فناوری كامپیوتر بطور وسیع در جامعه گسترش پیدا كرده است و با تمامی جنبه های زندگی از مدرسه تا محل كار، خدمات بانكی، خرید و فروش، پرداخت مالیات و حتی رای گیری تلفیق شده است. امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی كودكان ایفاء می كند واین نقش بسرعت در حال افزایش است. بطوریكه تعداد كودكان 17-2 سال كه كامپیوتر را در منزل استفاده می كنند از 48% در سال 1996 به 70% در سال 2000 صعود كرده است. استفاده از اینترنت نیز از 15% به 52% دراین دور‌ه 5 ساله افزایش پیدا كرده است. اما آیا این فناوری زندگی كودكان را بهبود می بخشد .

 

علی رغم جنبه هایمثبت از قبیل جنبه های آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی و ... رایانه و اینترنت جنبههای منفی نیز دارد. استفاده كنترل نشده كامپیوتر بویژه وقتی با دیگر فناوری ها ازقبیل تلویزیون همراه باشد كودك را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تكامل فیزیكی،اجتماعی و روانی قرار می دهد. كه از آنها می توان به مشكلات بینایی، صدمات سیستماسكلتی، چاقی، اثر بر مهارتهای اجتماعی، مشكلات ارتباطی در خانواده و اعتیادالكترونیكی اشاره كرد.در صورتیكه كامپیوتر صحیح استفاده شود اثرات مثبتی دارد . بارعایت نكاتی هنگام استفاده از كامپیوتر می توان مطمئن شد كه استفاده از كامپیوترزندگی كودكان را در حال و آینده بهبود می بخشد.از آنجائیكه كامپیوتر در همه جایزندگی حاضر است، مهم است كه بفهمیم چگونه این تكنووژی می تواند رشد و تكامل كودكانرا بهبود ببخشد یا منحرف كند.

 

مقدمه:

            فناوری كامپیوتر بطور وسیع در جامعه گسترش پیداكرده است و با تمامی جنبه های زندگی از مدرسه تا محل كار، خدمات بانكی، خرید وفروش، پرداخت مالیات و حتی رای گیری تلفیق شده است(1). مهمترین تغییراتی كه این فنآوری بوجود آورده بوسیله مارشال مك لوهان در یك عبارت خلاصه شده است و آن تبدیلجهان به یك دهكده جهانی است. بدین معنا كه مردم نقاط مختلف در كشورهای سراسر كرهزمین به مثابه یك دهكده امكان برقراری ارتباط با یكدیگر و اطلاع از اخبار ورویدادهای جهانی را دارند(2). امروزه این فناوری نقش مهمی در زندگی كودكان ایفاء میكند واین نقش بسرعت در حال افزایش است(3). بطوریكه تعداد كودكان 17-2 سال كهكامپیوتر را در منزل استفاده می كنند از 48% در سال 1996 به 70% در سال 2000 صعودكرده است. استفاده از اینترنت نیز از 15% به 52% دراین دور‌ه 5 ساله افزایش پیداكرده است. سرعت انتشار اینترنت 9 برابر سریعتر از رادیو، 4 برابر سریعتر ازكامپیوترهای شخصی و سه برابر سریعتر از تلویزیون بوده است(1). تحقیقات دلالت داردكه 149 میلیون نفر در سراسر دنیا به شبكه اینترنت مرتبط هستند كه به میزان 12% درهر ماه افزایش پیدا می كند(4). بررسی های آماری در سال 2000 بیانگر این مطلب است كهكودكان سن 7-2 سال بطور متوسط 34 دقیقه در روز از كامپیوتر استفاده می كنند كه اینزمان با افزایش سن طولانی تر می شود(5-2 سالگی 27 دقیقه در روز، 11-6 سالگی 49دقیقه در روزو 17-12 سالگی 63 دقیقه در روز) (1).

 

بطور متوسط كودكان آمریكایی 3-1 ساعت درروز از كامپیوتر برای انجام تكالیف مدرسه، صحبت با دوستان بطور آن لاینو بازی كردن استفاده می كنند.90% كودكان سن مدرسه در این كشور به كامپیوتر دسترسیدارند(5).

 

            كشور ما از نظر بهره مندی از اینترنت در بین 178 كشور جهان رتبه 87 را دارد كه براساس طبقه بندی اتحادیه جهانی مخابرات جزء كشورهای متوسطبشمار می رود. 35% استفادهكنندگان اینترنت را قشر جوان تشكیل می دهند و میانگین صرف شده برای اینترنت 52دقیقه در هفته بوده است(2).

