعاليتهاي زير در اين استاندارد مورد بحث قرار نمي‌گيرد :
الف. فعاليتهاي تحقيق و توسعه‌اي كه به موجب قرارداد براي ديگران انجام مي‌شود.
ب . عمليات اكتشاف نفت، گاز و ذخاير معدني
تعاريف
3 . اصطلاحات ذيل در اين استاندارد با معاني مشخص زير بكار رفته است :
. تحقيق و توسعه فعاليتهايي است كه در يكي (يا بيش از يكي) از زمينه‌هاي گسترده زير واقع شود:
الف. تحقيق محض (يا پايه‌اي) كار تجربي يا نظري است كه عمدتاً به منظور كسب دانش علمي يا فني جديد انجام مي‌شود و اساساً معطوف به هدف كاربردي مشخصي نيست.
ب . تحقيق كاربردي پژوهشي بديع يا منتقدانه است كه به منظور كسب دانش علمي يا فني جديد انجام مي‌شود ومعطوف به هدف كاربردي مشخصي است.
&ج . توسعـه عبارت است از بكارگيري دستاوردهاي تحقيقاتي يا ساير دانشها در برنامه يا طرحي براي:
1. توليد مواد ، ابزار و محصولات يا ارائـه خدمات جديد يا اساساً بهسازي شده ،
2. استقرار فرايندها يا سيستمهاي جديد پيش از آغاز توليد يا كاربرد تجاري ،
يا 3. بهسازي اساسي مواردي كه قبلاً توليد يا ارائه گرديده و يا استقرار يافته است.
انواع مخارج تحقيق و توسعه
4 . اصطلاح تحقيق و توسعه در حال حاضر طيف وسيعي از فعاليتها، از جمله فعاليتهاي بخش خدمات را در بر مي‌گيرد. تعاريفي كه براي انواع مختلف تحقيق و توسعه در اين استاندارد بكار رفته است مبتني‌بر تعاريف مورد استفاده سازمان همكاري و توسعه اقتصادي است كه در مقياسي جهاني براي گردآوري آمار درخصوص اين موضوع بكار مي‌رود. واژه توسعه در برگيرنده فعاليتهاي مرتبط با گسترش واحدهاي توليدي موجود و يا ايجاد واحدهاي توليدي جديد فاقد نوآوري كه معمولاً عناويني از قبيل طرح توسعه، توسعه و تكميل و غيره به آن اطلاق مي‌گردد، نمي‌باشد.
5 . طبقه‌بندي مخارج تحقيق و توسعه اغلب به نوع فعاليت واحد تجاري و سازمان آن بستگي دارد. بااين‌حال، چنين مخارجي را مي‌توان به سه گروه كلي تحقيقات محض، تحقيقات كاربردي و توسعه طبقه‌بندي كرد.
6 . مرزبندي گروههاي بالا اغلب مشكل است و برخي از اين مخارج ممكن است، خصوصيات بيش از يك گروه را دارا باشد. اين امر به ويژه در مواردي صادق است كه محصولات يا خدمات جديد، پس از طي فرايند تحقيق و توسعه وارد مرحله توليد شود و فعاليتهاي مربوط هر دو خصوصيت توليد و توسعه را داشته باشد.
7. ملاك تشخيص فعاليتهاي تحقيق و توسعه از فعاليتهاي غير مبتني بر تحقيق، وجود يا نبود عامل مهم نوآوري در اين فعاليتهاست. اگر فعاليت مورد نظر، از مسير عادي و يكنواخت خود جدا شود و به عرصه‌هاي جديد راه يابد، معمولاً از نوع فعاليتهاي تحقيق و توسعه است، ليكن هرگاه از يك الگوي استقرار يافته تبعيت كند، فعاليت تحقيق و توسعه محسوب نمي‌شود.
8 . نمونه‌اي از فعاليتها كه معمولاً فعاليت تحقيق و توسعه تلقي مي‌شود، عبارت است از: فعاليتهاي تحقيق الف. كارهاي تجربي، نظري و ساير كارهايي كه معطوف به دستيابي به دانش جديد يا پيشبرد دانش موجود باشد، ب . كنكاش در جهت كشف موارد كاربرد دانش مذكور، ج . فرموله كردن و طراحي كاربردهاي احتمالي كارهاي مذكور، د . جستجو جهت محصول، خدمت يا فرايند جايگزين، و ه . ايجاد سيستم نرم‌افزار رايانه‌اي براي استفاده در يك فعاليت خاص تحقيق. فعاليتهاي توسعه الف. ارزيابي محصول، خدمت يا فرايند جايگزين، ب . طراحي، ساخت و آزمايش نمونه‌ها و مدلها قبل از مرحله توليد، ج . طراحي ابزار، قالبها، محصولات، خدمات، فرايندها يا سيستمهايي با هدف بكارگيري فناوري جديد يا بهسازي موارد موجود، د . طراحي، ساخت و راه‌اندازي تجهيزات و ماشين‌آلات آزمايشي در حدي كه از نظر اقتصادي، توليد تجاري تلقي نشود، و ه . ايجاد سيستم نرم‌افزار رايانه‌اي براي استفاده در يك فعاليت خاص توسعه.
9 . نمونه فعاليتهايي كه ممكن است با فعاليت تحقيق و توسعه ارتباط نزديك داشته باشد، ليكن فعاليت تحقيق و توسعه محسوب نمي‌شود عبارت است از : الف. آزمايش و بررسي تجهيزات در مراحل اوليه توليد تجاري و كنترل كيفي و كمي محصولات در مراحل توليد تجاري، ب . تغييرات ادواري و معمول در ابزار، قالبها، محصولات، خدمات و يا فرايندهاي موجود حتي اگر نوعي بهسازي محسوب شود، ج . تطبيق امكانات موجود توليد با الزامات خاص يا نياز مشتري به عنوان بخشي از فعاليت مستمر تجاري، د . هزينه‌هاي مربوط به رفع عيوب ماشين‌آلات در دوران توليد تجاري، ه . كارهاي حقوقي و اداري در ارتباط با تقاضاي ثبت، سوابق و دعاوي مربوط به حق اختراع و فروش يا صدور پروانه توليد، و . فعاليتهايي (از جمله مهندسي ساخت و طراحي) در جهت ساخت، جابجايي، آرايش جديد يا راه‌اندازي تجهيزات و تأسيسات به‌جز آنهايي كه تنها در ارتباط با پروژه تحقيق و توسعه خاصي انجام شود، ز . بررسي وضعيت بازار، و ح . ايجاد و توسعه سيستم رايانه‌اي براي بهبود روشهاي اداري يا فروش، هزينه اجاره نرم‌افزار رايانه‌اي غير مرتبط با فعاليت خاص تحقيق و توسعه و هزينه‌هاي مستمر بهبود سيستم نرم‌افزاري موجود.
حسابداري مخارج تحقيق و توسعه
10 . مخارج تحقيق محض و كاربردي (به استثناي اقلام مورد اشاره در بند 19 ) بايد در دوره وقوع، به عنوان هزينه شناسايي شود .
11 . مخارج تحقيقات محض و كاربردي را مي‌توان به عنوان بخشي از عمليات مستمري تلقي كرد كه لازمه نگهداشت سطح فعاليت واحد تجاري و حفظ موقعيت رقابتي آن است. چون انتظار نمي‌رود دوره مالي خاصي از نتايج اين مخارج بهره‌مند گردد، لذا چنين مخارجي در دوره وقوع در صورت سود و زيان منعكس مي‌شود.
12 . اغلب مي‌توان توسعه محصولات يا خدمات جديد و داراي كيفيت بهتر را از تحقيقات محض و كاربردي تميز داد. معمولاً اين‌گونه مخارج هنگامي انجام مي‌شود كه موفقيت پروژه از نظر تجاري و نيز منافع آتي حاصل (خواه به صورت افزايش درآمد و سود مربوط، و خواه به صورت كاهش هزينه)، به گونه‌اي معقول، مورد انتظار باشد. بنابراين، مخارج يادشده بايد تا حدي كه قابل بازيافت باشد به عنوان دارايي شناسايي گردد تا در دوره‌هاي آتي براساس معيارهاي شناخت هزينه به سود و زيان منظور شود.
13 . مخارج توسعه بايد در دوره وقوع هزينه شود ، مگر در صورت وجود كليه شرايط زير كه بايد آن را به عنوان دارايي شناسايي كرد: الف. پروژه‌اي موجود بوده و به روشني تعريف ومشخص شده باشد ، ب . مخارج مربوط به‌طور جداگانه قابل تشخيص و به‌گونه‌اي اتكاپذير قابل اندازه‌گيري باشد، ج . ماحصل چنين پروژه‌اي ، از جهات زير ، با اطمينان معقولي ، مثبت ارزيابي شده باشد: ــ امكان پذيري آن از نظر فني ، و ــ قابليت تداوم نهايي آن از نظر تجاري در پرتو عواملي ، نظير شرايط احتمالي بازار (از جمله محصولات رقيب) ، افكار عمومي ، قوانين مربوط به حمايت ازمصرف‌كننده وقوانين محيط زيست،يا ــ حصول اطمينان معقول از قابل استفاده بودن محصول يا فرايند براي واحد تجاري در شرايطي كه هدف استفاده داخلي باشد ، د . به گونه‌اي معقول چنين انتظار رود كه درآمدهاي آتي مربوط ، مبالغي بيش از ميزان لازم جهت بازيافت مخارج توسعه و مخارج تحمل‌شده بعدي (مخارج بعدي توسعه پروژه و مخارج توليد ، فروش و اداري مربوط) ايجاد مي‌كند ، و ه . جهت تكميل پروژه و تأمين هر گونه افزايش لازم در سرمايه در گردش ، منابع كافي موجود يا دسترسي به آن ، به گونه‌اي معقول مورد انتظار باشد.
14 . در شرايط يادشده‌در بند 13 ، مخارج توسعه را بايد تا ميزاني به عنوان دارايي شناسايي كرد كه نسبت به بازيافت آن اطمينان معقول وجود داشته باشد.