 

اما آیا فناوری كامپیوتر زندگی كودكان را بهبود میبخشد؟ از آنجائیكه كامپیوتر در همه جای زندگی حاضر است، مهم است كه بفهمیم چگونهاین تكنووژی می تواند رشد و تكامل كودكان را بهبود ببخشد یا منحرفكند.

 

روش كار:

 

با استفاده از تایپ كلمات كلیدی در قسمت جستجویسایتهای yahoo و Google ونیز مطالعه كتب موجود در كتابخانه ، مطالب مربوط به تاثیراینترنت بر كودكان ونوجوانان كه معتبر بوده و قبلا در مجلات وكتب چاپ شده بود جمعآوری شده و بصورت مقاله تدوینی حاضر جمع بندی و خلاصه گردید.

 

محتوی:

            علی رغم جنبه های مثبت از قبیل جنبه های آموزشی و ارائهخدمات ارتباطی...رایانه و اینترنت جنبه های منفی نیز دارند(6). استفاده كنترل نشدهاز كامپیوتر بویژه وقتی با دیگر فناوری ها از قبیل تلویزیون همراه باشد كودك را درمعرض خطر اثرات مضر آن بر تكامل فیزیكی، اجتماعی و روانی قرار می دهد. فعالیتفیزیكی و تعاملات اجتماعی برای سلامت و خلاقیت كودك ضروری است در حالیكه اگر كودكمدت زمان زیادی را در مقابل صفحه كامپیوتر بگذراند او را از ورزش و دیگر فعالیتهایكه برای تكامل وی مفید می باشد بی بهره می كند. بعلاوه كودكان ممكن است در معرضمحتویات خشن و جنسی كه در حد سن آنها نیست قرار گیرند(1). دسترسی به چنین مطالبیممكن است كاملا تصادفی یا عمدی باشد. هر دو این طریق دستیابی مورد توجه متخصصانبوده است و هشدارهای مكرر داده شده كه صدمات بهداشت روانی از طریق این گونه برنامهها به كودكان و نوجوانان بویژه در ایجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت،اعتیاد، رفتارهای ضد اجتماعی، سست شدن مبانی خانواده، اشاعه جرم و جنایت در طیفوسیع در بسیاری موارد جبران ناپذیر است(6).این مشكلات را می توان در سه گروهفیزیكی، اجتماعی و روانی طبقه بندی نمود كه در ذیل به شرح آنها میپردازیم.

 

مشكلات جسمی:

 

مشكلات بینایی:

 

به اعتقاد پزشكانكودكانی كه به مدت طولانی از كامپیوتر استفاده می كنند در معرض خطر نزدیك بینی قرارمی گیرند(7). اگرچه 70% بزرگسالانی كه به دلیل نگاه ممتد به صفحه مانیتور و كارطولانی مدت با كامپیوتر به علائم سندرم بینایی كامپیوتر مبتلا هستند(8) تحقیقاتنشان داده است كه كودكان بدلایل ذیل برای ابتلا به این سندرم مستعدتر هستند:

 

- عدم توجه به مسائل بهداشتی و سلامت خود. ممكن است ساعتها در مقابل صفحه كامپیوتربنشینند و بر آن تمركز كنند.

 

- عدم بیان مشكلات بینایی توسط كودكان و نادیدهگرفتن آنها.

 

- ایستگاههای كاری كامپیوتر اغلب متناسب با وضیعت بالغین طراحی میشود و برای كودكان مناسب نمی باشد.

 

برای پیشیگری از سندرم بینایی كامپیوتر دركودكان باید:

 

- قبل از شروع مدرسه معاینه كاملی از چشم كودكان از نظر دیدنقاط دور و نزدیك صورت گیرد.

 

- ایستگاههای كاری كامپیوتر متناسب با وضیعت كودكانطراحی شود.

 

- فاصله بین مانیتور و چشم كودك 28-18 اینچ توصیه می شود. فاصله كمتراز 18 اینچ برای كودكان مضر است.

 

- والدین باید از رفتارهای كه بر مشكلات چشمیدلالت می كند آگاه باشند از قبیل قرمزی چشم، مالش مكرر چشمها، سردرد، پوزیشن هایغیر معمول، شكایت از تاری دید و خستگی چشم (5).

- استفاده از پوششهای مخصوص صفحهكامپیوتر (7)