15 . در ملاحظات مندرج در بند 13، ابهامات ذاتي قابل توجهي موجود است. ارزيابي قابليت تداوم پروژه از نظر فني، تجاري و مالي، نيازمند همكاري افراد مختلفي با سطوح قضاوت مختلف خواهد بود. تركيب ارزيابيهاي معتبر و متفاوت اين افراد ممكن است ارزيابيهاي بسيار متفاوتي را درخصوص وجود و ميزان منافع آتي به دست دهد.
16 . چنانچه خصوصيت احتياط در بررسي اين ابهامات مدنظر قرار گيرد، منافع آتي اغلب طرحهاي توسعه آنقدر مبهم است كه نمي‌تواند شناخت مخارج توسعه را به عنوان دارايي توجيه كند. بااين‌حال، در صنايع خاصي ممكن است تعدادي از طرحهاي عمده توسعه واجد معيارهاي مندرج در بند 13 باشد. به اين ترتيب، چنانچه براساس شواهد موجود و همراه با احتياط لازم، چنين قضاوت شود كه مخارج طرحهاي توسعه واجد معيارهاي يادشده است، اين مخارج به عنوان دارايي شناسايي مي‌شود.
17 . اگر مخارج توسعه به عنوان دارايي شناسايي شود بايد آن را مستهلك كرد . استهلاك مخارج توسعه بايد با آغاز توليد تجاري يا كاربرد محصول ، خدمت ، فرايند يا سيستم شروع شود و برمبنايي سيستماتيك ، به هريك از دوره‌هاي مالي تخصيص يابد . مبناي مذكور ممكن است ميزان فروش يا استفاده از محصول، خدمت، فرايند يا سيستم يا مدت زماني باشد كه انتظار مي‌رود موارد مذكور به فروش رسد يا مورد استفاده قرار گيرد .
18 . مخارج توسعه هر پروژه كه به عنوان دارايي شناسايي شده است ، بايد در پايان هر دوره مالي بررسي شود . در مواردي كه شرايط توجيه‌كننده شناخت مخارج به عنوان دارايي (مندرج در بند 13) وجود نداشته يا قابل ترديد باشد ، اين مخارج بايد ، پروژه به پروژه ، به ميزاني كه بازيافت نمي‌شود ، بلافاصله هزينه شود .
19 . بهاي تمام شده داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهودي كه به منظور تأمين تسهيلات لازم جهت فعاليتهاي تحقيق و توسعه طي چند دوره مالي خريداري يا ساخته مي‌شود ، بايد جزء مخارج سرمايه‌اي منظور و در طول عمر مفيد آنها ، مستهلك شود .
20 . به منظور تأمين وسايل لازم جهت فعاليتهاي تحقيق و توسعه، ممكن است داراييهاي ثابت مشهود و داراييهاي نامشهودي خريداري يا ساخته شود. استفاده از اين داراييها معمولاً چندين دوره مالي به طول خواهد انجاميد. به اين ترتيب، آنها را بايد جزء مخارج سرمايه‌اي منظور و در طول عمر مفيدشان مستهلك كرد. مبلغي كه به اين صورت مستهلك مي‌شود در صورتهاي مالي، جزء مخارج تحقيق و توسعه منظور و طبق استاندارد مربوط افشا مي‌شود.
21. مخارج توسعه‌اي كه قبلاً به هزينه منظور شده است نبايد به حساب دارايي برگشت شود ، حتي اگر موارد عدم اطميناني كه باعث به هزينه منظور كردن آنها گرديده بود برطرف شده باشد.
افشا
22 . علي‌رغم وجود ابهامات ذاتي در پروژه‌هاي تحقيق و توسعه ، اين فعاليتها از نظر پيش‌بيني وضعيت آتي واحد تجاري داراي اهميت است. بنابر اين لازم است موارد زير در يادداشتهاي توضيحي افشا شود: الف. رويه حسابداري مخارج تحقيق و توسعه (از جمله روشهاي استهلاك، عمر مفيد يا نرخهاي استهلاك مخارج توسعه) طبق استاندارد حسابداري شماره 1 با عنوان " نحوه ارائه صورتهاي مالي " ، ب . مجموع مخارج تحقيق و توسعه كه به سود و زيان دوره منظور شده است. مبلغ مزبور بايد به "مبالغي كه طي دوره جاري مستقيماً به هزينه منظور شده" و "مبالغ انتقالي از حساب دارايي" تفكيك شود ، و ج . گردش حساب دارايي (مخارج توسعه). مخارج توسعه‌اي كه به عنوان دارايي شناسايي شده است بايد جزء داراييهاي نامشهود در ترازنامه انعكاس يابد.
تاريخ اجرا
23 . الزامات اين استاندارد در مورد كليه صورتهاي مالي كه دوره مالي آنها از تاريخ 1/1/1380 و بعد از آن شروع مي‌شود، لازم‌الاجراست.
مطابقت با استانداردهاي بين المللي حسابداري
24 . با اجراي الزامات‌اين استاندارد، مفاد استاندارد بين‌المللي حسابداري شماره 38 با عنوان داراييهاي نامشهود نيز رعايت مي‌شود.
|
|
|
